Równowaga zewnętrzna w gospodarce otwartej
Równowagę zewnętrzną w gospodarce otwartej można analizować w
dwóch aspektach:
1. Równowagi zewnętrznej w ujęciu handlu zagranicznego  ma ona
Model IS-LM miejsce przy takim poziomie dochodu, przy którym saldo handlu
zagranicznego jest równe 0 (NX=0)
a równowaga zewnętrzna
e Å" PZ
NX = NX (Y , r, )
PK
w gospodarce otwartej
2. Równowagi zewnętrznej w ujęciu bilansu płatniczego  ma ona
miejsce przy takim poziomie dochodu, przy którym nie występują
operacje wyrównawcze w bilansie płatniczym (BP=0)
mgr Anna Kasprzak
Zakład Rynków Finansowych
e Å" PZ "e
UMCS w Lublinie
BP = BOB(Y, r, ) + BOK(rK - rZ , )
PK e
2
Równowaga handlu zagranicznego Model IS-LM a równowaga handlu zagranicznego (1)
Równowaga zewnętrzna w rozumieniu handlu zagranicznego wystąpi
wówczas, gdy strumień eksportu będzie równy strumieniowi importu.
NX = 0 NX = 0 NX = 0
X, Q
r
Osiągniecie równowagi
LM
NX = 0
Q = QA +mÅ"Y
wewnętrznej nie
gwarantuje osiągnięcia
równowagi zewnętrznej.
r0
NX < 0
IS
X
NX > 0
YA YB YC Y
QA
Y
Y0
3 4
Model IS-LM a równowaga handlu zagranicznego (2) Model IS-LM a równowaga handlu zagranicznego (3)
NX = 0 NX = 0
NX = 0 NX = 0
r r
X, X,
Q Q
LM LM
Q Q
r0 r0
NX < 0
X X
NX > 0
IS IS
QA QA
Y
YW YZ YZ YW Y
Y YW YZ Y YZ YW
Równowaga wewnętrzna może być osiągnięta przy nadwyżce handlu Równowaga wewnętrzna może być osiągnięta przy deficycie w handlu
zagranicznego. zagranicznym.
5 6
Zakłócenia równowagi wewnętrznej i zewnętrznej Wzrost autonomicznych wydatków (1)
Równoczesne utrzymanie równowagi wewnętrznej (na rynku dóbr i rynku NX = 0
NX = 0
pieniadza) oraz zewnętrznej (w handlu zagranicznym) jest bardzo
r
trudne, ponieważ istniej wiele czynników zakłócających stan równowagi:
X,
Q
LM
1. Wzrost autonomicznych wydatków (z wyjątkiem eksportu)
Q
2. Wzrost eksportu
r1
3. Zmiana struktury krajowego popytu (np. na rzecz dóbr krajowych) r0
NX < 0
IS
X
IS1
Każdy z tych czynników wywołuje zakłócenia stanu równowagi, chociaż
IS
zakłócenia te mają różny charakter i różną skalę wywołanych zmian.
QA
YZ YW1 Y Y
Y YW YW1 Y
7 8
Wzrost autonomicznych wydatków (2) Wzrost eksportu (1)
Wzrost autonomicznych wydatków poprzez procesy mnożnikowe przyczynia NX = 0 NX = 0
NX = 0
się do większego wzrostu dochodu (PKB)  krzywa IS przesuwa się w
r
prawo.
X,
Q
Wzrost dochodu (PKB) powoduje wzrost zapotrzebowania na dobra
LM
zagraniczne  import rośnie zgodnie ze współczynnikiem
Q
importochłonności (m), czyli w stopniu mniejszym niż wywołujący go
wzrost PKB. r1
X
r0
Wzrost importu oznacza spadek dochodu (PKB)  krzywa IS przesuwa siÄ™ w
IS
lewo (ale nie wraca do punktu wyjścia) X
NX > 0
IS1
Nowy dochód równowagi wewnętrznej jest wyższy niż dochód zapewniający
IS
równowagę zewnętrzną  tzn., że został osiągnięty przy deficycie
QA
handlu zagranicznego.
YZ YW1 Y Y
Y YW YW1 Y
Y Z
9 10
Wzrost eksportu (2) Zmiana struktury krajowego popytu (1)
Wzrost eksportu oznacza, że równowaga zewnętrzna może być osiągnięta NX = 0 NX = 0
NX = 0
przy wyższym poziomie dochodu.
r
Równocześnie wzrost eksportu poprzez procesy mnożnikowe przyczynia się do
X,
Q
większego wzrostu dochodu (PKB)  krzywa IS przesuwa się w prawo.
LM
Q
Wzrost dochodu (PKB) powoduje wzrost zapotrzebowania na dobra
Q
zagraniczne  import rośnie zgodnie ze współczynnikiem
r1
importochłonności (m), czyli w stopniu mniejszym niż wywołujący go
r0
wzrost PKB.
X
IS
Wzrost importu oznacza spadek dochodu (PKB)  krzywa IS przesuwa siÄ™ w
NX > 0
IS1
lewo (ale nie wraca do punktu wyjścia)
IS
Nowy dochód równowagi wewnętrznej jest niższy niż dochód zapewniający QA
równowagę zewnętrzną  tzn., że został osiągnięty przy nadwyżce w
Y
YZ YW1 Y
Y YW YW1 Y
handlu zagranicznym.
Y Z
11 12
Zmiana struktury krajowego popytu (2)
Model IS-LM a krzywa netto eksportu
Zmiana struktury krajowego popytu na rzecz dóbr krajowych oznacza
W rzeczywistości netto eksport zależy
spadek współczynnika importochłonności - równowaga zewnętrzna
"NX = n Å" "r
od poziomu stopy procentowej.
może być osiągnięta przy wyższym poziomie dochodu.
Równocześnie zmiana struktury popytu przyczynia się do większego wzrostu Wzrost realnej krajowej stopy
dochodu (PKB) (rośnie popyt na dobra krajowe, trzeba więc zwiększyć procentowej w stosunku do realnej
r
produkcjÄ™ kierowanÄ… na rynek krajowy)  krzywa IS przesuwa siÄ™ w zagranicznej stopy procentowej
NX = 0
powoduje (ceteris paribus) napływ
prawo.
LM
kapitału zagranicznego i w efekcie
Wzrost dochodu (PKB) powoduje wzrost zapotrzebowania na dobra
aprecjacjÄ™ waluty krajowej (spadek
zagraniczne  import rośnie zgodnie ze współczynnikiem
kursu waluty obcej), która prowadzi do r1
importochłonności (m), czyli w stopniu mniejszym niż wywołujący go
wzrostu opłacalności importu i
r0
wzrost PKB.
spadku opłacalności eksportu, czyli
Wzrost importu oznacza spadek dochodu (PKB)  krzywa IS przesuwa siÄ™ w spadku eksportu netto 
równowagę zewnętrzną osiągnie się
lewo (ale nie wraca do punktu wyjścia)
IS
przy niższym poziomie dochodu.
Nowy dochód równowagi wewnętrznej jest niższy niż dochód zapewniający
równowagę zewnętrzną  tzn., że został osiągnięty przy nadwyżce w
Krzywa netto eksportu w modelu IS-LM
Y Y1 YW
handlu zagranicznym.
powinna mieć nachylenie negatywne.
13 14
Krzywa bilansu płatniczego (1) Krzywa bilansu płatniczego (2)
Analiza równowagi zewnętrznej danego kraju powinna obejmować wszystkie Aby graficznie wyprowadzić krzywą bilansu płatniczego należy uwzględnić
przepływy finansowe, jakie występują pomiędzy tym krajem i zagranicą.
następujące zależności:
Saldo handlu zagranicznego stanowi podstawową część bilansu obrotów
1. Zależność bilansu obrotów kapitałowych od realnej stopy procentowej
bieżących. Równie istotne jest jednak saldo inwestycji portfelowych i
bezpośrednich, które stanowi podstawową część bilansu obrotów
Wraz ze wzrostem krajowej
kapitałowych i finansowych.
realnej stopy procentowej, c.p.,
r
BP = NX + CF do kraju napływa coraz więcej
walut obcych.
Dlatego w analizach równowagi zewnętrznej należy uwzględniać zmiany
Przy pewnym poziomie stopy
bilansu płatniczego. Graficznym tego wyrazem jest krzywa bilansu
r1
procentowej wartość inwestycji
płatniczego, która stanowi kombinację stopy procentowej i dochodu,
r0
napływających do kraju i
przy których saldo bilansu płatniczego jest równe zero.
wypływających z kraju są sobie
r2
równe  saldo bilansu obrotów
Równowaga zewnętrzna oznacza równowagę na rynku walutowym tj.
kapitałowych osiąga wówczas
zrównanie się popytu na daną walutę z jej podażą, które to wielkości są
wartość 0.
uzależnione od wielkości składników bilansu płatniczego danego kraju.
BOK
Równowaga na rynku walutowym może być zatem utożsamiana z równowagą - 0 +
bilansu płatniczego.
15 16
Krzywa bilansu płatniczego (3) Krzywa bilansu płatniczego (4)
Nachylenie krzywej bilansu obrotów kapitałowych zależy od wrażliwości 2. Zależność bilansu obrotów bieżących od poziomu realnego dochodu
przepływów kapitałowych na zmiany realnej stopy procentowej, które (PKB)
decydują o mobilności kapitału.
Wraz ze wzrostem realnego
dochodu zwiększa się import,
Im większa wrażliwość
r
BOB
czyli, c.p., z kraju wypływa coraz
przepływów kapitałowych na
więcej walut obcych.
zmiany realnej stopy
procentowej (·), tym wiÄ™ksza
Przy pewnym poziomie PKB
+
r1
mobilność kapitału oraz tym
wartość walut napływających do
r0
bardziej płaska krzywa 0 kraju i wypływających z kraju z
bilansu obrotów kapitałowych. tytułu obrotów bieżących są sobie
r2
-
równe  saldo bilansu obrotów
"e bieżących osiąga wówczas
BOK (· Å" (r - rz ), )
wartość 0.
e
BOK Y2 Y0 Y1 Y
- 0 +
17 18
Krzywa bilansu płatniczego (6)
Krzywa bilansu płatniczego (5)
Nachylenie krzywej bilansu obrotów bieżących zależy od wrażliwości
Uwzględnienie obu zależności pozwala graficznie wyznaczyć krzywą BP:
importu na zmiany realnego dochodu (PKB), czyli od współczynnika
importochłonności.
funkcja bilansu Krzywa bilansu
obrotów kapitałowych płatniczego
Im większa wrażliwość
BOB
BOK (r) r(Y)
importu na zmiany realnego
dochodu (PKB), tym bardziej
stroma krzywa bilansu
+
obrotów bieżących
0 funkcja bilansu
obrotów bieżących
-
BOB (Y)
Y2 Y0 Y1 Y
19 20
Krzywa bilansu płatniczego (7)
Krzywa bilansu płatniczego (8)
r r
Krzywa BP
Nachylenie krzywej bilansu płatniczego (tg ą) zależy od:
1) Nachylenia krzywej bilansu obrotów bieżących
r1
Im większa wrażliwość importu na zmiany realnego dochodu (PKB) -m,
r0
tym bardziej stroma krzywa bilansu obrotów bieżących i
r2
tym bardziej stroma krzywa bilansu płatniczego.
2) Nachylenia krzywej bilansu obrotów kapitałowych
BOK
Y
- 0 +
BOB
Im większa wrażliwość przepływów kapitałowych na zmiany realnej
stopy procentowej (mobilność kapitaÅ‚u) - ·,
+ tym bardziej płaska krzywa bilansu obrotów kapitałowych,
0
tym bardziej płaska krzywa bilansu płatniczego.
-
m
tgÄ… =
·
Y2 Y0 Y1 Y
21 22
Krzywa bilansu płatniczego (9) Krzywa bilansu płatniczego (10)
" Niedoskonała mobilność kapitału, istotna
Doskonała mobilność kapitału  doskonała
r r
reakcja przepływów kapitałowych na zmiany
reakcja przepływów kapitałowych na zmianę
stopy procentowej (brak istotniejszych barier i
stopy procentowej; nie występują żadne
kosztów)  stosunkowo wysoki współczynnik
bariery (w tym też koszty transakcyjne) BP
BP mobilnoÅ›ci kapitaÅ‚u ·;
ograniczające przepływ kapitału;
r0
" relatywnie niska importochłonność m
Aktywa finansowe krajowe i zagraniczne sÄ…
Im większy stopień mobilności kapitału w danej
doskonałymi substytutami, a bilans płatniczy
gospodarce, tym większe znaczenie w całym
kraju zależy przede wszystkim od poziomu
bilansie płatniczym odgrywa bilans przepływów
stopy procentowej, apoziom realnego
Y Y kapitałowych i finansowych.
dochodu krajowego ma mały wpływ.
r r
" Niedoskonała mobilność kapitału, niewielka
BP
Doskonała niemobilność kapitału  między
reakcja przepływów kapitałowych na zmiany
BP
rynkiem krajowym a międzynarodowym
stopy procentowej  stosunkowo niski
występują bariery uniemożliwiające reakcję
współczynnik mobilnoÅ›ci kapitaÅ‚u ·;
kapitału na zmiany stopy procentowej; nie
" relatywnie wysoka importochłonność m
istnieje możliwość przepływu kapitału, czyli
bilans przepływów kapitałowych i finansowych
Im mniejszy stopień mobilności kapitału w danej
nie występuje, więc bilans płatniczy danego
gospodarce, tym większe znaczenie w całym
kraju tożsamy jest z bilansem handlowym.
Y Y bilansie płatniczym odgrywa bilans handlowy.
23 24
Nierównowaga bilansu płatniczego (1) Nierównowaga bilansu płatniczego (2)
r r r
Nadwyżka BP
BP
bilansu
płatniczego
r0
BP
r1 nadwyżka
BOK
Y
0
X,
BOB deficyt
Q
Q
Q
X
0
Y0 Y1 Y
Y0 Y1 Y
O
Y
Zmiana położenia krzywej FE ma miejsce jedynie w systemie mniej lub bardziej
25 26
płynnych kursów walutowych.
Nierównowaga bilansu płatniczego (3) Nierównowaga bilansu płatniczego (4)
r r
nadwyżka
BP BP
a
r1
deficyt
O O
Y1 Y1
Y Y
27 28
Nierównowaga bilansu płatniczego (5) Nierównowaga bilansu płatniczego (6)
r r
Założenie wzrostu Założenie wzrostu
poziomu dochodu poziomu dochodu
BP BP
a a
b
r1 r1
Deficyt, jeśli stopa procentowa
pozostaje na poziomie r1
O O
Y1 Y1 Y1 Y1
Y Y
29 30
Nierównowaga bilansu płatniczego (7)
Nierównowaga bilansu płatniczego (8)
r
Nierównowaga bilansu płatniczego wywołuje presję na kurs walutowy, a
przez to na stopień konkurencyjności eksportu i importu:
Nadwyżka bilansu płatniczego:
Napływ kapitału netto (walut obcych) do kraju
BP
Presja na obniżenie kursu waluty obcej
c Aprecjacja waluty krajowej
r2
Deficyt bilansu płatniczego:
a
r1
Stopa procentowa musi
Odpływ kapitału netto (walut obcych) z kraju
wzrosnąć do r2 by została
Presja na podwyższenie kursu waluty obcej
zachowana równowaga
w bilansie płatniczym
Deprecjacja waluty krajowej
Reakcja na zachodzące zmiany bilansu płatniczego będą działania
dostosowawcze na rynku wewnętrznym  różne w zależności od
obowiÄ…zujÄ…cego systemu kursowego.
O
Y1 Y1
Y
31 32
Równowaga na rynku dóbr, pieniadza i bilansu płatniczego
r
LM
Model Mundella-Fleminga
BP
System kursów stałych
System kursów stałych
a
Ekspansywna polityka fiskalna
Ekspansywna polityka fiskalna
r1
Doskonała mobilność kapitału
Doskonała mobilność kapitału
IS
O Y1
Y
33 34
Polityka fiskalna w warunkach stałego kursu walutowego (1)
Wzrost wydatków rządowych powoduje przesunięcie krzywej IS w prawo i wzrost
dochodu zapewniającego równowagę wewnętrzną (o wielkość równą iloczynowi
mnożnika polityki fiskalnej i przyrostu wydatków autonomicznych).
Ä™! G IS w prawo
Wzrost dochodu powoduje nieznaczny wzrost importu (przy założeniu bardzo małej
r
IS2 LM1
importochłonności gospodarki) i niewielkie pogorszenie salda BOB (przy założeniu
stałego poziomu eksportu). IS1
Ä™! r Ä™! Y
Wzrost stopy procentowej (w efekcie przesunięcia krzywej IS) powoduje duży napływ
b
kapitału netto (przy założeniu doskonałej mobilności kapitałów) i silną poprawę salda
r2
BOK.
Ä™! CF, Ä™! Q
Poprawa salda BOK jest większa niż pogorszenie salda BOB  poprawa salda BP
BP
a
(nadwyżka)
r1
Ä™! BOK
Przy danym kursie walutowym występuje nadwyżka podaży dewiz, w efekcie czego
pojawia siÄ™ presja na aprecjacjÄ™ waluty krajowej.
“! NX
Bank Centralny skupuje z rynku nadwyżkę dewiz, powodując deprecjację waluty przy zał.
Ex-const.
krajowej i zwiększenie bazy monetarnej (w części aktywów zagranicznych netto).
Wzrost bazy monetarnej w następnym okresie przyczynia się do wzrostu podaży
pieniądza (w wyniku działania mnożnika kreacji pieniadza), w efekcie czego krzywa LM
przesuwa siÄ™ w prawo, co prowadzi do dalszego wzrostu dochodu i spadku stopy
“! BOB
procentowej.
O Y1 Y2
Y
Spadek stopy procentowej powoduje odpływ kapitału netto, a wzrost dochodu
powoduje wzrost importu  pogorszenie salda BP, powrót do stanu równowagi
wewnętrznej i zewnętrznej, przy większym poziomie dochodu i stałym poziomie
stopy procentowej. Ekspansywna polityka fiskalna jest efektywna.
35 36
Polityka fiskalna w warunkach stałego kursu walutowego (2) Polityka fiskalna w warunkach stałego kursu walutowego (3)
r
LM1 LM2
LM1
r Ä™! BOK “! BOB
LM w prawo
b
b
r2 “! r Ä™! Y
r2 Ä™! BP
Poprawa bilansu płatniczego,
BP c
a
a
nadwyżka podaży dewiz przy “! CF i “! BOK Ä™! Q
r1
r1 BP
stałym kursie walutowym
IS2 Skupowanie nadmiaru dewiz
“! NX
przez bank centralny (BC)
Ex-const.
IS2
ę! aktywów zagranicznych BC
IS1 “! BOB
IS1
Ä™! bazy monetarnej (B)
O Y1 Y2
Y O Y1 Y3
Y2
Y
ę! podaży pieniadza MS
“! BP
LM w prawo
37 38
Wzrost wydatków rządowych powoduje przesunięcie krzywej IS w prawo i wzrost
dochodu zapewniającego równowagę wewnętrzną (o wielkość równą iloczynowi
mnożnika polityki fiskalnej i przyrostu wydatków autonomicznych).
Wzrost dochodu powoduje duży wzrost importu (przy założeniu dużej
importochłonności gospodarki) i duże pogorszenie salda BOB (przy założeniu stałego
poziomu eksportu).
Wzrost stopy procentowej (w efekcie przesunięcia krzywej IS) nie powoduje
System kursów stałych
System kursów stałych
napływu kapitału netto (przy założeniu doskonałej niemobilności kapitałów) i zmiany
salda BOK.
Przy stałym saldzie BOK pogorszenie salda BOB  pogorszenie salda BP (deficyt)
Ekspansywna polityka fiskalna
Ekspansywna polityka fiskalna
Przy danym kursie walutowym występuje niedobór podaży dewiz, w efekcie czego
pojawia siÄ™ presja na deprecjacjÄ™ waluty krajowej.
Doskonała niemobilność kapitału
Doskonała niemobilność kapitału
Bank Centralny pokrywa niedobór dewiz na rynku, powodując aprecjację waluty
krajowej i zmniejszenie bazy monetarnej (w części aktywów zagranicznych netto).
Zmniejszenie bazy monetarnej w następnym okresie przyczynia się do spadku podaży
pieniądza (w wyniku działania mnożnika kreacji pieniadza), w efekcie czego krzywa LM
przesuwa siÄ™ w lewo, co prowadzi do spadku dochodu i wzrostu stopy procentowej.
Wzrost stopy procentowej nie wpływa na saldo BOK, a spadek dochodu powoduje
spadek importu  polepszenie salda BP, powrót do stanu równowagi wewnętrznej
i zewnętrznej, przy stałym poziomie dochodu i wyższym poziomie stopy
procentowej. Występuje pełny efekt wypierania. Ekspansywna polityka fiskalna
jest nieefektywna.
39 40
Polityka fiskalna w warunkach stałego kursu walutowego (1) Polityka fiskalna w warunkach stałego kursu walutowego (2)
BP BP
Ä™! G IS w prawo
r BOK “! BOB
r LM1
IS2 LM1
constans
IS1
Ä™! r Ä™! Y
b
b
r2 “! BP
r2
niedobór podaży dewiz przy
CF - Ä™! Q
a
stałym kursie walutowym
a
r1
constans
r1
“! aktywów zagranicznych
“! NX
BC
IS2
przy zał.
Ex-const.
“! bazy monetarnej B
IS1
“! BOB “! podaży pieniadza MS
O Y1 Y2
O Y1 Y2 Y
Y
LM w lewo
41 42
Polityka fiskalna w warunkach stałego kursu walutowego (3)
BP
LM2
r
LM1
LM w lewo
c
r3
b
r2 Ä™! r “! Y
System kursów stałych
System kursów stałych
Ekspansywna polityka fiskalna
a Ekspansywna polityka fiskalna
CF, BOK - “! Q
r1
constans
Niedoskonała mobilność kapitału
Niedoskonała mobilność kapitału
Ä™! NX
(wysoka)
(wysoka)
Ex-const.
IS2
Ä™! BOB
IS1
O Y1 Y2
Y
Ä™! BP
43 44
Polityka fiskalna w warunkach stałego kursu walutowego (1)
Wzrost wydatków rządowych powoduje przesunięcie krzywej IS w prawo i wzrost
dochodu zapewniającego równowagę wewnętrzną (o wielkość równą iloczynowi
mnożnika polityki fiskalnej i przyrostu wydatków autonomicznych).
Ä™! G IS w prawo
r
Wzrost dochodu powoduje stosunkowo niewielki wzrost importu (przy założeniu małej
IS2 LM1
importochłonności gospodarki) i stosunkowo niewielkie pogorszenie salda BOB (przy
IS1
założeniu stałego poziomu eksportu).
Ä™! r Ä™! Y
Wzrost stopy procentowej (w efekcie przesunięcia krzywej IS) powoduje stosunkowo
b
duży napływ kapitału netto (przy założeniu dużej mobilności kapitałów) i silną
r2
poprawÄ™ salda BOK.
Ä™! BOK Ä™! Q
Poprawa salda BOK jest większa niż pogorszenie salda BOB  poprawa salda BP
a
(nadwyżka)
r1
Przy danym kursie walutowym występuje nadwyżka podaży dewiz, w efekcie czego
pojawia siÄ™ presja na aprecjacjÄ™ waluty krajowej. BP
“! NX
Bank Centralny skupuje z rynku nadwyżkę dewiz, powodując deprecjację waluty przy zał.
Ex-const.
krajowej i zwiększenie bazy monetarnej (w części aktywów zagranicznych netto).
Wzrost bazy monetarnej w następnym okresie przyczynia się do wzrostu podaży
pieniądza (w wyniku działania mnożnika kreacji pieniadza), w efekcie czego krzywa LM
“! BOB
przesuwa siÄ™ w prawo, co prowadzi do dalszego wzrostu dochodu i spadku stopy
procentowej.
Spadek stopy procentowej powoduje stosunkowo duży odpływ kapitału netto, a
O Y1 Y2
wzrost dochodu powoduje mały wzrost importu  pogorszenie salda BP, powrót do
Y
stanu równowagi wewnętrznej i zewnętrznej, przy większym poziomie dochodu i
wyższym poziomie stopy procentowej. Ekspansywna polityka fiskalna jest
efektywna. 45 46
Polityka fiskalna w warunkach stałego kursu walutowego (2) Polityka fiskalna w warunkach stałego kursu walutowego (3)
r r
LM1 LM1 LM2
LM w prawo
Ä™! BOK “! BOB
b b
r2 r2
BP
“! r Ä™! Y
Ä™! BP
c
r3
a Ä™! bazy monetarnej a
“! BOK Ä™! Q
r1 r1
Ä™! MS
BP
“! NX
Ex-const.
LM w prawo
IS2 IS2
“! BOB
IS1 IS1
O Y1 Y2 Y1 Y2 Y3
O “! BP
Y Y
47 48
 Wzrost wydatków rządowych powoduje przesunięcie krzywej IS w prawo i wzrost
dochodu zapewniającego równowagę wewnętrzną (o wielkość równą iloczynowi
mnożnika polityki fiskalnej i przyrostu wydatków autonomicznych).
Wzrost dochodu powoduje stosunkowo duży wzrost importu (przy założeniu dużej
importochłonności gospodarki) i stosunkowo duże pogorszenie salda BOB (przy
założeniu stałego poziomu eksportu).
Wzrost stopy procentowej (w efekcie przesunięcia krzywej IS) powoduje stosunkowo
System kursów stałych
System kursów stałych
niewielki napływ kapitału netto (przy założeniu małej mobilności kapitałów) i małą
poprawÄ™ salda BOK.
Ekspansywna polityka fiskalna
Ekspansywna polityka fiskalna Poprawa salda BOK jest mniejsza niż pogorszenie salda BOB  pogorszenie salda
BP (deficyt)
Przy danym kursie walutowym występuje niedobór podaży dewiz, w efekcie czego
Niedoskonała mobilność kapitału
Niedoskonała mobilność kapitału
pojawia siÄ™ presja na deprecjacjÄ™ waluty krajowej.
(niska) Bank Centralny pokrywa niedobór dewiz, powodując aprecjację waluty krajowej i
(niska)
zmniejszenie bazy monetarnej (w części aktywów zagranicznych netto).
Spadek bazy monetarnej w następnym okresie przyczynia się do spadku podaży
pieniądza (w wyniku działania mnożnika kreacji pieniadza), w efekcie czego krzywa LM
przesuwa siÄ™ w lewo, co prowadzi do spadku wzrostu dochodu i wzrostu stopy
procentowej.
Wzrost stopy procentowej powoduje niewielki napływ kapitału netto, a spadek
dochodu powoduje duży spadek importu  poprawa salda BP, powrót do stanu
równowagi wewnętrznej i zewnętrznej, przy większym poziomie dochodu i
wyższym poziomie stopy procentowej. Ekspansywna polityka fiskalna jest
49 efektywna. 50
Polityka fiskalna w warunkach stałego kursu walutowego (1) Polityka fiskalna w warunkach stałego kursu walutowego (2)
r r
BP BP
IS2
Ä™! G IS w prawo
Ä™! BOK “! BOB
IS1
Ä™! r Ä™! Y
b b “! BP
r2 r2
a a
Ä™! BOK Ä™! Q “! bazy monetarnej
r1 r1
“! MS
“! NX
LM1
przy zał.
LM w lewo
Ex-const.
LM1
IS2
“! BOB
IS1
O Y1 Y2 Y1 Y2
O
Y Y
51 52
Polityka fiskalna w warunkach stałego kursu walutowego (3)
r
BP
LM2
IS2
LM w lewo
IS1
LM1
c
r3
Ä™! r “! Y
b System kursów stałych
System kursów stałych
r2
a
Ä™! BOK “! Q
Ekspansywna polityka monetarna
Ekspansywna polityka monetarna
r1
Doskonała mobilność kapitału
Doskonała mobilność kapitału
Ä™! NX
Ex-const.
Ä™! BOB
Ä™! BP
O Y1 Y3 Y2
Y
53 54
 Wzrost podaży pieniadza (w efekcie wzrostu bazy monetarnej lub mnożnika kreacji
Polityka monetarna w warunkach stałego kursu walutowego (1)
pieniądza) powoduje przesunięcie krzywej LM w prawo i wzrost dochodu
r
LM1 LM2
zapewniającego równowagę wewnętrzną (o wielkość równą iloczynowi mnożnika polityki
Ä™! MS LM w prawo
monetarnej i przyrostu realnej podaży pieniadza).
Wzrost dochodu powoduje bardzo mały wzrost importu (przy założeniu bardzo małej
importochłonności gospodarki) i niewielkie pogorszenie salda BOB (przy założeniu
stałego poziomu eksportu).
“! r Ä™! Y
Spadek stopy procentowej (w efekcie przesunięcia krzywej LM) powoduje duży
odpływ kapitału netto (przy założeniu doskonałej mobilności kapitałów) i silne
pogorszenie salda BOK. Pogorszenie salda BOK i pogorszenie salda BOB 
BP
a
“! BOK Ä™! Q, “! NX
pogorszenie salda BP (deficyt)
r1
Przy danym kursie walutowym występuje niedobór podaży dewiz, w efekcie czego
b
pojawia siÄ™ presja na deprecjacjÄ™ waluty krajowej.
r2
“! BOB
Bank Centralny musi uzupełnić niedobór dewiz na rynku  sprzedaje dewizy,
powodując aprecjację waluty krajowej i zmniejszenie bazy monetarnej (w części
aktywów zagranicznych netto).
Spadek bazy monetarnej w następnym okresie przyczynia się do spadku podaży
pieniądza (w wyniku działania mnożnika kreacji pieniadza), w efekcie czego krzywa LM
szybko przesuwa siÄ™ w lewo, co prowadzi do spadku dochodu i wzrostu stopy
IS
procentowej.
Wzrost stopy procentowej powoduje duży napływ kapitału netto, a spadek
dochodu powoduje niewielki spadek importu  poprawa salda BP, powrót do stanu O
Y1 Y2
Y
równowagi wewnętrznej i zewnętrznej, przy stałym poziomie dochodu i stopy
procentowej. Ekspansywna polityka monetarna jest nieefektywna.
55 56
Polityka monetarna w warunkach stałego kursu walutowego (2) Polityka monetarna w warunkach stałego kursu walutowego (3)
r r
LM1 LM2 LM1 LM2
LM w lewo
“! BOK “! BOB
Ä™! r “! Y
“! BP
BP BP
a a
Ä™! BOK “! Q
r1 r1
“! MS
b b
Ä™! BOB
r2 r2
LM w lewo
Ä™! BP
IS IS
O O
Y1 Y2 Y1 Y2
Y Y
57 58
Wzrost podaży pieniadza (w efekcie wzrostu bazy monetarnej lub mnożnika kreacji
pieniądza) powoduje przesunięcie krzywej LM w prawo i wzrost dochodu
zapewniającego równowagę wewnętrzną (o wielkość równą iloczynowi mnożnika polityki
monetarnej i przyrostu realnej podaży pieniadza).
Wzrost dochodu powoduje stosunkowo niewielki wzrost importu (przy założeniu małej
importochłonności gospodarki) i stosunkowo niewielkie pogorszenie salda BOB (przy
założeniu stałego poziomu eksportu).
System kursów stałych
System kursów stałych
Spadek stopy procentowej (w efekcie przesunięcia krzywej LM) powoduje stosunkowo
duży odpływ kapitału netto (przy założeniu dużej mobilności kapitałów) i stosunkowo
Ekspansywna polityka monetarna silne pogorszenie salda BOK.
Ekspansywna polityka monetarna
Pogorszenie salda BOK i pogorszenie salda BOB  pogorszenie salda BP (deficyt)
Przy danym kursie walutowym występuje niedobór podaży dewiz, w efekcie czego pojawia
Niedoskonała mobilność kapitału
Niedoskonała mobilność kapitału
siÄ™ presja na deprecjacjÄ™ waluty krajowej.
(wysoka) Bank Centralny musi uzupełnić niedobór dewiz na rynku  sprzedaje dewizy, powodując
(wysoka)
aprecjację waluty krajowej i zmniejszenie bazy monetarnej (w części aktywów
zagranicznych netto).
Spadek bazy monetarnej w następnym okresie przyczynia się do spadku podaży
pieniądza (w wyniku działania mnożnika kreacji pieniadza), w efekcie czego krzywa LM
przesuwa siÄ™ w lewo (wolniej), co prowadzi do spadku dochodu i wzrostu stopy
procentowej.
Wzrost stopy procentowej powoduje duży napływ kapitału netto, a spadek dochodu
powoduje niewielki spadek importu  poprawa salda BP, powrót do stanu równowagi
wewnętrznej i zewnętrznej, przy stałym poziomie dochodu i stopy procentowej.
59 Ekspansywna polityka monetarna jest nieefektywna. 60
Polityka monetarna w warunkach stałego kursu walutowego (1) Polityka monetarna w warunkach stałego kursu walutowego (2)
r r
LM1 LM2 LM1 LM2
Ä™! MS LM w prawo
“! BOK “! BOB
BP BP
“! r Ä™! Y
“! BP
a a
“! BOK Ä™! Q, “! NX
r1 r1
“! MS
b b
r2 r2
“! BOB
LM w lewo
IS IS
O O
Y1 Y2 Y1 Y2
Y Y
61 62
Polityka monetarna w warunkach stałego kursu walutowego (3)
r
LM1 LM2
LM w lewo
BP
Ä™! r “! Y
System kursów stałych
System kursów stałych
a
Ä™! BOK “! Q Ekspansywna polityka monetarna
Ekspansywna polityka monetarna
r1
b
Niedoskonała mobilność kapitału
Niedoskonała mobilność kapitału
Ä™! BOB
r2
(niska)
(niska)
Ä™! BP
IS
O
Y1 Y2
Y
63 64
Polityka monetarna w warunkach stałego kursu walutowego (1)
Wzrost podaży pieniadza (w efekcie wzrostu bazy monetarnej lub mnożnika kreacji
r
pieniądza) powoduje przesunięcie krzywej LM w prawo i wzrost dochodu LM1 LM2
zapewniającego równowagę wewnętrzną (o wielkość równą iloczynowi mnożnika polityki
Ä™! MS LM w prawo
BP
monetarnej i przyrostu realnej podaży pieniadza).
Wzrost dochodu powoduje stosunkowo duży wzrost importu (przy założeniu dużej
importochłonności gospodarki) i stosunkowo duże pogorszenie salda BOB (przy
zaÅ‚ożeniu staÅ‚ego poziomu eksportu). “! r Ä™! Y
Spadek stopy procentowej (w efekcie przesunięcia krzywej LM) powoduje stosunkowo
mały odpływ kapitału netto (przy założeniu małej mobilności kapitałów) i stosunkowo
niewielkie pogorszenie salda BOK. a
“! BOK Ä™! Q, “! NX
r1
Pogorszenie salda BOK i pogorszenie salda BOB  pogorszenie salda BP (deficyt)
b
Przy danym kursie walutowym występuje niedobór podaży dewiz, w efekcie czego
r2
pojawia siÄ™ presja na deprecjacjÄ™ waluty krajowej. “! BOB
Bank Centralny musi uzupełnić niedobór dewiz na rynku  sprzedaje dewizy,
powodując aprecjację waluty krajowej i zmniejszenie bazy monetarnej (w części
aktywów zagranicznych netto).
Spadek bazy monetarnej w następnym okresie przyczynia się do spadku podaży
pieniądza (w wyniku działania mnożnika kreacji pieniadza), w efekcie czego krzywa LM
IS
przesuwa siÄ™ w lewo (jeszcze wolniej), co prowadzi do spadku dochodu i wzrostu
stopy procentowej.
Wzrost stopy procentowej powoduje mały napływ kapitału netto, a spadek
O
Y1 Y2
Y
dochodu powoduje duży spadek importu  poprawa salda BP, powrót do stanu
równowagi wewnętrznej i zewnętrznej, przy stałym poziomie dochodu i stopy
procentowej. Ekspansywna polityka monetarna jest nieefektywna. 65 66
Polityka monetarna w warunkach stałego kursu walutowego (2) Polityka monetarna w warunkach stałego kursu walutowego (3)
r r
LM1 LM2 LM1 LM2
BP BP
LM w lewo
“! BOK “! BOB
Ä™! r “! Y
“! BP
a a
Ä™! BOK “! Q
r1 r1
“! MS
b b
Ä™! BOB
r2 r2
LM w lewo
Ä™! BP
IS IS
O O
Y1 Y2 Y1 Y2
Y Y
67 68
Wzrost podaży pieniadza (w efekcie wzrostu bazy monetarnej lub mnożnika kreacji
pieniądza) powoduje przesunięcie krzywej LM w prawo i wzrost dochodu
zapewniającego równowagę wewnętrzną (o wielkość równą iloczynowi mnożnika polityki
monetarnej i przyrostu realnej podaży pieniadza).
Wzrost dochodu powoduje bardzo duży wzrost importu (przy założeniu bardzo dużej
importochłonności gospodarki) i duże pogorszenie salda BOB (przy założeniu stałego
poziomu eksportu).
System kursów stałych
System kursów stałych
Spadek stopy procentowej (w efekcie przesunięcia krzywej LM) nie powoduje
odpływu kapitału netto (przy założeniu doskonalej niemobilności kapitałów) i - saldo
BOK nie zmieni siÄ™.
Ekspansywna polityka monetarna
Ekspansywna polityka monetarna
Stałe saldo BOK i pogorszenie salda BOB  pogorszenie salda BP (deficyt)
Przy danym kursie walutowym występuje niedobór podaży dewiz, w efekcie czego
Doskonała niemobilność kapitału
Doskonała niemobilność kapitału
pojawia siÄ™ presja na deprecjacjÄ™ waluty krajowej.
Bank Centralny musi uzupełnić niedobór dewiz na rynku  sprzedaje dewizy,
powodując aprecjację waluty krajowej i zmniejszenie bazy monetarnej (w części
aktywów zagranicznych netto).
Spadek bazy monetarnej w następnym okresie przyczynia się do spadku podaży
pieniądza (w wyniku działania mnożnika kreacji pieniadza), w efekcie czego krzywa LM
przesuwa siÄ™ w lewo (najwolniej), co prowadzi do spadku dochodu i wzrostu stopy
procentowej.
Wzrost stopy procentowej nie powoduje napływu kapitału netto, a spadek dochodu
powoduje duży spadek importu  poprawa salda BP, powrót do stanu równowagi
wewnętrznej i zewnętrznej, przy stałym poziomie dochodu i stopy procentowej.
69 Ekspansywna polityka monetarna jest nieefektywna. 70
Polityka monetarna w warunkach stałego kursu walutowego (1) Polityka monetarna w warunkach stałego kursu walutowego (2)
r r
LM1 LM2 LM1 LM2
BP BP
Ä™! MS LM w prawo
BOK “! BOB
constans
“! r Ä™! Y
“! BP
a a
BOK Ä™! Q, “! NX
r1 r1
constans
“! MS
b b
r2 r2
“! BOB
LM w lewo
IS IS
O O
Y1 Y2 Y1 Y2
Y Y
71 72
Polityka monetarna w warunkach stałego kursu walutowego (3)
r
LM1 LM2
BP
LM w lewo
Ä™! r “! Y
System kursów płynnych
System kursów płynnych
a
BOK “! Q
Ekspansywna polityka fiskalna
Ekspansywna polityka fiskalna
r1
constans
b
Ä™! BOB
r2
Doskonała mobilność kapitału
Doskonała mobilność kapitału
Ä™! BP
IS
O
Y1 Y2
Y
73 74
Polityka fiskalna w warunkach płynnego kursu walutowego (1)
Wzrost wydatków rządowych powoduje przesunięcie krzywej IS w prawo i wzrost
r
dochodu zapewniającego równowagę wewnętrzną (o wielkość równą iloczynowi
LM
mnożnika polityki fiskalnej i przyrostu wydatków autonomicznych).
Ä™! G IS w prawo
Wzrost dochodu powoduje bardzo mały wzrost importu (przy założeniu bardzo małej
importochłonności gospodarki) i nieznaczne pogorszenie salda BOB (przy założeniu
stałego poziomu eksportu). b
r2 Ä™! r Ä™! Y
Wzrost stopy procentowej (w efekcie przesunięcia krzywej IS) powoduje duży napływ
kapitału netto (przy założeniu doskonałej mobilności kapitałów) i silną poprawę salda
BOK.
BP
a Ä™! BOK Ä™! Q
Poprawa salda BOK jest większa niż pogorszenie salda BOB  poprawa salda BP
r1
(nadwyżka)
Na rynku dewizowym, występuje nadwyżka podaży dewiz, w efekcie czego następuje
aprecjacja waluty krajowej (spadek kursu waluty obcej).
“! BOB
Aprecjacja waluty krajowej prowadząc do spadku opłacalności eksportu i zwiększenia
opłacalności importu, przyczynia się do spadku netto eksportu  pogorszenie BOB.
IS2
Zmniejszenie netto eksportu powoduje przesunięcie krzywej IS w lewo.
Spadek stopy procentowej powoduje istotny odpływ kapitału netto, a spadek
dochodu powoduje nieznaczny spadek importu
IS1
Pogorszenie salda BP, powrót do stanu równowagi wewnętrznej i zewnętrznej,
przy stałym poziomie dochodu i stałym poziomie stopy procentowej.
Ekspansywna polityka fiskalna jest nieefektywna. O
Y1 Y2
Y
75 76
Polityka fiskalna w warunkach płynnego kursu walutowego (2) Polityka fiskalna w warunkach płynnego kursu walutowego (3)
r r
LM LM
IS w lewo
“! BOB
Ä™! BOK “! BOB
b b
“! r “! Y
r2 r2
Ä™! BP
“! BOK Ä™! BOB
BP
Sdewiz>Ddewiz
a BP a
r1 r1
“! e “! BP
IS2 Ä™!Q, “! Ex IS2
IS1
“! NX
IS1
“! BOB IS w lewo
O O
Y1 Y2 Y1 Y2
Y Y
77 78
 Wzrost wydatków rządowych powoduje przesunięcie krzywej IS w prawo i wzrost
dochodu zapewniającego równowagę wewnętrzną (o wielkość równą iloczynowi
mnożnika polityki fiskalnej i przyrostu wydatków autonomicznych).
Wzrost dochodu powoduje stosunkowo niewielki wzrost importu (przy założeniu małej
importochłonności gospodarki) i stosunkowo niewielkie pogorszenie salda BOB (przy
założeniu stałego poziomu eksportu).
Wzrost stopy procentowej (w efekcie przesunięcia krzywej IS) powoduje stosunkowo
System kursów płynnych
System kursów płynnych
duży napływ kapitału netto (przy założeniu dużej mobilności kapitałów) i stosunkowo
silnÄ… poprawÄ™ salda BOK.
Ekspansywna polityka fiskalna
Ekspansywna polityka fiskalna Poprawa salda BOK jest większa niż pogorszenie salda BOB  poprawa salda BP
(nadwyżka)
Na rynku dewizowym, występuje nadwyżka podaży dewiz, w efekcie czego następuje
Niedoskonała mobilność kapitału
Niedoskonała mobilność kapitału
aprecjacja waluty krajowej (spadek kursu waluty obcej).
(wysoka) Aprecjacja waluty krajowej prowadząc do spadku opłacalności eksportu i zwiększenia
(wysoka)
opłacalności importu, przyczynia się do spadku netto eksportu  pogorszenie BOB.
Zmniejszenie netto eksportu powoduje przesunięcie krzywej IS w lewo.
Spadek stopy procentowej powoduje duży odpływ kapitału netto, a spadek
dochodu powoduje niewielki spadek importu.
Pogorszenie salda BP. Krzywa BP przesuwa się w lewo. Powrót do stanu
równowagi wewnętrznej i zewnętrznej, przy wyższym poziomie dochodu i
wyższym poziomie stopy procentowej. Ekspansywna polityka fiskalna jest
efektywna.
79 80
Polityka fiskalna w warunkach płynnego kursu walutowego (1) Polityka fiskalna w warunkach płynnego kursu walutowego (2)
r r
LM LM
Ä™! G IS w prawo
Ä™! BOK “! BOB
b b
BP1 BP1
r2 Ä™! r Ä™! Y r2
Ä™! BP
Sdewiz>Ddewiz
a Ä™! BOK Ä™! Q a
r1 r1
“! e
“! BOB
IS2 Ä™!Q, “! Ex
IS2 IS1
“! NX
IS1
“! BOB IS w lewo
O O
Y1 Y2 Y1 Y2
Y Y
81 82
Polityka fiskalna w warunkach płynnego kursu walutowego (3)
r
LM
“! BOB
IS w lewo
BP2
b
“! r “! Y
r2
System kursów płynnych
c System kursów płynnych
r3 BP1
“! BOK Ä™! BOB
a Ekspansywna polityka fiskalna
Ekspansywna polityka fiskalna
r1
“! BP NiedoskonaÅ‚a mobilność kapitaÅ‚u
Niedoskonała mobilność kapitału
(niska)
(niska)
IS2
BP w lewo
IS3
IS1
O
Y1 Y3 Y2
Y
83 84
Polityka fiskalna w warunkach płynnego kursu walutowego (1)
Wzrost wydatków rządowych powoduje przesunięcie krzywej IS w prawo i wzrost
r
dochodu zapewniającego równowagę wewnętrzną (o wielkość równą iloczynowi
BP1 Ä™! G IS w prawo
mnożnika polityki fiskalnej i przyrostu wydatków autonomicznych).
Wzrost dochodu powoduje stosunkowo duży wzrost importu (przy założeniu dużej
importochłonności gospodarki) i stosunkowo duże pogorszenie salda BOB (przy
założeniu stałego poziomu eksportu).
Ä™! r Ä™! Y
Wzrost stopy procentowej (w efekcie przesunięcia krzywej IS) powoduje stosunkowo
mały napływ kapitału netto (przy założeniu małej mobilności kapitałów) i stosunkowo
małą poprawę salda BOK.
b
r2
a Ä™! BOK Ä™! Q
Poprawa salda BOK jest mniejsza niż pogorszenie salda BOB  pogorszenie salda
r1
BP (deficyt)
Na rynku dewizowym, występuje nadwyżka popytu dewiz, w efekcie czego następuje
LM
deprecjacja waluty krajowej (wzrost kursu waluty obcej).
“! BOB
Deprecjacja waluty krajowej prowadząc do wzrostu opłacalności eksportu i spadku
opłacalności importu, przyczynia się do wzrostu netto eksportu  poprawa BOB.
Zwiększenie netto eksportu powoduje przesunięcie krzywej IS w prawo.
Wzrost stopy procentowej powoduje niewielki napływ kapitału netto, a wzrost IS2
dochodu powoduje istotny wzrost importu.
IS1
Polepszenie salda BP. Krzywa BP przesuwa się w prawo. Powrót do stanu
równowagi wewnętrznej i zewnętrznej, przy wyższym poziomie dochodu i
O
wyższym poziomie stopy procentowej. Ekspansywna polityka fiskalna jest Y2
Y1
Y
efektywna.
85 86
Polityka fiskalna w warunkach płynnego kursu walutowego (2) Polityka fiskalna w warunkach płynnego kursu walutowego (3)
r r
IS2
BP1 BP1 Ä™! BOB IS w prawo
IS1 IS2 IS3
Ä™! BOK “! BOB
IS1 BP2
Ä™! r
Ä™! Y
LM
LM
“! BP
c
r3
Ä™! BOK “! BOB
b b
r2 r2
Sdewiza
a
r1 r1
Ä™! BP
Ä™! e
“! Q, Ä™! Ex
BP w prawo
Ä™! NX
Ä™! BOB IS w prawo
O O
Y1 Y2 Y1 Y2 Y3
Y Y
87 88
Wzrost wydatków rządowych powoduje przesunięcie krzywej IS w prawo i wzrost
dochodu zapewniającego równowagę wewnętrzną (o wielkość równą iloczynowi
mnożnika polityki fiskalnej i przyrostu wydatków autonomicznych).
Wzrost dochodu powoduje stosunkowo duży wzrost importu (przy założeniu dużej
importochłonności gospodarki) i stosunkowo duże pogorszenie salda BOB (przy
założeniu stałego poziomu eksportu).
Wzrost stopy procentowej (w efekcie przesunięcia krzywej IS) nie powoduje napływu
System kursów płynnych
System kursów płynnych
kapitału netto (przy założeniu niemobilności kapitałów) - saldo BOK nie zmienia się.
Stałe saldo BOK i pogorszenie salda BOB  pogorszenie salda BP (deficyt)
Ekspansywna polityka fiskalna Na rynku dewizowym, występuje nadwyżka popytu dewiz, w efekcie czego następuje
Ekspansywna polityka fiskalna
deprecjacja waluty krajowej (wzrost kursu waluty obcej).
Deprecjacja waluty krajowej prowadząc do wzrostu opłacalności eksportu i spadku
Doskonała niemobilność kapitału
Doskonała niemobilność kapitału
opłacalności importu, przyczynia się do wzrostu netto eksportu  poprawa BOB.
Zwiększenie netto eksportu powoduje przesunięcie krzywej IS w prawo.
Wzrost stopy procentowej nie powoduje napływu kapitału netto, a wzrost dochodu
powoduje wzrost importu.
Poprawa salda BP, krzywa BP przesuwa się w prawo, powrót do stanu równowagi
wewnętrznej i zewnętrznej, przy wyższym poziomie dochodu i wyższym poziomie
stopy procentowej. Ekspansywna polityka fiskalna jest efektywna.
89 90
Polityka fiskalna w warunkach płynnego kursu walutowego (1) Polityka fiskalna w warunkach płynnego kursu walutowego (2)
r r
IS2 BP1
BP1
Ä™! G IS w prawo
BOK “! BOB
IS1
constans
Ä™! r Ä™! Y LM
“! BP
b b
r2 r2
Sdewiza BOK Ä™! Q a
r1 r1
constans
Ä™! e
LM
“! BOB
“! Q, Ä™! Ex
IS2
Ä™! NX
IS1
Ä™! BOB IS w prawo
O O
Y1 Y2 Y1 Y2
Y Y
91 92
Polityka fiskalna w warunkach płynnego kursu walutowego (3)
r
BP2
Ä™! BOB IS w prawo
BP1
Ä™! r Ä™! Y
LM
r3
c
System kursów płynnych
System kursów płynnych
BOK “! BOB
b
r2
a
constans
Ekspansywna polityka monetarna
Ekspansywna polityka monetarna
r1
Ä™! BP
Doskonała mobilność kapitału
Doskonała mobilność kapitału
IS3
BP w prawo
IS2
IS1
O
Y1 Y2 Y3
Y
93 94
Polityka monetarna w warunkach płynnego kursu walutowego (1)
Wzrost podaży pieniadza (w efekcie wzrostu bazy monetarnej lub mnożnika kreacji
r
pieniądza) powoduje przesunięcie krzywej LM w prawo i wzrost dochodu LM1 LM2
zapewniającego równowagę wewnętrzną (o wielkość równą iloczynowi mnożnika polityki
Ä™! MS LM w prawo
monetarnej i przyrostu realnej podaży pieniadza).
Wzrost dochodu powoduje niewielki wzrost importu (przy założeniu bardzo małej
importochłonności gospodarki) i niewielkie pogorszenie salda BOB (przy założeniu
staÅ‚ego poziomu eksportu). “! r Ä™! Y
Spadek stopy procentowej (w efekcie przesunięcia krzywej LM) powoduje odpływ
kapitału netto (przy założeniu doskonalej mobilności kapitałów) - saldo BOK pogarsza
BP
siÄ™. a
“! BOK Ä™! Q, “! NX
r1
Pogorszenie salda BOK i pogorszenie salda BOB  pogorszenie salda BP (deficyt)
b
Na rynku dewizowym, występuje nadwyżka popytu dewiz, w efekcie czego następuje
r2
deprecjacja waluty krajowej (wzrost kursu waluty obcej). “! BOB
Deprecjacja waluty krajowej prowadząc do wzrostu opłacalności eksportu i spadku
opłacalności importu, przyczynia się do wzrostu netto eksportu  poprawa BOB.
Zwiększenie netto eksportu powoduje przesunięcie krzywej IS w prawo.
Wzrost stopy procentowej powoduje istotny napływ kapitału netto, a wzrost
dochodu powoduje nieznaczny wzrost importu
IS
Polepszenie salda BP, powrót do stanu równowagi wewnętrznej i zewnętrznej,
przy wyższym poziomie dochodu i stałym poziomie stopy procentowej.
Ekspansywna polityka monetarna jest efektywna. O
Y1 Y2
Y
95 96
Polityka monetarna w warunkach płynnego kursu walutowego (2) Polityka monetarna w warunkach płynnego kursu walutowego (3)
r r
LM1 LM2 LM1 LM2
“! BOK “! BOB
Ä™! BOB IS w prawo
“! BP
Ä™! r Ä™! Y
BP BP
c
Sdewiza a
Ä™! BOK “! BOB
r1 r1
b b
Ä™! e
r2 r2
Ä™! BP
“! Q, Ä™! Ex
IS2
Ä™! NX
IS IS1
Ä™! BOB IS w prawo
O O
Y1 Y2 Y1 Y2 Y3
Y
Y
97 98
Wzrost podaży pieniadza (w efekcie wzrostu bazy monetarnej lub mnożnika kreacji
pieniądza) powoduje przesunięcie krzywej LM w prawo i wzrost dochodu
zapewniającego równowagę wewnętrzną (o wielkość równą iloczynowi mnożnika polityki
monetarnej i przyrostu realnej podaży pieniadza).
Wzrost dochodu powoduje stosunkowo niewielki wzrost importu (przy założeniu małej
importochłonności gospodarki) i stosunkowo niewielkie pogorszenie salda BOB (przy
założeniu stałego poziomu eksportu).
System kursów płynnych
System kursów płynnych
Spadek stopy procentowej (w efekcie przesunięcia krzywej LM) powoduje stosunkowo
duży odpływ kapitału netto (przy założeniu dużej mobilności kapitałów) - saldo BOK
Ekspansywna polityka monetarna pogarsza siÄ™.
Ekspansywna polityka monetarna
Pogorszenie salda BOK i pogorszenie salda BOB  pogorszenie salda BP (deficyt)
Na rynku dewizowym, występuje nadwyżka popytu dewiz, w efekcie czego następuje
Niedoskonała mobilność kapitału
Niedoskonała mobilność kapitału
deprecjacja waluty krajowej (wzrost kursu waluty obcej).
(wysoka) Deprecjacja waluty krajowej prowadząc do wzrostu opłacalności eksportu i spadku
(wysoka)
opłacalności importu, przyczynia się do wzrostu netto eksportu  poprawa BOB.
Zwiększenie netto eksportu powoduje przesunięcie krzywej IS w prawo.
Wzrost stopy procentowej powoduje stosunkowo duży napływ kapitału netto, a
wzrost dochodu powoduje nieznaczny wzrost importu
Polepszenie salda BP, przesunięcie krzywej BP w prawo, powrót do stanu
równowagi wewnętrznej i zewnętrznej, przy wyższym poziomie dochodu i niższym
poziomie stopy procentowej. Ekspansywna polityka monetarna jest efektywna.
99 100
Polityka monetarna w warunkach płynnego kursu walutowego (1) Polityka monetarna w warunkach płynnego kursu walutowego (2)
r r
LM1 Ä™! MS LM w prawo LM1
IS1
“! BOK “! BOB
LM2
BP1
“! r Ä™! Y
“! BP
Sdewiza “! BOK Ä™! Q, “! NX a
r1 r1
BP1
Ä™! e
“! BOB
r2 r2
b b
“! Q, Ä™! Ex
Ä™! NX
LM2
IS1
Ä™! BOB IS w prawo
O O
Y1 Y2 Y1 Y2
Y Y
101 102
Polityka monetarna w warunkach płynnego kursu walutowego (3)
r
LM1
Ä™! BOB IS w prawo
LM2
System kursów płynnych
System kursów płynnych
Ä™! r Ä™! Y
a Ekspansywna polityka monetarna
Ekspansywna polityka monetarna
r1
c Ä™! BOK “! BOB
r3
Niedoskonała mobilność kapitału
BP1 Niedoskonała mobilność kapitału
r2
b
Ä™! BP (niska)
(niska)
BP2
IS2 BP w prawo
IS1
O
Y1 Y2 Y3
Y
103 104
Polityka monetarna w warunkach płynnego kursu walutowego (1)
Wzrost podaży pieniadza (w efekcie wzrostu bazy monetarnej lub mnożnika kreacji
r
pieniądza) powoduje przesunięcie krzywej LM w prawo i wzrost dochodu
LM1 Ä™! MS LM w prawo
zapewniającego równowagę wewnętrzną (o wielkość równą iloczynowi mnożnika polityki BP1
monetarnej i przyrostu realnej podaży pieniadza).
Wzrost dochodu powoduje stosunkowo duży wzrost importu (przy założeniu dużej LM2
importochłonności gospodarki) i stosunkowo duże pogorszenie salda BOB (przy
założeniu stałego poziomu eksportu).
“! r Ä™! Y
Spadek stopy procentowej (w efekcie przesunięcia krzywej LM) powoduje stosunkowo
mały odpływ kapitału netto (przy założeniu małej mobilności kapitałów) - saldo BOK
pogarsza siÄ™. a “! BOK Ä™! Q, “! NX
r1
Pogorszenie salda BOK i pogorszenie salda BOB  pogorszenie salda BP (deficyt)
Na rynku dewizowym, występuje nadwyżka popytu dewiz, w efekcie czego następuje
deprecjacja waluty krajowej (wzrost kursu waluty obcej). “! BOB
r2
b
Deprecjacja waluty krajowej prowadząc do wzrostu opłacalności eksportu i spadku
opłacalności importu, przyczynia się do wzrostu netto eksportu  poprawa BOB.
Zwiększenie netto eksportu powoduje przesunięcie krzywej IS w prawo.
Wzrost stopy procentowej powoduje stosunkowo mały napływ kapitału netto, a
wzrost dochodu powoduje istotny wzrost importu 
Poprawa salda BP, krzywa BP przesuwa się w prawo, powrót do stanu równowagi
IS1
wewnętrznej i zewnętrznej, przy wyższym poziomie dochodu i niższym poziomie
stopy procentowej. Ekspansywna polityka monetarna jest efektywna. O
Y1 Y2
Y
105 106
Polityka monetarna w warunkach płynnego kursu walutowego (2) Polityka monetarna w warunkach płynnego kursu walutowego (3)
r r
LM1 LM1
BP1 BP1
IS1
“! BOK “! BOB
BP2 Ä™! BOB IS w prawo
LM2
“! BP
Ä™! r Ä™! Y
Sdewiza a
r1 r1
c Ä™! BOK “! BOB
r3
Ä™! e
r2 r2
b b
Ä™! BP
“! Q, Ä™! Ex
Ä™! NX
IS2 BP w prawo
LM2
IS1
Ä™! BOB IS w prawo
O O
Y1 Y2 Y1 Y2 Y3
Y Y
107 108
 Wzrost podaży pieniadza (w efekcie wzrostu bazy monetarnej lub mnożnika kreacji
pieniądza) powoduje przesunięcie krzywej LM w prawo i wzrost dochodu
zapewniającego równowagę wewnętrzną (o wielkość równą iloczynowi mnożnika polityki
monetarnej i przyrostu realnej podaży pieniadza).
Wzrost dochodu powoduje istotny wzrost importu (przy założeniu dużej
importochłonności gospodarki) i stosunkowo duże pogorszenie salda BOB (przy
założeniu stałego poziomu eksportu).
System kursów płynnych
System kursów płynnych
Spadek stopy procentowej (w efekcie przesunięcia krzywej LM) nie powoduje
odpływu kapitału netto (przy założeniu niemobilności kapitałów) - saldo BOK
pozostaje bez zmian.
Ekspansywna polityka monetarna
Ekspansywna polityka monetarna
Pogorszenie salda BOB przy stałym saldzie BOK  pogorszenie salda BP (deficyt)
Na rynku dewizowym, występuje nadwyżka popytu dewiz, w efekcie czego następuje
Doskonała niemobilność kapitału
Doskonała niemobilność kapitału
deprecjacja waluty krajowej (wzrost kursu waluty obcej).
Deprecjacja waluty krajowej prowadząc do wzrostu opłacalności eksportu i spadku
opłacalności importu, przyczynia się do wzrostu netto eksportu  poprawa BOB.
Zwiększenie netto eksportu powoduje przesunięcie krzywej IS w prawo.
Wzrost stopy procentowej nie powoduje napływu kapitału netto, a wzrost dochodu
powoduje wzrost importu
Polepszenie salda BP, przesunięcie krzywej BP w prawo, powrót do stanu
równowagi wewnętrznej i zewnętrznej, przy wyższym poziomie dochodu i niższym
(stałym) poziomie stopy procentowej. Ekspansywna polityka monetarna jest
efektywna.
109 110
Polityka monetarna w warunkach płynnego kursu walutowego (1) Polityka monetarna w warunkach płynnego kursu walutowego (2)
r r
LM1 Ä™! MS LM w prawo LM1
BP1 BP1
IS1
BOK “! BOB
constans
LM2
“! r Ä™! Y
“! BP
Sdewiza BOK Ä™! Q, “! NX a
r1 r1
constans
Ä™! e
“! BOB
r2 r2
b b
“! Q, Ä™! Ex
Ä™! NX
LM2
IS1
Ä™! BOB IS w prawo
O O
Y1 Y2 Y1 Y2
Y Y
111 112
Polityka monetarna w warunkach płynnego kursu walutowego (3) Polityka monetarna w warunkach płynnego kursu walutowego (4)
r r
BP1 BP2 LM1 BP1 BP2 LM1
Ä™! BOB IS w prawo Ä™! BOB IS w prawo
LM2
LM2
Ä™! r Ä™! Y Ä™! r Ä™! Y
c
a a
r1 r1
c BOK “! BOB BOK “! BOB
r3
constans constans
b
r2 r2
b
Ä™! BP Ä™! BP
IS2
BP w prawo
IS2 BP w prawo
IS1 IS1
O O
Y1 Y2 Y3 Y1 Y2 Y3
Y Y
113 114
Skuteczność polityki makroekonomicznej w gospodarce
Równowaga w gospodarce otwartej  podsumowanie
otwartej  podsumowanie
Wpływ zmiany kursu walutowego na równowagę w danej gospodarce
System kursów System kursów
występuje jedynie w systemach płynnych kursów walutowych.
płynnych
stałych
W systemie kursów stałych warunki równowagi gospodarczej zależą od
położenia krzywych IS oraz BP i punktu ich przecięcia. Bank centralny
Polityka fiskalna Nieefektywna przy Nieefektywna przy
chcący utrzymać dany poziom kursu walutowego jest zmuszony do zmiany
doskonalej niemobilności, doskonałej mobilności
podaży pieniądza w takim zakresie, aby krzywa LM znalazła się w
pełny efekt wypierania kapitału
położeniu pozwalającym na to, by IS, LM i BP miały wspólny punkt
Efektywna przy doskonalej Efektywna przy przecięcia.
mobilności kapitału doskonalej niemobilności
W systemie kursów zmiennych warunki równowagi gospodarczej
kapitału
W miarę wzrostu mobilności
wyznaczane są przez położenie krzywych LM i BP oraz ich punkt
kapitału, efekt wypierania
Im większa mobilność
przecięcia. Położenie krzywej IS dopasowywane jest wówczas przez
zmniejsza się a rośnie
kapitału, tym mniejsza
zmianę realnego kursu walutowego tak, aby krzywa ta przechodziła
efektywność polityki
efektywność
przez punkt przecięcia się obu wymienionych wcześniej krzywych.
Polityka monetarna Nieefektywna Efektywna (największe
efekty przy doskonałej
mobilności kapitału)
115 116