MODEL IS  LM
I
POLITYKA
MAKROEKONOMICZNA
- materiały pomocnicze do tematu 11.
Elżbieta Kwella
Wyższa Szkoła Bankowa
1
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
Polityka pieniężna
To polityka prowadząca w sposób bezpośredni lub pośredni do
zmiany rozmiarów masy pieniężnej z zamiarem doprowadzenia
do zmian stopy procentowej.
Mechanizm transmisyjny
To proces ekonomiczny, który powoduje, że to, co dzieje się na
rynku finansowym, wpływa na rynek dóbr.
CO RZ
DZI ZMIANAMI WYDATKU AUTONOMICZNEGO?
ZMIENNE FINANSOWE:
Stopa procentowa
Podaż pieniądza
Popyt na pieniÄ…dz
MS , MD r A A*
2
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
Rynek pieniądz-obligacje i zmiany podaży pieniądza.
MS1 MS2
r
Zakup obligacji
zwiększa podaż pieniądza
E1
r1
+"M = -"B
E2
ROLA STOPY PROCENTOWEJ
1. Funkcja wskaz
nika-informatora
o polityce pieniężnej;
MD
2. Funkcja bodz
ca.
r2
M
Dlaczego wzrost MS powoduje spadek stopy procentowej?
1. Kiedy podaż środka płatniczego rośnie, banki obniżają oprocentowanie depozytów
terminowych;
2. Wzrost ceny papierów wartościowych obniża stopę przychodu z inwestycji w obligacje i akcje.
3
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
MECHANIZM TRANSMISYJNY
1. EFEKT MAJ
TKOWY
Spadek / wzrost stopy procentowej powoduje wzrost / spadek
zaktualizowanej wartości wszelkich przyszłych dochodów gospodarstw
domowych, m.in. wzrost / spadek cen posiadanych papierów wartościowych.
2. ZMIANY WIELKOŚCI PODAŻY I CENY KREDYTÓW
KONSUMPCYJNYCH
C0 = 
- l r
3. EFEKT DOCHODOWY:
" zmiany kosztu alternatywnego,
" zmiany podaży i ceny kredytów inwestycyjnych
Teza 1
PanujÄ…ca na rynku stopa procentowa wyznaczadolnÄ… granicÄ™ dla poziomu
rentowności inwestycji. Realizowane będą tylko te przedsięwzięcia, których
stopa zwrotu jest wyższa bądz
równa stopie zwrotu papierów wartościowych.
4
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
STOPY PROCENTOWE A KONSUMPCJA
AUTONOMICZNA
r
C = C(©, Yd); C = KSK" Yd + C0
r3 3
C0 = 
- l r
r2 2
1
r1
C03 C02 C01 C
0
5
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
STOPY PROCENTOWE A PLANOWANE WYDATKI
INWESTYCYJNE I EKSPORT NETTO
r
r
I=I0-d r
NX=X0 -nr
r3 3 3
r3
r2 2 r2 2
1
r1 1
r1
NX3NX2NX 1 NX
I3 I2 I1 Ipl
G = Go  w ·ð r; w = 0 Þð G = Go
6
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
MECHANIZM TRANSMISYJNY
STOPY PROCENTOWE I PLANOWANE
WYDATKI
r r
r
C0= 
-l r I=I0-d r
NX=X0 -nr
C0pl Ipl NX
7
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
STOPY PROCENTOWE I PLANOWANE WYDATKI
1. C = C0  MPC‡Y;
C0 = 
- l r
2. I = I0
I = I0-d r
3. NX=X0 mmY; X0 = X0 - nr;
NX=X0- nr - mmY; NX = X0  nr
4. G = G0-w r ; w = 0; G=G0

= 
+ I0 + X0 + G
A* =
- d r
8
WYDATEK POTENCJALNY I RZECZYWISTY

= 
+ Io + Xo + G
A* =
 d ·ð r
®ð®ð®ð cr ·ð Y - M
A* =
 d ·ð r ®ð®ðm·ðA* ®ð®ð
®ð®ð®ð ( 1  cr ) ·ð Y + M
Funkcja dochodu: Y = m ·ð A* = m ·ð (
 d ·ð r )
9
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
 EFEKT TA
UMIENIA
­ðMS Þð Å»ðr (MD jest staÅ‚y) Þð­ðAD, ­ðYE
(mechanizm transmisyjny)
Þð ­ðMD (MS jest już staÅ‚a + motywy
przezornościowy i transakcyjny)
Þð ­ðr Þð Å»ðAD, Å»ðYE (mech. transmisyjny)
Zmiany stopy proc. oddziałują
zwrotnie na AD i produkcję w równowadze
EFEKT WYPIERANIA
­ð G Þð ­ð PKBE Þð ­ð MD (popyt na pieniÄ…dz)
Þð ­ð r Þð Å»ð PKBE (YE)
10
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
+-DðMSÞð-+Dðr od obligacjiÞðm" +-DðA*Þð+- DðPKB
[ð-+B]ð = [ð+- MD]ð
A* =
 dr
Modyfikacja modelu zrównoważonego wzrostu:
DðPKB = m" DðA* ®ð®ð®ð IS-LM
11
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
MODEL IS - LM
IS: LM:
1. C = Co + c(1- t)Y 4. k (Y)
2. I = I0 - d r 5. h (r)
3. I (r) = S (Y) 6. M/P = k (Y) + h (r)
IS: rÅ»ð Þð AD­ð, Y­ð (Üð C­ð, I­ð, NX­ð)
mechanizm transmisyjny
efekt majÄ…tkowy
efekt dochodowy
+ LM: AD­ð Þð r­ð (Üð MD  popyt na pieniÄ…dz­ð) Þð ADÅ»ð, YÅ»ð
efekt tłumienia
efekt wypierania
12
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
RÓWNOWAGA NA RYNKU DÓBR:
KRZYWA IS
" Funkcja dochodu i PKB:
Y = m‡(
 d‡r)
" Krzywa IS: r =
/d  1/md ‡Y
ð
obrazuje ona, jak zmiana stopy procentowej przy
danym potencjalnym wydatku autonomicznym
wpływa na zmiany PKB.
13
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
Y=AD
Keynesowski diagram krzyżowy
AD
AD1=C1 +I1+G+NX1
1
AD2=C2 +I2+G+NX2
2
AD3=C3 +I3+G+NX3
3
450
Y3 Y2 Y1
r
S>D
3
r3
2
r2 B
D>S · Krzywa IS
1
·A
r1
Y3 Y2 Y1 PKB 14
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
NACHYLENIE KRZYWEJ IS
r
r
"r
"r
-"Y
-"Y
Y
Y
"r/"Y = - 1/ m" d
15
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
NACHYLENIE KRZYWEJ IS
1. Przebieg linii IS zależy od wrażliwości
wydatku autonomicznego na zmiany
rentowności kapitału i od wysokości
mnożnika.
2. Przy dużym kącie nachylenia (d0)
mechanizm transmisyjny i efekt
wypierania są słabe - polityka fiskalna
jest bardziej skuteczna. I odwrotnie.
16
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
 3. Przy małym kącie nachylenia, płaskiej
IS, mechanizm transmisyjny i efekt
wypierania sÄ… silne, polityka
monetarna jest bardziej skuteczna niż
polityka fiskalna.
4. Wpływ rządu na kształtowanie
pochyłości funkcji IS jest ograniczony;
wpływ poprzez stopę podatkową.
17
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
PRZESUNI
CIA KRZYWEJ IS
Wzrost potencjalnego wydatku autonomicznego
przesuwa liniÄ™ IS w prawo
r

0
1 r IS0 IS 1
15
"

10
10
PKB
6000 8000
1250 1500

18
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
RÓWNOWAGA NA RYNKU PIENI
DZA:
KRZYWA LM
r M/P = k" Y  h" r LM
PKB
19
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
WYPROWADZENIE KRZYWEJ LM
Rynek pieniÄ…dza
LM
r MS r
MS>MD
r3 3
A
r2 2
MD(Y3)
r1 1
B B
MD(Y2)
MD(Y1)
MD>MS
M/P
Y1 Y2 Y3 PKB
Wielkość realnych sald pieniężnych
20
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
NACHYLENIE KRZYWEJ LM
r =k/h" Y  1/h" M/P
r
r
"r2
"r1
+"Y
Y
+"Y Y
"r/"Y = + k/ h
21
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
PRZESUNI
CIA KRZYWEJ LM
Założenie: P = P0
1. Zmiany podaży pieniądza
2. Autonomiczne zmiany popytu na pieniÄ…dz
22
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
PRZESUNI
CIA KRZYWEJ LM
Rynek pieniÄ…dza
LM1(50)
r MS1 MS2 r
LM2(80)
"MS
A A
10
B
A' A'
8
800
800 1200 PKB
50 80 M/P
Wielkość realnych sald pieniężnych
23
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
PRZESUNI
CIA KRZYWEJ LM
Rynek pieniÄ…dza
LM2
r MS r
LM1
10
8 MD2(800)
M D1 (800)
50 M/P 800 PKB
Wielkość realnych sald pieniężnych
24
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
PROCESY DOSTOSOWAWCZE
A + -
MS>ðMD Å»ð r
B - +
D<ðS Å»ð r
C + -
MD>ðMS ­ð r
D - +
D>ðS ­ð r
25
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
Skutek
Rodzaj
Punkty
na rynku
pieniÄ…dza
Równowaga
Równowaga
nierównowagi
nierównowagi
na rynku dóbr
PROCESY DOSTOSOWAWCZE
26
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
PROCESY DOSTOSOWAWCZE
Punkty Równowaga Równowaga na Rodzaj Skutek
na rynku dóbr rynku pieniądza nierównowagi nierównowagi
A + - MS>ðMD Å»ð r
B - + D<ðS Å»ð r
C + - MD>ðMS ­ð r
D - + D>ðS ­ð r
27
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
IS-LM
OBLICZENIA
IS: Y = 1500 - 2500r
LM: Y = 1000 + 2500r
YE = 1250
r* = 0,1 (10 %)
28
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
POLITYKA PIENI
ŻNA I
FISKALNA W MODELU IS-LM
29
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
 CZYNNIKI PRZESUNI
Ć KRZYWEJ IS
1. Zmiany autonomicznych wydatków konsumpcyjnych,
2. Zmiany wydatków inwestycyjnych niepowiązane ze
stopami procentowymi,
3. Zmiany wydatków rządowych,
4. Zmiany podatków,
5. Zmiana eksportu netto niezwiÄ…zana ze stopami
procentowymi.
30
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
PRZESUNI
CIA KRZYWEJ IS
r
A B
rA B
IS2
IS1
PKB
YA YB
AD2
AD
AD1
B
A
31
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
YA YB PKB
 CZYNNIKI PRZESUNI
Ć KRZYWEJ LM
1. Zmiany podaży pieniądza,
2. Autonomiczne zmiany popytu na pieniÄ…dz,
32
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
PRZESUNI
CIE KRZYWEJ LM
Rynek pieniÄ…dza
LM1
r MS1 MS2 r LM2
rA
A
A rA
B
rB
rB
B
MD(YA)
M1/P M2/P
YA;B PKB
Wielkość realnych sald pieniężnych
33
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
PRZESUNI
CIE KRZYWEJ LM
Rynek pieniÄ…dza
LM2
r MS r LM1
B
rB
B
rB
A
rA
rA
A
MD(YA;B)
MD(YA;B)
M1/P
YA;B PKB
Wielkość realnych sald pieniężnych
34
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
REAKCJA NA ZMIAN
POLITYKI PIENI
ŻNEJ
SKUTKI ZMIAN PODAŻY PIENI
DZA
1. LIKWIDOWANIE LUKI RECESYJNEJ PRZY POMOCY EKSPANSYWNEJ
POLITYKI PIENI
ŻNEJ
Producenci na wzrost popytu agregatowego spowodowany obniżeniem
podstawowych stóp procentowych w związku ze zwiększeniem podaży
pieniądza, reagują wzrostem produkcji, zatrudnienia i - jeśli gospodarka
zbliża się już do poziomu potencjalnego PKB - lekkim wzrostem cen.
Dopiero po jego przekroczeniu, gdy nastÄ…pi tzw. przegrzanie koniunktury,
pojawi się zagrożenie inflacyjne!!! W głębokiej recesji producenci na
wzrost podaży pieniądza reagują wyłącznie wzrostem produkcji
i zatrudnienia, a nie wzrostem cen, gdyż istnieją duże zasoby wolnych
mocy wytwórczych i wolnej , taniej siły roboczej.
35
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
Ekspansywna polityka mieszana
r
IS2
LM1
IS1
Ä™!MS
LM2
Luka recesyjna
Rys. Zamykanie luki recesyjnej przy pomocy ekspansywnej polityki fiskalnej (wzrost wydatków rządowych
i/lub obniżenie podatków) i ekspansywnej polityki monetarnej (zwiększenie podaży pieniądza przez bank
centralny za pomocą obniżek podstawowych stóp procentowych BC i/lub poprzez skupowanie obligacji i bonów
rzÄ…dowych na wolnym rynku).
36
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM
UŻYTECZNOŚĆ MODELU IS-LM: SKUTECZNOŚĆ
KRÓTKOOKRESOWEJ POLITYKI MAKROEKONOMICZNEJ
" Kompleksowość modelu IS-LM sprawia, że staje się on teoretycznym instrumentarium
rządu w zakresie prowadzenia krótkookresowej polityki makroekonomicznej.,
zwłaszcza bieżących działań antycyklicznych.
" Polityka budżetowa:(fiskalna) wzrost / spadek zakupów rządowych (G) + zmiany
stopy podatkowej (t).
" Polityka monetarna: prowadzi w sposób bezpośredni lub pośredni do zmiany
rozmiarów masy pieniężnej z zamiarem doprowadzenia do zmian stopy procentowej.
" Obie polityki w swym oddziaływaniu prowadzą do zmian PKB; obie innymi drogami,
co w mechanizmie IS-LM uwidacznia się w tym, że przesuwają się inne linie:
" polityka monetarna - linię LM, polityka budżetowa - linię IS.
" Polityka monetarna stymuluje wzrost agregatowego popytu wyłącznie drogą wzrostu
popytu sektora prywatnego.
" Wzrost zakupów rządowych powoduje wzrost PKB. Rosnący PKB to wzrost ilości
transakcji handlowych, czego wyrazem jest wzrost popytu na pieniÄ…dz. Przy nie
zmienionej jego podaży sytuacja taka wymusza wzrost stopy proc.
" Spadek inwestycji wywołany wzrostem zakupów rządowych  G nazywamy: efektem
wypychania inwestycji przez zakupy rządowe. Im większe zakupy rządowe, tym wyższa
stopa procentowa, tym niższe pozostałe składniki wydatku autonomicznego.
" Polityka akomodatywna to polityka mieszana, której celem uzyskanie wzrostu PKB
bez zmiany stopy proc.(r); (np. ekspansywna polityka fiskalna: ­ðG Þð­ðr ÞðÅ»ðI +
ekspansywna polityka monetarna: ­ðM Þð Å»ðr ®ð®ð®ð efekt wypychania nie wystÄ™puje).
37
Elżbieta Kwella: Mechanizmy transmisyjne i model IS-LM