Skuteczność polityk makro-
ekonomicznych w modelu
IS-LM-BP
Jan J. Michałek
© JJ Michalek
System kursów stałych
IS-LM-BP bez mobilności kapitału
BP
R LM
IS
Y
YEB=YIB
Stan równowagi: równowaga zewnętrzna (EB) i
wewnętrzna (IB) jest osiągnięta przy danym
poziomie Y i R
© JJ Michalek
Kursy stałe, bez mobilności kapitału
ekspansywna polityka fiskalna
BP
R LM1
LM0
3
2
1
IS1
IS0
Y
YEB YIB
Wzrost wydatków rządowych --> przesunięcie krzywej IS (do IS1)w prawo --> tworzy się równowaga wewnętrzna
w punkcie 2 --> następuje wzrost stopy procentowej (bo wzrasta popyt na pieniądz) -->
pojawia się deficyt bilansu obrotów bieżących (CA) wskutek wzrostu Y--> interweniuje B.C. (sprzedaż rezerw
ograniczenie podaży pieniądza krajowego --> krzywa LM przesuwa się w lewo (z LM0 do LM1)
--> tworzy się nowy punkt równowagi 3 --> Y powraca do wyjściowego poziomu---> ale pozostaje wyższa stopa procentowa
-->pojawia siÄ™ efekt wypychania (prywatnych inwestycji przez wydatki rzÄ…dowe)
-->polityka fiskalna jest nieefektywna w oddziaływaniu na równowagę wewnętrzną.
© JJ Michalek
Kursy stałe, bez mobilności kapitału
ekspansywna polityka pieniężna
Wzrost podaży pieniądza -->
BP
R LM0=LM2
krzywa LM przesuwa siÄ™ prawo
LM1 (do krzywej LM1 --> powstaje
deficyt BOP --> deprecjacja
kursu --> B.C. musi
1 3
interweniować (sprzedaje
2
dewizy a skupuje pieniÄ…dz
krajowy) --> zmniejsza siÄ™
IS1 podaż pieniądza -->
IS0 LM wraca do stanu
Y wyjściowego (do LM0).
YEB YIB
Ale możliwa polityka sterylizacji: B.C. przeciwdziała zmniejszeniu podaży pieniądza wskutek
utraty rezerw dewizowych --> B.C. kupuje bony skarbowe --> dzięki temu wzrasta podaż
pieniądza i następuje wzrost dochodu (do YIB) --> polityka taka (na dłuższą metę)
uniemożliwia przywrócenie równowagi bilansu płatniczego --> sterylizacja ma znaczenie gdy
rząd (w krótkim czasie) przywiązuje dużą wagę np. do wzrostu Y lub spadku bezrobocia.
© JJ Michalek
Kursy stałe, bez mobilności kapitału
skutki dewaluacji
BP0 BP1
R LM0
LM1
2
3
1
IS1
IS0
Y
YEB YIB
Dewaluacja krajowego pieniądza --> spada cena dóbr krajowych za granicą (i rosną ceny
dóbr importowanych w kraju) --> krzywa BOP przesuwa się prawo (do BOP ) -->
wzrost eksportu netto --> krzywa IS przesuwa siÄ™ w prawo (do IS1)--> nowa
równowaga w punkcie 2 --> nadal nadwyżka B.P. i aprecjacja kursu --> B.C. musi
interweniować (sprzedaje pieniądz krajowy w zamian za dewizy) --> krzywa LM przesuwa
się w prawo (do LM1) --> nowa równowaga w punkcie 3.
==> Polityka kursowa jest efektywna w oddziaływaniu na stan równowagi wewnętrznej.
© JJ Michalek
Kursy stałe, doskonała mobilność kapitału:
skutki ekspansywnej polityki fiskalnej
Skutki ekspansywnej polityki fiskalnej:
- Ekspansywna polityka fiskalna --> przesunięcie
IS w prawo --> przejście z punktu 1 do 2 -->
wzrasta czasowo Y oraz stopa procentowo
R LM0
pojawia się nadwyżka BOP
- Punkt 2: napływa kapitał w rezultacie wyższej
2 LM1
stopy procentowej --> pojawia się nadwyżka BOP
--> a B.C. skupuje dewizy ażeby zapobiec
BP
1
aprecjacji kursowej
3
- Wskutek interwencji B.C. wzrasta podaż
pieniÄ…dza krajowego --> LM przesuwa siÄ™ w
prawo (do LM1) --> obniża się stopa procentowa
IS1
(zapobiegajÄ…c efektowi wypychania).
IS0
- Ustala się nowy punkt równowagi w punkcie 3
(przy wyższym poziomie Y)
Y
Y0IB Y1IB
- Polityka fiskalna jest skuteczna przy mobilności
© JJ Michalek
Kursy stałe, doskonała mobilność kapitału:
skutki ekspansywnej polityki pieniężnej
- Ekspansywna polityka pieniężna -->
R LM0=LM2
przesunięcie LM w prawo (do LM1)--> przejście z
punktu 1 do 2 --> wzrasta czasowo Y a stopa
LM1 procentowa obniża się
- Pojawia się deficyt BOP i odpływa kapitał
BP
1 (wskutek niższej stopy procentowej)
2 - B.C. sprzedaje dewizy ażeby zapobiec deprecjacji
3
kursowej
- Wskutek interwencji B.C. spada podaż pieniądza
krajowego --> LM przesuwa siÄ™ w lewo (do
wyjściowej LM0) --> wzrasta ponownie stopa %
IS0
- Ustala się ponownie punkt równowagi w punkcie
1 (przy tym samym poziomie Y)
Y
Y0IB Y1IB
- Polityka pieniężna jest nieskuteczna przy
mobilności kapitałów
© JJ Michalek
Kursy stałe, doskonała mobilność kapitału:
skutki dewaluacji
- Dewaluacja --> przesunięcie IS w prawo (bo
R LM0
spada cena dóbr krajowych za granicą oraz
wzrasta cena dóbr zagranicznych w kraju)-->
przejście z punktu 1 do 2 --> wzrasta Y oraz stopa
2 LM1
procentowa
BP
- Punkt 2: napływa kapitał (wskutek wyższej stopy
1
procentowej) --> pojawia się nadwyżka BOP --
3
>B.C. skupuje dewizy by zapobiec aprecjacji
- Wskutek interwencji B.C. wzrasta podaż
IS1
pieniÄ…dza krajowego --> LM przesuwa siÄ™ w
prawo (do LM1) --> obniża się stopa procentowa
IS0
(zapobiegajÄ…c efektowi wypychania).
- Ustala się nowy punkt równowagi w punkcie 3
Y
Y0IB Y1IB
(przy wyższym poziomie Y)
- Polityka kursowa jest skuteczna przy mobilności
© JJ Michalek
System kursów płynnych:
IS-LM-BP bez mobilności kapitału:
Ekspansywna polityka fiskalna
Ekspansywna polityka fiskalna -->
BP0
R BP1 LM
przesunięcie IS (do IS1) --> wzrost Y
i stopy % w punkcie 2 --> pojawia
siÄ™ deficyt BOP --> waluta ulega
3
2
deprecjacji --> zwiększenie eksportu
1 netto ---> przesunięcie prostej BOP
w prawo ---> przesunięcie IS dalej w
IS2
prawo do IS2 (wskutek deprecjacji) --
> nowa równowaga punkt 3 --> efekt
wypychania wskutek wzrostu stopy
IS1
% (zapobiega wzrostowi Y do Y2EB) -
IS0
-> wzrósł dochód i stopa % a kurs
Y
Y0IB
YIB=Y1EB Y2EB
uległ deprecjacji.
© JJ Michalek
System kursów płynnych:
IS-LM-BP bez mobilności kapitału:
Ekspansywna polityka pieniężna
Wzrost podaży pieniądza --> przesunięcie
BP0
LM0
R BP1
prostej LM w prawo (do LM1) --> wzrost
Y i spadek stopy procentowej (R) -->
LM1
wzrost importu (bez reakcji kapitałowej) -
-> deficyt CA --> deprecjacja kursu -->
1
wskutek tego przesunięcie prostych IS
3
oraz BOP w prawo do (IS1 oraz BOP1) -->
2
nowy punkt równowagi wewnętrznej i
IS1 zewnętrznej (wzrósł dochód Y)
IS0
-jeżeli tylko czasowe zwiększenie podaży
pieniądza --> zmienia się równowaga
Y
Y0IB YIB=Y1EB
zewnętrzna ale wewnętrzna nie ulega
zmianie (bo ceny wzrastają a podaż realna
powraca do poziomu wyjściowego).
© JJ Michalek
System kursów płynnych: IS-LM-BP
z mobilnością kapitałów:
Skutki ekspansywnej polityki fiskalnej:
SŹ
E
LM0
R
B
A
2
1
E0 D(R0,Ee0)
3 BOP1
R1
3
D(R1,Ee1)
R0 E1
BOP0
1=4
4 D(R0,Ee2)
E2
IS1
IS2
IS0=IS3
0
Y
Popyt na Ź
© JJ Michalek
System kursów płynnych: IS-LM-BP
z mobilnością kapitałów:
Skutki ekspansywnej polityki fiskalnej:
Rys. A: ekspansywna polityka fiskalna --> przesunięcie IS w prawo (do IS1) -->
równowaga w 2 --> wzrasta Y i stopa % --> napływ kapitału --> aprecjacja waluty
krajowej (wskutek napływu kapitałów)
jeżeli polityka fiskalna jest postrzegana jako czasowa --> BOP przesuwa się w górę
do BOP1 --> aprecjacja krajowej waluty dobra zagraniczne stajÄ… siÄ™ relatywnie
tańsze --> spadek wydatków na dobra krajowe przesuwa prostą IS w lewo (do IS2) -
-> równowaga w punkcie 3.
Jeżeli ekspansywna polityka fiskalna postrzegana jako stała --> aprecjacja nie
przesuwa prostej BOP (bo: oczekiwanie stałej aprecjacji czyli Ee =E2 czyli
większa aprecjacja niż w pierwszym przypadku (do poziomu E2) -->prosta IS
przesuwa się bardziej w lewo do poziomu wyjściowego (do IS3) --> równowaga
punkt 4.
Rys. B: skutki ekspansywnej polityki fiskalnej dla kursu walutowego (odpowiednie
punkty)
jeżeli polityka ekspansywna postrzegana jako czasowa --> równowaga punkcie 3
(przy kursie E1);
jeżeli polityka ekspansywna postrzegana jako stała--> równowaga punkcie 4 (przy
kursie E2) ale brak realnego wpływu na równowagę gospodarki
© JJ Michalek
System kursów płynnych: IS-LM-BP
z mobilnością kapitałów:
Skutki ekspansywnej polityki pieniężnej:
Skutki ekspansywnej polityki pieniężnej:
SŹ
E
LM0
A
R
B
LM1
4
E2 D(R0,Ee0)
4
1
BOP0
R0
3
D(R1,Ee1)
3 E1
R1
BOP1
2
E0 1 D(R0,Ee2)
IS2
IS1
IS0
0
Y
Popyt na Ź
© JJ Michalek
System kursów płynnych: IS-LM-BP
z mobilnością kapitałów:
Skutki ekspansywnej polityki pieniężnej:
Rys. A: ekspansywna polityka pieniężna --> przesunięcie prostej LM w prawo (z LM0 do LM1) --> wzrost
dochodów i spadek stopy % --> wzrasta popyt na pieniądz --> punkt 2 --> odpływ kapitałów (wskutek
spadku stopy %) --> deficyt BOP --> deprecjacja pieniądza krajowego --> dobra zagraniczne tańsze
zagranicą (a importowane droższe w kraju) tj. zmiana kursu realnego --> przesunięcie IS w prawo (do IS1)
- jeżeli polityka ekspansywna oczekiwana jako czasowa --> oczekiwany (przyszły) kurs nie ulega zmianie -->
deprecjacja (do poziomu E1) przesuwa linię BOP w dół (do BOP1) --> nowy punkt równowagi w 3.
- Jeżeli polityka ekspansywna oczekiwana jako permanentna --> wzrasta oczekiwany kurs (Ee) tj. dalsza
oczekiwana deprecjacja (do Ee2) --> dalsze przesunięcie prostej IS w prawo (do IS2) bo dalsza zmiana relacji cen
w imporcie do eksportowych --> ale nie zmienia się położenie prostej BOP (bo nie ma realnej zmiany w
poziomie równowagi) --> nowy punkt równowago w punkcie 4.
Rys. B: wpływ ekspansywnej polityki pieniężnej na poziom nominalnego kursu:
- oczekiwania, że ekspansywna polityka pieniężna ma charakter czasowy prowadzi do deprecjacji kursu (do
poziomu E1).
- oczekiwania, że ekspansywna polityka pieniężna ma charakter stały prowadzi do głębszej deprecjacji kursu (do
poziomu E2).
Wniosek ogólny: oczekiwania, że zmiana w polityce ma charakter stały --> silniejsze zmiany nominalnych kursów --
> problem wiarygodności polityki
© JJ Michalek
Podsumowanie: skuteczność polityk:
system kursów stałych
1. Przy braku mobilności kapitałowej
Polityka Wpływ na Y Wpływ na CA Wpływ na MS
Polityka fiskalna
Wzrost G 0 0 -
Spadek G 0 0 +
Polityka pieniężna
Wzrost MS 0 0 0
Spadek MS 0 0 0
Polityka kursowa
Dewaluacja + 0 +
Rewaluacja - 0 -
Założenia: całkowity efekt wypychania; 2. Zmiany polityki pieniężnej całkowicie neutralizowane przez
interwencje dewizowe BC.
© JJ Michalek
Podsumowanie: skuteczność polityk:
system kursów stałych
2. Przy doskonałej mobilności kapitałowej:
Polityka Wpływ na Y Wpływ na CA Wpływ na MS
Polityka fiskalna
Wzrost G + - +
Spadek G - + -
Polityka pieniężna
Wzrost MS 0 0 0
Spadek MS 0 0 0
Polityka kursowa
Dewaluacja + + +
Rewaluacja - - -
Założenia: 1. brak sterilizacji; 2. polityka pieniężna całkowicie neutralizowana przez operacji
interwencyjne.
© JJ Michalek
Podsumowanie: skuteczność polityk:
system kursów płynnych
1. Przy braku mobilności kapitałowej:
Polityka Wpływ na Y Wpływ na kurs Wpływ na CA
Fiskalna
Wzrost G + + 0
Spadek G - - 0
Monetarna
Wzrost MS + + 0
Spadek MS - - 0
© JJ Michalek
Podsumowanie: skuteczność polityk:
system kursów płynnych
1. Przy doskonałej mobilności kapitałowej:
Polityka Wpływ na Y Wpływ na kursa Wpływ na CA
Polityka fiskalna
Postrzegana jako czasowa
Wzrost G + - -
Spadek G - + +
Postrzegana jako trwała
Wzrost G 0b - -
Spadek G 0b + +
Polityka pieniężna
Postrzegana jako czasowa
Wzrost Ms + + +
Spadek Ms - - -
Postrzegana jako trwała
Wzrost Ms + + +
Spadek Ms - - -
a: Wzrost kursu: oznacza deprecjacjÄ™;
b: Wpływ na Y zneutralizowany przez efekt wypychania