Bjørnstjerne Björnson, Dziewczę ze Słonecznego Wzgórza
Streszczenie:
Miejsce akcji: Norwegia, jedno z wielu tamtejszych „słonecznych wzgórz”
Guttorm i jego żona Karen są właścicielami zagrody. Należą oni do wyznawców sekty religijnej Haugego, zwanych także badaczami Pisma Świętego. Gutorm i Karen są rodzicami młodej Synnöwe, która jest uważana za najpiękniejsze dziewczę na całym Słonecznym Wzgórzu.
W drugim końcu doliny leży zagroda zwana Granlien-„Zbocze Świerkowe”. W rodzinie właścicieli tej zagrody panował od wielu pokoleń zwyczaj nadawania kolejnym rodzącym się mężczyznom na przemian imienia Torbjörn albo Sämund. Według legendy szczęście sprzyjało tylko co drugiemu właścicielowi i to temu, który nosił imię Torbjörn.
Sämund i jego żona mieli syna Torbjörna. Ojciec uczył swojego syna posłuszeństwa za pomocą rózgi. Krnąbrny chłopiec stał się przez to małomówny, za to bardzo dużo rozmyślał. Gdy Torbjörn miał 7 lat, jego ojciec zatrudnił parobka o imieniu Aslak. Aslak ponoć dużo podróżował, znał też wiele bajek i historii dotyczących okolicznych ziem. Pod wpływem tych opowieści Torbjörn marzy o tym, żeby odwiedzić Słoneczne Wzgórze. Po pewnym czasie Sämund zauważa jak bardzo negatywny wpływ ma na jego syna nowy parobek, toteż postanawia zwolnić Aslaka. W międzyczasie Torbjörn po raz pierwszy uczestniczył we mszy świętej, co sprawiło na nim ogromne wrażenie. To właśnie wtedy też ujrzał on po raz pierwszy Synnöwe i zakochał się w niej. Po pewnym czasie Torbjörn i Synnöwe bardzo się polubili. Synnöwe zaprzyjaźniła się także z Ingrid, siostrą Torbjörna.
Gdy Synnöwe skończyła 16 lat, w jej domu zaczęli się pojawiać konkurenci gotowi walczyć o jej rękę. Ale dziewczynie żaden z nich nie przypadł do gustu. W międzyczasie, pewnej nocy Torbjörn zakradł się do ogródka Synnöwe. Specjalnie dla niej przekopał całą grządkę a następnie zasadził na niej ulubione kwiaty swojej ukochanej.
Rodzice Synnöwe należeli do sekty Haugego, dlatego ich córka nie uczęszczała na zabawy i nie korzystała z innych rodzajów rozrywek [ważny wątek religijny!]. Natomiast Torbjörn coraz częściej wdawał się w różne bójki i awantury. Z tego powodu rodzice Synnöwe nie chcą go zaakceptować jako przyszłego zięcia. Gdy Torbjörn skończył 20 lat, po raz pierwszy przeprowadził poważną rozmowę z Synowe na temat ich wzajemnych uczuć. Dziewczyna płacząc rzewnymi łzami wyznaje Torbjörnowi miłość aż po grób [miłość romantyczna!]. Wówczas dochodzi między nimi do pierwszego i bardzo nieśmiałego pocałunku. Torbjörn obiecuje też swojej ukochanej, że zmieni swoje zachowanie i przestanie wdawać się w bójki.
Niestety, podczas wesela u Nordhaugów, Torbjörn nie może się powstrzymać i na zaczepki niejakiego Knuta odpowiada mu pięścią. Dochodzi między nimi do walki, w wyniku której Torbjörn doznaje bardzo ciężkich obrażeń ciała. Torbjörn długo choruje, ale ma to też swoje dobre strony. Właśnie wtedy dochodzi bowiem do pierwszej szczerej rozmowy pomiędzy Torbjörnem a jego ojcem. Mężczyźni zbliżają się do siebie, zaczynają poznawać się na nowo, tym razem już nie przy użyciu siły i wzajemnych oskarżeń. Będąc jeszcze chorym, Torbjörn pisze list do Synnöwe, w którym zrywa z nią wszelkie stosunki. Chłopak uważa bowiem, że nie zasługuje na kogoś tak dobrego i pięknego jak owe „dziewczę ze Słonecznego Wzgórza”.
Pewnej niedzieli, przy kościele Torbjörn spotyka Synnöwe. Na jej oczach jako pierwszy podaje on rękę Knutowi na znak zgody. W ten sposób chce on również pokazać Synnöwe, że się zmienił i nie jest już takim awanturnikiem jak niegdyś. Przez to pogodzenie się z Knutem, Torbjörn zyskuje także aprobatę Karen. Nieco później, po południu, Sämund wyciąga syna z domu pod pretekstem obejrzenia zbóż na polu, a tak naprawdę prowadzi go do domu Synnöwe. Ponieważ Torbjörnowi na widok Synnöwe odbiera mowę, Sämund sam proponuje rodzicom dziewczyny, żeby ich dzieci się wreszcie pobrały. Guttorm i Karen zgadzają się, a wtedy przeszczęśliwa Synnöwe płacze rzewnie z radości. Wówczas wchodzą Ingeborga z Ingrid i młodszym synkiem. Obydwie rodziny świętują wspólnie zaręczyny młodej pary.
Bjørnstjerne Björnson (1832-1910)-poeta, dramaturg, powieściopisarz i publicysta norweski z okresu tzw. romantycznego realizmu. Zasłynął przede wszystkim jako krytyk teatralny, należał do zwolenników ruchu narodowego, który dążył do wyzwolenia teatru norweskiego spod wpływów duńskich. Napisał wiele dramatów historycznych i ballad historycznych. Jako pisarz zasłynął głównie z dramatów o problematyce społecznej, np. z utworu pt. Bankructwo. W jego twórczości, zwłaszcza opowiadaniach, często pojawia się pierwiastek ludowy - akcja kilku utworów Björnsona toczy się na wsi, wśród norweskich krajobrazów.
Dziewczę ze... a romantyczny realizm
Tendencje realistyczne w okresie romantycznego realizmu przejawiały się w upodobaniu szczegółu oraz w próbie wiernego odtworzenia rzeczywistości. Uwagę pisarzy przykuły zajęcia codzienne i przeciętni ludzie, reprezentanci określonych środowisk. Podobnie uczynił Björnson w swoim dziele, opisał on bowiem środowisko ludzi prostych i przeciętnych, ale zarazem bardzo pobożnych i uczciwych (np. rodzice Torbjörna i Synnöwe). Pisarze okresu romantycznego realizmu dużą wagę przywiązywali również do charakterystyki postaci, np. opisu twarzy, na podstawie którego odtwarzano charakter bohatera. Z tego powodu Synnöwe została ukazana jako niezwykła piękność, co miało podkreślić najważniejsze cechy jej charakteru: ogromną dobroć i szlachetność.
Często sięgano do schematów romansowych, budując konflikty na zasadzie wyboru między pragnieniem serca a powinnością i obowiązkiem (rozterki chorego Torbjörna i jego decyzja o zerwaniu wszelkich kontaktów z ukochaną).