Funkcje parlamentu
Ustrojodawcza
Funkcja uslrojodowczo parlamentu to prowo do zmiany ustroju politycznego, społecznego i gospodarczego poprzez zmianę konstytucji. Procedura zmiony konstytucji:
Projekt ustawy o zmianie konstytucji moża wnieść co najmniej 1/5 posłów, sono! ¡ub prezydent.
Zmiana następuje, gdy ustavza zosteje uchwala no w jednakowym brzmieniu przez sejm i senat
Sejm podejmuje decyzje większości« 2/3 głosów w obecności co nojmniej połowy posłów, a ser.ot większością bezwzględną vz obecności co najmniej połowy senatorów,
Jeśli zmiana konstytucji dotyczy rozdzio łów I, II lub XII. to !/5 posłów, senat lub prezydent n;ogq zażądać przeprowadzenia referen- duin zatwierdzającego.
Po ¿«kończeniu tych procedur ustawa Itcria do podpisu do prezydenta.
Ustawodawcza
Funkcjo ustawodawczo parfamentu polega no tworzeniu akrów prcwnych rangi ustawowej. Parlament jest najważniejszym organem prawotwórczym w poństwie, co v/ynika z systemu trójpodziału władz. Ustawy mogą regulować wszystkie sprawy w państwie. Etapy prac nad ustawa (/ob. 73). W wypadku ustawy budżetowej:
Rade Ministrów posioda wyłączność inicjatywy ustawodawczej;
senat nie ma możJivzości odrzucenia ustawy budżetowej;
prezydent nie dysponuje prowem y/eto. Kreacyjna
l-unkcjc kreacyjno przejawia się wyborem innych
organów państwowych.
Sejm:
powołuje lub odwołuje Radę Ministrów;
-wybiera sędziów Trybunału Konstytucyjnego
Trybunału Sto nu;
powołuje na wniosek prezydenta prezesa Narodowego Banku Polskiego.
Sejm wspólnie z senatem powołuje:
członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (2 członków sejm, I członka senat);
członków Krajowej Redy Sądownictwo (4 - sejm,
- senat);
członków Rady Polityki Pieniężnej (po 3 członków sejm i senat};
prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Prav/ Obywatelskich, Rzecznika Prav/ Dziecka, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych.
Kontrolna
Funkcjo kontrolna przysługuje tylka sejmowi, który
mc prawo kontrolować i zad i inne organy państwa.
Instrumenty kontroli:
Absolutorium ta zarv/ierdzenie dziołalr.o?>.-.i finansowej izadu. Jego udzielenie oznccza, że rzgd nie naruszył ustawy budżetowej. Nieudzielanie obsolutorium jest równoznaczne ze sty/ier- dzeniem, ze >zqc naruszył ustawę budżetowa. Może się to zakończyć dymisją rządu lub pociągnięciem ministróvz do odpowiedzialności konstytucyjnej.
Zapytania i interpelacje stanowią sposób zwrcconia się posłów do członkóvz rządu z prośbą o udzielenie informacji. Mają one formę pisemną i mogą dotyczyć Sprovz o charakterze jecnostkowm (zcpy7ania) lub zasadniczym {interpelacje). Posłowie mogą tokże za- dować pytania wsprawech bieżących. Adresaci zapyteń " interpelacji rnają obowiązek udzielenia informacji.
Komisje śledcze sa powoływane prze? sejm. aby wyjaśnić jakąś spray/ę. Mają prawo przesłuchiwania osób przed nie wezwanych na zasadach określonych w kodeksie karnym.
Pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej to proy/o do stoy/iania przed Trybuna fen", Stanu najy/yższych urzędników państwowych w wypadku naruszenia przez nich konstytucji lub usłavz.
Wotum zaufania to uchwała sejmu wyrażająca poparcie dla polityki rządu
Wotum nieufności to uchy.ołc sejmu wyrażająca brak poparcia d-'a polityki rządu lub ministra. Jest ono uchwalone większością ustav/o- yzuj liczby posłóy/ (231). W wypadku wotum nieufności dlc rządu wiąże się ono z wyborem nowego premiero (konstruktywne wotum nieufności).
Współtworzenie kierunków polityki państwa
Współtvzorzenie kierunków polityki państwo poie-
go -ia podejmowaniu decyzji w niektórych dziedzi-
•rcch poiityki yzewnętiznej i międzynarodovzei.
Sejm podejmuje ucńwałę o stanie wojennym w wypadku napaści lub gdy wymagają lego podpisane umowy (np. sojusze wojskowej.
Sejm i senct wyrażają zgodę na ratyfikowanie umów rniędzynaradov/ych dotyczących pokoju, sojuszy wojskowych, członkostwa w organizacjach międzynarodowych, v.-oiności i prow oby- y/atelskich.
Sejm ma prawo zarządzić referendum w spro- wach o szczególnym znaczeniu clo państwa,
Senat sprawuje opiekę naa Polakami i Polonią za granicą.