Uwagi:

1/ proszę nie przejmować się ewentualnymi sprzecznościami miedzy orzeczeniami nawet tych samych sądów - różna interpretacja ustawy przez różne sądy, a nawet różne składy tego samego sądu, jest sprawą naturalną;

2/ obecnie typy przestępstw dotyczące narkotyków zawarte są w ustawie z dnia 29. lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2005r. nr 179 poz. 1485 z późn. zm.). Tym niemniej tezy odnoszące się do poprzedniego stanu prawnego zachowują aktualność;

3/ orzecznictwo dotyczące poszczególnych typów przestępstw prześlę Państwu po uzupełnieniu tez najnowszych uchwał, wyroków i postanowień, w styczniu 2010r.;

4/ orzecznictwo, które Państwu przesyłam nie jest, naturalnie, materiałem obowiązującym na zaliczenie ćwiczeń; proszę je traktować wyłącznie jako materiał pomocniczy;

5/ zgodnie z art. 17§1 pkt 7 k.p.k. (formułującym zasadę: ne bis in idem, lub: ne bis in idem procedatur), nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało prawomocnie zakończone albo wcześniej wszczęte toczy się;.

6/ łac. volenti non fit iniuria oznacza: chcącemu nie dzieje się krzywda;

7/ Skrót SN oznacza Sąd Najwyższy, SA - Sąd Apelacyjny, SO - Sąd Okręgowy, za datą wydania orzeczenia i sygnaturą sprawy, znajduje się miejsce jego publikacji.

Czyn ciągły (art. 12 k.k.):

wyrok SN z 2008-07-09 II KK 81/08 Biuletyn SN w Sprawach Karnych 2008/10/4

Wszystkie zachowania podjęte w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, stanowią jeden czyn zabroniony. Skazanie oskarżonego za czyn ciągły popełniony w określonym czasookresie pochłonęło wszystkie inne, nawet później ujawnione zachowania, popełnione w tym okresie, stanowiące wykonanie powziętego zamiaru. Spełniona została zatem przesłanka z art. 17 § 1 pkt 7 KPK postępowanie co do tego samego czynu tej samej osoby zostało prawomocnie zakończone. Zaistniała tym samym ujemna przesłanka procesowa.

wyrok AP Kraków z 2007-10-09 II AKa 164/07 Krakowskie Zeszyty Sądowe 2007/10/50

Działania oskarżonego nie odpowiadają znamionom czynu ciągłego, bo choć godziły w to samo dobro prawne (mienie), były to zdarzenia o różnym charakterze. Niektóre z nich to czyny z użyciem przemocy lub groźby jej użycia, inne to kradzieże z włamaniem bądź przywłaszczenie mienia, nie ma między nimi zwartości czasowej, bo przerwy między nimi dochodzą do kilku miesięcy.

uchwała SN z 2007-06-15 I KZP 15/07 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna 2007/7-8/55/19

Prawomocne skazanie rodzi powagę rzeczy osądzonej jedynie w takim zakresie, w jakim sąd orzekł o odpowiedzialności karnej za zachowania będące przedmiotem zarzutu. Jedynie wówczas, gdy sąd uznał, że objęte jednolitym zamiarem zachowania oskarżonego stanowią jeden czyn zabroniony w rozumieniu art. 12 KK, zakres powagi rzeczy osądzonej wyznaczony jest ustalonym w wyroku skazującym lub warunkowo umarzającym czasem jego popełnienia.

postanowienie SN z 2007-06-12 V KK 179/07 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna 2008/1/3/22

Przyjęcie konstrukcji prawnej czynu ciągłego (art. 12 § 1 KK) sprawia, że w sytuacji, gdy wyniki przewodu sądowego nie stwarzają podstaw do uznania, iż oskarżony dopuścił się przestępstwa ciągłego w zakresie zarzucanym mu w akcie oskarżenia, sąd nie uniewinnia go od poszczególnych fragmentów przestępstwa ciągłego, lecz eliminując te fragmenty z opisu czynu, w uzasadnieniu wyjaśnia, dlaczego przypisany oskarżonemu czyn nie obejmuje wszystkich zarzucanych aktem oskarżenia zachowań składających się na przestępstwo ciągłe.

wyrok AP Kraków z 2007-04-03 II AKa 29/07 Prokuratura i Prawo 2007/10/22/13

Czyn ciągły jest instytucją prawa materialnego, a nie procesowego, zatem stosowanie przepisu art. 12 KK jest uzależnione jedynie od spełnienia przez dwa lub więcej zachowań sprawcy przesłanek określonych w tym przepisie. Sąd nie ma swobody decyzji, czy tę instytucję zastosuje; musi ją stosować w razie stwierdzenia, że zachodzą odnośne warunki.

postanowienie SN z 2006-03-29 I KZP 58/05 Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych 2006/1/673

Jeżeli tylko zostały spełnione przesłanki powodujące potraktowanie określonego zachowania jako fragmentu czynu ciągłego - nie jest możliwe prowadzenie innego postępowania co do zachowań podjętych przez sprawcę w okresie wyznaczonym przez początek pierwszego i zakończenie ostatniego zachowania składającego się na czyn ciągły. Jest to procesowe następstwo przyjęcia jednoczynowej koncepcji czynu ciągłego składającego się z wielu zachowań.

postanowienie SN z 2006-03-09 V KK 271/05 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna 2006/5/50/45

Nawet kilkumiesięczne przedziały czasowe pomiędzy kolejnymi zachowaniami sprawcy czynu ciągłego, mogą być w określonych okolicznościach traktowane jako "krótkie odstępy czasu" w rozumieniu art. 12 KK.

wyrok SN z 2005-11-15 IV KK 258/05 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna 2006/4/35/16

Zachowania realizujące raz znamiona art. 197 § 1 KK, to znów określone w § 2 tego przepisu, a także art. 200 § 1 KK, jeżeli są jednorodzajowe i zachowana jest tożsamość pokrzywdzonego, to wszystkie mogą wchodzić w skład czynu ciągłego (art. 12 KK).

wyrok SN z 2005-09-15 II KK 15/05 Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych 2005/1/1679

Czyn ciągły został uznany w przepisie art. 12 KK jako jeden czyn zabroniony i stanowi z punktu widzenia procesu karnego jednolitą całość. Podstawą odpowiedzialności za ten czyn są wszystkie objęte znamieniem ciągłości zachowania, a granicę wyznacza początek pierwszego i zakończenie ostatniego z zachowań, jeśli wszystkie zostały podjęte z góry powziętym zamiarem. Przyjęcie tej konstrukcji "czynu ciągłego" przesądza o konieczności stosowania zasady ne bis in idem procedatur wyrażonej w art. 17 § 1 pkt 7 KPK.

wyrok AP Katowice z 2004-12-16 II AKa 223/04 Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych 2006/6/35/28

I. Nie jest przekonująca argumentacja, że nie można uznać, iż działał on z góry powziętym zamiarem, bo na początku swej działalności nie mógł wiedzieć co będzie robił na jej końcu. Takie rozumowanie prowadzi do zbyt uproszczonej definicji "działania z góry powziętym zamiarem". Istniejący z góry powzięty zamiar dotyczy bowiem ogólnie udziału w obrocie narkotykami i był realizowany przy każdej nadarzającej się okazji, w krótkich odstępach czasu. Dla przyjęcia konstrukcji czynu ciągłego nie jest konieczne, aby oskarżony w chwili rozpoczęcia działalności wiedział z góry, że w konkretnym dniu w konkretnym miejscu wprowadzi do obrotu określoną ilość określonego rodzaju narkotyku, lecz konieczne jest aby sprawca chciał popełnić czyn ciągły lub przewidując możliwość popełnienia takiego czynu, na to się godził.

postanowienie SN z 2004-11-03 IV KK 173/04 Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych 2004/1/1981

W sytuacjach, gdy przedmiotem zamachów jest mienie, tożsamość pokrzywdzonego nie rodzi automatycznie konieczności przyjęcia konstrukcji prawnej, o której mowa w art. 12 KK. Jeżeli sprawca dopuszcza się dwóch lub więcej zachowań w krótkich odstępach czasu przeciwko mieniu tej samej osoby pokrzywdzonej, ale czyni to w każdym wypadku w odmiennych konfiguracjach organizacyjnych i nie towarzyszy mu jeden z góry powzięty zamiar, to należy uznać, że popełnia dwa przestępstwa lub więcej.

wyrok AP Kraków z 2004-10-19 II AKa 213/04 Krakowskie Zeszyty Sądowe 2005/1/11

Sąd okręgowy trafnie zakwalifikował sprzedawanie przez oskarżonego narkotyków jako dwa ciągi przestępstw z art. 91 § 1 KK, a nie jako czyn ciągły (czyny) z art. 12 KK, bo brak było podstaw do ustalenia, że oskarżony działał z jednym, z góry powziętym zamiarem, a ustalono, że decyzje sprzedania narkotyków oskarżony podejmował sukcesywnie, odrębnie do każdego zachowania. Nie ma tu istotnego znaczenia brak tożsamości nabywców, skoro przedmiotem ochrony przestępstw z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii nie są dobra osobiste tych osób, a zdrowie społeczne rozumiane jako zdrowie ogółu społeczeństwa.

wyrok SN z 2004-10-05 II AKa 191/04 Prokuratura i Prawo 2005/11/15/12

1. Udzielanie środka odurzającego lub substancji psychotropowej kolejno kilku osobom, nawet w krótkich odstępach czasu i w wyniku realizacji podjętego z góry tego samego zamiaru, stanowi wielość czynów zabronionych, nie zaś jeden czyn charakteryzujący się ciągłością, o jakiej mowa w art. 12 KK

2. W rozumieniu art. 12 KK z góry powzięty zamiar, to przede wszystkim zamiar jednolity, prowadzący do osiągnięcia przez sprawcę takiego samego celu poprzez jednorodne zachowania podejmowane etapowo.

wyrok AP Kraków z 2003-12-19 II AKa 257/03 Krakowskie Zeszyty Sądowe 2004/4/37/19

I. Kwalifikacja z art. 12 KK oznacza uznanie za jeden czyn zabroniony wielu działań podjętych w realizacji tego samego zamiaru. Ciągłość jako element czynu zabronionego oznacza, że za czas jego popełnienia przyjmuje się czas ostatniego zachowania objętego znamieniem ciągłości. Konsekwencją tego jest, że w razie zmiany ustawy w trakcie realizacji czynu ciągłego uważa się, iż cały czyn zabroniony został popełniony pod rządami ustawy nowej, więc reguły prawa międzyczasowego nie mają tu zastosowania.

II. Przynależność do zorganizowanej grupy przestępczej jest przestępstwem formalnym, zatem do wypełnienia jego znamion wystarczy sama bierna przynależność, bez popełnienia jakichkolwiek innych czynów zabronionych. Nie jest konieczna wiedza o szczegółach organizacji grupy, znajomość wszystkich osób ją tworzących, mechanizmów jej funkcjonowania itp. Wystarczy gotowość sprawcy do spełniania zadań służących tej grupie, której świadomość istnienia ma sprawca.

Grupa taka powinna składać się nie mniej jak z trzech osób, których wspólnym celem jest popełnianie przestępstw stale bądź zależnie od okazji. Nie jest wymagana jakaś specjalna wewnętrzna struktura organizacyjna ani niezmienny skład, ani określony stopień zorganizowania, jak szczegółowe określenie zasad przynależności, staż członkowski, sankcje za wystąpienie przeciw dyscyplinie itd. W badanej sprawie grupa przestępcza zorganizowana była w strukturę produkującą narkotyki od uprawy przez zbiór i przygotowanie po dystrybucję. Członkowie grupy mając świadomość udziału w zorganizowanej produkcji, uświadamiali sobie przynależność innych i zorganizowanie grupy.

III. Kwalifikacja z art. 12 KK oznacza uznanie za jeden czyn zabroniony wielu działań podjętych w realizacji tego samego zamiaru. Ciągłość jako element czynu zabronionego oznacza, że za czas jego popełnienia przyjmuje się czas ostatniego zachowania objętego znamieniem ciągłości. Konsekwencją tego jest, że w razie zmiany ustawy w trakcie realizacji czynu ciągłego uważa się, iż cały czyn zabroniony został popełniony pod rządami ustawy nowej, więc reguły prawa międzyczasowego nie mają tu zastosowania.

wyrok SO z 2003-11-07 II AKa 401/03 Krakowskie Zeszyty Sądowe 2004/1/51/29

Nic nie przeszkadza, by ciąg przestępstw składał się z przestępstw popełnionych czynami ciągłymi, o ile spełniają one wymogi z art. 91 § 1 KK.

wyrok SN z 2003-11-05 IV CK 168/02 Legalis

Przepis art. 12 KK określa przestępstwo ciągłe jako dwa lub więcej zachowań - podjętych, w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru. Oczywistym jest, że przestępstwo ciągłe stanowi konstrukcję prawa karnego i dla potrzeb prawa cywilnego może być postrzegane jako dwa lub więcej odrębnych zdarzeń. Jednakże w przypadku konkretnego rabunku w ogóle nie można by mówić o czynie ciągłym, Zdarzenie miało charakter jednolitej całości, wprawdzie akcja trwała pewien czas i przemieszczała się, ale nie było żadnej, choćby krótkiej przerwy w działaniu sprawców, trudno więc byłoby mówić o większej ilości ich zachowań, podejmowanych w odstępach czasu.

wyrok SN z 2003-06-04 WA 27/03 Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych 2003/1/1232

W art. 12 KK chodzi o zamiar popełnienia czynu zabronionego składającego się z wielu zachowań, a więc sprawca przystępując do realizacji pierwszego ze składających się na ciągłość zachowania musi działać w zamiarze obejmującym wszystkie zachowania objęte znamieniem ciągłości. Z tego też, wynika bezwzględna konieczność wskazania każdego zachowania objętego ciągłością i precyzyjne ustalenie kiedy konkretne przypadki miały miejsce i jaki był ich przebieg. Ponadto warunkiem przyjęcia ciągłości, w wypadku zamachu na zindywidualizowane dobro osobiste jest tożsamość pokrzywdzonego, a skoro tak, to znieważenie kilki osób i to nawet w wyniku realizacji tego samego zamiaru, nie może być uznane za jeden czyn charakteryzujący się ciągłością, gdyż w takim wypadku stanowi wielkość czynów zabronionych.

wyrok AP Kraków z 2002-12-19 II AKa 274/02 Prokuratura i Prawo 2003/9/17/11

Stosowanie art. 12 KK jest wyłączone w odniesieniu do tych przestępstw, których czasownikowe określenie strony przedmiotowej dopuszcza wielokrotność działania sprawcy, jak to jest przy występku znęcania. Ma on charakter wieloczynnościowy, złożony z jedno- lub wielorodzajowych pojedynczych czynności naruszających różne dobra (np. nietykalność cielesną lub godność osobistą), systematycznie się powtarzających, choć może polegać także na działaniu jednorazowym, lecz intensywnym i rozciągniętym w czasie.

wyrok SN z 2002-12-17 IV KK 371/02 Legalis

Czyn ciągły uznany został w przepisie art. 12 KK jako jeden czyn zabroniony, stanowiący jednolitą całość i dlatego podlegający osądowi jako jedno przestępstwo.

wyrok AP Katowice z 2002-06-20 II AKa 185/02 Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych 2003/6/55

Dla bytu czynu ciągłego w rozumieniu art. 12 KK, polegającego - ogólnie ujmując - na wprowadzaniu środków odurzających, nie może mieć znaczenia fakt, że oskarżony czynił to w jednych przypadkach odpłatnie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, a w innych przypadkach udzielał haszyszu nieodpłatnie, skoro oczywistym jest, w świetle doświadczenia życiowego, że tzw. "dealerzy" narkotyków częstokroć udzielają narkotyków nieodpłatnie, w celu niejako promocyjnym, dla zwiększenia ilości późniejszych potencjalnych nabywców.

W takim ujęciu, udzielanie narkotyków nieodpłatnie przez osobę prowadzącą jednocześnie sprzedaż narkotyków jest jednym, łącznym, nielegalnym działaniem gospodarczym, podejmowanym ze z góry powziętym zamiarem jak najszerszego rozprowadzania środków odurzających.

Dla bytu czynu ciągłego w rozumieniu art. 12 KK nie może mieć też znaczenia to, czy odbiorcami narkotyków były osoby małoletnie, czy też dorosłe. Kluczowym bowiem zagadnieniem prawnym w tej sytuacji jest rozstrzygnięcie - jakie faktycznie dobro jest chronione przepisami art. 45 ust. 1 i art. 46 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, a w szczególności, czy jest to dobro o charakterze osobistym, o którym mowa w zdaniu drugim art. 12 KK.

wyrok AP Lublin z 2002-04-29 II AKa 330/01 Prokuratura i Prawo 2003/3/29

Nie da się uzasadnić poglądu, że występki określone w art. 204 § 1 i § 2 KK mogą pozostawać w realnym zbiegu, jeżeli dotyczą nakłaniania do prostytucji lub jej ułatwiania i czerpania z prostytucji korzyści, jeżeli te obie formy dotyczą tej samej osoby. Co najmniej, jak to postulował prokurator, mamy tu do czynienia z konstrukcją przewidzianą w art. 12 KK. Jednakże Sąd Apelacyjny jest zdania, że w wypadku spełnienia znamion art. 204 § 2 KK po uprzedniej realizacji tych przewidzianych w art. 204 § 1 KK ten ostatni, a pierwszy chronologicznie należy traktować jako współukarany czyn uprzedni.

wyrok SN z 2002-03-21 WA 12/02 Legalis

Powtarzalność zachowań powziętych w krótkich odstępach czasu oraz z góry powziętym zamiarem, polegających na użyciu sfałszowanego dokumentu jako autentycznego, spełnia warunki ciągłości określonej w art. 12 KK.

wyrok AP Katowice z 2002-02-28 II AKa 542/01 Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych 2003/4/38

1. Przyjęcia kwalifikacji prawnej czynu z art. 12 k.k. nie wyłącza w niniejszej sprawie fakt, iż nabywcami środków odurzających były rożne osoby, tak małoletnie jak i dorosłe. Popełnione przez oskarżonego przestępstwo godziło bowiem nie tylko w dobra osobiste pokrzywdzonych - ich życie czy zdrowie, ale przede wszystkim w dobro ogółu jakim jest ochrona społeczeństwa przed plagą narkomanii i jej zapobieganie. Realizacja tego właśnie celu jest naczelnym zadaniem ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 24 kwietnia 1997 r. Głównym zatem przedmiotem ochrony jest dobro ogółu, polegające na zabezpieczeniu społeczeństwa przed rozprzestrzenianiem się narkomanii i wyłączenie dostępności do środków odurzających.

2. Niezasadnym byłoby traktowanie osób nabywających środki odurzające jako "pokrzywdzonych", skoro osoby te, mocą własnych decyzji, wyrządzają szkodę własnemu zdrowiu. W tym wypadku zgoda pokrzywdzonego czy wręcz inicjatywa zawarcia transakcji nabycia środka odurzającego wyłącza zasadność uznania nabywcy za osobę pokrzywdzoną w myśl zasady volenti non fit iniuria. Niezasadność traktowania osób nabywających środki odurzające jako pokrzywdzonych jest szczególnie jaskrawo widoczna w sytuacji, gdy nabywca następnie sam odsprzedaje środki odurzające innym osobom. Powyższy przykład dowodzi, iż generalnym przedmiotem ochrony w art. 45 ust. 1 i ust. 2 ustawy o zapobieganiu narkomanii nie jest zdrowie, a ochrona dobra ogólnego przede wszystkim przez stworzenie bariery i wyłączenie możliwości rozprzestrzeniania się środków odurzających, jako szerzącej się plagi społecznej.

Stąd też brak jest podstaw do uznania, iż w sytuacji gdy różni są nabywcy środków odurzających, zachowania sprawcy nie można kwalifikować jako jednego czynu ciągłego w rozumieniu art. 12 k.k.

postanowienie SN z 2002-02-27 II KKN 410/00 Legalis

Przy ocenie przesłanki przedmiotowej w postaci "krótkiego odstępu czasu" ważną rolę powinna odgrywać więź łącząca poszczególne zachowania. Co prawda wszystkie zachowania muszą zostać podjęte w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, ale - co przecież wydaje się oczywiste - związek istniejący między tymi zachowaniami może być różny. Raz będzie bardzo ścisły, a raz odległy. Wolno postawić tezę, że im bardziej ścisły będzie związek między poszczególnymi zdarzeniami, tym dłuższy może być czas przedzielający kolejno po sobie następujące zachowania. I odwrotnie, im związek ów będzie luźniejszy, tym okres dzielący dane zachowania winien być krótszy.

uchwała SN z 2001-11-21 I KZP 29/01 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna 2002/1-2/2/25

Prawomocne skazanie za czyn ciągły (art. 12 KK) stoi na przeszkodzie, ze względu na treść art. 17 § 1 pkt 7 KPK, ponownemu postępowaniu o później ujawnione zachowania, będące elementami tego czynu, które nie były przedmiotem wcześniejszego osądzenia, niezależnie od tego jak ma się społeczna szkodliwość nowo ujawnionych fragmentów czynu ciągłego do społecznej szkodliwości zachowań uprzednio w ramach tego czynu osądzonych.

wyrok SN z 2000-04-04 V KKN 41/00 Prokuratura i Prawo 2001/2/3/7

Przepisy kodeksu karnego nie zawierają żadnych kryteriów jednoznacznie wskazujących na sposób interpretacji znamienia "w krótkich odstępach czasu" użytego w treści art. 12 KK Także uzasadnienie rządowego projektu kodeksu karnego nie zawiera w tym względzie żadnych wskazówek interpretacyjnych. Nie sposób więc ściśle określić rozpiętości czasu między czynami, odpowiadającej pojęciu "krótkich odstępów", a zwłaszcza uznać, że może to być np. tylko kilka lub najwyżej kilkanaście dni. Nie ulega jedynie wątpliwości, że rozpiętość ta nie powinna być zbyt duża.

Można przypomnieć, że w orzeczeniach Sądu Najwyższego dotyczących wykładni znamion przestępstwa ciągłego (art. 58 KK69 r.) uznawano, co zresztą słusznie poddawane było krytyce, że kilkumiesięczna przerwa w systematycznych włamaniach, a nawet półroczne przerwy pomiędzy fazami działalności przestępczej nie "rozrywają więzi czasowej przestępstwa ciągłego" (por. OSNPG 1979, poz. 58; OSNPG 1975, poz. 96).

wyrok SN z 1999-03-26 IV KKN 28/99 Prokuratura i Prawo 1999/10/2

Zgodnie z brzmieniem art. 12 KK dwa lub więcej zachowań, podjętych w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru uznaje się za "jeden czyn zabroniony". Innymi słowy ustawodawca przesądził, że przy spełnieniu pewnych warunków wiele zachowań stanowi jednorazowe wypełnienie znamion jakiegoś typu czynu zabronionego. Art. 12 KK zawiera ustawowe określenie kryteriów tzw. czynu ciągłego. Zastosowanie art. 12 KK uzależnione jest z jednej strony od przesłanki podmiotowej (subiektywnej) w postaci "z góry przyjętego zamiaru", z drugiej od przesłanek przedmiotowych, takich jak "krótkie odstępy czasu" oraz tożsamość pokrzywdzonego, jeżeli przedmiotem zamachu jest dobro osobiste.

Warunek podmiotowy w postaci "z góry powziętego zamiaru" rozumieć należy zgodnie ze znaczeniem słowa "zamiar" nadanym mu przez art. 9 § 1 KK. Zamieszczenie wśród kryteriów czynu ciągłego elementu należącego do strony podmiotowej, określonego jako "z góry powzięty zamiar" przesądza o tym, iż konstrukcja art. 12 KK znajdzie zastosowanie jedynie do zachowań objętych umyślnością, wykluczając możliwość nieumyślnego popełnienia czynu ciągłego.

Brzmienie art. 12 KK przesądza o tym, że czyn ciągły charakteryzuje się jednym zamiarem (tym samym, a nie takim samym) obejmującym wszystkie elementy składowe. Nie spełnia kryteriów czynu ciągłego przypadek, w którym poszczególne zachowania sprawcy nie zostały objęte jednym, z góry powziętym zamiarem, lecz zostały dokonane , z identycznym zamiarem, takim samym w odniesieniu do każdego zachowania, lecz nie istniejącym z góry, a pojawiającym się sukcesywnie przy podejmowaniu każdego kolejnego zachowania. Podobnie nie stanowi wypełnienia przesłanki podmiotowej, określonej w art. 12 KK sytuacja, gdy sprawca dopuszcza się kilku lub nawet kilkunastu zachowań z odnawiającym się w odniesieniu do każdego z nich zamiarem

postanowienie AP Katowice z 1999-03-03 AKz 29/99 Prokuratura i Prawo 1999/9/27

Brak jest uzasadnienia do przyjęcia czynu ciągłego w sytuacji, gdy jedno z zachowań, podjętych po krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru popełnienia przestępstwa finalnego jest przestępstwem skarbowym, a inne - przestępstwem wynikającym z Kodeksu karnego lub pozostałych ustaw karnych.

Ciąg przestępstw (art. 91§1 k.k.):

wyrok SN z 2008-07-08 III KK 31/08 Krakowskie Zeszyty Sądowe 2008/10/15

Ciąg przestępstw, choć jest szczególną odmianą tzw. zbiegu realnego przestępstw, różniąc się od niego zasadniczo konsekwencją prawną w postaci wymierzenia jednej kary (art. 91 §1 KK), stanowi swoistą całość ze względu na więzi łączące w nim poszczególne przestępstwa, podlegające łącznej ocenie sądu w zakresie wymiaru kary.

postanowienie SN z 2008-02-04 III KK 363/07 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna 2008/4/28/40

1. Konstrukcję ciągu przestępstw traktować należy jako podstawę nadzwyczajnego obostrzenia kary.

2. W wypadku zbiegu nadzwyczajnego obostrzenia i złagodzenia kary tracą one obligatoryjny charakter przewidziany przepisem szczególnym.

3. W sytuacji, gdy sprawca popełnił przestępstwa w warunkach ciągu przestępstw (art. 91 § 1 KK), przy czym co do niektórych z tych przestępstw zachodziły przesłanki przewidziane w art. 60 § 3 KK, sąd, orzekając jedną karę na podstawie przepisu, którego znamiona każde z tych przestępstw wyczerpuje, może - na podstawie art. 57 § 2 KK - albo zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, albo wymierzyć karę z nadzwyczajnym jej obostrzeniem, albo orzec karę w granicach "zwyczajnego" ustawowego zagrożenia, natomiast przy podejmowaniu decyzji, którą z możliwości wybrać i w jakiej wysokości orzec karę, powinien kierować się dyrektywami wymiaru kary określonymi w art. 53 KK.

wyrok AP Lublin z 2007-04-17 II AKa 81/07 Krakowskie Zeszyty Sądowe 2007/9/55

Nie jest możliwe łączenie w jeden ciąg przestępstw przypadków, gdy jedno zachowanie wyczerpuje znamiona typu podstawowego, inne zaś typu kwalifikowanego lub uprzywilejowanego. Typ podstawowy i jego zmodyfikowane odmiany przesądzają o niespełnieniu przesłanki tożsamości kwalifikacji prawnej z art. 91 § 1 KK. Z punktu widzenia odmian typu czynu zabronionego na ciąg przestępstw składać się mogą jedynie przestępstwa wypełniające znamiona tej samej odmiany (wyrok SA w Krakowie z 1.06.2000 roku,

wyrok AP Warszawa z 2006-06-29 II AKa 173/06 Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych 2007/4/16/16

Ustalenie, że przestępstwa popełnione zostały w ramach ciągu przestępstw obliguje sąd do przyjęcia tej konstrukcji prawnej wraz z konsekwencjami określonymi w przepisie 91 § 1 KK.

wyrok SN z 2005-11-24 WA 32/05 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna 2006/1/11/60

Dopuszczenie się przez sprawcę kilku przestępstw, z których jedno było czynem jednorazowym, pozostałe zaś czynami ciągłymi (art. 12 KK), samo przez się nie wyklucza możliwości przyjęcia w odniesieniu do wszystkich tych przestępstw konstrukcji ciągu przestępstw, o którym mowa w art. 91 § 1 KK.

postanowienie SN z 2003-06-17 II KK 304/02 Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych 2003/1/1302

Postacie sprawcze i zjawiskowe (podżeganie lub pomocnictwo) nie mogą tworzyć ciągu przestępstw ze względu na różną kwalifikację prawną i różny sposób ich popełnienia

wyrok AP Kraków z 2002-02-12 II AKA 12/03 Prokuratura i Prawo 2003/10/7/9

Ciąg przestępstw jest instytucją prawa materialnego, zatem gdy występuje, sąd winien ten fakt uwzględnić, nadając mu wyraz prawny poprzez odpowiednią kwalifikację prawną.

wyrok AP Lublin z 2002-11-26 II AKa 245/02 Prokuratura i Prawo 2004/2/14/11

Na tle dotychczasowej interpretacji art. 91 KK są również zasadnicze wątpliwości co do możliwości zastosowania tego przepisu do stanu faktycznego sprawy niniejszej. Trudno byłoby przyjąć, że dokonanie rozboju w jego podstawowej postaci (art. 280 § 1 KK), a więc z użyciem przemocy lub groźby jej natychmiastowego użycia i realizacja takiej samej formy przemocy lub groźby, ale przy posługiwaniu się m.in. "podobnie niebezpiecznym przedmiotem" (art. 280 § 2 KK), to popełnienie przestępstwa "w podobny sposób".

uchwała SN z 2002-09-26 I KZP 21/02 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna 2002/11-12/90

W razie skazania za przestępstwa składające się na ciąg przestępstw przewidziany w art. 91 § 1 k.k., zawarta w tym przepisie dyrektywa nakazująca wymierzenie jednej kary za te wszystkie przestępstwa ma odpowiednie zastosowanie do orzekania środków karnych tego samego rodzaju.

wyrok AP Lublin z 2001-11-14 II AKa 226/02 Prokuratura i Prawo 2004/2/13/11

Brzmienie art. 91 § 1 KK: "...jeżeli sprawca popełnia w podobny sposób, w krótkich odstępach czasu dwa lub więcej przestępstw (...), sąd orzeka karę na podstawie przepisu, którego znamiona każde z tych przestępstw wyczerpuje...", jednoznacznie przesądza, że o ciągu przestępstw można mówić dopiero wówczas, gdy ustalone zostanie, że sprawca w określonym miejscu, czasie i w podobny sposób popełnił dwa lub więcej przestępstwo o identycznych znamionach. Jednocześnie przepis ten nie daje podstaw do jakiejkolwiek kumulacji, łączenia, czy też dokonywania globalnej całościowej oceny wszystkich składających się na ciąg przestępstw zachowań sprawcy.

wyrok AP Katowice z 2000-09-28 II AKa 250/00 Prokuratura i Prawo 2001/9/17

Wątpliwości budzi wyrażony przez sąd pogląd, że określony w art. 91 § 1 KK wymóg krótkich odstępów czasu został spełniony, gdy pomiędzy poszczególnymi przestępstwami upłynął okres powyżej 1 roku.

uchwała SN z 2000-08-11 I KZP 17/00 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna 2000/7-8/56

Przestępstwa popełnione w formie dokonania i usiłowania mogą wchodzić w skład jednego ciągu przestępstw w rozumieniu art. 91 § 1 KK.

wyrok AP Katowice z 2000-05-11 II AKa 92/00 Prokuratura i Prawo 2000/11/20

Brzmienie art. 91 § 1 KK jednoznacznie przesądza, że o ciągu można mówić dopiero wówczas, gdy przesądzone zostanie, iż sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw. Należy podkreślić, że w punkcie określającym w wyroku podstawę kwalifikacji prawnej powoływany być powinien jedynie przepis części szczególnej, określający znamiona przestępstwa, nie jest natomiast dopuszczalne powoływanie w tym miejscu przepisu art. 91 § 1 KK, ponieważ nie wpływa on w żaden sposób na proces kwalifikacji prawnej. Ten ostatni przepis powołuje się natomiast przy podstawie wymiaru kary.

wyrok AP Kraków z 2000-03-09 II AKa 12/99 Prokuratura i Prawo 2000/8/24/15

Nie jest prawidłowe kwalifikowanie jako ciąg przestępstw zachowań różnie sankcjonowanych, choćby podobnych podmiotowo, jak typy tego samego przestępstwa: podstawowy, uprzywilejowany, kwalifikowany. Nie można bowiem oznaczyć jednej kary za wszystkie przestępstwa, gdy są one zagrożone karami różnej wysokości. Jest to sytuacja odmienna od dawnego przestępstwa ciągłego (art. 58 d.k.k.), które było konstrukcją jednego przestępstwa wieloczynowego zagrożonego jedną sankcją, wspólną dla wszystkich czynów, ujmowanych jako jedna całość. Półroczna przerwa między kilkoma przestępstwami przekracza granice krótkiego odstępu czasu znamiennego dla ciągu przestępstw (art. 91 § 1 k.k.).

uchwała SN z 1999-08-19 I KZP 24/99 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna 1999/9-10/48

W sytuacji, gdy oskarżony popełnił przestępstwa w warunkach ciągu przestępstw określonego w art. 91 § 1 KK, przy czym jedynie co do niektórych z nich zachodzą przesłanki do nadzwyczajnego złagodzenia kary, sąd orzekając jedną karę za ten ciąg przestępstw może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary albo wymierzyć karę według reguł określonych w art. 91 § 1 KK in fine, tj. nawet z ewentualnym nadzwyczajnym jej obostrzeniem (art. 57 § 2 KK).

Prawo karne - materiały do zajęć; Elżbieta Hryniewicz, Katedra Prawa Karnego WPiA US

1

---