Wykład 11 Teoria konsumenta
" Ograniczenie bud\
etowe konsumenta
" Preferencje konsumenta. Krzywe obojętności
" Prawo malejącej krańcowej stopy substytucji
" Prawo malejącej krańcowej stopy substytucji
" Równowaga konsumenta
" Skutki zmian dochodu i cen: efekt
substytucyjny i dochodowy
Model zachowania konsumenta
" Dokonuje racjonalnych wyborów, czyli:
 ma jasno określony cel (zadowolenie z
konsumpcji)
 potrafi uporządkować sposoby realizacji celu
 potrafi uporządkować sposoby realizacji celu
 maksymalizuje zadowolenie z konsumpcji
" zna swoje preferencje
" dysponuje ograniczonym dochodem
" ceny są określane przez rynek
Ceny i dochody
" Konsument dysponuje ograniczonym
dochodem M
" ilości dóbr nabywane przez konsumenta
zale\
ą od cen tych dóbr, określonych przez
zale\
ą od cen tych dóbr, określonych przez
rynek i dochodu konsumenta
" dla dwóch dóbr X i Y równanie dochodu
konsumenta przyjmuje postać:
M = px qx + py qy
Ograniczenie bud\
etowe
(ście\
ka cen, linia bud\
etu)
" Linia bud\
etu pokazuje
U
maksymalne
kombinacje (koszyki)
dóbr, które konsument
dóbr, które konsument
M/pu
M/pu
M = p\
q + pu q
M = p q\
+ p qu
mo\
e nabyć przy
danych cenach i
dochodzie,
" jej nachylenie określają
relacje cen
-p\
/pu
M/p\

ś
Zmiana relacji cenowych
Zmiana ceny jednego
dobra powoduje:
" zmianę siły nabywczej
dochodu
" zmianę relacji
Pu
cenowych
cenowych
" zmianę nachylenia
linii bud\
etu (wzrost
Pu
ceny powoduje spadek
nachylenia i odwrotnie)
śywność
Zmiana dochodu konsumenta
" Wzrost dochodu powoduje
przesunięcie linii bud\
etu w górę,
" spadek dochodu
M/p
M/pu
przesuwa linię bud\
etu w dół
przesuwa linię bud\
etu w dół
M
M
M
M/p\

śywność
Gusty konsumenta
" Preferencje konsumenta dotyczące ró\
nych dóbr i
usług
" Alternatywne sposoby analizy gustów:
 koncepcja u\
yteczności
 koncepcja krzywych obojętności
Koncepcja krzywych obojętności
III ćwiartka:
I ćwiartka:
du\
o ubrań,
du\
o ubrań,
du\
o \
ywności:
du\
o \
ywności:
mało \
ywności
mało \
ywności
obszar preferowany
II ćwiartka:
IV ćwiartka:
mało ubrań,
mało ubrań,
mało \
ywności:
du\
o \
ywności
obszar gorszy
śywność
Krzywe obojętności dla 2 dóbr
kombinacja dóbr wzdłu\

krzywej obojętności zmienia się
przy nie zmienionym,
danym poziomie całkowitego
zadowolenia (u\
yteczności)
I
śywność
Krańcowa stopa substytucji
Krańcowa stopa substytucji
(MRS, KSS) jest to
maksymalna ilość jednego
dobra (ubrań), którą
konsument jest skłonny
oddać za dodatkową
jednostkę drugiego dobra
jednostkę drugiego dobra
(\
ywności) nie zmieniając
łącznej u\
yteczności
" U
"
"
"
MRS = "X/ "Y
" "
" "
" "
w naszym przykładzie
" ś
"
"
"
MRS = " U/ "ś
" "
" "
" "
I
śywność
Ubrania
Ubrania
Krańcowa stopa substytucji
nachylenie krzywej obojętności
MRS (KSS) jest to
maksymalna ilość ubrań,
którą konsument jest
skłonny oddać za
dodatkową jednostkę
\
ywności
MRS mierzy nachylenie
MRS mierzy nachylenie
stycznej do krzywej
obojętności
nachylenie = MRS
I
śywność
Prawo malejącej krańcowej stopy
substytucji
Gdy konsumpcja \
ywności wzrasta,
ilość ubrań które konsument
jest skłonny oddać za dodatkową
jednostkę \
ywności maleje
(zmniejsza się nachylenie
stycznych do krzywej obojętności)
I
malejąca MRS
śywność
Mapa gustów konsumenta
Wzdłu\
krzywej obojętności u\
yteczność
dla konsumenta jest stała. Ka\
dy punkt
poło\
ony na wy\
szej krzywej oznacza
wy\
szą u\
yteczność
wy\
szą u\
yteczność
U3
U2
U1
śywność
Właściwości krzywych obojętności
" Zbiór punktów, dających taką samą
u\
yteczność. Konsument woli wy\
ej poło\
one
krzywe
" Nachylone ku dołowi. Nachylenie pokazuje
relacje, zgodnie z którą konsument jest skłonny
relacje, zgodnie z którą konsument jest skłonny
zastępować jedno dobro drugim
" Nie przecinają się: ka\
da wy\
ej poło\
ona
krzywa oznacza wy\
szy poziom zadowolenia z
konsumpcji
" spłaszczone w miarę przesuwania się w prawo
(malejąca MRS)
Krzywe obojętności nie mogą się
przecinać !!
X2
X1
Krzywe obojętności - przypadki
szczególne
X
8
Doskonałe substytuty:
dla konsumenta wa\
na
jest ogólna ilość dobra
(nachylenie -1)
(nachylenie -1)
5
5
5 8
Y
Krzywe obojętności - przypadki
szczególne
X
Dobra doskonale
komplementarne
komplementarne
Y
Krzywe obojętności - przypadki
szczególne
X
X
Y
Y
Dobra neutralne
Maksymalizacja u\
yteczności:
równowaga konsumenta
W równowadze MRS
I1 I2 I3
zrównuje się z relacjami
U
cen:
cen:
MRS = "U/ " ś = Pś/PU
ś
Efekt zmiany dochodu
śywność
Skutki zmiany cen i
wyprowadzenie krzywej popytu
śywność
M M
P\

4zł 3zł
4
3
D
śywność
Ubrania
Rynkowa krzywa popytu powstaje
w wyniku sumowania popytu
pojedynczych jednostek
P P P
D1 D2 Dr
Q1 Q2 Q
Efekt dochodowy i substytucyjny
końcowa
linia bud\
etu
linia bud\
etu
E0
końcowy punkt
E1
równowagi
początkowa
konsumenta
linia bud\
etu
efekt śywność
efekt
substytucyjny
dochodowy
Paradoks Giffena
X
Wraz ze wzrostem ceny
dobra Y zwiększa się
jego ilość w koszyku
konsumenta
konsumenta
e0
e1
Y
Zachowanie gospodarstwa
domowego
" Analiza gospodarstwa domowego nie
ogranicza się do konsumpcji. Obejmuje
tak\
e dochody z czynników wytwórczych:
tak\
e dochody z czynników wytwórczych:
" kapitału
" ziemi
" pracy
Dochody gospodarstw domowych
pochodzą z pracy
Wybór gospodarstw domowych dotyczy
wielkości nakładów pracy:
 czasu poświęconego na pracę
 czasu poświęconego na pracę
 czasu wolnego
Rezygnacja z czasu wolnego jest  nagradzana
przyrostem konsumpcji
Krzywe obojętności
gospodarstwa domowego
" Zbiór punktów, dających ten sam poziom
u\
yteczności przy ró\
nych kombinacjach
konsumpcji i pracy
" poziom u\
yteczności zwiększa w miarę
" poziom u\
yteczności zwiększa w miarę
przesuwania się na wy\
sze krzywe obojętności
" dodatkowy przyrost nakładu pracy wymaga coraz
większego przyrostu konsumpcji - krzywe
obojętności g.d. mają nachylenie dodatnie
Krzywe obojętności praca - konsumpcja
C
Substytucja pracy i
"c7
konsumpcji:
im więcej czasu
"c7
poświęcamy na pracę
(zmniejszając ilość czasu
(zmniejszając ilość czasu
wolnego) tym większego
przyrostu konsumpcji
"c1
"c2
oczekujemy
0
C
praca
0
1 2 3 4 5 6 7 8
Substytucja pracy i konsumpcji
C
Krańcowa stopa
substytucji między
pracą a konsumpcją
pracą a konsumpcją
jest dodatnia i
"c
rosnąca
MRS= "C/ "N
" "
" "
" "
"n
N
Mapa gustów gospodarstwa
domowego
C
N
C
2
wi
1
wi
p
p
Ograniczenie bud\
etowe
C2
gospodarstwa domowego:
w - płace, p ceny dóbr
w - płace, p ceny dóbr
1
C
1
n
2
0
n n
Równowaga gospodarstwa
domowego
Gospodarstwo domowe maksymalizuje
swe zadowolenie z pracy gdy nastąpi
zrównanie krańcowej stopy substytucji
zrównanie krańcowej stopy substytucji
praca- konsumpcja z relacją płacy do
cen:
" c w
" n p
Równowaga gospodarstwa domowego
C
wi2
p
C2
1
wi
p
p
W równowadze
C1
"C/ " N=Wi /P
" "
" "
" "
n
0
n1 n2
Efekt dochodowy i substytucyjny
2
wi
p
C3
1
wi
C
C2
p
p
C1
Efekt dochodowy
Efekt substytucyjny
n
0
n1 n3
n2
w
p
W/P
C
Poda\
pracy
w
p
gospodarstwa
domowego:
reakcja na
N
N
zmiany płac
W/ P
S
N
Rynkowa krzywa poda\
y pracy
powstaje w wyniku sumowania
poda\
y indywidualnych g.d.
Rynkowa krzywa poda\
y pracy
S
W/p
N