Wykład 3 Działanie rynku
" Rynek i konkurencja
" Popyt. Wielkość popytu  krzywa popytu.
" Popyt. Wielkość popytu  krzywa popytu.
" Poda\
. Wielkość poda\
y  krzywa poda\
y.
" Równowaga rynkowa.
" Działanie rynku
Rynek
" miejsce handlu
" grupa nabywców i sprzedawców konkretnego
dobra
" ludzie uczący się i poznający swe mo\
liwości
" ludzie uczący się i poznający swe mo\
liwości
" miejsce negocjacji między sprzedającymi i
kupującymi
" proces określania warunków wymiany
" układ sterowania alokacją zasobów
Rynek
Mechanizm koordynujący zachowania
nabywców i sprzedawców
uczestniczących w procesie wymiany
uczestniczących w procesie wymiany
dóbr i usług
dóbr i usług
Główna właściwość rynku:
tworzenie cen, które sterują
alokacją zasobów
Konkurencja na rynku
" Proces, polegający na realizacji interesów
uczestników rynku
" Konkurują ze sobą:
 sprzedawcy o pieniądze nabywców
 sprzedawcy o pieniądze nabywców
 kupujący o ilości i warunki nabywania dóbr
" Rodzaje konkurencji:
 cenowa
 pozacenowa
Rynek konkurencyjny
" Rynek na którym spotyka się wielu
nabywców i sprzedawców
" Handlują identycznymi produktami
" Handlują identycznymi produktami
" Ka\
dy uczestnik jest cenobiorcą
Formy konkurencji
" Doskonała
 wielu sprzedawców i nabywców
 produkt identyczny
 cenę ustala rynek
 cenę ustala rynek
" Niedoskonała
 Monopol, monopson
 konkurencja monopolistyczna
 oligopol
Krzywa popytu
" związek między ceną a wielkością
zapotrzebowania
" wielkość zapotrzebowania - ilość dóbr (i
" wielkość zapotrzebowania - ilość dóbr (i
usług) jakie konsumenci chcą i mogą nabyć
po danych cenach w danym okresie, przy
innych wielkościach nie zmienionych
Prawo popytu
" Zało\
ona, ujemna relacja miedzy ceną a
ilością dobra, przy innych warunkach nie
zmienionych
zmienionych
" Oznacza to: \
e:
 spadek ceny dobra oznacza, \
e staje się ono
relatywnie tańsze (efekt substytucji)
 spadek ceny powoduje wzrost siły nabywczej
konsumentów (efekt dochodowy)
Plan popytu - krzywa popytu
P
Krzywa popytu
12
obrazuje zale\
ność
między ceną a 10
wielkością popytu.
8
8
Ma nachylenie
Ma nachylenie
ujemne ze względu
6
na prawo popytu
Krzywa popytu
4
rynkowego jest
sumą krzywych
2
indywidualnych
5 10 15 20 25 Q
Zmiany wielkości popytu 
przesunięcia po krzywej popytu
P
D
zmniejszenie
wielkości
wielkości
popytu
Wzrost
wielkości
popytu
Q
Zmiany popytu  przesunięcia
krzywej popytu
" zmiany popytu są wywołane przez zmiany:
 dochodów
 cen innych dóbr
 cen innych dóbr
 gustów
 oczekiwań
 ilości konsumentów na rynku
 czynników losowych
Wzrost popytu
P
D D
Q
Spadek popytu
P
D D
Q
Reakcje popytu na zmiany
dochodów i cen innych dóbr
" Dobro normalne:
 wzrost popytu na skutek wzrostu dochodów
" Dobro ni\
szego rzędu
 wzrost popytu na skutek spadku dochodów
 wzrost popytu na skutek spadku dochodów
" Dobra substytucyjne
 wzrost popytu na dobro X na skutek wzrostu ceny dobra
Y
" Dobra komplementarne
 spadek popytu na dobro X na skutek wzrostu ceny dobra
Y
Krzywa poda\
y
" Związek między ceną a ilością oferowaną
" Ilość oferowana: ilość dóbr, jakie
sprzedawcy chcą i mogą sprzedać przy
sprzedawcy chcą i mogą sprzedać przy
danych cenach w danym okresie przy
innych warunkach nie zmienionych
Prawo poda\
y
" Zało\
ona, dodatnia relacja miedzy ilością
dobra, oferowaną przez producentów w
danym czasie a jego ceną, przy innych
danym czasie a jego ceną, przy innych
warunkach nie zmienionych
" Oznacza, i\
:
 wzrost ceny powoduje wzrost oferowanych
ilości
 spadek ceny zmniejsza oferowane ilości
Plan poda\
y - krzywa poda\
y
P
12
Krzywa poda\
y
ilustruje zale\
ność
10
między ceną a
wielkością poda\
y
wielkością poda\
y
8
8
Ma nachylenie
dodatnie ze względu
6
na prawo poda\
y
4
Rynkowa krzywa
poda\
y
2
jest sumą
krzywych
indywidualnych
5 10 15 20 25 Q
Zmiany wielkości poda\
y  ruch
po krzywej poda\
y
P
Zmniejszenie
S
wielkości poda\
y
Wzrost wielkości
poda\
y
Q
Zmiany poda\
y- przesunięcia
krzywej poda\
y
" Zmiany poda\
y są powodowane przez
zmiany:
 cen zasobów wykorzystywanych w procesie
 cen zasobów wykorzystywanych w procesie
produkcji
 cen innych dóbr
 technologii
 oczekiwań producentów
 liczby producentów
 czynników losowych
Wzrost poda\
y
P
S
S
Q
Spadek poda\
y
P
S
S
Q
Równowaga rynku
" Sytuacja w której cena osiągnęła poziom
równowa\
ący zamiary nabywców i
sprzedawców  cena równowagi
sprzedawców  cena równowagi
" Zrównanie ilości oferowanych z wielkością
zapotrzebowania  ilość równowagi
Równowaga rynku
P
D
S
p1
W równowadze
W równowadze
zamiary nabywców
pe
pokrywają się z
zamiarami
sprzedawców
p2
qe Q
Nierównowaga
P
nadwy\
ka
D
S
P
niedostateczny
niedostateczny
popyt, nadwy\
ka
poda\
y
Q
Nierównowaga
P
D
S
niedostateczna
poda\
; nadwy\
ka
popytu
p
niedobór
Q
Równowaga a zmiany popytu
P
D
D
S
Wzrost popytu:
P e
P e
- wzrost ceny
- wzrost ceny
- wzrost ilości
Pe
Qe Q e Q
Równowaga a zmiany popytu
P
D
S
D
Spadek popytu:
Pe
- spadek ceny
- spadek ceny
- spadek ilości
P e
Q e Qe
Q
Równowaga a zmiany poda\
y
P
D
S S
pe
Wzrost poda\
y:
- spadek ceny
p e
- wzrost ilości
qe q e Q
Równowaga a zmiany poda\
y
P
S
D
S
p
p e
Spadek poda\
y:
- wzrost ceny
pe
- spadek ilości
q e qe
Q
Efekt zmiany poda\
y i popytu
Wzrost popytu Spadek popytu
Zmiany ceny równowagi
Wzrost
Cena równowagi maleje
są nieokreślone
poda\
y
Zmiany ilości równowagi
Ilość równowagi rośnie
Ilość równowagi rośnie
są nieokreślone
Cena równowagi rośnie Zmiany ceny równowagi
Spadek
Zmiany ilości równowagi są nieokreślone
poda\
y
są nieokreślone Ilość równowagi maleje