Wykład 5 Wprowadzenie do
teorii dobrobytu
" Polityka państwa: kontrola cen
" Koszty opodatkowania
" Rynki a dobrobyt
" Rynki a dobrobyt
" Nadwy\
ka konsumenta
" Nadwy\
ka producent
" Efektywność rynku
Regulacja cen: cena maksymalna
P
S
D
Skuteczna, gdy ni\
sza od
ceny równowagi:
ceny równowagi:
-nadwy\
kowy popyt
- wzrost ilości
p max
-zmniejszenie nadwy\
ki
producenta
niedobór
Q
Regulacja cen: cena minimalna
P
S
nadwy\
ka
D
Skuteczna, gdy wy\
sza
p min
od ceny równowagi:
od ceny równowagi:
-nadwy\
kowa poda\

- ograniczenie ilości
- zmniejszenie nadwy\
ki
konsumenta
Q
Skutki opodatkowania
" Nało\
enie podatków na nabywców
przesuwa krzywą popytu
" Nało\
enie podatku na sprzedawców
" Nało\
enie podatku na sprzedawców
przesuwa krzywą poda\
y
" W ka\
dym przypadku cena płacona przez
nabywców rośnie a otrzymywana przez
sprzedawców maleje
Podatki: przesunięcie krzywej
popytu
Nakładanie podatku na
nabywców powoduje i\

S
na rynku występują
dwie ceny:
p
pd
" cena, którą płaci
nabywca
pe
" cena którą otrzymuje
ps
sprzedawca
D
D
Podatki: przesunięcie krzywej
poda\
y
S
Nakładanie podatku na
sprzedawców powoduje
S
i\
na rynku występują
dwie ceny:
p
pd
" cena, którą płaci
nabywca
pe
cena którą otrzymuje
ps
dostawca
D
Podatki: inny sposób określania
wpływu podatku
P
S
p
pd
Wysokość podatku t
Wysokość podatku t
Przychód z
opodatkowa
nia
ps
D
Q
Klin podatkowy
" Ró\
nica między ceną płacona przez nabywców
a otrzymywaną przez sprzedawców
" Skutki:
" Skutki:
 zmniejszenie nadwy\
ki sprzedawców i nabywców
 zmniejszenie wielkości produkcji
 zwiększenie przychodów państwa
 strata dobrobytu
Pusta strata podatkowa
Powierzchnia B+D
P
mierzy pustą stratę
Nało\
enie podatków
podatkową
powoduje straty
S
nadwy\
ki:
" konsumenta A+B
" konsumenta A+B
p
pd
" producenta C+D
A
B
oraz powoduje tzw.
C
jałową stratę
ps
dobrobytu B+D
D
Q
Przerzucanie podatków
W przypadku
doskonale
P
elastycznej
krzywej poda\
y
cały podatek
Pe+t
S przerzucany jest na
S przerzucany jest na
t
t
konsumenta
pe
S
D
q1
qe Q
Przerzucanie podatków
S
P
W przypadku
doskonale
nieelastycznej
krzywej poda\
y
podatek nie mo\
e
być przerzucony na
być przerzucony na
pe konsumenta
t
pe-t
D
qe Q
Ekonomia dobrobytu
" Badanie wpływu alokacji na dobrobyt
ekonomiczny
" Korzyści z udziału w transakcjach
" Korzyści z udziału w transakcjach
rynkowych
" Mo\
liwości ich zwiększenia
Nadwy\
ka konsumenta
" Skłonność do płacenia: maksymalna kwota,
którą nabywca chce zapłacić za dobro
" Nadwy\
ka: ró\
nica miedzy skłonnością do
" Nadwy\
ka: ró\
nica miedzy skłonnością do
płacenia a ceną rynkową
Ceny graniczne i nadwy\
ka
konsumenta
Nadwy\
ka netto
Nadwy\
ka brutto
P
P
P
x
x
1 2 3 4 5 1 2 3 4 5
Nadwy\
ka konsumenta
" Ró\
nica pomiędzy
P
maksymalną sumą
jaką konsument jest
skłonny zapłacić za
skłonny zapłacić za
daną ilość dobra a
kwotą jaką naprawdę
płaci
D
X
Zmiana nadwy\
ki konsumenta
Zmiana nadwy\
ki konsumenta:
P spadek ceny powoduje wzrost
nadwy\
ki o R+T
" R wyra\
a przyrost nadwy\
ki
dotychczasowych
dotychczasowych
konsumentów,
p
" T oznacza wartość konsumpcji
nowych konsumentów (przyrost
R nadwy\
ki)
T
D
p 
x x 
X
Nadwy\
ka konsumenta stanowi
miarę dobrobytu ekonomicznego
w warunkach respektowania
w warunkach respektowania
preferencji nabywców
Nadwy\
ka producenta
" Koszt (ekonomiczny)  wartość
wszystkiego, z czego musi zrezygnować
sprzedawca, by wyprodukować dobro
sprzedawca, by wyprodukować dobro
" Nadwy\
ka producenta: ró\
nica miedzy ceną
rynkową a kosztem
Ceny graniczne i nadwy\
ka
producenta
Nadwy\
ka netto
Nadwy\
ka brutto
P
P
P
x
x
1 2 3 4 5 1 2 3 4 5
Nadwy\
ka producenta
P
Ró\
nica pomiędzy
S
kwotą jaką producent
uzyskuje ze sprzeda\
y
uzyskuje ze sprzeda\
y
a kosztem
Nadwy\
ka
producenta
x*
X
Zmiana nadwy\
ki producenta
P
Wzrost ceny z p do p 
powoduje zmianę
S
nadwy\
ki o R+T:
p 
" prostokąt R pokazuje
T
T
wzrost nadwy\
ki
wzrost nadwy\
ki
R
spowodowany
p
Nadwy\
ka wzrostem ceny
producenta
" trójkąt T to nadwy\
ka
ze sprzeda\
y
dodatkowych jednostek
x x 
X
Zmiana nadwy\
ki producenta
P
Spadek ceny z p do p 
powoduje zmianę
S
nadwy\
ki o R+T:
" prostokąt R pokazuje
spadek nadwy\
ki
spadek nadwy\
ki
spowodowany
p
T
spadkiem ceny
R
" trójkąt T to strata
sprzeda\
y dodatkowych
p 
jednostek
x  x
X
Nadwy\
ka producenta stanowi
miarę dobrobytu ekonomicznego
sprzedawców
sprzedawców
Nadwy\
ka producenta i konsumenta:
rynek konkurencyjny
P
W równowadze
zarówno konsumenci
jak i producenci
S
maksymalizują
maksymalizują
Nadwy\
ka
swoje nadwy\
ki
konsumenta
Nadwy\
ka
producenta
D
x*
X
Efektywność równowagi rynkowej:
rynek konkurencyjny
P
W równowadze
zarówno konsumenci
jak i producenci
S
maksymalizują
maksymalizują
swoje nadwy\
ki
D
Wartość dla nabywców większa Wartość dla nabywców mniejsza ni\

ni\
koszt dla sprzedawców koszt dla sprzedawców
X
Efektywność rynków
" W równowadze wszyscy uczestnicy wymiany
maksymalizują swe nadwy\
ki
" Alokacja rynkowa jest efektywna
 przydziela wytworzone dobra tym nabywcom
 przydziela wytworzone dobra tym nabywcom
którzy cenią je najwy\
ej
 zapewnia wytwarzanie po najni\
szych kosztach
 maksymalizuje sumę nadwy\
ek wszystkich
uczestników wymiany: nabywców i sprzedawców
" Dylematy: efektywność a sprawiedliwość