Układ trawienny:

1. Ogólna budowa i rola układu trawiennego.

2. Podział układu trawiennego.

3. Szczegółowa budowa poszczególnych odcinków układu trawiennego:

1. jama ustna,

2. gardło,

3. przełyk,

4. żołądek,

5. jelito cienkie: dwunastnica, jelito czcze, jelito kręte,

6. jelito grube.

4. Budowa i funkcje gruczołów trawiennych:

1. wątroba,

2. trzustka.

5. Budowa i funkcje otrzewnej.

Układ trawienny jest zespołem bardzo zróżnicowanych narządów, których wspólną funkcją jest dostarczanie organizmowi składników niezbędnych

do życia i prawidłowego funkcjonowania.

Przewód pokarmowy u człowieka ma kształt długiej cewy, rozpoczynającej się jama ustną i kończąca się odbytem.

Do układu pokarmowego zaliczamy:

- jamę ustną - cavitas oris,

- gardło - pharynx,

- przełyk - esophagus,

- żołądek - ventriculus / gaster

- jelito cienkie - intestinum tenue:

* dwunastnica - duodenum,

* j. czcze - jejunum,

* j. kręte - ileum,

- jelito grube - intestinum crassum:

* j. ślepe - cecum,

* okrężnica - colon,

* odbytnica - rectum,

* odbyt - anus,

- ślinianki - glandulae salivares,

- wątroba - hepar,

- trzustka - pancreas.

Ściana przewodu pokarmowego składa się z trzech warstw:

1. błony śluzowej z tkanką podśluzową,w niej biegną naczynia krwionośne, limfatyczne, nerwy. Błona śluzowa jest bogata w gruczoły, produkujące śluz i enzymy trawienne;

2. błony mięśniowej, która zbudowana jest na obu końcach z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej, w pozostałym odcinku z tkanki mięśniowej gładkiej.

Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana występuje w jamie ustnej, gardle, w górnej części przełyku i w kanale odbytniczym.

Błona mięśniowa przewodu pokarmowego, z wyjątkiem żołądka składa się z dwóch warstw. Warstwa wewnętrzna układa się okrężnie, a zewnętrzna - podłużnie.

W żołądku występuje również warstwa włókien ułożonych skośnie.

3. błona surowicza, która pokrywa wewnątrz jamy brzusznej przewód

pokarmowy, jest to cienka, biaława błona połączona tkanką podsurowiczą

z błoną mięśniową.

Jama ustna - cavitas oris stanowi początkowy odcinek przewodu pokarmowego.

Rozpoczyna się szpara ustną, kończy się otworem, łączącym ja z gardłem, zwanym cieśnią gardzieli.

Cieśń gardzieli ograniczona jest języczkiem, brzegiem podniebienia miękkiego (u góry ), łukiem podniebienno - gardłowym ( z boków ), nasadą języka

( u dołu ).

Wewnątrz jamy ustnej znajdują się łuki zębowe z osadzonymi w zębodołach zębami.

Uzębienie człowieka jest zróżnicowane. Wyróżnia się uzębienie mleczne i stałe. Zębów mlecznych wyróżnia się 20, a stałych 32.

Mleczne ( 1 / 4 ): 2 siekacze / d. incisivi,

1 kieł / d. canini,

2 trzonowe / d. molares.

Stałe ( 1 / 4 ): 2 siekacze,

1 kieł,

2 przedtrzonowe / d. premolares,

3 trzonowe.

W budowie zęba wyróżnia się:

- koronę - widoczną część zęba,

- szyjkę - objętą przez dziąsło,

- korzeń - osadzony w zębodole.

Szyjkę i korzeń pokrywa kostniwo, natomiast koronę - szkliwo. Pod nimi znajduje się zębina. Wewnątrz zęba znajduje się jama zębowa, zwężająca się

w kanał.

Jamę zęba wypełnia miazga zęba, zbudowana z tkanki łącznej, silnie unaczynionej i unerwionej.

Język - lingua jest narządem mięśniowym pokrytym błoną śluzową, wypełnia jamę ustną właściwą.

Wyróżnia się: koniec języka, trzon i nasadę.

W błonie śluzowej języka znajduje się liczne brodawki języka, które pełnią funkcje smakowe. Są to m. In. Brodawki grzybowate ( grzbiet języka ), okolone ( u nasady ) i liściaste ( na brzegach ).

W ścianach brodawek leżą kubki smakowe. Są to twory beczułkowate, na końcu których znajduje się otworek smakowy a w nim zakończenia włókien nerwu smakowego ( odgałęzienia nerwu językowo - gardłowego - IX ).

Rozróżniamy 4 podstawowe smaki:

1. słodki,

2. słony / na koniuszku języka,

3. kwaśny / na brzegach,

4. gorzki / w obrębie nasady języka.

W obrębie jamy ustnej znajdują się gruczoły ślinowe / ślinianki.

- Do ślinianek małych zaliczamy gruczoły znajdujące się na grzbiecie języka,

zlokalizowane w sąsiedztwie brodawek okolonych i liściastych oraz liczne

gruczoły błony śluzowej policzka, wargi górnej i dolnej, podniebienia

twardego i miękkiego oraz gardła.

- Do ślinianek dużych zaliczamy parzyste ślinianki:

1) przyuszne,

2) podżuchwowe,

3) podjęzykowe.

Człowiek w ciągu doby wydziela ok. 1 - 1,5 l śliny.

Duża jej część jest wydzielana w czasie posiłków.

Ślina ludzka ma odczyn słabo kwaśny, zawiera: 99,5 % H₂O i 0,5 % substancji stałych: składników organicznych (białka, mocznik, kwas moczowy, kreatynina), składników nieorganicznych ( fosforany, chlorki, bromki, Na, K, Ca ).

Głównym białkiem śliny jest amylaza ( ptialina ). Występuje w niej również lizozym, który ma właściwości rozpuszczania pewnych bakterii.

Ślina wydzielana jest w sposób ciągły.

- czynnik pokarmowy - odruch bezwarunkowy - wrodzony,

- pobudzenie jednego ze zmysłów - wydzielanie do pustej jamy ustnej - odruch warunkowy - nabyty.

Czynność śliny:

1. funkcja trawienna poprzez działanie amylazy ślinowej na skrobię,

2. funkcja obronna: utrzymanie odpowiedniej wilgotności błony śluzowej, ułatwianie utrzymania higieny jamy ustnej i gardła, ślina działa oczyszczająco: przepłukuje i oczyszcza wszystkie przestrzenie z resztek pokarmowych i złuszczonych nabłonków. Lizozym rozpuszcza niektóre bakterie.

3. Ślina , zwilżając błonę śluzową języka, podniebienia i warg ułatwia mówienie.

4. funkcja wydalnicza - ze śliną wydalane są liczne substancje organiczne

i nieorganiczne: rtęć, jodek potasowy, ołów, morfina, antybiotyki , alkohol etylowy, wirusy.

Niektóre leki stosowane w znieczuleniu ogólnym powodują nadmierne wydzielanie śliny ( eter, cyklopropan ), dlatego też podaje się wcześniej środki hamujące wydzielanie np. atropinę, ephedrynę, skopolaminę.

Gardło - pharynx

Jest to narząd nieparzysty, biegnie od zewnętrznej podstawy czaszki do powierzchni przedniej odcinka szyjnego kręgosłupa ku dołowi, do wysokości

C₆ - C₇.

Gardło przedłuża się w przełyk. Ściana przednia gardła posiada trzy otwory, które łączą jamę gardła z: jamą nosową, jamą ustną i jamą krtani.

Jama gardła jest największa w odcinku górnym, schodząc w dół zwęża się.

Ściana gardła składa się z 4 warstw:

1. błona śluzowa,

2. błona włóknista,

3. błona mięśniowa,

4. błona zewnętrzna.

Błona mięśniowa zbudowana jest z mięśni poprzecznie - prążkowanych, których włókna w warstwie zewnętrznej przebiegają okrężnie, tworząc mięśnie zwieracze gardła, a w warstwie wewnętrznej podłużnie i tworzą dźwigacze gardła.

Gardło dzielimy na 3 części:

1. część nosową - pars nasalis - łączy się z jamą nosową. Na bocznej ścianie znajduje się ujście gardłowe trąbki słuchowej - przewodu łączącego jamę gardła z jamą bębenkową ucha środkowego.

Na sklepieniu znajduje się migdałek gardłowy.

( granice stanowi podniebienie miękkie ).

2. część ustna - pars orali - w ścianie przedniej znajduje się cieśń gardzieli, która łączy gardło z jamą ustną.

( granica - płaszczyzna pozioma przez kość gnykową ).

3. część krtaniowa - pars laryngea - leży za krtanią.

W gardle krzyżują się: droga oddechowa i pokarmowa.

Połyka nie - szereg czynności odruchowych, których następstwem jest przejście pokarmu z jamy ustnej do żołądka.

Fazy połykania:

1. ustna - jama ustna - cieśń gardzieli - gardło;

jest to faza zależna od naszej woli, uczestniczy w niej język, mięsnie policzkowe, podniebienie twarde.

2. gardłowa - pokarm przechodzi z gardła do przełyku;

3. przełykowa - przejście pokarmu przez przełyk do żołądka.

Ośrodek połykania znajduje się w rdzeniu przedłużonym.

Przełyk - esophagus

Jest to cewa mięśniowo - błoniasta, łącząca gardło z żołądkiem.

Ma długość ok. 22 - 25 cm, średnica ok. 1,5 cm.

Zaczyna się na wysokości C₆, a kończy na wysokości Th_{11 - 12}.

W przebiegu przełyku wyróżnia się 3 części:

- szyjną ( C₆ - Th ₂ ),

- piersiową ( Th ₂- Th₁₀ ),

- brzuszna ( Th₁₀ - Th ₁₁ ).

Przełyk w swym przebiegu posiada trzy przewężenia:

- górne - w przejściu gardła w przełyk,

- środkowe - przy skrzyżowaniu przełyku z oskrzelem głównym lewym

i łukiem aorty,

- dolne - ok. 3 cm powyżej wpustu żołądka.

Ściany przełyku mają ok. 3 - 4 cm grubości, składają się z 4 warstw:

- błony śluzowej,

- błony podśluzowej,

- błony mięśniowej,

- błony zewnętrznej.

Unerwienie pochodzi z obu nerwów krtaniowych, wstecznych układu

współczulnego i przywspółczulnego.

Tętnice odchodzą od tętnicy tarczowej, aorty piersiowej, z gałęzi oskrzelowych,

z tętnicy żołądkowej lewej.

Żyły przełykowe uchodzą do żyły tarczowej, żyły nieparzystej, żołądkowej

lewej.

Żołądek - ventriculus / gaster

Jest to najszersza część przewodu pokarmowego, pokarmowego góry łączy się

z przełykiem, przełykiem na dole z opuszka dwunastnicy.

Położenie i kształt żołądka są zmienne, zależą od wieku, płci, wypełnienia

i położenia narządów sąsiednich oraz stanu skurczu mięśniówki żołądka.

Żołądek leży w nadbrzuszu i pod lewym łukiem żebrowym poniżej przepony.

W żołądku wyróżniamy: część wpustową, dno, trzon i część odźwiernikową.

Po stronie prawej od wpustu ku dołowi biegnie krzywizna mniejsza, natomiast lewo o początkowo ku górze biegnie krzywizna większa żołądka.

W trzonie żołądka wyróżniamy ścianę przednią i tylną.

Część odźwiernikowa tworzy końcowy odcinek żołądka przechodzący w jelito.

Wpust - Th_{10 - 11}, odźwiernik L₁.

Ścian żołądka zbudowana jest z trzech warstw:

1. błony śluzowej z tkanką podśluzową,

2. błony mięśniowej,

3. błony surowiczej.

Błona mięśniowa zbudowana jest z mięśniówki gładkiej. Wyróżniamy w niej:

1. warstwę podłużną - zewnętrzną,

2. warstwę okrężną,

3. włókna skośne.

Błona śluzowa pokryta jest nabłonkiem walcowatym, którego komórki wydzielają śluz żołądkowy.

W błonie śluzowej występuje ok. 35 mln. gruczołów, wyróżnia się gruczoły części wpustowej, dna i części odźwiernikowej żołądka.

- Gruczoły wpustowe wydzielają śluz oraz pewna ilość pepsynogenu.

- Gruczoły dna wydzielają śluz i substancje kwasowe, m. in. HCL.

- Gruczoły odźwiernikowe produkują śluz.

Czynność żołądka

Pokarm w żołądku jest zatrzymywany, stopniowo przekształca się w papkę pokarmowa.

Pod wpływem ruchów perystaltycznych mięśniówki ścian żołądka pokarm miesza się z sokiem żołądkowym, następnie przedostaje się do odźwiernika, przez który papka pokarmowa stopniowo przesuwa się do XII - nicy.

Opróżnianie żołądka warunkowane jest działaniem mięśnia zwieracza odźwiernika. Mięsień ten kurczy się okresowo i dawkuje przelewanie się pokarmu do XII - nicy, zapobiega także cofaniu się treści dwunastniczej

do żołądka. W tym wypadku pełni rolę zastawki odźwiernikowej. Opróżnianie żołądka rozpoczyna się z chwilą, gdy jakaś część pokarmu jest dostatecznie płynna, aby przejść przez odźwiernik ( co 20 sek. ).

Czas pozostawania pokarmu w żołądku wynosi od 2 do 7 godzin. Zależy to od stopnia strawności pokarmu.

W żołądku rozpoczyna się trawienie białek.

Skład soku żołądkowego:

- pepsynogen ( pepsyna ) - enzym trawiący białka,

- HCL - niezbędny do aktywizowania pepsynogenu do pepsyny,

- podpuszczka - chymozyna,

- lipaza żołądkowa,

- śluz, sole mineralne i H₂O.

Ilość wydzielanego soku żołądkowego na dobę wynosi ok. 3 l, pH = 1.

Fazy wydzielania:

1. głowowa - pod wpływem impulsów biegnących przez nerwy błędne,

2. żołądkowa - na skutek podrażnienia błony śluzowej przez pokarm,

3. jelitowa - pod wpływem treści pokarmowej przechodzącej z żołądka do XII - nicy.

Wymioty jest to czynność związana z opróżnianiem górnego odcinka przewodu pokarmowego z treści na zewnątrz. Jest to odruch obronny.

Jelito cienkie - intestinum tenue

Jest to najdłuższa część przewodu pokarmowego, ciągnie się od odźwiernika żołądka do zastawki krętniczo - kątniczej, która leży w ujściu jelita cienkiego do jelita grubego.

Jelito cienkie dzieli się na:

1. dwunastnicę - duodenum - ok.25 - 30 cm,

2. j. czcze - jejunum,

3. j. kręte - ileum.

Jelito czcze i kręte nazywa się inaczej jelitem krezkowym, ma ono długość

ok. 5 m, z czego 2 / 5 to j. czcze, a 3 / 5 j. kręte.

W jelicie cienkim następuje trawienie, wchłanianie i przesuwanie dalej pozostałej treści dzięki ruchom perystaltycznym.

Dwunastnica ma kształt podkowy, wyróżnia się: część górną, część zstępującą, część poziomą i wstępującą. Leży na tylnej ścianie brzucha, wypukłością ku stronie prawej.

Część górna - opuszka XII + nicy posiada krezkę, ma więc położenie wewnątrzotrzewnowe.

Jest to najbardziej rozszerzona część XII - cy.

Ściana XII - nicy zbudowana jest z błony śluzowej z tkanką podśluzową,

z błony mięśniowej i błony surowiczej.

Błona śluzowa w opuszce jest gładka, w pozostałych odcinkach tworzy fałdy okrężne i wyniosłości zwane kosmkami jelitowymi.

W tkance podśluzowej występują gruczoły dwunastnicze, głównie w opuszce

i w górnej części odcinka zstępującego, aż do ujścia przewodu żółciowego wspólnego i trzustkowego.

Ujścia te znajdują się na tzw. brodawce dwunastniczej większej - Vatera.

( zwieracz Oddiego )

Jelito krezkowe położone jest wewnątrzotrzewnowo. Rozpoczyna się przy zgięciu dwunastniczo - czczym, kończy się ujściem do jelita grubego na granicy jelita ślepego i okrężnicy wstępującej.

Jelito krezkowe przymocowane jest do tylnej ściany jamy brzusznej za pomocą krezki.

Krezka składa się z dwóch blaszek otrzewnej, złączonych tkanka łączną wiotką: biegną w niej naczynia krwionośne, limfatyczne, nerwy oraz położone są regionalne węzły chłonne.

Krezka posiada dwa brzegi: brzeg wolny skierowany do jelita i przeciwległy brzeg przyczepiający krezkę do tylnej ściany jamy brzusznej.

Brzeg wolny krezki ma długość jelita krezkowego, czyli ok. 5 m, nasada krezki jest krótka - ok. 15 cm.

Powoduje to silne pofałdowanie brzegu wolnego i jelita.

Jelito czcze położone bardziej po lewej stronie tworzy fałdy pionowe, natomiast jelito kręte - po prawej stronie tworzy fałdy poziome.

Błona śluzowa jelita czczego i krętego tworzy fałdy okrężne i liczne drobne wyniosłości zwane kosmkami jelitowymi.

Kosmki jelitowe znacznie zwiększają powierzchnię śluzówki jelita.

Kosmki zawierają naczynia tętnicze, żylne, limfatyczne i grudki chłonne.

Czynność jelita cienkiego

Sok jelitowy ma odczyn zasadowy. Zawiera dwuwęglany, śluz, enzymy, substancje nieorganiczne i wodę.

Enzymy:

- lipaza,

- trypsyna, proteza,

- amylaza,

- sacharoza,

- maltaza,

- laktaza, -

- enterokinaza, fosfataza.

Enzymy doprowadzają do końca trawienie białek ( trypsyna, pepsyna, chymotrypsyna ) do aminokwasów.

Sacharoza, maltaza, laktaza trawią dwucukry do glukozy.

Lipaza trzustkowa, lipaza jelitowa trawią tłuszcze do glicerolu i kwasów tłuszczowych.

Substancje proste są wchłaniane do krwi przez kosmki jelitowe.

Niestrawione resztki pokarmowe, złuszczone komórki są przesuwane perystaltycznie do dalszych odcinków jelita cienkiego, a następnie jelita grubego.

Zadania motoryki jelita cienkiego:

1. rozdrabnianie treści pokarmowej,

2. wymieszanie treści z sokiem jelitowym,

3. wchłanianie składników końcowych trawienia,

4. przesuwanie treści jelitowej.

Jelito grube - intestinum crassum

Jest to ostatni odcinek przewodu pokarmowego. Zaczyna się od ujścia jelita cienkiego prawym dole biodrowym i kończy się odbytem w przeponie miednicznej krocza.

Ma długość ok. 135 - 150 cm, średnica = 5 - 8 cm.

Jelito grube dzielimy na:

1. jelito ślepe z wyrostkiem robaczkowym,

2. okrężnicę,

3. odbytnicę.

- Jelito ślepe - intestinum cecum / kątnica.

Na granicy jelita ślepego i okrężnicy po stronie przyśrodkowej znajduje się ujście krętniczo - kątnicze. Fałdy mięśniowe tworzą tutaj zastawkę krętniczo - kątniczą.

- Wyrostek robaczkowy - appendix vermiformis jest narządem szczątkowym, ma kształt cewki o długości od 0,5 do 33 cm / jego średnia długość wynosi

8 cm. Zwykle zwisa do miednicy mniejszej.

Inne jego położenia to:

- zakątnicze / do tyłu od jelita ślepego,

- międzypętlowe,

- ku górze pod wątrobą.

Położenie wyrostka określa się za pomocą punktu Mc Burneya.

Znajduje się on w 1 / 3 odległości od kolca biodrowego górnego do pępka. Wyrostek posiada krezeczkę - leży wewnątrzotrzewnowo.

Błona śluzowa posiada liczne grudki chłonne, w świetle wyrostka znajdują się liczne limfocyty i leukocyty - z tego powodu nazywany jest „ migdałkiem jamy brzusznej”.

- Okrężnica - colon:

* okrężnica wstępująca - colon ascendens,

* okrężnica poprzeczna - colon transversum,

* okrężnica zstępująca - colon descendens,

* okrężnica esowata - colon sigmoideum.

Błona mięśniowa tworzy trzy podłużne pasma, zwane taśmami okrężnicy. Taśmy te powstają z gęsto skupionych włókien mięśniowych warstwy zewnętrznej - podłużnej.

Wskutek napięcia taśmy są skrócone, ściany okrężnicy wypuklają się na zewnątrz i do światła.

- Odbytnica - rectum, stanowi końcowy odcinek jelita grubego.

Rozpoczyna się na wysokości L_{1 - 2}, a kończy otworem zwanym odbytem - anus.

W jelicie zdrowym odbytnica jest pusta, służy do przejścia kału w czasie defekacji.

Błona mięśniowa jest gruba. Warstwa okrężna tworzy w kanale odbytniczym mięsień zwieracz wewnętrzny, sięga aż do granicy skóry. Kanał odbytniczy na całej długości otoczony jest mięśniem zwieraczem zewnętrznym.

Czynność jelita grubego

Do okrężnicy przechodzą niestrawione resztki pokarmowe. Następuje tutaj wchłanianie wody, elektrolitów i formowanie mas kałowych.

Wątroba - hepar

Waga wątroby wynosi ok. 1,5 kg.

Zbudowana jest z czterech płatów:

- płata prawego / największego,

- lewego,

- czworobocznego.

- ogoniastego.

Posiada powierzchnie przeponową - wypukłą i powierzchnię trzewną - wklęsłą.

Na powierzchni trzewnej występują trzy bruzdy ułożone w kształt litery H.

Ramię poprzeczne tworzy wrota wątroby, przez które przechodzą naczynia krwionośne, limfatyczne, nerwy i przewody żółciowe.

Do wątroby wchodzi: żyła wrotna, tętnica wątrobowa, nerwy.

Z wątroby wychodzi: przewód wątrobowy prawy i lewy, naczynia limfatyczne, żyła wątrobowa.

W obrębie wątroby występuje sieć dziwna - żylno - żylna - jest to krążenie wrotne.

Pęcherzyk żółciowy - vesica fellea

Ma kształt gruszki, pojemność wynosi ok. 50 - 70 ml.

Leży w dole pęcherzykowym na powierzchni trzewnej wątroby.

W budowie wyróżniamy:

- dno - fundus,

- trzon - corpus,

- szyjkę - collum.

Przewody wewnątrzwątrobowe - przewód wątrobowy prawy i lewy - przewód wątrobowy wspólny - przewód pęcherzykowy + przewód wątrobowy wspólny = przewód żółciowy wspólny - bańka wątrobowo - trzustkowa - zwieracz bańki wątrobowo - trzustkowej / Oddiego.

W pęcherzyku żółciowym następuje magazynowanie żółci po uprzednim jej zagęszczeniu.

Trzustka - pancreas

Głowa -caput,

Trzon - corpus,

Ogon - cauda,

Waga = 70 - 90 g,

Położenie - L_{1 - 2}.

Ilość produkowanego soku trzustkowego - ok. 500 - 800 ml.

Enzymy :

1. proteolityczne - trypsynogen, chymotrypsynogen, peptydazy,

2. amylolityczne - amylaza trzustkowa,

3. lipolityczne - lipaza trzustkowa, fosfolipaza A i B.

Sok trzustkowy - jest to wodny roztwór elektrolitów dużym stężeniu wodorowęglanów i enzymów trawiących składniki pokarmowe.

pH 8,0 - 8,3

Enzymy trzustkowe:

1. proteolityczne - trawią białka: trypsyna,

chymotrypsyna;

2. lipolityczne - trawią tłuszcze: lipaza trzustkowa,

fosfolipaza,

esterazy,

3. glikolityczne - trawią węglowodany: amylaza,

4. inne enzymy: nukleaza - hydrolizuje wiązania estrowe

w kwasach nukleinowych.

Regulacja wydzielania trzustkowego:

1. wydzielanie międzytrawienne - podstawowe,

2. wydzielanie trawienne - pobudzone.

Wydzielanie żółci

Żółć to lepki płyn, zawiera:

- 93 % wody

- 7 % składników stałych: sole żółciowe, fosfolipidy, cholesterol, tłuszcze i kwasy tłuszczowe, bilirubina.

Ilość wydzielanej żółci wynosi od 250 do 1000 ml / dobę.

Zależy to od:

- wydzielania przez hepatocyty soli żółciowych,

- krążenia wątrobowego,

- unerwienia autonomicznego,

- czynników hormonalnych ( hormony tkankowe przewodu

pokarmowego tj. sekretna, gastryna, histamina ).

Wątroba jest zaopatrywana w krew przez żyłę wrotna i tętnicę wątrobową.

Przez wątrobę przepływa 1500 ml / min.

Czynności metaboliczne wątroby:

1. magazynowanie glikogenu,

2. glukoneogeneza,

3. zamiana galaktozy i fruktozy na glukozę,

4. tworzenie wielu ważnych związków z pośrednich produktów metabolizmu cukrów,

5. „ buforowanie” poziomu glukozy we krwi( utrzymanie jej prawidłowego stężenia ),

6. udział w metabolizmie tłuszczów / β - oksydacja kwasów tłuszczowych, tworzenie kwasu aceto - octowego, synteza lipoprotein, synteza cholesterolu i fosfolipidów, zamiana cukrów i białek na tłuszcze,

7. udział wątroby w przemianie białek / dezaminacja aminokwasów, tworzenie mocznika z amoniaku, synteza albumin, α -, β - globulin, fibrynogenu, wzajemna zamiana

i synteza niektórych aminikwasów i substancji z nich

pochodzących ),

8. magazynowanie witaminy A, D, B₁₂,

9. wytwarza czynniki krzepnięcia krwi ? fibrynogen, protrombinę, czynniki: VII, IX, X,

10. magazynuje Fe, łącząc je z białkiem - ferrytyną,

11. odtruwa ustrój z toksyn pochodzenia endogennego,

12. bierze udział w termoregulacji / jest narządem o najwyższej temperaturze.

---