Sylabus
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek:
Uniwersytet Opolski
Nazwa kierunku:
Dziennikarstwo i komunikacja społeczna
Nazwa przedmiotu:
Historia mediów
Przedmioty wprowadzające:
-
Liczba godzin dydaktycznych:
15 godzin ćwiczeń i 15 godzin wykładów
Liczba punktów ECTS:
Założenia i cele przedmiotu:
Zapoznanie studentów z historią mediów polskich i światowych
Metody dydaktyczne:
Elementy wykładu, dyskusja, prezentacja multimedialna, praca w grupach
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu:
obecność i aktywność na zajęciach, zaliczenie egzaminu.
Treści programowe
historia prasy w Polsce i na świecie od początków jej dziejów do 1918 roku:
- omówienie podstawowych pojęć i zagadnień prasoznawczych (m.in. prasa, gazeta, czasopismo, funkcje i rola prasy, typologia prasy);- ustny i pisemny przekaz informacji w historycznym rozwoju (starożytność i średniowiecze);- historia prasy polskiej do roku 1795 (gazety ulotne, kalendarze, początki gazet seryjnych, pierwsze gazety periodyczne, czasopisma uczone i moralne, gazety informacyjne, nakłady czytelnictwa w Polsce przedrozbiorowej, zawód dziennikarski w Polsce niepodległej);- prasa polska lat zaborowej niewoli (prasa Księstwa Warszawskiego, prasa Królestwa Polskiego, warunki rozwoju prasy w poszczególnych zaborach, prasa w okresie I wojny światowej, prasa Wielkiej Emigracji, prasa tajna);- historia prasy na świecie do roku 1914 (historia najważniejszych redakcji w wybranych krajach, historia najważniejszych tytułów prasowych, początki najważniejszych agencji prasowych, początki magazynów tematycznych);
b) historia prasy w Polsce i na świecie od 1918 do 1945 roku:
- prasa drugiej Rzeczpospolitej (warunki rozwoju, prasa różnych ugrupowań politycznych, prasa popularna i sensacyjna, prasa katolicka, magazyny ilustrowane, statystyka prasy, geografia wydawnicza);- prasa polska lat wojny i okupacji (prasa we wrześniu 1939 roku, niemieckie i sowieckie wydawnictwa prasowe i ich funkcje, prasa konspiracyjna, prasa żydowska, prasa Powstania Warszawskiego, prasa polonijna i emigracyjna);- rozwój prasy światowej w okresie międzywojnia;- czołowe wydawnictwa światowe w okresie II wojny światowej. c) historia prasy w Polsce i na świecie od 1945 do współczesności: - prasa polska w okresie PRL-u (prasa “lubelska” (lipiec 1944-luty 1945), prasa względnego pluralizmu (1945-1946), prasa w latach 1947- 1948, prasa “stalinowska” (1949-1953), prasa w okresie “Odwilży” (1953-1956), prasa przełomu i “małej stabilizacji” (1957-1970), prasa “propagandy sukcesu” (lata 70.), od “Solidarności” do Okrągłego Stołu (1980-1989), czasopisma społeczno-kulturalne i literackie w okresie PRL;- przemiany polskiej prasy po 1989 roku (geografia wydawnicza, sektory rynku prasowego, prasa codzienna, lokalna, magazyny, prasa branżowa i kulturalna, warunki rozwoju i zmian, fazy rozwoju prasy, kapitał zagraniczny w polskiej prasie, problem obiektywności prasy w wolnej Polsce);- prasa na świecie po 1945 roku.
d) Historia radiofonii w Polsce i na świecie:
- przegląd podstawowych faktów związanych z powstaniem i rozwojem radiofonii (od chwili pierwszych publicznych prezentacji radiowych środków komunikowania aż do dnia dzisiejszego);- rozwój i modyfikacje koncepcji programowej radia;- szczególnie znaczące audycje i cykle programowe dla historii radia;- okres preradiofoniczny w Polsce (1918-1926); - budowa podstaw polskiej radiofonii (1926-1929);- okres upowszechniania radia w Polsce (1929-1935);- etatyzacja radiofonii polskiej (1935-1939);- radiofonia polska w latach II wojny światowej;- powojenna odbudowa radiofonii; - polskie radio w PRL-u; - radio na świecie (najważniejsze rozgłośnie radiowe, radio w wielkich systemach medialnych).
e) Historia telewizji w Polsce i na świecie:- początki przekazów telewizyjnych;
- telewizja na świecie (kalendarium telewizyjne, najważniejsze ośrodki telewizyjne na świecie, rynek mediów telewizyjnych: media państwowe i media komercyjne);- telewizja w Polsce (rozwój telewizji publicznej, ośrodki terenowe, telewizja kablowa i satelitarna, stacje komercyjne).
Wykaz literatury podstawowej
J. Jarowiecki, Studia nad prasą XIX i XX wieku, Kraków 1997;
D. Grzelewska i.in., Prasa, radio i telewizja w Polsce. Zarys dziejów, Warszawa 1999.
Wykaz literatury uzupełniającej
T. Goban-Klas, Zarys historii i rozwoju mediów. Od malowideł naskalnych do multimediów, Kraków 2001;
Prasa polska 1661-1864, pod red. J. Łojka, Warszawa 1976;
Prasa polska 1864-1918, pod red. J. Łojka, Warszawa 1976;Prasa polska w latach 1939-1945, pod red. J. Łojka, Warszawa 1980;
Nazwisko osoby prowadzącej:
dr Paweł Urbaniak