HERPESWIRUSOWE ZAKAŻENIA U BYDŁA

Herpeswirus bydła 1 (bovine herpesvirus 1 - BHV - 1) Są szczepienia

• Zakaźne zapalenie krtani i tchawicy (infectious bovine rhinotrocheitis - IBR)

• Otręt (infectious pustular volvovaginitis - IPV)

• Ronienia

Herpeswirus bydła 2 (BHV-2) szczepienia zakażonych stad, tępić muchy

• Zapalenie strzyków

• Pseudo-guzowata choroba skóry bydła

Herpeswirus bydła 5 (BHV-5)

• Sporadycznie zapalenie mózgu cieląt (drgawki 100% pada)

Herpeswirus owiec typ 2 - głowica „amerykańska” brak szczepień

Herpeswirus bawolcowatych 1 (alcelaphine herpesvirus - 1) - głowica „afrykańska” brak szczepień

IBR - IPV

ZAKAŹNE ZAPALENIE NOSA I TCHAWICY BYDŁA / OTRĘT

(rhinotracheitis infectiosa bovum et vulvovaginitis pustulosa infectiosa bovum)

Należy do listy B chorób zw. ( sporządzona przez OIE) - podlega rejestracji

ETIOLOGIA - Herpeswirus bydlęcy typ 1

- Wirus ten należy do rodziny Herpesviridae, podrodziny Alphaherpesvirinae. Wyróżniono dwa zasadnicze podtypy BHV1: podtyp BHV1.1 (IBR-podobne) i podtyp BHV1.2 (IPV-podobne)

• BHV 1,1 - podtyp oddechowy, powinowactwo do układu oddechowego - IBR infectious bovine rhinotracheitis

• BHV 1,2 - podtyp płciowy, powinowactwo do płciowego -

• BHV 1,2 a - powoduje poronienia

• BHV 1,2 b - nie powoduje poronień

IPV infectious vulvuar valvovaginitis u pań (grudkowe zapalenie sromu i pochwy),

IPB u panów - infectious balanoposthitis (zapalenie żołędzi, prącia i napletka)

• BHV 1,3 - podtyp mózgowy (obecnie jest to BHV-5 - więc tego nie omawiamy) odpowiedzialny za zapalenie mózgu i rdzenia u cieląt

- BHV1, podobnie jak inne herpeswirusy, posiada zdolność wywoływania zakażenia latentnego, które utrzymuje się do końca życia zwierzęcia - w neuronach zwojów czuciowych które unerwiają skórę w miejscu zakażenia ( zwoje nerwu trójdzielnego lub w przypadku otrętu w zwojach krzyżowych)

- czas wzbudzenia latencji kilka godzin (Rypuła)

REZERWUAR: bydło chore i bezobjawowo zakażone, dzikie przeżuwacze

ŹRÓDŁA:

• głownie chore zwierzęta i ozdrowieńcy, środki transportu

• bydło zakażone latentnie (nie wykazuje odczynu serologicznego +) − BARDZO NIEBEZPIECZNE

- Okresowe siewstwo (stres, glikokortykosteroidy - osłabiają układ immunologiczny), nie zawsze związane z objawami klinicznymi, uwaga na wspólny wypas z dzikim bydłem!!!

WYDALANIE:

• drogi oddechowe, płciowe, spojówki;

• wirus wydalany jest przez 10-16 dni po zakażeniu.

WROTA :

• aerogennie (błona śluzowa nosa i spojówek)

• transfer zarodków od dawczyń zakażonych IBR

• w przypadku otrętu −

• krycie, inseminacja (mrożenie konserwuje wirus);

• Buhaje: sprzęt do pobierania nasienia!

• Psy (same niewrażliwe na zachorowanie, ale gdy powącha i poliże krowę, która ma otręt, może przenieść zakażenie na inną krowę) - podobno?

PATOGENEZA

- początkowo namnaża się w kom.nabłonka bł.śluzowej - rozprzestrzenia się drogą hematogenną, nerwową lub przez ciągłość tkanek - w wyniku wiremii następuje wtórne zasiedlanie innych narządów wirusem macica/embrion, łożysko/płód, gr.mlekowy, jajnik/jajowody

WYSTĘPOWANIE I ZNACZENIE

- Wirus znany od pół wieku (ale otręt dużo wcześniej)

- Bardzo powszechny u bydła na całym świecie, szczególnie w krajach o intensywnej produkcji zwierzęcej m.in. Ameryka i Europa

- w Polsce notowana od lat 70-tych

- Jeden z ważniejszych zarazków bydła: zapalenia płuc (upadki, charłactwo), ronienia, bezpłodność buhajów; Koszty badań, leczenia (i Ew. szczepień); To wielki problem u buhajów na całym świecie; Ograniczenia handlu bydłem, nasieniem i zarodkami

ODPORNOŚĆ PO ZAKAŻENIU BHV-1

• po przebyciu infekcji odporność komórkowa i humoralna

• tylko względna i niezbyt długa (reaktywacje zakażenia latentnego)

• przechorowanie chroni przed rozwojem IBR, ale nie przed powtórnym zakażeniem BHV-1

• jest też siarowa - do 6 miesc. Chronione są cielęta ( jeśli dostały przeciwciała od matki)

OBJAWY

• Istotny jest przebieg choroby w stadzie, bowiem u jednego osobnika nie występują nigdy dwie formy choroby

BHV 1,1 - IBR - ZAKAŹNE ZAPALENIE NOSA I TCHAWICY - postać uogólniona

- Jest to najczęściej stwierdzana postać zakażenia BHV1

- łagodniej przebiega w stadach krów mlecznych niż mięsnych

p. oddechowa: najczęściej u bydła opasowego lub mlecznego

• przebieg ciągły lub łagodny

• depresja, utrata apetytu, przyśpieszone oddechy, ślinienie, wzrost temp. do 42°C, spadek mleczności

• kaszel, wypływ z nozdrzy (RED NOSE), duszność (bo zalega włóknik!)

• pęcherze surowicze, martwica skóry okolicy nozdrzy, przy wtórnych zakażeniach - śluzowo ropny wyciek z nosa i worka spojówkowego

• zachorowalność do 100%, śmiertelność do 10%

• UWAGA NA APY zmiany w błonach śluzowych jama nosowa do tchawicy, dalej brak (rypuła)

• Powikłania Mannheimia haemolytica

p. oczna: może towarzyszyć postaci oddechowej lub występować samodzielnie

• różowe oko (PINK EYE) - zmiany zapalne spojówki, rogówki, łzawienie, światłowstręt, samowyleczenie po około 15 dniach; BEZ SKURCZU POWIEK

• często towarzyszą reaktywacji zakażenia, SIEJE!

ronienia:

- gdy wrażliwa krowa zostanie zakażona w ciąży

- po subklinicznej infekcji lub po postaci oddechowej (bardzo rzadko po otręcie)

- 3−6 tyg. po zakażeniu,

- dotyczy najczęściej ostatnich 3 mies. ciąży, obejmuje ok. 25% krów w stadzie,

- pojawia się bez objawów zwiastunowych,

- rodzą się martwe płody ( z oznakami autolizy) lub żywe ale słabe - wkrótce umierają (mają zieloną wątrobę)

BHV 1,2 - OTRĘT - P.PŁCIOWA - postać miejscowa

• Inkubacja 1-10 dni

• Miejscowy proces zakaźny ograniczony do błony śluzowej narządów płciowych

• Osutka pęcherzykowa (głównie górne spoidło warg sromowych)

• Proliferacja grudek chłonnych zewnętrznych narządów rozrodczych

• Pęcherzykowe zapalenie błony śluzowej sromu i pochwy (IPV) -> U samic rozpoczyna się silnym przekrwieniem i obrzękiem błony śluzowej pochwy

• Po 2-3 dniach pojawiają się liczne pęcherzyki z surowiczą zawartością, szybko ulegają zropieniu, po pęknięciu nadżerki lub wrzody o wałowatych brzegach, goją się po 8-10 dniach zwykle bez blizn.

• Siestwo 2 tyg.

• Przerosłe grudki chłonne, ułożone w dwa rzędy (czerwone guzki na błonie śluzowej / lub jak mam zapisane z ćw przy tym punkcie : rozsiane, białe pod błoną śluzową wielkości główki od szpilki tylko nie wiem do czego to miało być :/ sorry)

• Osutce towarzyszy obrzęk warg sromowych, czasem ud, wymienia oraz śluzowo-ropny wypływ z pochwy

• Świąd ogona i częste oddawanie moczu

• BRAK RONIEŃ

• Przy długim procesie chorobowym zmiany nekrotyczne w macicy, brak możliwości implantacji zarodka

• Pęcherzykowe zapalenie błony śluzowej napletka i prącia (IBP)-> U samców rozpoczyna się zaczerwienieniem i obrzękiem błony śluzowej

• Obrzęk może prowadzić do stulejki lub załupki - eliminujące go z krycia

• Po 2-3 dniach krosty, pękają, tworzą się nadżerki

• W obrębie żołądzi żółtoszare, dyfteroidalne naloty, w trakcie zdrowienia odpadają

• Dłużej utrzymuje się obrzęk grudek chłonnych podśluzówki, może towarzyszyć obrzęk żołądzi, w cięższych przypadkach napletka i moszny

• niechęć do krycia, wirus w nasieniu

ZAKAŻENIA BHV-1 - DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA

- Na podstawie objawów klinicznych i zmian anatomopatologicznych można jedynie podejrzewać zakażenie BHV1. Ostateczne rozpoznanie można postawić po przeprowadzeniu badań laboratoryjnych.

• izolacja wirusa − wymazy z błon śluzowych nosa i pochwy

• Podstawą jest serologia (ELISA), ale wynik „-„ może oznaczać też zakażony! (latencja)

• Też możliwość badania testem ELISA próbek zbiorczych mleka

• jest również test ELISA gE umożliwiający różnicowanie zwierząt szczepionych szczepionką markerową od zakażonych ( jak to działa i program szczepień w dołączonym artykule)

• Przeciwciała w surowicy możemy oznaczać także testem seroneutralizacji α lub β (kluczowy!!), przy czym zalecana jest 24-godzinna inkubacja mieszaniny wirus/surowica

• Dla buhajów serologia nie wystarczy - decydujące jest wykrycie wirusa w nasieniu

• Nawet nieraz trzeba było robić próbę biologiczną na krowach - materiał do napletka lub pochwy oraz donosowo

• Dziś PCR zdecydowanie poprawił czułość badania nasienia i wykrywa też zakażenia latentne!!

• Poronienia AP, IF lub PCR

• histopatologia: ciałka wtrętowe Cowdry A w kom. błony śluzowej

• aby wzbudzić zakażenie latentne podajemy sterydy

ZAPOBIEGANIA I ZWALCZANIE :

• Tylko Dania, Szwajcaria, Norwegia, Finlandia, Austria, Szwecja, obszar Bolzano we Włoszech uwolniły się (badania, eliminacja, zakaz szczepień, nadzór nad obrotem)

• W innych krajach od 70 do 10%

• Inne kraje: higiena, izolacja i nadzór nad obrotem (i ewentualnie niektóre państwa częściowe wybijanie zakażonych)

• Ale to niewiele daje, więc często do tego szczepienia

MOŻLIWOŚCI SZCZEPIEŃ PRZECIW BHV- 1

• Szczepionki od dawna różne:

• Z inaktywowanym wirusem

• Lub atenuowanym żywym wirusem (i.m. lub donosowo)

• Podjednostkowe

• Pojedyncze lub mieszane

• Rekombinowane

• Temperaturo zależne

• Itp.

W PL 3 firmy produkują szczepionki

1. Żywa donosowa lub podskórna

2. ? nie zdążyłam zapisać

3. ? nie zdążyłam zapisać

Po szczepieniu szybka odporność, ale tez szybko spada

Po zastosowaniu żywej szczepionki nietypowe przeciwciała zwierzęta identyfikowane jako chore.

WYKORZYSTANIE SZCZEPIONEK

• Strategia DINA (differentiation of infected from vaccination)

• Dla jałówek przed pierwszym kryciem

• Dla buhajów przed odsadzeniem i wywiezieniem na opas

• Ewentualnie żywe atenuowane i.m. na początku zachorowań w stadzie (interferon) - szczepić zdrowe!

• Podczas uwalniania: szczepienie sero „+” ubój

• Szczepienia zmniejszają straty i stopień zakażenia stada, ale nie wypierają zakażenia, nie zapobiegają ani nie likwidują latencji

• A niektóre z żywym wirusem powodowały ronienia

• Niedawno pojawiły się na rynku szczepionki delecyjne (gE-) ->Niemcy, Belgia, Holandia już je stosują

• A więc program „szczepienie-badanie-eliminacja gE(+)”

• utrzymanie SHIUZ wolnych od zakażeń BHV-1 (stacja hodowli i unasieniana zwierząt, jakby ktoś nie halo )

• zakaz rozprowadzania nasienia od buhajów zakażonych

• zakaz importu bydła i zarodków ze stad zakażonych

• kwarantanna 4tyg.

• szczegółowe badania diagnostyczne

• bark swoistego leczenia

• p-ciw wtórnym infekcją ( bakteryjnym) można podawać antybiotyki i sulfonamidy

• w stadach podstawowych usuwanie seroreagentów ze stada na podstawie okresowych badań SN i ELISA

PROBLEMY BHV-1 NA STACJACH UNASIENNIANIA

• Buhaje bardzo narażone na zakażenie

• I odwrotnie - bardzo łatwe szerzenie, masowe zagrożenie

• Od lat dyskusje hodowców, lekarzy, ekspertów, importerów

• Wynik serododatni pojedynczego zwierzęcia niepewny bo może być fałszywy

• Wynik seroujemny też niepewny bo latencja

• Problematyczne szczepienie buhajów (czy serododatni to zakażony czy wynik szczepionki?)

• Więc dąży się by uzyskać stada buhajów wolne od BHV-1

• To możliwe, ale po dużych stratach materiału genetycznego

• I trudno to kontrolować i utrzymać na dłuższą metę

• Więc w sumie koszty ogromne

• W Polsce od 1988 r. SH i UZ-y wolne od BHV-1

• I dozwolony jest obrót nasieniem tylko od wolnych od zakażenia buhajów

Pytanie hak : po co szczepić zakażone zwierzęta? (hamuje to szewstwo i wydalanie wirusa, ale nie zabezpiecza w 100% przed zakażeniem)

Made by Eluś + poprawki też ktoś dobry naniósł

---