AMERYKA ANGLOSASKA I ŁACIŃSKA W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM
1.USA a traktat wersalski. Konferencja waszyngtońska
-14 lutego 1919r na plenarnej sesji konferencji paryskiej gotowego już projektu Paktu Ligi Narodów,prezydent Wilson wyjechał na kilka tygodni do Stanów Zjednoczonych
-Pakt Ligi Narodów-zupełnie inaczej postrzegane jest w USA niż w Europie
-4 marca 1919r Henry Cabot Lodge złożył w Senacie rezolucję podpisaną przez 39 senatorów,czyli więcej niż jedną trzecią składu Senatu,która odrzucala projekt Paktu Ligi
-od lipca 1919r kiedy Wilson wrocil już na stałe do kraju
-uważano,że koncepcja Ligi prowadzić może do tworzenia czegoś w rodzaju rządu światowego i jest sprzeczna z doktryną międzynarodową USA
-19 listopada 1919r Senat odrzucil jednak traktat wersalski
-20 marca 1920r zabrakło 7 glosow do uzyskania dwóch trzecich koniecznych do jego ratyfikacji
-2 lipca 1921r obie Izby Kongresu uchwaliły rezolucję o zakończeniu stanu wojny z Niemcami
-traktat pokojowy z Niemcami USA podpisały 25 sierpnia 1921r, składał się on z 3 art.
-Stany Zjednoczone wycofały się na pewien czas z aktywnej polityki europejskiej,coraz bardziej zaniepokojone były rozwojem sytuacji na Dalekim Wschodzie,gdzie od 1905r rosla pozycja Japonii
-USA zainicjowaly wiec zwolanie konferencji międzynarodowej dla omówienia problemów Dalekiego Wschodu i zbrojen morskich
-konferencja rozpoczela się w Waszyngtonie 12 listopada 1921r po uczczeniu poprzedniego dnia uroczystym spotkaniem delegatow trzeciej rocznicy zakończenia wojny. Uczestniczyly: Anglia, Francja, Japonia, Włochy, Belgia, Holandia, Portugalia i Chiny
-obrady toczyly się pod przewodnictwem sekretarza stanu USA –Charlesa Evansa Hughesa
-na zniesieniu sojuszu angielsko-japońskiego zależało głównie Stanom Zjednoczonym
-Anglia i Japonia zgodziły się wiec,aby kończący swoją ważność układ dwustronny zastąpić układem trójstronnym z udziałem USA
-traktat 4 mocarstw: Anglii, Japonii, USA i Francji został na konferencji waszyngtońskiej wynegocjowany i podpisany jako pierwszy 13 grudnia 1921r
-najwiekszy sukces odniosły Stany Zjednoczone,które zlikwidowaly zagrożenie wynikające z traktatu japońsko-brytyjskiego tworząc nowy, dalekowschodni układ sil
-dyskusje nad głownym problemem: redukcją zbrojeń morskich
-USA chciały,aby na każde trzy okręty wojenne Japonii przypadało po pięć jednostek USA i Anglii. Japonia nie zgadzała się z tym uważając, iż stosunek ten powinien wygladac 10:10:7
-USA zobowiązała się do niefortyfikowania wysp na Pacyfiku,poza Hawajami
-6 lutego 1922r na konferencji waszyngtońskiej podpisano traktat pieciu państw: USA,Anglia,Japonii, Francji i Włoch
-Potęga morska USA,równa teraz brytyjskiej
-traktat o ograniczeniach zbrojeń morskich miał obowiązywać do 31 grudnia 1936r.
-kolejnym porozumieniem wielostronnym podpisanym w Waszyngtonie 6 lutego 1922r był traktat dziewięciu państw uczestniczących w konferencji,dotyczyl on problemu Chin ,który na konferencji waszyngtońskiej zajął ważne miejsca.
-Delegacja przedstawiała 10-punktowy plan wzmocnienia suwerenności swego państwa i wyeliminowania najbardziej upokarzających zapisów poprzednich umów z mocarstwami
-na mocy ‘’traktatu dziewieciu’’ USA uzyskały wiec oficjalne usankcjonowanie doktryny Haya i równy dostep do całego rynku chińskiego
-podpisanie 4 lutego 1922r w Waszyngtonie układu z Japonią,uzgodniono,że Chiny wypłacą Japonii odszkodowanie w wysk.32 mln jenow w ciągu 15 lat oraz wydobywanie wegla i rud żelaza, funkcjonowanie kolei i portów w Szantungu
USA I MEKSYK
-W 1917r-po uchawaleniu konstytucji w Meksyku sytuacja zaczela się stabilizować
-1 grudnia 1920r władze prezydencka objął w Meksyku generał Alvaro Obregón-uważano za nacjonalistę,radykała
-przez 3 lata USA nie uznawały rządów Obregona
-27 maja 1921r USA wystapily z propozycja zawarcia miedzy obu państwami traktatu o przyjazni i handlu
-7 czerwca amerykański Departament Stanu ogłosił oświadczenie,które uzaleznialo uznanie rządu meksykańskiego od podpisania proponowanego traktatu
-stosunki z koncernami zagranicznymi pogorszyly się w czerwcu 1921r kiedy to rząd meksykański,chcąc zdobyc fundusze na wykupienie bonów swego zadłużenia
-rząd meksykański musiał więc pojsc na ustępstwa,zawierając na początku września porozumienie
-16 lipca 1922r.minister finansów Meksyku Adolfo de la Huerta i przewodniczący Miedzynarodowego Komitetu Bankierów Thomas Lamont
-podpisanie układu finansowego ulatwilo doprowadzenie do generalnego porozumienia miedzy obu państwami
-osiagniecie porozumienia Bucareli przyczynilo się do nawiązania 31 sierpnia 1923r stosunkow dyplomatycznych miedzy Meksykiem i USA, choć stosunki meksykańsko-amerykanskie pelne były kontrowersji i napięc
-powowałana na zjeździe 1-5 marca 1929r Partia Narodowo-Rewolucyjna, stała się odtąd partią rządzącą w Meksyku i głównym elementem dlugotrwalej stablizacji politycznej
-glowny konflikt miedzy Meksykiem i USA w czasach Callesa związany był znow z eksploatacja ropy naftowej
-26 grudnia 1925r uchwalono w Meksyku nowe prawo naftowe
-prezydent Calles wydal generałowi Lazaro Cardenasowi rozkaz podpalenia i niszczenia pól naftowych w wypadku,gdyby zbliżaly się okrety floty wojennejUSA
-kongres meksykański uchwalil reformę prawa naftowego z 1925r
-Meksyk uwazal,ze zamykanie się na wpływy swiata zewnętrznego i akcentowanie roli rozwiazan prawnomiedzynarodowych jest najlepsza obrona krajów słabych
-doktryna Genaro Estrady z 27 wrzesnia 1930r.gloszaca,ze Meksyk będzie powstrzymywać się od uznawania bądź nieuznawania rzadow innych państw
-stosunki amerykańsko-meksykanskie wydatnie się poprawily w latach prezydentury Lazaro Cardenasa
-Franklin Delano Roosevelt uwazal,ze wiele koncepcji Cardenasa jest bliskich jego wizji ,,nowego ładu’
-najwazniejszym aktem rządu Cardenasa było ogłoszenie 18 marca 1938r zerwala stosunki dyplomatyczne z Meksykiem
-17 kwietnia 1942r przedstawiciele obu krajów ustalili, iż Meksyk zapłaci USA 24 mln dolarów za znacjonalizowane mienie amerykańskich kompanii naftowych
-7 wrzesnia delegacje Niemiec, Wlk.Brytanii, Hiszpanii, Francji, Włoch i Japonii zlozyly wniosek o przyjecie tego kraju do Ligi Narodow
-rzad Meksyku odpowiedział pozytywnie na ten wniosek i 12 wrzesnia 1931r zgromadzenie ogolne Ligi Narodow przyjelo nowego członka
-delegat Meksyku w Lidze Narodow zażądał 2 lipca 1936r wstrzymania agresji na Etopie
-Meksyk zlozyl tez w Lidze Narodow zdecydowane protesty przeciwko agresji japońskiej na Chiny
-4 wrzesnia 1939r prezydent Cardenas oglosil neutralność swego kraju wobec konfliktu swiatowego
-24 maja 1940r prezydent Cardenas przyjal posla Polski w Meksyku,dra Mieczysława Marchlewskiego
-28-30 grudnia 1942r oficjalna wizyte w Meksyku zlozyl premier rządu polskiego,general Władysław Sikorski,podpisano m.in. porozumienie o zgodzie na przyjęcia przez Meksyk 28 tys Polakow repatriowanych z Iranu i innych krajów(około 1,5 tys w Meksyku było Polakow)
Polityka dobrego sąsiedztwa
-V konferencja państw amerykańskich w 1928r na której USA uniemozliwily uchwalenie zasady nieinterwencji
-w 1928r prezydent Herbert Hoover odbyl ‘’podroz dobrej woli’’ do 10 panstw latynoamerykańskich,zapowiadając rezygancje USA z roli ‘’starszego bata’’
-w Panamie w 1931r wybuchly zamieszki upowazniajace USA do zaprowadzenia tam porządku,zgodnie z traktatem 1903r
-w przemówieniu inaugurującym kadencje prezydencka 4 marca 1933r wypowiedział glosne później zobowiązanie ,ze USA będzie prowadzila odtąd polityke ‘’dobrego sąsiedztwa’’ oraz ‘’szanowania praw innych’’
-12 kwietnia 1933r z okazji uroczystości ,,Dnia Panamerykanskiego’’
-poprawka platta z 1902r dawala USA prawo do interwencji w wewnętrzne sprawy wyspy,z czego zresztą chętnie korzystano
-rzady Machado na Kubie zakonczyly się 12 sierpnia 1933r w wynku masowych strajkowych i protestow społecznych
-4 wrzesnia nastapil bunt wojskowy,tzw:rewolucja sierżantów
-Rzad Carlosa Mendiety –podpisanoz nim traktat 29 mjaa 1934r o stosunkach miedzy Republika Kuby a USA,który znosil poprawke Platta
-w tym samym 1934r oba państwa podpisaly tzn traktat o wzajemności który zapewnial priorytet amerykańskim interesom ekonomicznym na wyspie
-16 wrzesnia 1915r rząd haitański zmuszony był podpisac układ,który legalizowal okupacje wojskowa kraju przez Stany Zjednoczone
-w 1922r prezydent Haiti Louis Borno,podpisal zgode na przedluzenie układu o okupacji z 1915r
-w dorocznym orędziu w Kongresie 3 grudnia 1929r prezydent Hoover zapowiedział,ze wycofa wojska z Haiti’jak tylko sytuacja na to pozwoli’
-w negocjacjach z wybranym 18 listopada 1930r prezydentem Haiti Stenio Vincentem,Munro zgadzal się na ‘’stopniowe i uporzadkowanie’’wycofanie wojsk,trakt w tej sprawie został podpisany 3 wrzesnia 1932r,przez parlament haitański odrzucony,jako sprzeczny z interesami narodowymi
-7 sierpnia 1933r podpisano traktat który ustalal,ze do 1 pazdz.1934r USA wycofają wszystkie wojska z Haiti i zakoncza okupacje kraju
-Haiti zwiekszylo swa samodzielność i suwerenności
-w październiku 1933r szef państwa panamskiego po raz pierwszy zlozyl wizyte w Waszyngtonie ,a w lipcu 1934r przebywal w Panamie prezydent Roosevelt
-2 marca 1936r podpisano Traktat generalny o przyjazni i współpracy-znosil on uprawnienia USA do interwencji,gwarantowania niepodleglosci i porządku konstytucyjnego w Republice Panamy
-traktat z 1936r tworzyl podmiotowość Panamy w stosu.miedzy.i dawal jej prawo do obrony swego kraju i także potwierdzil jurysdykcje USA nad tym obszarem
-stosunki z Meksykiem poprawily się
-Polityka dobrego sąsiedztwa Roosevelta w decydujący sposób przyczynila się do zmniejszania konfliktów w ruchu panamerykańskim i zbliżenia obu Ameryk