1 Najnowsze tendencje w pedagogice
1.Przeobrażenia w hierarchii funkcji, jakie sprawuje przedszkole wobec dziecka:
2. Reorientacja celów: wiadomości, Umiejętności, Postawy
3. Odmienne podejście do programowania procesu edukacyjnego w przedszkolu : PROGRAM MEN, PROGRAM AUTORSKI
4. Przywrócenie właściwej rangi zabawie jako naturalnej formie działalności dziecka w wieku przedszkolnym:
•MEN zaleciło w Podstawie programowej wychowania przedszkolnego zachowanie w rozkładzie dnia właściwych proporcji pomiędzy różnymi rodzajami aktywności dziecięcej.
5. Wzrosła ranga diagnozowania rozwoju dziecka w dwóch obszarach:
Najnowsze tendencje w pedagogice przedszkolnej Wszechnica Świętokrzyska
Stałego monitorowania zachowań dziecięcych przy zastosowaniu technik obserwacyjnych Dokonywania analizy gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole (tzw. diagnoza przedszkolna)
Stałej zmianie podlegają relacje pomiędzy przedszkolem – szkołą a rodzicami dzieci
7. Najważniejsze zadania MEN dotyczące edukacji przedszkolnej:
•upowszechnianie edukacji przedszkolnej dla dzieci w wieku 3-5 lat,
•obniżenie wieku obowiązku szkolnego,
•zagwarantowanie każdemu dziecku, co najmniej rocznej edukacji przedszkolnej, przygotowującej do nauki w szkole,
•zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych poprzez realizowanie całej podstawy programowej we wszystkich formach organizacyjnych wychowania przedszkolnego,
•dostosowanie form wychowania przedszkolnego do potrzeb lokalnego środowiska,
•podniesienie jakości edukacji – zmiany w nadzorze pedagogicznym.
8. Indywidualizowanie oddziaływań pedagogicznych w zależności od potrzeb, możliwości i zainteresowań dzieci.
9. Praca z dzieckiem wybitnie zdolnym .
10. Technopolizacja życia
• Kamery przekazujące rodzicom obrazy zachowania dzieci i nauczycieli,
•Komórki, komputery, nowinki technologiczne,
•Kompetencje informatyczne nauczycieli wykorzystywane do edukacji dzieci oraz kontaktów z rodzicami, - edukacja z pomocą środków elektronicznych.
11. Nowe zjawisko w edukacji przedszkolnej – zagadnienie wielokulturowości.
12. Przygotowanie dzieci do posługiwania się językiem obcym nowożytnym.
13. Przygotowanie do posługiwania się językiem mniejszości narodowej lub etnicznej lub językiem regionalnym dzieci.
2.Zmiany w podstawie programowej wychowania przedszkolnego (znowelizowane rozporządzenie).
2015/2016
1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 sierpnia 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania gminom dotacji celowej z budżetu państwa na dofinansowanie zadań w zakresie wychowania przedszkolnego(zmiany dostosowujące) Rozporządzenie oczekuje na publikację w Dzienniku Ustaw.
2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 grudnia 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz.U. poz. 1993)
3. Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 357)
4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. poz. 843)
5. Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 811)
6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 6 sierpnia 2015 r. w sprawie wymagań wobec szkół i placówek
7. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 sierpnia 2015 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego
8. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach. Rozporządzenie weszło w życie 1 września 2015 r.
9. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. poz. 1113)
10. Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 357) Dodanie w art. 3 nowego pkt 18b wprowadzającego mniej stygmatyzujące określenie „niepełnosprawność intelektualna” zamiast „upośledzenie umysłowe”.
Dziecko/uczeń najmłodszy
1. Od 1 września 2015r. pięciolatki w przedszkolach uczą się obowiązkowo i za darmo języka obcego, a od 1 września 2017r. – wszystkie dzieci korzystające z wychowania przedszkolnego.
• w zakresie zalecanych warunków i sposobów realizacji:
organizacja nauczania języka nowożytnego
Przygotowanie dzieci do posługiwania się językiem obcym nowożytnym powinno być włączone w różne działania realizowane w ramach programu wychowania przedszkolnego i powinno odbywać się przede wszystkim w formie zabawy.
Przygotowanie dzieci do posługiwania się językiem obcym nowożytnym
Należy stworzyć warunki umożliwiające dzieciom osłuchanie się z językiem obcym w różnych sytuacjach życia codziennego. Może to zostać zrealizowane m.in. poprzez kierowanie do dzieci bardzo prostych poleceń w języku obcym nowożytnym w toku różnych zajęć i zabaw, wspólną lekturę książeczek dla dzieci w języku obcym, włączenie do zajęć rymowanek, prostych wierszyków, piosenek, materiałów audiowizualnych w języku obcym. Dokonując wyboru języka obcego nowożytnego, należy brać pod uwagę, jaki język obcy nowożytny jest nauczany w szkołach podstawowych na terenie danej gminy.
Kwalifikacje nauczycieli do nauczania języka nowożytnego w przedszkolu
Ważne… Prowadzenie zajęć lub części zajęć z zakresu kształtowania sprawności fizycznej dzieci, wychowania przez sztukę oraz przygotowania dzieci do posługiwania się językiem obcym nowożytnym można powierzyć innym nauczycielom posiadającym odpowiednie kwalifikacje.
Rozporządzenie MEN z dnia 12 marca 2009r.w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określania szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu nauczycieli (Dz. U. z 2013r.poz.1207)z późniejszymi zmianami: • z dnia 17 kwietnia 2012 r. oraz z dnia 6 sierpnia 2014 r. 12. Kwalifikacje nauczycieli do nauczania języka nowożytnego w przedszkolu § 11 Rozporządzenia MEN z dnia 12 marca 2009r. stanowi, że języków obcych nowożytnych w przedszkolach i klasach I – III szkół podstawowych, mogą nauczać – oprócz filologów posiadających przygotowanie pedagogiczne i absolwentów nauczycielskich kolegiów języków obcych osoby, które mają kwalifikacje do pracy w przedszkolach lub klasach I - III, pod warunkiem że: legitymują się świadectwem znajomości danego języka obcego w stopniu co najmniej podstawowym ( załącznik do rozporządzenia - tj. co najmniej na poziomie B2), oraz ukończyły studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny w zakresie wczesnego nauczania danego języka obcego.
Kwalifikacje nauczycieli do nauczania języka nowożytnego w przedszkolu Rozporządzenie MEN z dnia 6 sierpnia 2014r. (zmieniające rozporządzenie MEN z dnia 12 marca 2009r.) Wprowadza przepisy przejściowe: § 28a. „Do dnia 31 sierpnia 2020r., kwalifikacje do nauczania języków obcych posiada również osoba, która ma kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolach (§ 2 ust.1 lub 2 ) oraz legitymuje się świadectwem znajomości danego języka obcego co najmniej podstawowym, o którym mowa w załączniku do rozporządzenia”. Do 2020r. nauczyciele ci będą mogli uzupełnić kwalifikacje w zakresie wczesnego nauczania danego języka obcego.
Kwalifikacje nauczycieli do nauczania języka nowożytnego w przedszkolu • Akredytowane placówki doskonalenia nauczycieli prowadzi: kursy kwalifikacyjne dla nauczycieli z zakresu przygotowania pedagogicznego do nauczania języka obcego, z zakresu przygotowania pedagogicznego do wczesnego nauczania języka obcego.
Dziecko/uczeń najmłodszy
Od 1 września 2015r. dziecko 4-letnie, a od 1 września 2017r. również dziecko 3-letnie ma prawo do korzystania z wychowania przedszkolnego. Zapewnienie warunków do realizacji tego prawa jest obowiązkiem gminy.
Uczniowie klasy I i II szkoły podstawowej otrzymali bezpłatnie podręcznik „Nasz elementarz” (klasa I) i „Nasza szkoła” (klasa II), podręcznik lub inny materiał edukacyjny do języka obcego nowożytnego oraz materiały ćwiczeniowe do edukacji wczesnoszkolnej.
Dziecko/uczeń niepełnosprawny
1.Uczniowie niewidomi, słabowidzący, mający trudności w uczeniu się i/lub komunikowaniu się, w tym uczniowie niesłyszący i słabosłyszący, z upośledzeniem umysłowym, autyzmem i afazją, otrzymają bezpłatne adaptacje podręczników „Nasz elementarz” (klasa I SP) i „Nasza szkoła” (klasa II SP) opracowane na zlecenie i ze środków finansowych MEN.
2. Uczniowie niepełnosprawni z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego otrzymają dofinansowanie do zakupu podręczników szkolnych w ramach programu rządowego „Wyprawka szkolna” (z wyjątkiem uczniów, którzy dostaną darmowe podręczniki).
3. Nie będzie wymagana opinia poradni psychologiczno-pedagogicznej, jeśli rodzice dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego ze względu na niepełnosprawność intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym, złożą wniosek o edukację poza przedszkolem lub szkołą.
4. Niepełnosprawny wychowanek innej formy wychowania przedszkolnego ma prawo do kształcenia specjalnego.
5. Szkoły będą mogły prowadzić naukę języka migowego.
6. Od 1 stycznia 2016 r. w przedszkolach i szkołach, w których uczą się uczniowie z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego ze względu na autyzm, w tym zespół Aspergera, lub niepełnosprawności sprzężone, obowiązkowe będzie dodatkowe zatrudnianie nauczycieli z kwalifikacjami w zakresie pedagogiki specjalnej, specjalistów, asystenta nauczyciela (w przypadku klas I-III szkoły podstawowej) lub pomocy nauczyciela.
• Rodzice będą musieli być informowani o każdym spotkaniu zespołu nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i specjalistów, opracowujących indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny.
• Uczniowie w klasach I-III szkoły podstawowej mają prawo do swobodnej organizacji zajęć; lekcje nie muszą trwać 45 minut.
• Szkoły nie mogą pobierać opłat od rodziców za korzystanie z dziennika elektronicznego.
• Od dwóch lat rodzice mają zagwarantowane ograniczenie wysokości opłat pobieranych przez publiczne przedszkole. Co najmniej 5 godzin dziennie jest bezpłatnych, a za kolejne godziny rodzice płacą maksymalnie 1 zł.
• Możliwe jest odroczenie nauki w pierwszej klasie szkoły podstawowej tylko na wniosek rodzica, poparty opinią poradni psychologicznopedagogicznej; dyrektor nie może odmówić odroczenia. Prawa rodziców
• Rodzice sześciolatków już po rozpoczęciu roku szkolnego (do końca grudnia) mogą odroczyć obowiązek szkolny i przenieść dziecko do przedszkola – potrzebna będzie opinia poradni psychologicznopedagogicznej.
• Rodzic ma prawo do otrzymania opinii poradni psychologicznopedagogicznej w określonym w przepisach terminie (30 dni od złożenia wniosku, w uzasadnionych przypadkach 60 dni).
• Uczeń ma prawo do otrzymania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolach, szkołach i placówkach bez konieczności posiadania opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej. Wystarczy rozpoznanie dokonane przez nauczyciela lub specjalistę w przedszkolu lub szkole.
• Za zajęcia dodatkowe prowadzone przez przedszkole rodzice nie ponoszą dodatkowych opłat. Prawa rodziców
• Przedszkole nie może pobierać dodatkowych opłat na zakup np. środków czystości, artykułów papierniczych wykorzystywanych na zajęciach itp.
• Rodzice mają wpływ na realizowane w przedszkolach i szkołach programy wychowawcze. Dyrektorzy i nauczyciele
• Będzie możliwość, za zgodą organu prowadzącego, zmniejszenia liczby dzieci w oddziale integracyjnym przedszkola lub liczby uczniów w oddziale integracyjnym szkoły w stosunku do liczby określonej obecnie w przepisach rozporządzenia w sprawie ramowych statutów publicznych szkół.
• W klasie pierwszej nie może być więcej niż 25 uczniów. Szkoła może przekroczyć ten limit i stworzyć klasę maksymalnie 27-osobową, jednak wtedy musi zatrudnić asystenta nauczyciela.
3.Aktywizujące metody i formy pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym.
Wiek przedszkolny jest bardzo ważnym okresem w życiu każdego dziecka. Jest to czas konstruowania własnego „Ja”, czas tworzenia kontaktów z innymi ludźmi, czas budzenia się uczuć do innych ludzi.
Dobór metod zależy od indywidualnych możliwości dzieci oraz od tego, jakie umiejętności zaplanowaliśmy kształcić w danej chwili. Zatem najlepszymi metodami są te, które aktywizują i motywują dziecko oraz umożliwiają praktyczne zastosowanie zdobytej wiedzy.
Zarówno wszystkie metody, jak i techniki służą wspomaganiu wszechstronnego rozwoju dziecka rozbudzając jego aktywność twórczą, zapewniając pozytywną motywację do podejmowania zadań, a tym samym rozwijając wiarę we własne siły i możliwości.
Aktywność dzieci w edukacji przedszkolnej jest w centrum zainteresowania nauczycieli, którzy dążą do stworzenia takich sytuacji edukacyjnych by ich wychowankowie odgrywali czynną rolę w realizacji określonych zadań. Służą ku temu metody aktywizujące.
*Burza mózgów:
Jest to najprostsza metoda aktywizująca. Pozwala na zgromadzenie w krótkim czasie dużej ilości pomysłów na rozwiązanie jakiegoś problemu. Plusem tego sposobu jest możliwość modyfikowania cudzych pomysłów lub na zasadzie skojarzenie, podawanie innych. W czasie burzy mózgów pracuje się indywidualnie, ale na rzecz całego zespołu, którego zadaniem jest zgromadzenie jak największej liczby pomysłów czy faktów do danego problemu. Burzę mózgów stosuje się jako.
- rozgrzewkę umysłową
- dla ustalenia zakresu posiadanej wiedzy
- dla utrwalenia wcześniej zdobytej wiedzy
- dla znalezienia najlepszego rozwiązania jakiegoś problemu
Zastosowanie podczas pracy z dziećmi burzy mózgów pozwala na:
- włączenie wszystkich dzieci do pracy
- szybkie zgromadzenie dużej ilości pomysłów
- przeprowadzenie rozgrywki umysłowej
- naukę zwięzłego wyrażania myśli - sprawdzenie posiadanej wiedzy
*Mapa pojęciowa
To metoda wizualnego przedstawienia problemu z wykorzystaniem schematów, zwrotów,
rysunków, symboli. Celem stosowania tej metody jest
usystematyzowanie zdobytej wiedzy lub wizualizacja posiadanych wiadomosci. W trakcie pracy tą metodą dzieci doskonalą umiejętności techniczne takie jak: czytanie, pisanie, rysowanie i umiejętności umysłowe min.
Planowanie, klasyfikowanie. Muszą również współdziałać ze sobą przekonywać o swoich racjach, ale także rezygnować ze swoich pomysłów na rzecz dochodzenia do porozumienia.
Efekty pracy z mapĄ pojęciową:
- uczy samodzielnego zdobywania wiedzy
- uczy posługiwania siĘ poznanymi pojęciami
- daje okazję doskonalenia czytania ze zrozumieniem
- ułatwia zapamiętanie poznanych faktów poprzez poszukiwanie, segregowanie wiadomości, przedstawienie w postaci rysunku
- uczy uważnego słuchania
- uczy oceny i samooceny
- daje szansę wykazania się dzieciom różnych zdolnosciach - stwarza możliwość
współpracy - uczy zadawania pytań i udzielenia odpowiedzi
*Metoda projektu.
JednĄ z kluczowych umiejętności, w jakie przedszkole wyposażyć ma dziecko to twórcze myślenie. Taką możliwość daje metoda projektów. Polega ona na wykonaniu przez dzieci zadan poprzez samodzielne poszukiwania pod opieką nauczyciela.
Dzieci w trakcie pracy nad projektem ucza się:
- przeprowadzania rozmów
- samodzielnego poszukiwania materiałów
- współdziałania w grupie
- odpowiedzialności
*Stymulacje
Stymulacje to naśladowanie rzeczywistości, ćwiczenie najbardziej efektywnych zachowań w bezpiecznych warunkach. Ideą stymulacji jest doskonalenie konkretnych umiejtności oraz uczenie się na błędach popełnionych w bezpiecznej stymulacji ćwiczeniowej.
Stymulacje moga obejmować takie proste umiejętności jak:
- nadawanie paczki na poczcie
- zabawĘ dzieci w sklep - czy lekarza
Stymulacja ma wpływ na:
- kształtowanie siĘ systemu wartości
- kształtowanie się umiejętnosci poznawczych
- rozwijanie umiejętności społecznych
- poprzez utożsamienie się z własnymi przeżyciami głęboko zapada w pamięć i łatwo daje się odtworzyć.
*Drama
Drama polega na wczuwaniu siĘ w role, na improwizacji, która angażuje ruch, gest, mowę, myśli i uczucia. Drama uczy rozumienia siebie i innych
na poziomie emocji i uczuć.
Głównym sposobem pracy w dramie jest bycie w roli.
Polega ona na tym, że dziecko jest sobą w nowej roli, nieznanej sytuacji.
Drama jest:
- doskonałym ćwiczeniem językowym
- rozwija myślenie i wyobraźnię
- uczy komunikatywnosci
- ćwiczy koncentracje i spontaniczność
- ułatwia zapamietywanie odgrywanych ról
- pozwala zrozumiec przeżycia i zachowani innych ludzi
*Gry planszowe
Gry i zabawy są znanym elementem zajęć w przedszkolu. Oprócz dobrej zabawy niosą ze
sobą tresci dydaktyczne i wychowawcze. Uczą ścisłego przestrzegania reguł.
Gry planszowe wpływają na:
- na twórcze myślenie
- rozwijajĄ wyobraźnie
- zmuszajĄ do współdziałania
- wymuszają precyzyjne redagowanie poleceń
- są niekonwencjonalnym sposobem uczenia się
- dają satysfakcję z wykonanej pracy
- treści ujete w grach głęboko zapadają w pamięciowych
4.Program podstawą pracy wychowawczo-dydaktycznej w przedszkolu.
Program wychowania przedszkolnego lub program nauczania do danych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego to opis sposobu realizacji: celów wychowania lub kształcenia treści nauczania ustalonych odpowiednio w podstawie programowej wychowania przedszkolnego lub podstawie programowej kształcenia ogólnego dla danego etapu edukacyjnego;
Wymagania formalne dotyczące zawartości programów nauczania ograniczają się do warunków:
a) uwzględniania w nich wszystkich celów wychowania lub kształcenia oraz treści nauczania - efektów kształcenia ustalonych w odpowiedniej podstawie programowej,
b) dostosowania do potrzeb i możliwości uczniów, dla których są przeznaczone,
• Program nauczania do danych zajęć edukacyjnych na dany etap edukacyjny przedstawia dyrektorowi przedszkola lub szkoły nauczyciel lub zespół nauczycieli,
• Programy nauczania mogą być przygotowane w sposób i w formie ustalonej w danej szkole.
Wejście w życie ustawy nie skutkuje koniecznością zmian obowiązujących w przedszkolach i szkołach zestawów programów nauczania, dopuszczonych do użytku przez dyrektora przedszkola/szkoły na dotychczasowych zasadach.
Nauczyciel lub zespół nauczycieli, którzy realizują program nauczania z zastosowaniem podręcznika zapewnionego przez MEN będą mogli przedstawić dyrektorowi szkoły część tego programu nauczania obejmującą okres krótszy niż etap edukacyjny (kl. I).
Nauczyciel może: opracować program samodzielnie lub we współpracy z innymi nauczycielami,
• przedstawić dyrektorowi program opracowany przez innego autora (autorów) np. wybrać program spośród programów dostępnych na rynku, jeśli uważa, że taki właśnie program najlepiej odpowiada potrzebom jego dzieciom i warunkom w jakich pracuje,
• przedstawić program opracowany przez innego autora (autorów) wraz z dokonanymi przez siebie modyfikacjami, wskazując zakres proponowanych zmian z uzasadnieniem, dlaczego je proponuje.
Program wychowania przedszkolnego dopuszcza do użytku w danym przedszkolu lub oddziale przedszkolnym dyrektor przedszkola lub dyrektor szkoły podstawowej, na wniosek nauczyciela lub nauczycieli,
• Przed dopuszczeniem do użytku programu wychowania przedszkolnego należy sprawdzić jego zgodność z podstawą programową,
• Programy dopuszczone do użytku w danym przedszkolu stanowią zestaw programów wychowania przedszkolnego.
Programy nagrodzone i wyróżnione w II edycji Konkursu:
Dobry start przedszkolaka Monika Rościszewska-Woźniak
Zanim będę uczniem Elżbieta Tokarska,Jolanta Kopała
Ku dziecku Barbara Bilewicz-Kuźnia,Teresa Parczewska
Od przedszkola do pierwszaka Iwona Broda
Nasze przedszkole Małgorzata Kwaśniewska,Wiesława Żaba-Żabińska
5. Sposoby wyboru programu przez nauczyciela
Kryteria ogólne wyboru programu:
1.Jaka jest deklarowana idea programu?
2.Co oferuje użytkownikowi – dziecku? Czy troszczy się o jego rozwój? Czy uwzględnia efekty edukacji przedszkolnej?
3.Czy ta idea jest możliwa do zrealizowania z punktu widzenia potrzeb i możliwości dzieci?
4.Czy uwzględnia podstawę programowa wychowania przedszkolnego?
5.Czy nie zaniedbuje któregoś z obszarów edukacyjnych?
6.Co jest najważniejszym atutem programu?
7.Jaka jest najsłabsza strona programu?
•Program wychowania przedszkolnego nauczyciel może:
1.opracować samodzielnie bądź we współpracy z innymi nauczycielami,
2.zaproponować opracowany przez innego autora (autorów) np. spośród programów dostępnych na rynku, dopuszczonych do użytku szkolnego przez MEN,
3.przedstawić opracowany przez innego autora (autorów) wraz z dokonanymi przez siebie modyfikacjami, wskazując zakres proponowanych zmian z uzasadnieniem, dlaczego je proponuje.
Program wychowania przedszkolnego dopuszcza do użytku w danym przedszkolu lub oddziale przedszkolnym dyrektor przedszkola lub dyrektor szkoły podstawowej, na wniosek nauczyciela lub nauczycieli,
•Przed dopuszczeniem do użytku programu wychowania przedszkolnego należy sprawdzić jego zgodność z podstawą programową,
•Programy dopuszczone do użytku w danym przedszkolu stanowią zestaw programów wychowania przedszkolnego
Program nauczania dla zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego, zwany dalej „programem nauczania ogólnego” dopuszcza do żytku w danej szkole dyrektor szkoły, odpowiednio na wniosek nauczyciela lub nauczycieli.
2. Program nauczania ogólnego zaproponowany przez nauczyciela lub nauczycieli może być opracowany:
a) samodzielnie przez nauczyciela,
b) we współpracy z innymi nauczycielami,
c) przez innego autora (autorów),
d) przez innego autora (autorów) wraz z dokonanymi zmianami.
3. Zaproponowany przez nauczyciela lub nauczycieli program nauczania ogólnego powinien być dostosowany do potrzeb i możliwości uczniów, dla których jest przeznaczony.
Podstawy prawne diagnozy przedszkolnej
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowe wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009r. Nr 4, poz. 17).
-Nowelizacja Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 maja 2014r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. - Zadaniem nauczycieli jest prowadzenie obserwacji pedagogicznych mających na celu poznanie możliwości i potrzeb rozwojowych dzieci oraz dokumentowanie tych obserwacji.
PODSTAWA PROGRAMOWA WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO:
Z początkiem roku poprzedzającego rozpoczęcie przez dziecko nauki w klasie I szkoły podstawowej należy przeprowadzić analizę gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole (diagnoza przedszkolna). Celem takiej analizy jest zgromadzenie informacji, które mogą pomóc: rodzicom w poznaniu stanu gotowości swojego dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej, aby mogli je w osiąganiu tej gotowości, odpowiednio do potrzeb wspomagać; nauczycielom przedszkola oraz innej formy wychowania przedszkolnego przy opracowaniu indywidualnego programu wspomagania i korygowania rozwoju dziecka, który będzie realizowany w roku poprzedzającym rozpoczęcie nauki w szkole podstawowej; pracownikom poradni psychologiczno-pedagogicznej, przeprowadzającym, w razie potrzeby związanej ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, pogłębiona diagnozę dziecka.
STATUT PRZEDSZKOLA:
Zakres działań:
-prowadzenie obserwacji pedagogicznych;
-współpraca ze specjalistami świadczącymi pomoc psychologiczno-pedagogiczną, opiekę zdrowotną i inną;
-współdziałanie z rodzicami (prawnymi opiekunami) w sprawach wychowania i nauczania dzieci, z uwzględnieniem prawa rodziców do znajomości zadań wynikających w szczególności z programu wychowania przedszkolnego realizowanego w danym oddziale i uzyskiwania informacji dotyczących dziecka, jego zachowania i rozwoju,
-planowanie i prowadzenie pracy wychowawczodydaktycznej oraz odpowiedzialność za jej jakość.
Metody diagnozowania.
Techniki obserwacyjne – obserwacja, wywiad i rozmowa
Analiza wytworów – testy i inne techniki diagnostyczne
Obserwacja jest niewątpliwie istotną, ale przecież nie jedyną metodą pozyskiwania danych o rozwoju dziecka. Inne istotne metody to:
- rozmowa z rodzicami dziecka;
- analiza rysunków i innych prac dziecka;
- próba eksperymentalne;
- inne
Nauczyciel obserwuje dziecko w toku planowanych, ale również nieplanowanych, lecz podejmowanych przez dziecko spontanicznie zajęć i zabaw.
Odnotowuje swoje spostrzeżenia z obserwacji.
Uzupełnia wiedzę o dziecku informacjami uzyskanymi od jego rodziców.
Gromadzi prace plastyczne i inne wytwory dziecka… wszystko to, co świadczy o rozwoju dziecka i może (powinno) zostać uwzględnione podczas planowanie ścieżki jego indywidualnego rozwoju, również dokonywania analizy jego rozwoju, o którym mowa w podstawie programowej.
Schemat postepowania diagnostycznego.
Diagnoza obejmuje:
-zdobywanie i gromadzenie informacji o dziecku na temat:
- warunków środowiskowych,
- stanu zdrowia
- rozwoju intelektualnego, emocjonalnego, społecznego, motoryki
- nabytych już nawyków, umiejętności ujawniających się w momencie badania
- interakcji społecznych
ETAPY PROWADZENIA DIAGNOZY:
Etap wstępny – przesiewowy (czy dziecko wykonuje określone zadania w sposób prawidłowy?)
Etap zasadniczy – właściwy (Dlaczego zadanie nie jest wykonywane poprawnie?, Czy widzi, czy słyszy? Czy funkcje organizmu są zaburzone? Czy było poprawnie uczone?)
Etap prognostyczny (Analiza zebranych informacji o dziecku, sformułowanie konkretnych wskazówek lub całościowego programu pracy z dzieckiem)
Ewaluacja
ETAPY DIAGNOZY:
- formułowanie problemu diagnostycznego
- planowanie technik, celów i przebiegu diagnozy, dobór diagnostycznych metod i narzedzi
- zastosowanie metod i narzędzi
- analizowanie wyników
- prognozowanie rozwoju
- projektowanie działań wspomagających
KALENDARIUM DIAGNOZOWANIA:
Obserwacja dziecka
Diagnoza wstępna: październik, listopad – pokazuje, na jakim etapie rozwoju jest przedszkolak.
Indywidualny program wspomagania dziecka: kwiecień, maj – praca indywidualna z dzieckiem, koryguje braki w rozwoju dziecka.
Diagnoza końcowa – po zakończeniu programu wspomagania – kwiecień.
Informacja o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej – informacja dla rodziców (do 30 kwietnia)
Obserwacja jako ważna i przydatna metoda poznawania dzieci.
Obserwacja - jest spostrzeganiem zamierzonym, celowym,
Stosowanie obserwacji wymaga pewnych umiejętności:
jasnego formułowania celów obserwacyjnych, czyli tego, co będzie przedmiotem obserwacji,
cel jaki postawić może nauczyciel można ująć w pytaniach, np.: jakie potrzeby psychiczne przejawiają dzieci?,
jakie postawy przejawiają dzieci wobec rówieśników, nauczycieli, rodziców (np. agresja, lęki)?,
na czym polegają występujące wśród dzieci konflikty, co jest ich przyczyną?.
Każda diagnoza powinna być poprzedzona wnikliwą
obserwacją. Pytania jakie powinien zadać sobie
nauczyciel przed obserwacją:
jaki rodzaj zachowań, umiejętności lub sprawności zamierzam obserwować u dziecka i w jakim celu?
jaka jest moja wiedza na temat badanego obszaru?
jak zorganizować obserwację, jaką porę dnia wybrać,
w jakich odcinkach czasowych, jak długo ma ona trwać?
jaki rodzaj analizy obserwacji wybieram?
jakie znaczenie dla dalszej pracy z dzieckiem mają wyniki i wnioski uzyskane z obserwacji?
10.Cechy dobrej obserwacji.
Obserwacja - jest spostrzeganiem zamierzonym, celowym,
Cechy:
Obserwacja jest Celowa, Zamierzona i ma jasno określony cel. Wyznacza on kierunek obserwacji, rodzaj i ilość cech lub elementów sytuacji, na które skierujemy uwagę. Cel określa nam aspekt, to pod jakim kątem będziemy obserwować daną osobę lub zjawisko.
CEL jest podstawą ustalenia planu obserwacji.
Zaplanowana. Plan obserwacji wyznacza treść i kolejność oraz to, w jakich sytuacjach będzie dziecko obserwowane. Plan obserwacji może przyjąć się w formie pisemnych dyspozycji ułatwiających prowadzenie obserwacji.
Systematyczna, dokładna i możliwie szczegółowa
Obiektywizm - obserwator nie ujmuje faktów i zdarzeń pod kątem własnych oczekiwań, a także nie ulega wcześniejszym nastawieniom
Selektywna. Spostrzeżenia dokonywane w trakcie obserwacji ograniczają się do niektórych tylko cech obserwowanego obiektu czyli mają charakter selektywny, wybiórczy. Dokonywanie właściwego wyboru cech zachowania mających być przedmiotem obserwacji, wymaga aktywnej postawy umysłu.
Zalety obserwacji:
*obserwacja umożliwia bezpośrednie poznanie zachowania się dzieci w naturalnych warunkach i okolicznościach,
*ułatwia sformułowanie hipotezy roboczej i jej weryfikację,
*umożliwia sprawdzanie twierdzeń uzyskanych za pomocą innych metod,
*stanowi ważne uzupełnienie i zarazem dopełnienie naszych metod badań, a zwłaszcza metod testowych,
*pozwala na uzyskanie informacji o dzieciach, które trudno zdobyć innymi metodami badawczymi,
11.Błędy w obserwacji
*Przedwczesna interpretacja obserwowanego zachowania
-zbyt wczesne interpretowanie tego, co będzie podstawą przyszłych wniosków;
-podawanie w trakcie zbierania materiału obserwacyjnego, uzasadniania i wyjaśniania pewnych zachowań,
*Niewłaściwa interpretacja materiału obserwacyjnego
-polega na zbyt pospiesznym wyciąganiu wniosków i traktowaniu ich jako bezspornych stwierdzeń;
-często też wykryta przez nauczyciela przyczyna jednorazowego zdarzenia uważana jest za typową dla wszystkich zdarzeń danej kategorii;
*Powierzchowność i stronniczość dokonywanych spostrzeżeń
-uleganie osobistym uczuciom sympatii i antypatii, jakie żywimy wobec obserwowanych osób;
-dokonywanie selekcji obserwowanych faktów;
-pomijanie warunków i sytuacji stanowiących tło obserwowanego zachowania;
-traktowanie przypuszczeń i domysłów jako fakty;
*Prowadzenie obserwacji z pozycji zbyt odległego dystansu
-autokratyczna postawa nauczyciela stwarza dystans i powoduje nienaturalne zachowanie się dzieci – nieśmiałość, strach, agresywność, upór.
-Niekompletność, niedokładność rejestrowania zaobserwowanych danych
-wynika to często ze zbytniego zaufania do własnej pamięci
-Zgromadzony w ten sposób materiał obserwacyjny nie będzie mógł być wykorzystany przez kogoś, kto nie miał bezpośredniego udziału w obserwacji.
12. Diagnoza przedszkolna do uczenia się matematyki.
Diagnoza matematyczna
Aby dokonać diagnozy działalności matematycznej dzieci konieczna jest:
a. Obserwacja dziecka podczas wykonywania zadań,
b. Określenie poziomu rozwoju procesów psychicznych zaangażowanych w naukę matematyki,
c. Określenie przyczyn problemów w nauce matematyki
DZIECIĘCE LICZENIE – UMIEJĘTNOŚĆ LICZENIA
a) sprawne liczenie i rozróżnianie błędnego liczenia od poprawnego,
b) rozumienie umów i przestrzeganie ich w sytuacjach zadaniowych,
c) ustalanie, czy w porównywanych zbiorach jest tyle samo elementów, w którym zbiorze jest ich więcej lub mniej,
d) umiejętność wyznaczania wyniku dodawania i odejmowania w zakresie 10 w pamięci lub na palcach.
ROZUMOWANIE OPERACYJNE NA POZIOMIE KONKRETNYM:
a) rozumowanie w zakresie ustalania stałości ilości nieciągłych (zdolność do wnioskowania o równoliczności zbiorów mimo obserwowanych zmian w układzie elementów porównywanych zbiorów)
b) rozumowanie w czasie szeregowania elementów w zbiorze i tworzenie konsekwentnych serii według przyjętego kryterium
c) rozumowanie w zakresie ustalania stałości ilości ciągłych:
- w zakresie ustalania stałości długości
- w zakresie ustalania stałości masy
- w zakresie ustalania stałości objętości cieczy
ZDOLNOŚĆ DO ODRYWANIA SIĘ OD KONKRETÓW I POSŁUGIWANIA SIĘ REPREZENTACJAMI SYMBOLICZNYMI W ZAKRESIE:
a) pojęć liczbowych (aspekt językowo-symboliczny)
b) działań arytmetycznych ( formuła matematyczna i jej przekształcenie)
c) schematu graficznego (grafy strzałkowe, drzewka, tabele i inne uproszczone rysunki).
DOJRZAŁOŚĆ EMOCJONALNA WYRAŻAJĄCA SIĘ W:
- pozytywnym nastawieniu do samodzielnego rozwiązywania zadań,
- odporności emocjonalnej na sytuacje trudne intelektualnie ( zdolność do kierowania swym zachowaniem w sposób racjonalny mimo przeżywanych napięć).
13 W jaki sposób dziecko zdobywa orientacje w czasie?
We wczesnym dzieciństwie podstawą orientacji w czasie jest regularność występowania określonych zjawisk w ciągu doby (np. karmienie), co sprzyja ustaleniu się fizjologicznych rytmów organizmu, które staną się podstawą przewidywania zdarzeń. Kiedy dziecko zacznie działać intencjonalnie (od 8 m. ż), podstawą orientacji w czasie staną się jego doświadczenia związane z działaniem z wyróżnieniem faz działania i dostrzegania ich czasowego następstwa.
Dziecko zdobywa w ten sposób orientację w początku, przebiegu i zakończeniu działania, co pozwala mu przewidywać skutki działań.
W wieku przedszkolnym znacznie polepsza się orientacja w czasie dzięki rozwojowi pamięci oraz intensywnemu rozwojowi sfery wyobrażeń.
Dziecko najpierw orientuje się w:
porach dnia,
porach roku
dniach tygodnia
Zdobywanie orientacji w czasie podporządkowane jest ogólnej zasadzie przeciwieństwa. Podstawą różnicowania są zdarzenia wypełniające dane odcinki czasu (np. na wiosnę przylatują bociany) Dzieci 5-letnie używają poprawnie takich określeń jak: jutro, wczoraj Dzieci 6-letnie rozumieją i stosują w wypowiedziach złożone określenia pojutrze, przedwczoraj, potrafią wyliczyć dni tygodnia, orientują się w porach dnia i roku. Mimo ogromnych osiągnięć rozwojowych, orientacja dziecka w wieku przedszkolnym jest jedynie subiektywna, zależna od rodzaju indywidualnych doświadczeń o zdarzeniach, jakie wypełniają czas.
Pomiar czasu jest bardzo skomplikowany:
dni i noce – to układ dwójkowy
pory roku – to układ czwórkowy
dni w tygodniu – to układ siódemkowy
miesiące w roku liczy się w układzie dwunastkowym.
•Z rytmów wywodzą się czynności matematyczne dzieci.
14. Praktyczne aspekty kształtowania umiejętności matematycznych dzieci.
•Obowiązkiem nauczyciela jest poznanie każdego dziecka,
jego zasobu pojęć matematycznych, zbadanie czy dziecko
osiągnęło dojrzałość operacyjną myślenia konkretnego.
•Należy różnicować dobór środków dydaktycznych, metod pracy, form organizacyjnych w zależności od możliwości rozwojowych dzieci.
• Zainteresowania matematyczne dzieci można rozwijać poszukując ciekawych metod pracy wychodzących naprzeciw dziecięcej potrzebie twórczości.
•Podczas zajęć dziecko powinno uczyć się matematyki poprzez samodzielne rozwiązywanie zadań, wykonywanie doświadczeń, obserwację i odkrywanie.
•Należy pozwolić dzieciom na samodzielne wyciąganie wniosków z przeżywanych sytuacji.
•Należy dopasować układ treści matematycznych do możliwości rozwojowych dzieci.
•Przy planowaniu zajęć uwzględnić realne możliwości dzieci w zakresie skupienia uwagi i zapamiętywania ( nie przeładowywać zajęć matematycznych nadmiernym integrowaniem treści).
•Należy przykładać większe znaczenie do matematycznego ukierunkowania myślenia dziecka niż do samych wyników gier i zabaw.
•Trzeba rozwijać i umacniać w dziecku poczucie własnej
wartości i wiarę we własne siły.
15. Test rysunku rodziny.
Rysunek rodziny pokazuje miejsce dziecka w rodzinie, wśród innych osób, stosunek do rodziców, rodzeństwa.
Technika badania
1.Nawiązanie kontaktu.
2.Instrukcja - „Narysuj rodzinę” lub „Wyobraź sobie rodzinę i narysuj ją”.
3.Pomoce do badań( papier formatu A-4, kredki świecowe).
4.Obserwacja w czasie badania.
5.Rozmowa o rysunku.
6.Wywiad o faktycznym składzie rodziny.
Aspekt formalny interpretacji:
1.Poziom formalny
2.Typ rysunku
3.Elementy graficzne
4.Symbolika barw
5.Symbolika przestrzeni
B. Interpretacja treści
1.Mechanizmy obronne
2.Przedstawienie osób znaczących
3.Osoby dodane
4.Relacje odległości
5.Zmiany w stosunku do rodziny realnej
6.Identyfikacja w rysunku
Analizując treść rysunku, tzn. :
kto jest na nim przedstawiony?,
w jaki sposób?,
w jakie odległości od innych osób?,
w jaki sposób autor przedstawia siebie?,
jakie zmiany wprowadza w stosunku do rodziny faktycznej? itd. poznajemy sytuację rodziny taką, jaką ją widzi badany.
1. Mechanizmy obronne
•Jeżeli coś w rodzinie budzi niezadowolenie, lęk, badany może w rysunku ,,poprawić” sytuacje, dodając np. brata, ojca, pomijając siostrę o którą jest zazdrosny
2. Przedstawienie osób znaczących
•Osoba, z którą badany jest najbardziej związany, którą najbardziej podziwia, kocha, albo której się boi, która jest dla niego najważniejsza, jest w rysunku waloryzowana, tzn. przedstawiana w jakimś sensie lepiej niż inne osoby.
3. Osoby dodane
•Osoba dodaną jest osoba nie należąca do faktycznej rodziny, a jednak pojawiająca się w rysunku (dziecko, osoba dorosła, sobowtór, zwierzę)
4. Relacje odległości
•Relacje między postaciami przedstawionymi na rysunku, wskazują na relacje prawdziwe lub upragnione przez badanego •Wskazują na zażyłość, •Duża odległość, odwrócenie od siebie, wskazuje na niechęć, •Przedstawienie siebie z dala od innych, wskazuje na poczucie wyobcowania lub agresję (izolacja ta może być wzmocniona na rysunku przez oddzielenie kreską lub jakąś przeszkodą, np. drzewo, szafa).
5. Zmiany w stosunku do rodziny realnej
•Rysunek rodziny prawdziwej wskazuje na to, że dziecko jest zadowolone ze swojej sytuacji i z przyjemnością ją przedstawia lub też, że jego spontaniczność jest zahamowana, •Można dowiedzieć się o sytuacji emocjonalnej dziecka i jego stosunku do innych członków rodziny, •Rodzina wymyślona- im mniej jest podobna do realnej tym silniej wyraża projekcję, np. osoby opuszczone, których badany nie lubi, osoby dodane (im bardziej różnią się od badanego, tym bardziej zakazane tendencje prezentują).
6.Wzajemne stosunki w rodzinie
Analizując kolejność rysowania członków rodziny oraz ich wielkość dowiadujemy się do kogo dziecko jest najbardziej przywiązane, z którą osobą najbardziej jest związane emocjonalnie; często zdarza się, ze miejsce ojca zajmują dziadkowie lub starsi bracia. Dzieje się to wtedy, gdy ojciec często przebywa poza domem lub nie spełnia oczekiwań dziecka. Rozmieszczenie postaci odzwierciedla stosunki społeczno- emocjonalne.
6. Identyfikacja w rysunku:
•Identyfikacja świadoma
•Identyfikacja nieświadoma
•Identyfikacja z osobą waloryzowaną lub osobą dodaną.