EMBLEMA 8 – Zbigniew Morsztyn

Oblubienica chora prosi Oblubieńca, żeby jej pulsów pomacał.

Napis: Mdleję od miłości. Kant. 2, 2.

Serce me, ogniem miłości spalone,

W proch i w perzyny szczyre obrócone,

O Oblubieńcze mój, o me kochanie,

Rzewne do Ciebie posyła wzdychanie.

Zmacaj mi pulsów, patrz jako od ognia,

Który Twa święta zapala pochodnia,

Pałam, że ledwie słońce swymi koły

Pali tak ziemię libijską w popioły.

Cudowna miłość i niewysłowiona,

Miłość rozumem mym nieogarniona,

Żeś, Oblubieńcze, dla mnie, mój kochany,

Krzyż srogi podjął i okrutne rany,

Miłość wzajemną, choć w nierównej szali,

Rozżarza we mnie, która mię tak pali,

Że umierając i widząc się w grobie,

A przecie żyjąc, kochany mój, w Tobie;

Ani to żywot, ani to śmierć cała,

Różnica tylko między nimi mała.

Zbigniew Morsztyn - notka o autorze

Zbigniew Morsztyn - daleki krewny Jana Andrzeja Morsztyna - we współczesnym literaturoznawstwie ceniony jest głównie jako autorEmblematów, zbioru 113 wierszy ikonicznych powstałych w latach 1658-80. Wspomniany utwór ma charakter religijny, został oparty na biblijnej Pieśni nad Pieśniami, wyzyskując jej alegoryczną wykładnię. Dzieło to dowodzi głębokiej religijności poety, jest rodzajem poetyckiej medytacji na temat miłości do Boga, która w utworze okazuje się silą broniącej człowieka przed złem doczesnego świata. 

Emblemat - (...) utwór liryczny o charakterze dydaktyczno-moralistycznym (najczęściej o tematyce religijnej), pozostający w ścisłym związku z alegorycznym rysunkiem bądź obrazem, którego treść rozwija i komentuje; pierwotną formą emblematu było zwięzłe zdanie prozaiczne zbliżone do motta. Emblematy, tworzące zazwyczaj obszerne zbiory (...) były szczególnie popularne w baroku. (Słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego,Warszawa 1976, s. 98 

Poeta z urodzenia był arianinem, urodził się ok 1628 roku na Pogórzu. Prawdopodobnie uczył się w szkołach w Raciborsku. Zanim rozpoczął służbę wojskową u Janusza Radziwiłła, pracował przy wielickich żupach solnych. Pod dowództwem Chmielnickiego wziął udział w wielu walkach - m.in. pod Zbarażem, Sokalem, Łojowem. Poza tym brał udział w wojnach ze Szwedami i z Moskwą. W czasie potopu szwedzkiego dostał się do niewoli. Po odzyskaniu wolności rozpoczął służbę dyplomatyczną u Bogusława Radziwiłła. Niestety kiedy w roku 1658 ogłoszono edykt nakazujący arianom opuszczenie ziemi Rzeczypospolitej albo zmianę wyznania, Morsztyn przeprowadził się do Prus Książęcych. Od roku 1670 mieszkał w Królewcu, gdzie dokonał żywota.