ZASADY LECZENIA W DERMATOLOGII KONI

Leczenie miejscowe

􀂄 Używane do leczenie zmian o charakterze

zlokalizowanych o raz do leczenia ektoparazytoz

􀂄 Użycie leczenia miejscowego jest większe ponieważ

􀂄 Zwiększa się ilość produktów przeznaczonych dla koni

􀂄 Nowe produkty ulegają wchłanianiu w mniejszej ilości

dzięki czemu unika się efektów ogólnych po ich

zastosowaniu

􀂄 Miejscowe leczenie działa synergistycznie w stosunku

do ogólnoustrojowego

Niedogodności leczenia

miejscowego

􀂄 Zwykle jest technicznie trudniejsze i zajmuje dużo

czasu

􀂄 Muszą być używane z odpowiednią częstością

(świadomość właściciela)

􀂄 Możliwe skutki uboczne w miejscu stosowania –

reakcje podrażnieniowe, kontaktowe zapalenia skóry

􀂄 Koszt w przypadku drogich leków i konieczności

używania na duże powierzchnie

-Szampony

􀂄 Dla koni odpowiedni odczyn dla szamponu to

pH 7-7,4 Szampony przeznaczone dla ludzi nie

są więc odpowiednie

􀂄 Działają na dużą powierzchnie skóry poza

działaniem zależnym od zastosowanych

składników wykazują działanie oczyszczające

(zawierają detergenty takie jak laurylosiarczan

sodowy)

SUBSTANCJE CZYNNE UŻYWANE W

LECZENIU MIEJSCOWYM W DERMATOLOGII

Leki o działaniu ściągającym

􀂄 Stosowane w przypadkach ostrych podostrych i

przewlekłych dermatoz przebiegających z

wysiękiem w celu osuszeni i ograniczenia

wysięku

􀂄 Tanina – w korze dębowej, sumaku, jeżynach

tany stosujemy w przypadkach dużej

wysiękowości (możliwe są mieszaniny 4% kwasu

taninowego, 4% kwasu salicylowego, 1%

benzokainy w 70% alkoholu) tak przygotowany

preparat stosujemy jednorazowo ponieważ

częste stosowanie prowadzi do podrażnień

􀂄 Roztwór Burowa (zasadowy octan glinu) działa

osuszjąco, przeciwswiądowo lekko

antyseptycznie, zakwaszająco stosownie 3x

dziennie przez 30 minut

􀂄 Kwas octowy 0,25-0,5% (przygotować z octu

winnego 1 do 9 z wodą) dobre działanie

osuszające i zakwaszające

􀂄 Azotan srebra 0,25% stosujemy na zmiany o

znacznej wysiękowości, działa również

antyseptycznie, może być stosowany często

􀂄 Nadmanganian potasu 1:1000, 1:30000 w

początkowym stadium do zmywania zmian

sączonych, działa również przeciwbakteryjnie

ŚRODKI NAWILŻAJĄCE I EMOLIENTY

􀂄 Mając na celu zmiękczenie skóry, i zwiększenie

zawartości wody w warstwie rogowej naskórka

Emolienty okluzyjne

􀂄 Mogą zwierać oleje roślinne lub mineralne względnie

pochodne lanoliny. Ich działanie nawilżające polega na

ograniczeniu przeznaskórkowej utraty wody. Działanie

po założeniu opatrunków okluzyjnych po uprzednim

podaniu wody na skórę.

􀂄 Najczęściej stosowane są: oleje roślinne z oliwek,

kukurydziany

􀂄 Lanolina w stężeniu 25-30%

􀂄 Węglowodory parafina lub wazelina

􀂄 woski

Czynniki hydroskopowe

􀂄 Ulegają włączeniu do warstwy rogowej naskórka

i przenoszą wodę

Należą do nich

􀂄 Glikol propylenowy, gliceryna, koloidalny

roztwór owsa, mocznik, mleczan sodu, kwas

karboksylowy, kwas mlekowy,

Środki o działaniu

przeciwłojotokowym

􀂄 Stosujemy je w przypadku łojotoku pierwotnego

i łojotoków wtórnych , chorób pasożytniczych

jak np. inwazje świerzbowców, choroby

alergiczne), keratoza liniowa

􀂄 Używając leków należy ocenić czy jest to łojotok

oleisty czy suchy

􀂄 Łojotok suchy siarka

􀂄 łojotok oleisty nadtlenek benzoilu

􀂄 Leki karatynolityczne – zmniejaszają przyleganie

keratynocytów, złuszczanie co prowadzi do

zmiękczenia warstwy rogowej łatwiejszego

usuwania łusek z powierzchni skóry (np. siarka,

kwas salicylowy w wysokich stężeniach)

􀂄 Leki keratoplastyczne wpływają na normalizacje

procesu rogowacenia, działanie większości czynników

nie jest w pełni znane (np. w przypadku dziegdziów

węglowych dochodzi do obniżenie produkcji DNA),

􀂄 Leki oczyszczające mieszki włosowe – stosowane w

przypadku hyperkeratozy mieszkowej i formowania się

zaskórników – nadtlenek benzolilu , siarczek selenu

również mocznik, gliceryna, kwas mlekowy

􀂄 Siarka - wykazuje działanie keratoplastyczne

(związane z wbudowywaniem się do cysteiny w

keratynocytach) działa ponadto

przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczno oraz

przeciwpasożytniczo. Działanie keratolityczne

jest najsilniejsze w przypadku stosowania w

wazelinie

􀂄 Kwas salicylowy w stężeniach niskich 0,1% do

2% działa keratoplastycznie w stężeniach 3 do

6% działa keratolitycznie, ponadto wykazuje

działanie bakteriostatycznie i przeciwświądowo.

􀂄 Wykazuje działanie synergistyczne z siarką

zwykle stosowny w równych stężeniach 2-6%

obu substancji

􀂄 dziegdzie (drzewne lub węglowe) stosowane s

stęzeniach 5, 10 do 20%. Liczne dziłania

niepożadne – działanie drażniące, możliwe

działanie fotouczulające oraz karcinogenne.

Działanie dziegciów jest keratolityczne,

keratoplastyczne oraz odtłuszczające.

􀂄 Zwykle używane w połączeniu z siarką i kwasem

salicylowym

􀂄 Nadtlenek benzolilu (2,5 do 5%) keratolityczny,

przeciwbakteryjny, przeciwświądowy,

odtłuszczający oraz penetrujący do mieszków

włosowych. Działa ponadto silnie wysuszająco i

może prowadzić do drażnienia skóry (ok 10%

przypadków). Bywa łączony z siarką

􀂄 Siarczek selenu działa keratolitycznie,

keratoplastycznie i odtłuszczająco. Stosowany w

stężeniach 1%

ŚRODKI PRZECIWŚWIĄDOWE

􀂄 Miejscowe leki przeciwświądowe stosowne są

jako leczenie dodatkowe do terapii

ogólnosurojowej i do leczenia choroby

podstawowej.

􀂄 Skuteczne w przypadku stosowania na niewielkie

powierzchni ciała

􀂄 Jest to wyłącznie leczenie objawowe –

niezbędne ustalenie przyczyny

Działanie środków

przeciwświądowych

􀂄 Zmiejszają świąd poprzez usuwanie lub

inaktywacje mediatorów zapalenia (np. środki

ściągające denaturują białka,

glikokortykosteroidy zmniejszają ilość komórek

tucznych w skórze, szampony usuwają zalegające

na skórze substancje drażniące, bakterie alergeny

itp

􀂄 Powodują uczucie ciepła lub zimna co zastępuje

w odczuwaniu świąd. Ciepło wykazuje jedynie

krótkotrwały efekt przeciwświądowy, przy

dłuższym działaniu dochodzi do nasilenia

uczucia świądu.

(mentol 0,12% do 1 %, kamfora 0,12 do 5%,

tymol 0,5 do 1 %, zimne lub gorące kąpiele)

􀂄 Działanie znieczulające na nerwy obwodowe tak dzilają

nadtlenek beznzolilu, dziegdzie, benzokaina, lidnokaina,

tetrakaina, proamoxina

􀂄 Nawilżają skórę podnosząc w ten sposób próg

świądowy (skóra przesuszona ma obniżony próg

świądowy) – kwasy tłuszczowe, gliceryna, mocznik,

koloidalny roztwór owsa

􀂄 Działają w sposób specyficzny – leki

przeciwhistaminowe, glikortykosteroidy środki

nawilżające

ŚRODKI PRZECIWBAKTERYJNE

􀂄 Alkohole – etylowy 70%, izopropylowy 70-90%

􀂄 Glikol propylenowy – również działanie

przecigrzybicze, stosowany w stężeniach od 40

do 50% w wyższych stężeniach (60 – 75%)

wykazuje właściwości keratolityczne

􀂄 Fenole i krezole ( hekaschlorofen, tymol, kwas

pikrynowy, heksyrezorcyna) działają denaturując

białek bakteryjnie działają również

przeciwgrzybiczo i przeciwświądowo. W

wyższych stężeniach działają drażniąco i mogą

działać toksycznie (heksachlorofen)

􀂄 Chlorheksydyna skuteczna w stosunku do

bakterii w tym Pseudomonas, grzybów i wirusów.

Dla zwalczania drożdżaków Malassezia

niezbędne stęzenie 2 do 4%. Chlorheksydyna

rzadko prowadzi do podrażnień, nie ulega

inaktywacji pod wpływem ropy i wydalin

Czynniki halogenowane

􀂄 jodyna – przeciwbakteryjne, przecigrzybiczo, w

stężeniach 2% - działa drażniąco

􀂄 Preparaty jodoforowe – wykazują mniejsze

działanie drażniące, działąja w ropie, krwi itp. –

jodopowidon, polyhydroxidina

􀂄 Chlorowodorek sodu, chloramina –

antybakteryjnie, przeciwgrzybiczo,

przeciwwirusowo. Niezbędne przygotowani

świerzych roztworów, stosownie w obecność

ropy zmniejsza skuteczność przeciwbakteryjną

Środki utleniające

􀂄 Nadtlenek wodoru 3%, - ograniczone zatsoswanie w

dermatologii – możliwe zastosowanie do uszu lub na

niewielkie rany

􀂄 Nadmanganian potasu dziłanie przecibateryjne ale

również przecigrzybicze – szczególnie na Candidia

􀂄 Nadtlenek benzolilu (równiez keratolityczny,

keratoplastyczny, przeciwświądowy, odtłuszczający i

płuczący w mieszki włosowe. U koni stężenia ponad

10% uważane są za drażniące. Może być stosowany w

szamponach i żelach. U koni z przesuszoną skóra

nawet 2,5% stężenia są drażniące

Czynniki działając powierzchniowo

􀂄 Chlorek benzalkoniowy – nie działa na

Pseudomonas

􀂄 Sole srebra (np. azotan srebra 0,5%, sufadiazyna

srebra)– również działanie ściągające

LEKI PRZECIWZAPALNE

􀂄 Najczęściej glikokortykosteroidy miejscowe

􀂄 Należy pamiętać o skutkach ubocznych

miejscowego stosowania, oraz o tym , ze

wchłaniają się one ze skóry zdrowej

Efekty uboczne miejscowego

stosowania glikokortykosteroidów

􀂄 Atrofia i ścieczenie skóry (wywołane poprzez zwyrodnienie

szkliste kolagenu, obniżenie aktywności fibroblastów).

􀂄 Ścieczenie naskórka (zahamowanie mitozy, obniżenie syntezy

keratyny)

􀂄 Zanik mieszków włosowych (wyłysienia)

􀂄 Powstawanie owrzodzeń

􀂄 Powstawanie zaskórników

􀂄 Zwapnienie skóry

􀂄 Upośledzenie gojenia ran

􀂄 Wtórne ropne zapalenia skóry

􀂄 Telangectasia

􀂄 Choroba zbliżona do pęcherzowego oddzielenia naskórka

(tramcinolon, betametazon fluocinolon)

Pozostałe

􀂄 Wielosiarczek wapnia (ang. lime sulfur) silne

działanie przecigrzybicze, silne działanie

przeciwpasożytnicze. Może prowadzić do

barwienia skóry i niekiedy działa drażniąco

􀂄 Pochodne witaminy A - kwas retinowy

(tretinoina) 0,05% w przypadku zaburzeń

rogowacenia jak keratoza liniowa,

􀂄 Mocznik działa keratolitycznie, działa

zmiękczająco i nawilżająco stosowany w

stężeniach od 2 do 20% (w wyższych działa

keratolitycznie)

􀂄 Alfa hydroksy kwasy 2-10% (glikolowy,

glutaminowy, cytrynowy, pirogronowy, jabłkowy

– działają keratoplastycznie

􀂄 Kwasy tłuszczowe (propionowy, undecylenowy,

kaprylowy – działają przeciwgrzybiczo i

keratolitycznie

􀂄 DMSO – ułatwia penetracje innych leków,

zwłaszcza glikokortykosteroidów z którymi

wykazuje działanie synergistyczne. Stosowane są

stężenia około 90%

􀂄 Aloes – działa przeciwzapalnie,

przeciwgrzybiczo, przeciwbakteryjnie

􀂄 Kwas octowy – 2,5-5%, działa

przeciwbakteryjnie i przecigwrzybiczo

􀂄 Olejek z drzewa herbacianego –

przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo,

przeciwświądowo. Częste stosowanie może

prowadzić do działania drażniącego, a nawet

toksycznego

􀂄 Skrobia owsiana – działa przeciwświądowo,

łagodząco, nawilżająco najczęściej stosowna w

szamponach hypoalergicznych

LECZENIE OGÓLNOUSTROJOWE

Leki przeciwzapalne i

przeciwświądowe niesterydowe

􀂄 Stosowane są w celu objawowego leczenia świądu o różnych

przyczynach. Nie działąją tak szybko i skutecznie jak

glikokortykosteroidy i zalecane są do stosowania w przypadku:

􀂄 Występowania miejscowych lub ogólnoustrojowych efektów

ubocznych po stosowaniu glikokortykosteroidów

􀂄 U zwierząt z immunosupresją

􀂄 U pacjentów z zakażeniami bakteryjnymi wirusowymi

grzybiczymi

􀂄 U pacjentów u których z innych powodów medycznych nie

można stosować glikokortykosteroidów

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe

􀂄 Skuteczne w przypadku chorób o podłożu

alergicznym. Stosowano siemię lniane, olej z ryb

morskich. Działają synergistycznie z

glikortykosteroidami i lekami

przeciwhistaminowymi. Niezbędne jest co

najmniej 3 tygodniowe stosowanie leków

pentoksyfilina

􀂄 Stosowana w przypadku chorób alergicznych i

immunologicznych (atopia, zapalenie naczyń,

rumień wielopostaciowy, pęcherzyca liściasta,

sarkoidoza). Stosowana w dawce 8 do 10 mg/ kg

m.c.

Syntetyczne retinoidy

􀂄 Tretinoin, izotretinoin, etretinad, acitretin,

tazaroten

􀂄 Działają przeciwzapalni i immunomodulująco

􀂄 Stosowane w zaburzeniach rogowacenia

􀂄 Ze względu na cenę raczej nie stosowane u koni

(dawka 0,5 1mg/kg m.c. - acitretin )

cyklosporyna

􀂄 Zastosowanie w chorobach alergicznych 5- 10

mg/kg m.c.

􀂄 U koni ograniczone możliwości stosowania w

związku z ceną