Historia katechezy.

Katechumenat do roku 313

05.12.2009

Rok 313 jest to data umowna (cezura).jest ogólnie przyjmowana. W tamtejszych czasach nie trudno było przyjmować nowe religie.

Przyczyny prześladowania chrześcijan:

• Kult cesarza – przed obrazem cesarza zapalano kadzidło a u urzędników uiszczano opłatę. Prześladowano chrześcijan za brak oddawania kultu cesarzowi  przyczyna polityczna.

• Ateizm

• Prześladowania ze względu na praktyki religijne (agapy – uczty miłości kojarzone z orgiami), nieobyczajne Zycie.

Do czasu ogłoszenia edyktu tolerancyjnego Kościół nauczał w warunkach misyjnych. W II i III wieku wykształciły się struktury katechumenalne. Chodziło o właściwą formacje katechetyczną i formalną. Dwie formy nauczania:

• Poprzez ewangelizację – doprowadzenie do nawrócenia

• Nauczanie katechetyczne – miało wprowadzić do chrztu.

Każda gmina ustalała własne formy przygotowania do chrztu. Życie podyktowało potrzebę powstania prawa.

Droga wprowadzenia chrześcijańskiego – w ramach katechumenatu.

Sama wspólnota organizowała nauczanie, pozyskiwała nowych wyznawców. Nie było wówczas katechetów – traktowano to, jako charyzmat przepowiadania. Głosili to wędrowni misjonarze, w miejsce, których z czasem weszli nauczyciele. Działo się to głownie w dużych miastach.

Chrześcijaństwo głownie rozwijało się w miastach. Nauczyciele przyjmowali prozelitów, których namawialiby stali się wyznawcami.

N auczycielami byli min.:

• Klemens z Aleksandrii szkoły otwarte dla wszystkich.

• Orygenes

Hipolit Rzymski uporządkował, co powinni czynić kandydaci do chrztu – powinni zgłaszać się do nauczyciela, katechety zwanego doktorem.

Doktorem był świecki jednak, gdy pojawiły się sekty zaczęli nauczać kapłani. Działo się tak, że neofici przechodzili do sekt i liczba przechodzących do sekt zaczęła wzrastać wraz z liczbą chętnych do chrztu.

Zaczęto stosować środki przeciwdziałania:

• Apologie – jednak były one skierowane do ludzi wykształconych, nie docierały do ludzi prostych.

• Wydłużenie formacji i podniesienie wymagań

Wykształcił się osobny stan katechumenatu  powstał na przełomie 2 i 3 wieku. Pierwszy pisał o nich Tertulian w dziele „O chrzcie”. Był to pierwszy traktat dotyczący chrztu w tym okresie. (ok.200 roku)

W 215  „Tradycja apostolska” Hipolita Rzymskiego. Na powstanie katechumenatu miały wpływ trzy czynniki:

• Nieprzychylne stanowisko pogan wobec chrześcijan

• Prześladowania chrześcijan

• Spory teologiczne doprowadzające do rozłamu.

Były 3 tradycje:

• Rzymsko – afrykańska

• Aleksandryjska

• Wschodnia (syryjska)

Najbardziej udokumentowana jest tradycja rzymsko – afrykańska, która charakteryzuje się ciągłością historyczną.

Pierwszy odróżnił kerygmat od katechezy Klemens Aleksandryjski w dziele „Pedagog”, w którym nawiązuje do listu świętego Pawła do Koryntian  mleko to kerygma; pokarm stały – wiara ugruntowana, będąca owocem katechezy (catechezis).

W edług Orygenesa ewangelizacja zmierza do nawrócenia.

Ewangelizacja – pierwsze spotkanie z orędziem Chrystusa. Ewangelizują chrześcijanie opanowani zapałem misyjnym.

Wymienia się następujące sposoby ewangelizowania:

• Apostolstwo indywidualne – każdy mówi o swojej wierze

• Publiczne – działanie wędrownych misjonarzy

• Homilie kapłanów i biskupów

• Świadectwa męczenników

• Szkoły chrześcijańskie

• Działalność apologetów, którzy pisali działa broniące wiary.

„Tradycja apostolska” Hipolita Rzymskiego wyróżnia dwa badania kandydatów:

• Dopuszczenie do katechezy

• Dopuszczenie do chrztu.

Człowiek, który przez głoszenie dobrej nowiny i potwierdzenie jego wiary wchodził w okres katechumenatu, który trwał zwykle 3 lata, ale jeżeli dobrze się prowadził trwało to krócej.

Potwierdza to Klemens Aleksandryjski w dziele „Kobierce”. Hipolit Rzymski nazywa ludzi zgłaszających się do katechumenatu aucendens, a ochrzczonych audiendes, gdyż zostali dopuszczeni do słuchania Słowa Bożego.

Katechumenat był podzielony na dwa etapy:

• Przygotowanie dalsze – trwało przeważnie 3 lata. Katechumeni spotykali się raz w tygodniu ze zgromadzeniem na mszy świętej. Mogli jednak uczestniczyć w Mszy katechumenów, która trwała od początku liturgii do Credo, po czym opuszczali zgromadzenie. Poznawali dogmaty wiary, historię zbawienia i sakramenty.

• Przygotowanie bliższe - odbywał się w Wielkim Poście, a opiekę nad katechumenem sprawował biskup. Sprawdzano jego gotowość do przyjęcia chrztu. Rodzice chrzestni i przedstawiciele gminy chrześcijańskiej musieli poręczyć za kandydata. W Wielką Sobotę, w noc wigilii Zmartwychwstania katechumen przyjmował chrzest, bierzmowanie i w pełni uczestniczył we mszy świętej.

Według Hipolita Rzymskiego przygotowanie bliższe zaczęło się od wybrania na podstawie świadectwa życia.

Formacja intelektualna i formacja moralna.

W ybierani byli poddawani egzorcyzmowi  wyrwanie z objęć zła przez nałożenie rąk.

Wyznanie wiary w istnienie zła i wyznanie wiary. W dzień chrztu egzorcyzm odprawiał biskup.

3 dni na przygotowanie:

• Czwartek – kąpiel

• Piątek i sobota – post

• Sobota – egzorcyzm i całonocne czuwanie.

Chrztu udzielano w niedzielę, najczęściej Wielkanocną, w wodzie bieżącej i czystej.

Elementy liturgii:

• Poświecenie wody i olejów

• Wyrzeczenie się szatana

• Wyznanie wiary

• Po udzieleniu chrztu namaszczenie olejami.

Po udzieleniu chrztu osoby ochrzczone mogły przyjąć Eucharystię, która była centrum zgromadzenia.

3

Notowała: Pawlukiewicz Krystyna