1. Zaproszenie do socjologii Wiedza potoczna
Wyobrażenia o socjologii i socjologu Wiedza potoczna jest:
·ð W wyobrażeniach, jakie ludzie majÄ… o socjologu istnieje pewna wieloznaczność. ·ð przypadkowa i osobista
·ð Obraz socjologa, jaki funkcjonuje w wyobraz
ni potocznej jest mÄ™tny i baÅ‚amutny. ·ð fragmentaryczna i niespójna
·ð Zajmowanie siÄ™ spoÅ‚eczeÅ„stwem wymaga przenikliwoÅ›ci socjologicznej. ·ð pochopna
·ð apodyktyczna
August Comté (1798-1857)
·ð WymyÅ›liÅ‚ nazwÄ™  socjologia . Sztuka
·ð UważaÅ‚ socjologiÄ™ za doktrynÄ™ postÄ™pu. ·ð Literatura
·ð Jest twórcÄ… pozytywistycznego modelu socjologii. ·ð Poezja i dramat
·ð Publicystyka
Max Weber (1864-1920)
·ð Malarstwo
·ð Socjologia jest  wolna od wartoÅ›ci . ·ð Rzez
ba
·ð Naukowa uczciwość jako fundamentalna wartość socjologa ·ð Twórczość muzyczna
·ð Kontrolowanie swoich osobistych nastawieÅ„ ·ð Film
·ð Dążenie do aktu czystej percepcji ·ð Fotografia
·ð Reportaż telewizyjny
Czy socjolog jest teoretykiem pracy socjalnej?
·ð Pomoc spoÅ‚eczna jest praktykÄ…. Filozofia spoÅ‚eczna
·ð Socjologia jest próbÄ… zrozumienia spoÅ‚eczeÅ„stwa. ·ð Odkrywanie prawdy o Å›wiecie
·ð GÅ‚Ä™bsza znajomość socjologii jest bardzo pożyteczna dla pracownika socjalnego. ·ð Uprawiana przez zawodowych myÅ›licieli
·ð WyjÅ›cie poza ramy indywidualnych doÅ›wiadczeÅ„
Czy socjolog jest reformatorem społecznym?
·ð Szerokie obserwacje porównawcze
·ð W socjologii chodzi o socjologiczne rozumienie.
·ð Precyzyjnie formuÅ‚uje sÄ…dy
·ð W socjologii nie chodzi o zastosowanie tego rozumienia w praktyce.
·ð Stosuje uzasadnienie rozumowe
·ð Socjologia jest próbÄ… rozumienia rzeczywistoÅ›ci spoÅ‚ecznej, a nie praktykÄ….
·ð Logiczna spójność
·ð WartoÅ›ciujÄ…cy punkt widzenia
Czy socjolog jest zbieraczem danych statystycznych?
·ð FormuÅ‚owanie zaleceÅ„ praktycznych
·ð Socjolog musi bardzo czÄ™sto odwoÅ‚ywać siÄ™ do metod statystycznych.
·ð Dane statystyczne same przez siÄ™ nie czyniÄ… socjologii.
Społeczeństwo jako przedmiot badań socjologii
·ð SocjologiÄ… stajÄ… siÄ™ one dopiero po ich socjologicznym zinterpretowaniu.
·ð SpoÅ‚eczeÅ„stwo nie jest chaosem ludzkich przypadków
·ð Socjologia polega na statystyce jedynie w maÅ‚ym stopniu.
·ð SpoÅ‚eczeÅ„stwo ma powtarzalne cechy i prawidÅ‚owoÅ›ci
·ð Socjologia jako nauka formuÅ‚ujÄ…ca ogólne prawa rzeczywistoÅ›ci spoÅ‚ecznej
Czy socjolog zajmuje się głównie rozwijaniem metodologii naukowej?
·ð Metodologia stanowi koniecznÄ… i ważnÄ… część socjologii.
Cechy socjologii jako nauki
·ð Koncentracja tylko na metodzie sprawi, że socjolog przestanie zajmować siÄ™ spoÅ‚eczeÅ„stwem.
·ð Metoda naukowa
·ð Metodologia nie stanowi celu socjologii.
·ð Empirycznie stwierdzone fakty spoÅ‚eczne
·ð FormuÅ‚owanie praw spoÅ‚ecznych
Domniemana osobowość socjologa
·ð Powstrzymywanie siÄ™ od ocen
·ð bezstronny
·ð JÄ™zyk dyscypliny
·ð sardoniczny obserwator
·ð Tworzenie teorii naukowej
·ð zimny manipulator ludz
mi
·ð niezaangażowany ekspert
Naukowa wiedza socjologiczna
·ð samozwaÅ„czy nadczÅ‚owiek!
·ð Jak jest naprawdÄ™?
Takich socjologów nie ma!!!
·ð Dlaczego jest tak wÅ‚aÅ›nie?
·ð Jak bÄ™dzie?
Typ idealny socjologa
·ð Co robić, aby zmieniać spoÅ‚eczeÅ„stwo?
·ð dąży do poznania spoÅ‚eczeÅ„stwa w zdyscyplinowany sposób
·ð posÅ‚uguje siÄ™ Å›ciÅ›le okreÅ›lonym ukÅ‚adem odniesienia
August Comte (1798-1857)
·ð siÄ™ga po naukowe reguÅ‚y dowodzenia
Trzy stadia ewolucji myśli ludzkiej:
·ð stara siÄ™ być obiektywny
·ð MyÅ›lenie teologiczne
·ð stara siÄ™ kontrolować swoje osobiste upodobania
·ð MyÅ›lenie metafizyczne
·ð stara siÄ™ raczej dokÅ‚adnie widzieć, niż osÄ…dzać normatywnie
·ð MyÅ›lenie pozytywne
·ð rozumienie spoÅ‚eczeÅ„stwa jako cel socjologa
Cele socjologii
·ð dba o Å›cisÅ‚e znaczenie stosowanych terminów
·ð Rozumienie
·ð jego zainteresowania majÄ… charakter teoretyczny
·ð Przewidywanie
·ð Zapobieganie
Natura demona socjologów
Społeczeństwo według A. Comte a
·ð staÅ‚e zainteresowanie poczynaniami ludzi
·ð SpoÅ‚eczeÅ„stwo jako skomplikowany organizm
·ð przemierzanie Å›wiata ludzi bez poszanowania dla utartych granic
·ð Statyka i dynamika spoÅ‚eczna
·ð żadne dziaÅ‚anie ludzi nie może być nudne
·ð Grupy spoÅ‚eczne jako podstawowy skÅ‚adnik spoÅ‚eczeÅ„stwa
·ð podniecenie z odkrywania rzeczy znanych
·ð Rodzina podstawowÄ…  komórkÄ… spoÅ‚ecznÄ…
·ð przeobrażenia Å›wiadomoÅ›ci
·ð Rozwój spoÅ‚eczeÅ„stwa wedÅ‚ug prawa trzech stadiów
 Socjolog będzie musiał wyznać, że jego parafią jest cały świat . John Wesley
3. Wizje  naukowości socjologii
Socjologia jako nauka
Błąd twórców socjologii
·ð podporzÄ…dkowanie naukowym kanonom postÄ™powania
·ð BÅ‚Ä…d utożsamiania nauki o spoÅ‚eczeÅ„stwie z naukami o przyrodzie
·ð przedmiot zainteresowania
·ð Metody pozytywne  metody, które miaÅ‚y przezwyciężyć teologiczne i metafizyczne sposoby myÅ›lenia.
·ð warsztat metodologiczny
·ð Pozytywistyczny sposób uprawiania socjologii zalecany przez Augusta Comte a
·ð terminologia
Pierwsza mądrość socjologii:
Model pozytywistyczny
 rzeczy nie sÄ… takie, jakimi siÄ™ wydajÄ… .
·ð Poznanie naukowe faktów bezpoÅ›rednio obserwowalnych zmysÅ‚owo
·ð Uogólnienia osiÄ…gane drogÄ… indukcji
Język socjologii
·ð Proste tezy o zależnoÅ›ciach miÄ™dzy faktami
·ð przedmiot socjologii jest znany
·ð Proste przewidywanie na temat zjawisk przyszÅ‚ych
·ð postrzeganie go jest niedokÅ‚adne i czÄ™sto bÅ‚Ä™dne
·ð Dyrektywy praktyczne dotyczÄ…ce zapobiegania i wywoÅ‚ywania nowych faktów
·ð mglistość jÄ™zyka opisujÄ…cego rzeczywistość spoÅ‚ecznÄ…
Socjolog musi mieć ścisłą i jednoznaczną definicję danego pojęcia!
Naturalizm
·ð Przyroda i spoÅ‚eczeÅ„stwo majÄ… takÄ… samÄ… naturÄ™.
Zakończenie
·ð PoglÄ…d o jednoÅ›ci Å›wiata przyrodniczego i spoÅ‚ecznego
·ð OdejÅ›cie od wiary w  Å›wiat oczywisty (A. Schütz)
·ð Naturalizm jako dopeÅ‚nienie pozytywizmu
 Socjologia przypomina namiętność. Spojrzenie socjologiczne jest niczym demon, który opętuje człowieka, każe mu
powracać ciągle od nowa ku pytaniom, które są jego własnymi pytaniami .
Antynaturalizm
Peter Berger
·ð Wilhelm Dithley
·ð Heinrich Rickert
2. Wiedza społeczna a socjologia
·ð SpoÅ‚eczeÅ„stwo jest fundamentalnie odmienne od przyrody.
Narodziny socjologii jako nauki
·ð Sensy, symbole, reguÅ‚y, normy, wartoÅ›ci sÄ… niespotykane w przyrodzie.
·ð Nauka na bardzo stary temat
·ð Socjologia ma krótkÄ… historiÄ™, ale dÅ‚ugÄ… przeszÅ‚ość
Metoda rozumienia zjawisk społecznych
·ð 1838 rok  August Comte wprowadza nazwÄ™  socjologia
·ð Antypozytywistyczny model uprawiania socjologii - Max Weber
·ð  socius i  logos
·ð Nauka musi siÄ™gać gÅ‚Ä™biej.
·ð Herbert Spencer  autor pierwszych książek z  socjologiÄ… w tytule
·ð Ukryte znaczenia i wartoÅ›ci
·ð Akcent poÅ‚ożony na rozumowÄ… interpretacjÄ™
Narodziny socjologii jako dyscypliny akademickiej
·ð Hermeneutyczny nurt socjologii współczesnej
·ð 1892 rok  Uniwersytet w Chicago (Albion W. Small)
·ð 1895 rok  Uniwersytet w Bordeaux (Emile Durkheim)
Hermeneutyka
·ð 1919 rok  Uniwersytet w Monachium (Max Weber)
·ð Groz
ba subiektywizmu interpretacji jako trudność metody rozumienia
·ð 1920 rok  Uniwersytet w Poznaniu (Florian Znaniecki)
·ð Karl Popper i jego postulat otwartej krytyki w Å›rodowisku naukowym
Refleksja na temat społeczeństwa
·ð Å»ycie w otoczeniu innych ludzi
Idealna sytuacja komunikacyjna
·ð Kontakty z ludz
mi
·ð Jürgen Habermas i jego postulat otwartej dyskusji
·ð Współpraca
·ð CaÅ‚kowita swoboda wypowiedzi
·ð Konkurencja
·ð Równa pozycja dyskutantów
·ð Walka
·ð Brak nacisków zewnÄ™trznych
·ð Nieużywanie argumentów niemerytorycznych
Długa przeszłość socjologii
·ð Nigdy nie jesteÅ›my sami
Przełom antypozytywistyczny
·ð Kontakty z innymi ludz
mi jako z
ródło doświadczenia
·ð Florian Znaniecki i William Thomas   współczynnik humanistyczny
·ð Każdy czÅ‚owiek jest socjologiem!
·ð Wszystkie fakty spoÅ‚eczne sÄ… zwiÄ…zane z dziaÅ‚alnoÅ›ciÄ… jakichÅ› ludzi, mieszczÄ… siÄ™ w obrÄ™bie doÅ›wiadczeÅ„
jednostek lub zbiorowości, które się z nimi stykają, postrzegają, doznają, przeżywają, interpretują,
Przedsocjologiczna wiedza o społeczeństwie
oceniajÄ….
·ð Wiedza potoczna
·ð Wszystkie fakty spoÅ‚eczne majÄ… współczynnik humanistyczny.
·ð Wrażliwość artystyczna
·ð Refleksja filozoficzna
 Chłop polski w Europie i Ameryce
·ð W. I. Thomas, F. W. Znaniecki  ChÅ‚op polski w Europie i Ameryce
·ð Listy i pamiÄ™tniki jako dokumenty osobiste
·ð Poznanie autentycznego punktu widzenia emigrantów polskich
 Społeczeństwa nowoczesne cechy społeczno-kulturowe
Nurt antypozytywistyczny w Polsce ·ð dominacja wiÄ™zów rzeczowych, instytucjonalnych
Józef Chałasiński   Młode pokolenie chłopów
·ð struktura spoÅ‚eczna oparta głównie na podziaÅ‚ach warstwowych
·ð porzÄ…dek spoÅ‚eczny oparty na  kontrakcie
Stanisław Ossowski (1897-1963)
·ð pozycje osiÄ…gane
·ð  WiÄ™z
społeczna i dziedzictwo krwi (1939)
·ð zachowania tylko częściowo oparte na konwencjach
·ð  Struktura klasowa w spoÅ‚ecznej Å›wiadomoÅ›ci (1957)
·ð dziaÅ‚ania o charakterze uniwersalistycznym
·ð  O osobliwoÅ›ciach nauk spoÅ‚ecznych (1962)
·ð uniwersytet jako symboliczna instytucja spoÅ‚eczeÅ„stwa
·ð Åšwiat spoÅ‚eczny wymaga interpretacji sensów.
·ð wiedza naukowa
·ð Polimorfizm wartoÅ›ci uznawanych, odczuwanych i realizowanych
·ð wysoki poziom skolaryzacji
·ð Åšwiadomość spoÅ‚eczna  zbiór pojęć, wyobrażeÅ„, przekonaÅ„, ocen typowy dla ludzi w pewnym
·ð wysokie kompetencje symboliczne
środowisku.
·ð kultura przenikniÄ™ta profanum
·ð PorzÄ…dek spoÅ‚eczny opiera siÄ™ na komunikacji miÄ™dzyludzkiej.
·ð A
ady społeczne:
Społeczeństwa nowoczesne cechy polityczne
·ð A
ad przedstawień zbiorowych
·ð wÅ‚adza usankcjonowana Å›wiecko
·ð A
ad policentryczny
·ð wÅ‚adza legalna
·ð A
ad monocentryczny
·ð szerokie uczestnictwo spoÅ‚eczeÅ„stwa w sprawowaniu wÅ‚adzy
·ð A
ad wielostopniowych porozumień
·ð pluralizm instytucji politycznych
·ð brak tendencji endogamicznych w Å‚onie elit wÅ‚adzy
Symetria wyjaśniania i przewidywania
·ð rozbudowany instytucjonalny system kontroli elit wÅ‚adzy
·ð Czy dysponujÄ…c eksplanacyjnÄ… wiedzÄ… naukowÄ… możemy formuÅ‚ować niezawodne przewidywania
przyszłych zjawisk społecznych?
5. Grupa społeczna
·ð Należy uwzglÄ™dnić mnogość czynników sprawczych.
Ujęcie definicyjne
·ð Należy wziąć pod uwagÄ™ efekty niezamierzone dziaÅ‚aÅ„. Grupa spoÅ‚eczna wedÅ‚ug Piotra Sztompki - zbiór jednostek, w którym wspólnota pewnych istotnych spoÅ‚ecznie cech wyraża
·ð Zakwestionowanie tez mechanizmu symetrii wyjaÅ›niania i przewidywania siÄ™ w tożsamoÅ›ci zbiorowej i towarzyszÄ… temu kontakty, interakcje, stosunki spoÅ‚eczne, które w jej obrÄ™bie sÄ… czÄ™stsze i
bardziej intensywne niż z osobami z zewnątrz.
Ruch skrzydeł motyla w Amazonii wywołuje... Rodzaje więzi w grupie społecznej:
·ð Ruch skrzydeÅ‚ motyla w dżungli AmazoÅ„skiej nie jest obojÄ™tny, poprzez nieskoÅ„czony Å‚aÅ„cuch powiÄ…zaÅ„ w ·ð wiÄ™z
obiektywna
atmosferze, dla wywołania huraganu na Florydzie czy Filipinach.
·ð wiÄ™z
subiektywna
·ð Nie udaje siÄ™ przewidzieć mobilizacji ruchów spoÅ‚ecznych. ·ð wiÄ™z
behawioralna
·ð Nie udaje siÄ™ przewidzieć wybuchu masowych protestów czy rewolucji.
·ð Nie udaje siÄ™ przewidzieć wszystkich skutków reform. Tożsamość zbiorowa  poczucie wspólnoty i identyfikacja z czÅ‚onkami pewnej zbiorowoÅ›ci.
·ð Nie udaje siÄ™ przewidzieć... ·ð subiektywnie sformuÅ‚owane  my
·ð Å›wiadomość odrÄ™bnoÅ›ci od tych, których okreÅ›lamy  oni
Czynnik niepewności
·ð Ludzie dziaÅ‚ajÄ… wÅ›ród innych ludzi. WiÄ™z
obiektywna
·ð Nawet pojedyncze dziaÅ‚ania ludzkie sÄ… obarczone czynnikiem niepewnoÅ›ci (Niklas Luhman). ·ð poczucie wspólnoty wynikajÄ…ce z podobieÅ„stwa sytuacji życiowej
·ð CzÅ‚owiek może zawsze zachować siÄ™ inaczej niż oczekujemy (Anthony Giddens) ·ð Emile Durkheim  solidarność mechaniczna
·ð Robert Merton i Paul Lazarsfeld  homofilia
Wiedza
·ð Homofilia  upodobanie do podobieÅ„stwa
·ð Ludzie posiadajÄ… wÅ‚asnÄ… wiedzÄ™ i dziaÅ‚ajÄ… w oparciu o niÄ….
·ð Wiedza ludzi pochodzi z różnych z
ródeł. Więz
subiektywna
·ð Nie możemy przewidzieć ksztaÅ‚tu tej wiedzy. ·ð poczucie wspólnoty z czÅ‚onkami grupy, do której należymy
·ð Trudno przewidzieć stan spoÅ‚eczeÅ„stwa w przyszÅ‚oÅ›ci. ·ð wspólnota przekonaÅ„, wierzeÅ„, wartoÅ›ci, Å›wiatopoglÄ…du
·ð Nie potrafimy przewidzieć przyszÅ‚ej wiedzy spoÅ‚eczeÅ„stwa. ·ð poczucie bliskoÅ›ci z kimÅ› wynikajÄ…ce z okreÅ›lonych warunków
·ð Od charakteru wiedzy zależy ksztaÅ‚t spoÅ‚eczeÅ„stwa.
Kategoria społeczna
·ð Indeterminacja życia spoÅ‚ecznego
·ð Kategoria spoÅ‚eczna  zbiór ludzi podobnych pod wzglÄ™dem jakiejÅ› istotnej spoÅ‚ecznie cechy, którzy sÄ…
Walor ideologiczny wiedzy socjologicznej świadomi tego podobieństwa i swojej odrębności od innych.
·ð Wiedza socjologiczna  staje siÄ™ siÅ‚Ä… realnÄ…, jeÅ›li pociÄ…ga za sobÄ… masy  Karol Marks. ·ð Konflikt tożsamoÅ›ci  interesy kategorii sÄ… odmienne a lojalnoÅ›ci nie pokrywajÄ… siÄ™.
·ð Koncepcje, teorie, doktryny zmieniajÄ… myÅ›lenie ludzi. ·ð Konflikt tożsamoÅ›ci  rozdarcie osobowoÅ›ciowe, które wynika z równoczesnej przynależnoÅ›ci do grup,
które mają odmienne a nawet sprzeczne cele i interesy.
·ð Z dziaÅ‚aÅ„ masowych skÅ‚ada siÄ™ spoÅ‚eczna praxis
Prognozy samorealizujące się i samodestrukcyjne Więz
behawioralna
·ð Mechanizm prognoz samorealizujÄ…cych siÄ™ i samodestrukcyjnych  Robert Merton ·ð czÄ™stsze wchodzenie w kontakty z  naszymi niż  obcymi
·ð Prognoza samorealizujÄ…ca siÄ™  ludzie biorÄ… na serio jakÄ…Å› teoriÄ™ i wynikajÄ…ce z niej przewidywania, nawet ·ð czÄ™stsze inicjowanie kontaktów z czÅ‚onkami  naszej kategorii niż z przedstawicielami innych kategorii
jeÅ›li sÄ… faÅ‚szywe, doprowadzajÄ… do tego, że teoria siÄ™ sprawdza. ·ð czÄ™stsze wchodzenie w kontakty z  naszymi a rzadsze inicjowanie tych kontaktów na zewnÄ…trz
·ð Sama teoria poprzez ludzkÄ… Å›wiadomość i ludzkie dziaÅ‚ania oddziaÅ‚aÅ‚a na praktykÄ™. ·ð wyraża siÄ™ w realnych zachowaniach
·ð Osobliwość wiedzy socjologicznej polega na jej refleksyjnoÅ›ci. ·ð podobne lub wspólne dziaÅ‚ania podejmowane przez czÅ‚onków grupy
Socjologia dzisiaj Zjawisko równoczesnej partycypacji
·ð Przezwyciężenie dziedzictwa naturalizmu i pozytywizmu ·ð rodzina
·ð Dominacja perspektywy humanistycznej ·ð wspólnota terytorialna
·ð Współczesna perspektywa socjologii jest rozumiejÄ…ca, hermeneutyczna, interpretacyjna, kulturalistyczna. ·ð sÄ…siedztwo
·ð Częściowa indeterminacja zdarzeÅ„ spoÅ‚ecznych ·ð krÄ…g przyjaciół
·ð BezpoÅ›rednie oddziaÅ‚ywanie wiedzy spoÅ‚ecznej na spoÅ‚eczeÅ„stwo ·ð grupa pracownicza
·ð Epigoni podejÅ›cia pozytywistycznego: G. C. Homans, J. Szmatka, P. Blau, J. Coleman ·ð koÅ›ciół
·ð Koncepcje inżynierii spoÅ‚ecznej: A. Podgórecki ·ð klasa szkolna
·ð stowarzyszenie
4. SpoÅ‚eczeÅ„stwa tradycyjne a spoÅ‚eczeÅ„stwa nowoczesne ·ð klub
Społeczeństwa tradycyjne  cechy organizacyjne
·ð koÅ‚o zainteresowaÅ„
·ð niewielka liczba czÅ‚onków ·ð drużyna sportowa
·ð wzglÄ™dna izolacja
·ð oddziaÅ‚ wojskowy
·ð wewnÄ™trzne zintegrowanie
·ð etc.
·ð wieÅ› podstawowÄ… jednostkÄ… organizacji przestrzennej
·ð maÅ‚a liczb miast o preindustrialnym charakterze z wyraz
niej niż na wsi zarysowanymi podziałami Konflikt partycypacji
spoÅ‚eczno-zawodowymi ·ð niezgodne interesy grup
·ð niezgodne lojalnoÅ›ci
Społeczeństwa tradycyjne  cechy osobowościowe
·ð sprzeczność interesów
·ð maÅ‚y poziom potrzeby osiÄ…gania
·ð zaniedbanie zadaÅ„
·ð nikÅ‚y poziom empatii
·ð konformizm Grupa zorganizowana
·ð przekonanie o bezsilnoÅ›ci wobec Å›wiata fizycznego GRUPA SFORMALIZOWANA
·ð fatalistyczna wiara w przeznaczenie ·ð wyraz
na regulacja normatywna
·ð orientacja na przeszÅ‚ość ·ð klarowne rozróżnienie statusów
·ð osobowość autorytarna ·ð jednoznaczna siatka obowiÄ…zków i praw
·ð formalnie okreÅ›lone sposoby egzekucji obowiÄ…zków
Społeczeństwa tradycyjne cechy społeczno-kulturowe GRUPA NIESFORMALZOWANA
·ð familijny (rodowy) charakter wiÄ™zi ·ð luz
ne formy organizacji
·ð struktura spoÅ‚eczna hierarchiczna ·ð nieostre okreÅ›lenie organizacji
·ð porzÄ…dek spoÅ‚eczny oparty na statucie ·ð spontaniczna realizacja organizacji
·ð pozycje przypisane
·ð zachowanie zgodne z konwencjami WiÄ™z
kooperacyjna
·ð dziaÅ‚ania o charakterze partykularnym ·ð podziaÅ‚ funkcji miÄ™dzy pozycjami spoÅ‚ecznymi
·ð wiedza prenaukowa ·ð komplementarność ról
·ð niski poziom skolaryzacji ·ð poczucie wspólnoty oparte na wzajemnej niezbÄ™dnoÅ›ci czÅ‚onków grupy do realizacji celów indywidualnych
i zbiorowych
·ð niskie kompetencje symboliczne
·ð zależnoÅ›ci personalne ·ð Emile Durkheim  solidarność organiczna
·ð kultura przenikniÄ™ta sacrum ·ð podziaÅ‚ pracy
·ð Robert Merton i Paul Lazarsfeld - heterofilia
Społeczeństwa tradycyjne cechy polityczne
Konflikt pozycji
·ð wÅ‚adza usankcjonowana sakralnie
·ð wÅ‚adza charyzmatyczna (lub) tradycjonalna ·ð Konflikt pozycji  wymóg realizacji niezgodnych ze sobÄ… celów przy pomocy nie dajÄ…cych siÄ™ pogodzić
sposobów postępowania.
·ð nieliczne organizacje i instytucje polityczne
·ð Konflikt pozycji = Konflikt przynależnoÅ›ci
·ð wÅ‚adza w rÄ™kach nielicznej elity
·ð tendencje endogamiczne w Å‚onie elit wÅ‚adzy
Społeczeństwa nowoczesne cechy organizacyjne
·ð wielka liczba czÅ‚onków
·ð otwartość  powiÄ…zanie wielorakimi wiÄ™zami z innymi spoÅ‚eczeÅ„stwami
·ð heterogeniczność  zróżnicowanie wewnÄ™trzne, klasowe, warstwowe, stanowe
·ð miasto i metropolie podstawowymi jednostkami organizacji przestrzennej
·ð duża liczba miast o postindustrialnym i globalnym charakterze
·ð dominacja  miast informatycznych
Odmiany grup społecznych Teoria zróżnicowanych powiązań Edwina H. Sutherlanda
·ð diada  grupa dwuosobowa (Georg Simmel) ·ð ZachowaÅ„ dewiacyjnych uczymy siÄ™ w interakcjach.
·ð triada  grupa trzyosobowa (koalicja,  dziel i rzÄ…dz
 , mediacja, reprezentacja, uformowanie wiÄ™kszoÅ›ci) ·ð Jednostki stajÄ… siÄ™ przestÄ™pcami, bo przystajÄ… z tymi, którzy wyznajÄ… przestÄ™pcze normy.
·ð kwadrat ·ð Zachowania kryminalne sÄ… wyuczone w grupach pierwotnych.
·ð piÄ™ciokÄ…t ·ð PrzestÄ™pcy nie różniÄ… siÄ™ od innych ludzi cechami psychicznymi.
·ð ZachowaÅ„ przestÄ™pczych uczymy siÄ™ tak sami jak zachowaÅ„ praworzÄ…dnych.
·ð grupa dożywotnia  wystÄ…pienie z niej nie jest możliwe ·ð PrzestÄ™pcy majÄ… te same potrzeby i te same wartoÅ›ci.
·ð grupa ekskluzywna  przyjÄ™cie obwarowane rygorystycznymi warunkami
·ð grupa inkluzywna  akceptuje wszystkich chÄ™tnych Teoria etykietowania  Howard Becker
·ð grupa istotna  obdarzona subiektywnym znaczeniem ·ð Dewiacja  proces interakcji miÄ™dzy dewiantami a niedewiantami.
·ð Etykiety wyrażajÄ… strukturÄ™ wÅ‚adzy w spoÅ‚eczeÅ„stwie.
·ð grupa odniesienia  wiążą nas z niÄ… subiektywne  wirtualne relacje , mimo, iż do niej nie należymy. ·ð Tożsamość dewianta jest ksztaÅ‚towana przez etykietowanie.
·ð grupa odniesienia normatywnego  czerpiemy z niej wartoÅ›ci i normy ·ð Zachowanie dewiacyjne to zachowanie, któremu ludzie przypisujÄ… takÄ… etykietkÄ™.
·ð grupa odniesienia porównawczego  konfrontujemy z niÄ… nasze osiÄ…gniÄ™cia ·ð O dewiacji nie decyduje zachowanie dewiacyjne.
·ð Kluczowe znaczenie majÄ…: ubiór, sposób mówienia, kraj pochodzenia .
·ð grupa maÅ‚a (rodzina)
·ð grupa wiÄ™ksza (studenci jednego wydziaÅ‚u) Teoria etykietowania  Edwin Lemert
grupa wielka (naród ·ð Etykietowanie wpÅ‚ywa na wÅ‚asne poczucie tożsamoÅ›ci.
·ð Dewiacja pierwotna  wstÄ™pny akt przekroczenia norm
·ð grupa istniejÄ…ca krótko  przelotne znajomoÅ›ci ·ð Proces normalizacji aktów dewiacyjnych
·ð grupa dÅ‚ugotrwaÅ‚a  znaczna trwaÅ‚ość, czasami dożywotnia (organizacja i kultura) ·ð Dewiacja wtórna  jednostka godzi siÄ™ z etykietÄ… dewianta i sama siÄ™ za dewianta uznaje.
·ð grupa najtrwalsza  zachowuje ciÄ…gÅ‚ość i tożsamość, mimo zmiany skÅ‚adu ·ð Etykieta podstawÄ… tożsamoÅ›ci jednostki.
·ð Utrwalenie i wzmocnienie zachowaÅ„ dewiacyjnych
6.Kontrola społeczna i dewiacja
Kontrola społeczna
Teoria kontroli  Emile Durkheim
·ð social control ·ð PrzestÄ™pczość jako zjawisko normalne
·ð Kontrola spoÅ‚eczna  procesy spoÅ‚eczne, poprzez które regulowane jest zachowanie jednostek lub grup.
·ð Zachowanie Å‚amiÄ…ce normy dynamizuje spoÅ‚eczeÅ„stwo.
·ð Mechanizmy kontroli spoÅ‚ecznej  zapewniajÄ… zgodność zachowaÅ„ z normami i regulujÄ… postÄ™powanie w
·ð CzÅ‚owiek jest z natury egoistyczny.
przypadku dewiacji.
·ð SpoÅ‚eczeÅ„stwo musi wytworzyć Å›rodki zdolne do powstrzymywania ludzi przed popeÅ‚nianiem przestÄ™pstw.
·ð W czyim interesie kontrola spoÅ‚eczna jest sprawowana?
·ð Dlaczego ludzie nie popeÅ‚niajÄ… przestÄ™pstw?
·ð Twarde i miÄ™kkie techniki kontroli spoÅ‚ecznej
·ð WiÄ™z
społeczna rodzi potrzebę przestrzegania norm.
·ð WiÄ™z
społeczna pozwala kontrolować zachowania jednostek.
Dewiacja a przestępczość
·ð Anomia  do gÅ‚osu dochodzÄ…  naturalne ludzkie skÅ‚onnoÅ›ci.
·ð Dewiant  czÅ‚owiek, który nie żyje zgodnie z reguÅ‚ami, których przestrzega wiÄ™kszość z nas
·ð Brutalni przestÄ™pcy, narkomani, wyrzutki spoÅ‚eczne
Teoria kontroli  Travis Hirschi
·ð Dewiacja a przestÄ™pczość?
·ð PrzyczynÄ… zachowaÅ„ dewiacyjnych jest osÅ‚abienie bÄ…dz
zerwanie więzi społecznej
·ð Kevin Mitnick  najznakomitszy haker Å›wiata
·ð Elementy wiÄ™zi spoÅ‚ecznej: przywiÄ…zanie, zaangażowanie, zaabsorbowanie, przekonanie
·ð Haker jako ten, który nie powoduje szkód
·ð Zbyt niska samokontrola
·ð Czy haker jest przestÄ™pcÄ…?
·ð Tendencja do zachowaÅ„ hedonistycznych
·ð Wykorzystanie okazji do popeÅ‚niania przestÄ™pstw
Socjologia dewiacji
·ð PrzestÄ™pstwo jako wynik zachwiania równowagi miÄ™dzy impulsami skÅ‚aniajÄ…cymi do czynu przestÄ™pczego
·ð Do jakich reguÅ‚ siÄ™ ludzie stosujÄ…?
a mechanizmami kontroli społecznej i fizycznej powstrzymującymi od takich czynów.
·ð Jakie reguÅ‚y ludzie Å‚amiÄ…?
·ð Decyzja sytuacyjna  widzimy okazjÄ™ i to jest wystarczajÄ…ca motywacja
·ð Nikt nie Å‚amie wszystkich reguÅ‚, nikt wszystkich reguÅ‚ nie przestrzega.
·ð Nikt z nas nie jest tak normalny jak sobie wyobrażamy.
Dewiacja
·ð Dewiacja  nieprzestrzeganie zespoÅ‚u norm przyjÄ™tych przez czÅ‚onków danej spoÅ‚ecznoÅ›ci lub
społeczeństwa.
·ð Dewiacja i przestÄ™pczość to nie to samo.
·ð PojÄ™cie dewiacji jest szersze niż pojÄ™cie przestÄ™pstwa.
·ð PrzestÄ™pczość  zachowanie jednoznaczne ze zÅ‚amaniem prawa
·ð Dewiacja  dziaÅ‚ania indywidualne i grupowe
·ð Hare Kryszna jako przykÅ‚ad subkultury dewiacyjnej
Kryminologia i socjologia dewiacji
·ð Kryminologia  badanie zachowaÅ„ podlegajÄ…cych prawu karnemu
·ð Socjologia dewiacji  bada również zachowania nie podlegajÄ…ce prawu karnemu.
·ð Socjologia dewiacji:
·ð Dlaczego okreÅ›lone zachowanie jest uważane powszechnie za dewiacyjne?
·ð Komu spoÅ‚eczeÅ„stwo jest skÅ‚onne przypisać dewiacjÄ™?
Interpretacje biologiczne
·ð Cechy wrodzone sprawców
·ð Cesare Lombroso badaÅ‚ wyglÄ…d i cechy fizyczne kryminalistów.
·ð KryminaliÅ›ci majÄ… Å›lady wczeÅ›niejszych etapów ewolucji czÅ‚owieka.
·ð Zdegenerowanie biologiczne i obciążenie dziedziczne jako przyczyny przestÄ™pstw.
·ð Typ mezomorficzny ma bezpoÅ›redni zwiÄ…zek z przestÄ™pczoÅ›ciÄ….
·ð Typ ektomorficzny i endomorficzny jako mnie skÅ‚onni do popeÅ‚niania przestÄ™pstw.
Interpretacje psychologiczne
·ð  nienormalne stany psychiczne
·ð sÅ‚abość umysÅ‚u
·ð zwyrodnienie moralne
·ð Hans Eysenck  nienormalne stany psychiczne mogÄ… predysponować do popeÅ‚niania przestÄ™pstw.
·ð Amoralna osobowość psychopatyczna
·ð Czy psychopata to urodzony zbrodniarz?
·ð Czy zbrodniarze majÄ… wspólne cechy charakteru?
Teoria funkcjonalistyczna Emile Durkheim i Robert K. Merton
·ð PrzestÄ™pczość i dewiacja wynikajÄ… z napięć strukturalnych i braku spoÅ‚ecznych mechanizmów moralnej
regulacji zachowań.
·ð Brak szans na realizacjÄ™ aspiracji przy pomocy dostÄ™pnych Å›rodków rodzi motywacjÄ™ dewiacyjnÄ….
·ð Anomia wedÅ‚ug Emila Durkheima  brak jasnych wskazówek jak postÄ™pować.
·ð Anomia rodzi zagubienie i niepewność ludzi.
·ð Anomia wedÅ‚ug Roberta Mertona  presja pod jakÄ… znajdujÄ… siÄ™ jednostki, kiedy przyjÄ™te normy kłócÄ… siÄ™ z
rzeczywistością społeczną.
Typy adaptacji Roberta K. Mertona
Typ Cele Zinstytucjalizowane
adaptacji kulturowe środki
Konformizm + +
Innowacja + -
Rytualizm - +
Wycofanie - -
Bunt +- +-
Teoria podkultur dewiacyjnych Alberta Cohena
·ð Grupy subkulturowe przyjmujÄ… normy zachowaÅ„ przestÄ™pczych
·ð WewnÄ™trzne sprzecznoÅ›ci spoÅ‚eczeÅ„stwa amerykaÅ„skiego jako przyczyna przestÄ™pczoÅ›ci.
·ð Reakcje na napiÄ™cie miÄ™dzy wartoÅ›ciami a Å›rodkami wyrażajÄ… siÄ™ zbiorowo.
·ð ChÅ‚opcy z niższej klasy robotniczej rozgoryczeni swoja pozycjÄ… spoÅ‚ecznÄ… tworzÄ… subkultury przestÄ™pcze.
·ð Odrzucenie wartoÅ›ci klasy Å›redniej
·ð PrzyjÄ™cie norm buntu
Teoria zróżnicowanych możliwości Richarda A. Clowarda i Lloyda E. Ohlina
·ð WiÄ™kszość mÅ‚odzieży przestÄ™pczej wywodzi siÄ™ z niższej klasy robotniczej.
·ð Najbardziej zagrożeni przestÄ™pczoÅ›ciÄ… sÄ… chÅ‚opcy, którzy zinternalizowali wartoÅ›ci klasy Å›redniej, do której
aspirujÄ….
·ð Niemożność sprostania tym celom sprowadza ich na drogÄ™ przestÄ™pstwa.
·ð Gangi wyrastajÄ… ze spoÅ‚ecznoÅ›ci subkulturowych.
·ð NikÅ‚e szanse na osiÄ…gniÄ™cie prawomocnego sukcesu.