Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]
C2
felieton na poczÄ…tek
biblioteka prawnika
Poczytalność
Ujawnienie poglądów przez
w prawie karnym
sędziego nie przekreśla jego
Niepoczytalność i poczytalność ogra-
niczona to instytucje prawa karnego,
ale majÄ… charakter interdyscyplinarny.
Wiążą się bowiem i to ściśle z innymi
bezstronności
naukami, jak psychologia czy psycho-
patologia. Dlatego też na gruncie prawa
karnego publikacji w tym zakresie nie W odpowiedzi na pozew, którą napisa-
Wolę znać wyrok Żeby dobrze sądzić,
ma zbyt wielu.  Tymczasem to właśnie łem, było wiele wniosków dowodowych.
prawo karne nakazuje wiązać doniosłe Moim zdaniem były one niezbędne dla trzeba być kimś,
przed wyrokiem,
skutki z faktem zniesienia lub ograni- wykazania racji klienta. A sędzia na po-
umieć słuchać,
czenia w znacznym stopniu zdolności czątku przesłuchał strony i zwrócił się
żeby mieć szansę
komunikować się
rozpoznania znaczenia czynu lub pokie- do mnie z pytaniem, czy cofam wnioski
rowania swoim postępowaniem przez dowodowe, ponieważ możemy skończyć
na spór o istotę,
z innymi i mieć
sprawcę , co podkreśla autorka. I tak sprawę już na pierwszej rozprawie. Je-
charakter. SÄ…dzenie
składnikiem przestępstwa jest wina, niż uczestniczyć żeli jednak podtrzymuję wnioski, wów-
czyli możliwość ponoszenia odpowie- czas będzie jeszcze wiele terminów. I to
to spór prawa
w pozorowanym
dzialności karnej. To zaś jest warunko- odległych. W tej sprawie reprezentowa-
z uczuciami. Jednak
wane m.in. poczytalnością sprawcy. Tym łem pozwanego, który w zeznaniach
sporze, którego wynik
rozważaniom poświęcona jest publika- wypadł dobrze, więc miałem prawo od- sympatie nie mogą
cja, która analizuje istotę poczytalności, nieść wrażenie, że powództwo zostanie
mieć znaczenia
już jest przesądzony
niepoczytalność, poczytalność w znacz- oddalone. Od dwudziestu lat chodzę do
dla pracy dobrego
nym stopniu ograniczoną. To trzy pierw- sądu i wiem, że często sugestia cofnię-
sze rozdziały książki. Następnie autorka cia wniosków jest mrugnięciem okiem
sędziego, który
pochyla się nad problemem stanu nie- do strony:  wszystko będzie dobrze .
kieruje siÄ™ wiedzÄ…
trzez
wości lub odurzenia sprawcy i tego, Ryzyko jest jednak niemałe, ponieważ
jak to wpływa na ocenę poczytalności. sugestię można mylnie zinterpreto-
i wartościami.
Szczególnie interesujący jest ostatni roz- wać, albo też obietnica nie musi zostać
Jeżeli sędzia spełnia
dział, który prezentuje stany wyjątkowe dotrzymana. Odmrugałem zatem do
oraz szczególne przypadki wpływające sędziego i zasugerowałem, że to sąd te wymagania,
na zniesienie lub zmniejszenie poczy- może uznać dowody za zbędne dla roz-
to może już na
talności sprawcy. I tak czytelnik może strzygnięcia i w rezultacie je oddalić.
początku przekazać
w tej części przeczytać o nietypowych Oferta nie została jednak przyjęta, a po-
formach upojenia, problemie psycho- irytowany sędzia zapytał bezpośred-
swój pogląd na
patii i charakteropatii, istocie afektu, nio mojego klienta czy cofa wnioski
problemy ważne
a także zaburzeniach preferencji seksu- pełnomocnika? Po krótkiej wymianie
alnych. Książka zawiera wiele ciekawych zdań o tym, że klient nie musiał sobie
dla rozstrzygnięcia
przypadków z akt sądowych. I tak opi- zdawać sprawy z konsekwencji, sam
suje np. sprawę 29-letniego mężczyzny, zgłoszone wnioski cofnąłem. Sędzia za-
oskarżonego o spowodowanie ciężkie- mknął więc rozprawę, wysłuchał zdaw-
go uszczerbku na zdrowiu swojego ojca. kowych wystąpień pełnomocników, po siebie pułapek. Umożliwia odpowiednio
W tej sprawie upicie się oskarżonego czym odczytał przygotowany już wy- wczesne korygowanie założeń, które
ANDRZEJ MICHAÅ‚OWSKI
miało przebieg dwufazowy. W pierwszej rok. Wygraliśmy. W liczbie mnogiej, mogą wpłynąć na rozstrzygnięcie, ale
części przebiegało w formie zwykłej, a w ponieważ wygrał klient i ja. To porażki mogą być przecież błędne. W najmniej-
adwokat
drugiej, gdy ojciec zaatakował oskarżo- są samotne. szym stopniu nie narusza reguły rów-
nego nożem, wyzywając go  doszło do Jednak to, co się wydarzyło na tej roz- ności stron.
pogłębienia się upicia spowodowane- prawie, ciągle na daje mi spokoju. I nie W procedurach powszechnych są
go zadziałaniem uwolnionych silnych tylko dlatego, że mogło się skończyć przewidziane przepisy nakazujące na
emocji. Prezentowana publikacja jest zupełnie inaczej. Ostatecznie zdarze- przykład uprzedzanie o możliwości
obszerna i wyczerpująca. Lekko się ją nie to podważyło we mnie przekonanie, zmiany kwalifikacji czynu. To przywi-
czyta. Skierowana przede wszystkim do że o bezstronności sędziego w trakcie lej zastrzeżony na korzyść oskarżone-
karnistów i im będzie najbardziej po- procesu decyduje nieujawnianie jego go. Dlaczego jednak uczestnicy sporów
mocna w codziennej pracy. EMR poglądów. Sięgnę do tekstu sprzed lat: cywilnych mają być takich przywilejów
 Gołym okiem widać, że chodzi o nie- pozbawieni? Żeby dobrze sądzić, trzeba
dopuszczenie do wyroku skazującego być kimś, umieć słuchać, komunikować
 wykrzyczał pod moim adresem pe- się z innymi i mieć charakter. Sądze-
Anna Golonka, wien ławnik bezpośrednio po zakoń- nie to spór prawa z uczuciami. Jednak
Niepoczytalność czeniu jednej z rozpraw. Już w trakcie sympatie nie mogą mieć znaczenia dla
i poczytalność ograni- postępowania wiedział, jaki ma być wy- pracy dobrego sędziego, który kieru-
czona, LEX a Wolters rok. Wniosek o wyłączenie był skutecz- je się wiedzą i wartościami. Jeżeli sę-
Kluwer business, ny  obrazuje ten problem Andrzej Mi- dzia spełnia te wymagania, to może
Warszawa 2013 chałowski, wiceprezes Naczelnej Rady już na początku przekazać swój pogląd
Adwokackiej.  Nakaz bezstronności na problemy ważne dla rozstrzygnię-
sÄ…dzÄ…cego nie dotyczy bowiem tylko cia sprawy. Mimo tego, szanujÄ…c swojÄ…
poglądu na ostateczny wynik postę- rolę, zachowa bezstronność. Ale dzię-
powania. Procedury sądowe czy jakie- ki ujawnieniu ważnych zagadnień da
kolwiek inne to przede wszystkim obo- stronom szansÄ™ na rekacjÄ™, ograniczy
wiązek zapewnienia równych reguł dla proces do zagadnień istotnych, będzie
W sÄ…downictwie
Cezary Grabarczyk, wszystkich uczestników, niezależnych bliżej sprawiedliwości. Sędzia z opisy-
cytat tygodnia
polubownym
minister sprawiedliwości (wypowiedz
od osobistych poglądów sędziego. Prze- wanej na początku rozprawy powinien
z 13 paz
dziernika 2014 r. na otwarciu konferencji sądzanie jakiegokolwiek rozstrzygnię- móc powiedzieć wprost, że odpowiedz

arbitrom Å‚atwiej
prasowej inaugurującej Tydzień Mediacji, cia w trakcie trwania procedury jest na pozew i zeznania stron przekonały
przychodzi
z
ródło: wiadomosci.onet.pl złamaniem reguł. A przed jej rozpoczę- go. Uniknąłby niezręcznych pozorów
ciem  kpiną ze sprawiedliwości (Nie i stworzył szansę powodowi na odpar-
zakreślanie
można wyrokować przed wyrokiem, cie ujawnionego poglądu.
Mediacja jest skutecznym
problemów do
Marek Domagalski, Rzeczpospolita, z 2 Tego jestem dzisiaj bardziej pewny
rozstrzygniÄ™cia listopada 2009 r.).« niż kiedyÅ›, choć wÅ‚aÅ›ciciwe od poczÄ…t-
sposobem na szybkie
Minęło 5 lat. Jestem już byłym funk- ku nie rozumiałem zakazu ujawniania
w postępowaniu
cjonariuszem samorządu. Jestem też poglądów i jego rzekomego powiązania
załatwienie sporu. Jak pokazują
i sugerowanie
bogatszy o kilka oddaleń wniosków z nakazem bezstronności. Przypomina-
o wyłączenie sędziów z powodu ujaw- ło mi to lekcję, którą kiedyś odebrałem,
potrzeby wykazania
statystyki, rozstrzygnięcie
nienia poglądów na wynik postępowa- kiedy jako pilny student zgłosiłem się
pewnych
nia. Czasem w sytuacjach żenujących. na egzamin w terminie jeszcze przed
w tym trybie zapada średnio
Mam za sobą więcej doświadczeń z są- sesją. Umiałem wszystko. Egzamin
okoliczności.
downictwa polubownego, w którym ar- trwał tak długo, aż padło pytanie, po
po czterech miesiÄ…cach,
Oczyszcza to
bitrom łatwiej przychodzi zakreślanie którym zastanowiłem się przez chwilę,
problemów do rozstrzygnięcia w postę- a ezgzaminujący wykrzyknął: O, tego
postępowania
zaś koszty sprawy są niższe
powaniu i sugerowanie potrzeby wy- pan nie umie. Będzie czwórka, nie piąt-
z niepotrzebnego
kazania pewnych okoliczności. Bardzo ka. Wolę znać wyrok przed wyrokiem,
i nie przekraczają pięciu proc.
zastawiania na
mi to odpowiada jako pełnomocnikowi żeby mieć szansę na spór o istotę, niż
i jako arbitrowi. Oczyszcza postępowa- uczestniczyć w pozorowanym sporze,
siebie pułapek
wartości sporu
nia z niepotrzebnego zastawiania na którego wynik już jest przesądzony.
 Prawnik powstaje we współpracy z Krajową Radą Sądownictwa Naczelną Radą Adwokacką Krajową Radą Komorniczą Krajową Radą Notarialną
Krajową Izbą Doradców Podatkowych Krajową Radą Radców Prawnych
Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]
prawnik 17 19 paz
dziernika 2014 nr 202 (3843) gazetaprawna.pl
Koniec zgromadzeń
30 czy 40 zł w skali miesiąca. O tyle może wzrosnąć składka
Zanim ta sprawa zostanie załatwiona
ustawÄ…, adwokatura warszawska musi
adwokacka w 2015 r. Prawnicy są już gotowi na podwyżkę,
na gruncie bieżącego stanu prawnego,
sama rozwiązać problemy dotyczące coraz
bo zaakceptowali uchwałę programową stołecznej palestry.
trudniejszych kwestii dyscyplinarnych.
Wracają też diety za pełnienie funkcji samorządowej
A jak wygląda pana współpraca z człon-
kami rady? Podobno bardzo różniliście się
Nadzwyczajne Zgromadzenie Izby Adwo- na takim poziomie, jak proponowałem w poglądach, a prawie cały dotychczaso-
kackiej w Warszawie zostało zamknięte. w roku ubiegłym, czyli zmniejszona o 40 wy skład przetrwał zgromadzenie.
Co dalej? procent. Uchwała ORA określa, że dieta Prawie robi wielką różnicę. Proces docie-
Władzom stołecznej adwokatury udało dziekana nie będzie obejmowała już do- rania się nadal trwa, ale idzie w dobrym
się uspokoić sytuację w izbie. Teraz wra- datku dziekańskiego. Nie wpłynie na moje kierunku.
camy do normalnej ciężkiej samorządo- zaangażowanie w działalność na rzecz
wej pracy. Historia stołecznych zgroma- izby. Moja rola w samorządzie nie spro- Czyli pana koncepcje przedstawiane na
dzeń to nie jest jednak nic szczególnego. wadza się do czystej ekonomii, ale uwa- posiedzeniach rady przechodzą?
W tak dużej grupie adwokatów zawsze żam, że tak ciężka i czasochłonna praca Tu nie chodzi o forsowanie koncepcji,
będą pojawiać się różne spojrzenia na powinna być wynagradzana. a o wypracowanie wspólnego najlepsze-
działalność samorządu, różne pomysły go rozwiązania. Są w radzie osoby, z któ-
i koncepcje. Czasem nawet prowadzące Tej kontrowersyjnej diety też nie dało się rymi się nie zgadzam, ale razem współ-
PAWEÅ‚ RYBIÅ„SKI
do spięć czy dyskusji, którym towarzyszą obniżyć wcześniej? pracujemy i zawsze liczę na ich trzez
we
większe emocje. Tak się stało w stołecz- Moja propozycja obniżenia diet w paz
- spojrzenie i zdrowy rozsÄ…dek.
dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej
w Warszawie
nej izbie, a zamknięte zgromadzenie jest dzierniku 2013 r. nie napotkała akcepta-
momentem przywrócenia normalności. cji rady. Czyli wszystko w zasadzie działa. Może
więc będzie pana interesowała druga wybrali zawód. Rynek jest przesyco-
Co więc jest teraz dla pana najważniejsze? Ucieszyło pana, że mec. Nogal cofnął kadencja? ny, a możliwości zarobkowe ograniczo-
Wykonanie uchwały programowej. wniosek w sprawie odwołania pana? Raczej nie. ne. Dam przykład  w Warszawie jest
Mam nadzieję, że jest to przejaw pewne- ok. 13 tys. taksówkarzy, my w izbie mamy
Da się to zrobić przy składce adwokackiej go otrzez
wienia i zrozumienia wreszcie Bo się pan rozczarował? 8 tysięcy członków, radców jest ponad
na poziomie 120 zł miesięcznie? tego, że samorządowi nie należy szko- Nie. Bo przyszedłem po to, żeby rozwią- 20 tys., do tego doradcy& Czy na pewno
Stanowczo powiedziałem jeszcze przed dzić. I tak adwokatura znajduje się pod zać pewne problemy w adwokaturze. Nie jest tyle pracy na rynku, aby wszystkich
podejmowaniem jakichkolwiek uchwał na ogromną presją, w szczególności władzy interesuje mnie sprawowanie funkcji dla wyżywić? Nie mówiąc już o elitarności
zgromadzeniu, że składka w takiej wyso- publicznej, która zmierza do ograniczenia samego sprawowania funkcji. naszej profesji.
kości jest stanem prowizorycznym. Obo- naszych kompetencji, a więc takie działa-
wiązuje do końca 2014 r. Docelowo, wy- nia podejmowane przez samych adwoka- No to ile pan teraz zarobi na byciu dzie- Jest pan najmłodszym dziekanem
nosić będzie ok 150 160 zł. Jaka to będzie tów osłabiają środowisko jeszcze bardziej. kanem? w Polsce...
konkretnie kwota, będę mógł powiedzieć 6 tys. z groszami. Brutto. Nie. Prof. Maciej Gutowski jest młodszy
po zakończeniu prac nad wyliczeniem Jakie jeszcze ma pan przemyślenia po pół roku...
wszystkich implikacji uchwały progra- zgromadzeniu? Padały zarzuty dotyczące I liczy pan na zrozumienie młodych adwo-
mowej. działania m.in. pionu dyscyplinarnego. katów odnośnie do podniesienia składki & ale jest pan wystarczająco młody, by
Trzeba wprowadzić pewne zmiany. Ale adwokackiej, gdy spora część z nich może startujący w zawodzie adwokaci mogli się
A nie można było od razu obniżyć składki te decyzje będą podejmowane w ramach zarabia połowę tego... z panem identyfikować. Z takimi pogląda-
do 150  160 zł i uniknąć sporów? samorządu, a nie będziemy o tym dysku- Zgromadzenie pokazało, że takie zrozu- mi chyba nie wyrośnie pan jednak na ich
Wtedy jeszcze nie można było. Wysokość tować na forum publicznym. mienie jest. Ale ci adwokaci, o których wybawcę...
składki to poważna sprawa, która musi być pani wspomina, muszą mieć świado- Ale ja nie jestem i nie będę populistą. Wolę
poparta analizami w związku z zadania- Ale jakie ma pan zastrzeżenia? mość, że różnica w granicach 30 zł w skali pokazać rzeczywistość. Proszę ode mnie
mi izby. To nie jest kwota, którą można Nie będę przedstawiał ich w prasie. Na- miesiąca nie umożliwi im utrzymania nie oczekiwać tego, że zapewnię adwo-
ustalać ot tak sobie. tomiast mogę powiedzieć, że pion dyscy- kancelarii. A sprawnie działający samo- katom egzystencję. To przekracza możli-
plinarny wymaga dynamizacji. rząd może im w tym utrzymaniu pomóc. wości dziekana. Mogę jedynie wzmacniać
I wróciły diety. Choć mniejsze... Wiem, że spotka mnie za to krytyka, ale pozycję samorządu i go usprawniać co,
Dotąd dziekan miał cztery diety, a reszta No ale zmienia się ustawowo model postę- uważam, że niektórzy członkowie nasze- w pewnej perspektywie wpłynie na wa-
członków prezydium rady dostawała trzy powań dyscyplinarnych. To nie załatwia go środowiska, zwłaszcza młodzi, muszą runki pracy i zarobki adwokatów.
diety. Obecnie dieta będzie mniej więcej sprawy? się naprawdę zastanowić, czy właściwie Rozmawiała Emilia Świętochowska
prosto ze Strasburga
Scjentolodzy mają prawo być traktowani zgodnie z przepisami
Odmowa rejestracji grupy kument potwierdzający fakt podkreślił, z jakimi uprawnie- zaświadczenie musi być lite- skich okresu wymaganego
scjentologów jako związku wy- funkcjonowania grupy od mi- niami (m.in. możliwość naby- ralnie tą samą jednostką, któ- dla zarejestrowania związ-
znaniowego jako naruszenie nimum 15 lat nie był wiary- wania bądz
wynajmowania ra funkcjonowała w momencie ku religijnego, podkreślając,
wolności wyznania i zrzesza- godny. W opinii eksperckiej nieruchomości przeznaczo- zgłoszenia przez grupę religij- że wobec tego rodzaju ogra-
nia się, czyli wyrok Europejskie- uwzględnionej przez sądy kra- nych na miejsca kultu religij- ną informacji o zawiązaniu niczenia wolności wyznania
go Trybunału Praw Człowieka jowe podważano również reli- nego, dystrybuowanie religijnej się. W konsekwencji nie moż- i wolności zrzeszania się nie
w sprawie Church of Scientolo- gijny charakter grupy. literatury itp.) wiąże się w Rosji na oczekiwać, że grupa skarżą- znajduje zastosowania prze-
gy of St Petersburg i in. p. Rosji. W skardze do Trybunału nadanie statusu prawnego gru- cych ponosić ma konsekwencje słanka konieczności wprowa-
dr Aleksandra
Choć w przekazie społecz- w Strasburgu skarżący dowo- pie religijnej, konkludując, iż są administracyjnej reorganizacji dzenia ograniczenia w społe-
Gliszczyńska-
nym różne grupy religijne dzili całkowitej arbitralności one niezbędne dla pełnego ko- władz lokalnych czy też czuwać czeństwie demokratycznym.
-Grabias
mogą być odbierane i postrze- decyzji w ich sprawie. Jako rzystania z wolności religijnej. nad ciągłością jej archiwów. Trybunał nie pominął milcze-
adiunkt
gane w sposób negatywny, nieuzasadniony i skierowany Zasadnicze uwagi trybu- Za pozbawiony podstaw niem również znamiennego
w poznańskim
wszelkie procedury i decyzje na ograniczenie wolności reli- nału dotyczyły jednak braku w prawie rosyjskim uznano faktu, iż przez wiele lat kolej-
Centrum Praw
dotyczące ich rejestracji mu- gijnej grup mniejszościowych uwzględnienia, jako wadliwe- również wymóg jednego z są- ne odmowne decyzje dotyczą-
Człowieka Instytutu
szą następować zgodnie z prze- określili przy tym wymóg 15 go, zaświadczenia o długolet- dów krajowych rozpatrujących ce rejestracji kościoła scjen-
Nauk Prawnych
pisami oraz standardami do- lat działalności na danym te- nim funkcjonowaniu grupy sprawę, aby skarżący dostar- tologów zawierały odmienne
PAN
tyczącymi wolności wyznania renie. Strona rządowa z kolei Scjentologów. W tym aspekcie czyli dowody braku działalno- uzasadnienia: sześciokrotna
i zrzeszania się. wskazywała na brak spełnienia w Strasburgu odrzucono argu- ści na tym samym terenie in- odmowa za każdym razem
Wysiłki podejmowane przez przez scjentologów wymogów ment państwa strony, iż wła- nych grup scjentologicznych wynikała z innego, nieprzy-
grupę rosyjskich scjentologów formalnych, a same przepisy ściwe zaświadczenie nie mo- oraz funkcjonowania ich grupy woływanego wcześniej po-
działających w Sankt Peters- warunkujące przyznanie wła- gło zostać wydane przez radę w niezmienionym składzie od wodu. W ten sposób władze
burgu w celu zarejestrowania ściwego statusu prawnego gru- miejską Sankt Petersburga, po- 15 lat. Konkludując, trybunał rosyjskie jedynie wzmocniły
ich kościoła jako związku wy- pom podobnym do skarżących nieważ ukonstytuowała się ona uznał, że decyzja odmowna przekonanie o arbitralnym
znaniowego i poprzez to uzy- miały zostać ustanowione ze zbyt póz
no, aby móc świadczyć w sprawie rejestracji związ- charakterze swego postępo-
skanie podmiotowości prawnej względu na konieczność za- o 15-letnim okresie działalno- ku wyznaniowego pozbawio- wania wobec scjentologów.
od lat pozostawały daremne. pobieżenia naruszeniom po- ści grupy skarżących. Jak ujął na była właściwych podstaw W konsekwencji trybunał
Ostatnia z odnotowanych de- rządku publicznego na tle re- to trybunał: w żadnym miej- prawnych. jednogłośnie stwierdził naru-
cyzji odmownych władz oparta ligijnym. scu przepisy krajowe nie mó- Dodatkowo trybunał od- szenie art. 9 EKPCz (wolność
została na uznaniu, iż wyma- Przystępując do merytorycz- wią o tym, że jednostka władzy niósł się do zbyt długiego wyznania) w świetle art. 11
gany prawem rosyjskim do- nego zbadania skargi, trybunał lokalnej wydająca wymagane zdaniem sędziów strasbur- (wolność zrzeszania się).
Cena prenumeraty DZIENNIKA GAZETA PRAWNA: Wersja Standard  miesięczna (paz
dziernik 2014 r.): 112,70 zł:  paz
dziernik grudzień 2014 r.: 308,70 zł: Wersja Premium  miesięczna
PRENUMERATA:
(paz
dziernik 2014 r.): 131,10 zł  paz
dziernik grudzień 2014 r.: 359,10 zł. Wszystkie ceny brutto (zawierają 8% VAT). Więcej informacji na stronie www.gazetaprawna.pl/prenumerata
FOT. WOJTEK GÓRSKI
Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]
C4 DEBATA
Stan polskiego sÄ…downictwa
PROF. PROF. MAA
GORZATA
JERZY STęPIEń MACIEJ STRąCZYńSKI WOJCIECH HAJDUK
EWA A
ęTOWSKA GERSDORF
były prezes Trybunału prezes Stowarzyszenia podsekretarz stanu
pierwszy polski I prezes Sądu Konstytucyjnego Sędziów Polskich w Ministerstwie
rzecznik praw obywa- Najwyższego  Iustitia Sprawiedliwości
telskich, sędzia TK
w stanie spoczynku
Sędziowie nie chcą już
być chłopcami do bicia
teraz spojrzeć na konstytucyjne i usta-
Powołanie rzecznika praw sądów pomoże
wowe kompetencje KRS. W sprawach,
o które państwo walczycie, nasze kom-
w wykreowaniu lepszego wizerunku
petencje sÄ… znikome. A pewne oczekiwa-
nia ze strony Iustitii nie są możliwe do
polskiego sądownictwa. Należy też
zrealizowania przez radę. Jeśli pojawia
siÄ™ np. atak prasowy na wyrok sÄ…du I in-
zmienić ścieżkę wchodzenia do zawodu
stancji, to nie sposób oczekiwać od KRS,
by zabrała głos, bo rada nie może oceniać
czy komentować wszystkich sądowych
 zgodzili siÄ™ uczestnicy debaty DGP.
wyroków wydanych i zaskarżalnych, ale
w trybie kontroli instancyjnej, a nie kon-
Prowadziły ją Dominika Sikora
troli dokonywanej przez radÄ™. Po to jest
kontrola instancyjna, aby dane orzeczenie
i Ewa Szadkowska
zostało zaskarżone do sądu II instancji,
i to on ma się wypowiedzieć. Jako sędzio-
wie się oburzamy, jeśli media po wyroku
Dlaczego państwa zdaniem kompe- nia też z niekompletnością badań do- z terminem czterech dni, podczas gdy my pierwszej instancji ruszają z atakiem na
tencje sędziów budzą tak wiele tyczących oceny stanu rzeczy. To z ko- pracujemy raz w miesiącu na posiedze- orzeczenie, że sędzia jest nieprzygoto-
wątpliwości? Czemu w kontekście lei wina tych, którzy mają ten właściwy niach plenarnych, nie ma więc możliwo- wany i głupi. Mówimy: poczekajcie na
sądownictwa bardzo często pojawiają obraz wymiaru sprawiedliwości kreować. ści ustosunkowania się w proponowanym wyrok sądu drugiej instancji, to jest we-
się w debacie publicznej opinie o sitwie, Tylko wtedy nie należy się na te raporty terminie w pełnym zakresie. ryfikowalne, sprawdzalne. Jak słyszę, że
nepotyzmie, korupcji, a wizerunek obrażać, lecz prostować, a jednocześnie po pierwszym wydarzeniu KRS już ma
sądów i sędziów jest, delikatnie wyciągać wnioski krytyczne. Skupia się Prof. Ewa A
ętowska Ale macie konstytucyjny przejść do działania, to&
mówiąc  zły? to wszystko na sędziach szeregowych, obowiązek& (w kontekście dyskusji o opi-
którzy są poddani ciśnieniu manipulacji niowaniu projektów ustaw przez KRS Ewa Szadkowska Pan mówi, że sędziowie się
Prof. Ewa A
ętowska Co tu dużo mówić: pod medialnej, własnej niewiedzy, własnego  red.). I można skutecznie (jest orzecz- oburzają, pan się oburza, ale tego oburze-
gmachem sprawiedliwości się pali. Ogień oportunizmu, bo taki też istnieje, mani- nictwo TK) zaskarżyć ustawę uchwaloną nia nie słychać. Media swoje napiszą, ale
niestety widać. Jest kilka przyczyn. Jed- pulacjom Ministerstwa Sprawiedliwości, bez takiej opinii. Narzędzie jest, trzeba potem nikt im nie wytłumaczy, dlaczego
na to paskudny obraz sądów i wymiaru które też występują. Bo przecież między tylko umieć korzystać. zrobiły to z
le.
sprawiedliwości kreowany przez stablo- drugą i trzecią władzą iskrzy i nie ma co
idyzowane media. Wyroki sądów, za któ- tego ukrywać. W teorii się wymaga, aby Prof. Roman Hauser Były liczne przykłady, Prof. Roman Hauser Bo brak jest pewnego
rymi stać ma oczywiście sędzia  drań, granica między tymi władzami wyraża- kiedy opinie dochodziły do nas spóz
nione, elementu, który by spajał całe sądownic-
sędzia  leń, sędzia podatny na korupcję ła wręcz  separację . Niestety, praktyka była to zresztą jedna z przesłanek wnio- two. Nie jestem za tworzeniem nowych
polityczną czy dosłowną, to bardzo nośne konstytucyjna (także orzecznictwo TK) sku do Trybunału Konstytucyjnego do- bytów, ale być może gdzieś w systemie
tematy, które cudownie się sprzedają. A że jakoś nie wypracowało zasad rozumie- tyczącego uniemożliwienia wypełniania wymiaru sprawiedliwości, być może np.
to uproszczone, nie całkiem prawdziwe, nia w tym względzie art. 10 konstytucji. KRS jej obowiązków konstytucyjnych& przy KRS, należy usytuować rzecznika
a niszczące zaufanie i autorytet? Kogo to W takiej sytuacji jeśli się pali, to dzisiejsza prasowego sądów powszechnych. Rzecz-
obchodzi? Sądownictwo nie ma rzecznika, dyskusja powinna się skoncentrować na Prof. Ewa A
ętowska Proponowałabym przy- nicy poszczególnych sądów są najczęściej
a broni siÄ™ samo z
le. Bo mamy problem tym, co siedzący przy stole mogą zrobić pominać o tym uprawnieniu. przypadkowi, boją się kontaktu z prasą.
z reakcjÄ… na krytykÄ™. Bo trzeba prosto- dla poprawy istniejÄ…cego stanu rzeczy.
wać, ale fakty, nie opinie, i to nie z pozy- Prof. Roman Hauser Przed wakacjami w Sej- Sędzia Waldemar Żurek Pomysł jest bardzo
cji oblężonych w twierdzy. Sędziowie są Prof. Roman Hauser Diagnoza prof. A
ętow- mie, a w zeszłym tygodniu w Senacie ciekawy. Ale może najpierw odpowiem,
przyuczeni milczeć (bo tak wygodniej) skiej jest zasadniczo trafna i pewnie w ja- przedstawiałem sprawozdanie z dzia- dlaczego rzecznicy nie reagują. Problem
i przeczekać. Oficjalna reakcja rzeczni- kimś sensie uzasadniona. Czytamy i wi- łalności KRS i tam o tych wpadkach po polega na tym, że rzecznik sądu okrę-
ków prasowych jest często spóz
niona. Co dzimy, jak wymiar sprawiedliwości jest stronie legislatorów mówiłem. Ale wra- gowego czy apelacyjnego w zderzeniu
gorzej, bronią sądownictwa przez atak, oceniany. Nie mamy specjalnego wpływu cając do meritum. Tam, gdzie dochodzi z mediami ogólnopolskimi nie jest rów-
co nie jest najlepsze dla budowy auto- na kształt tworzonego prawa, to sprawa do ataku na niezawisłość sędziowską, tam noważnym partnerem, jest wręcz pew-
rytetu. Jest teraz sporo różnych, czasem polityków. W takim zakresie, w jakim Kra- KRS działa. Być może w odczuciu społe- nego rodzaju petentem. Jego wypowiedz

znakomitych, czasem mniej dobrych ra- jowa Rada Sądownictwa może wywierać czeństwa czy środowiska sędziowskiego można przekręcić, skrócić, a on niewiele
portów dokumentujących złe praktyki lub wpływ na proces legislacyjny  robi to, bo nie dość skutecznie czy odpowiednio, ale jest w stanie zrobić, bo w świat wyszła już
złe skutki działania wymiaru sprawiedli- pisze opinie do przedstawianych jej pro- na pewno w granicach wyznaczonych poprzednia wypowiedz
, która żyje swoim
wości. Nie zawsze jednak uwzględniają jektów aktów prawnych. Ale co się z nimi konstytucją i ustawą. Patrzę na sędzie- życiem. Media ogólnopolskie narzucają
one wszystkie skomplikowane mecha- dzieje, to pani profesor doskonale wie  w go Macieja Strączyńskiego, szefa Iustitii, pewien ton i rzecznicy rzeczywiście się
nizmy, które kryją się za orzeczeniami ogóle nie są uwzględniane. Wie pani też, która poszukuje organu będącego rzeczni- ich obawiają. Przykłady? KRS wielokrotnie
i pracą sądów. Mamy często do czynie- że np. prośby o opinie wpływają czasem kiem różnych interesów sędziów. Proszę apelowała o to, by nie robić reorganizacji
ZDJęCIA WOJTEK GÓRSKI
Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]
prawnik 17 19 paz
dziernika 2014 nr 202 (3843) gazetaprawna.pl
WALDEMAR żUREK
JAKUB JACYNA A
UKASZ BOJARSKI PROF. ROMAN DR MAREK NIEDUżAK
HAUSER
rzecznik Krajowej adwokat członek zarządu adwokat, współautor
Rady Sądownictwa Instytutu Prawa przewodniczący kilku raportów FOR
i Społeczeństwa Krajowej Rady dotyczących wymiaru
INPRIS Sądownictwa sprawiedliwości
79 sądów okręgowych, bo będzie kryzys mi, zwłaszcza biorąc pod uwagę ogromny nalez
ć formułę współpracy i budowy wi- ny mu prezes sądu, który wykonuje jego
z orzekaniem. Zamiast orzekać w warun- rozstrzał zagadnień, z którymi się stykają. zerunku. To jest nasze wspólne zadanie. polecenia. Tłumaczenie, że to nie nadzór
kach nieważności, lepiej się wstrzymać. Prawdą jest, że przepisy stawiają różne ministra, nie ma sensu, bo realnie wpływa
Niech spór rozstrzygnie Sąd Najwyższy Prof. Ewa A
ętowska Żeby była jasność, wycho- cele ministrowi, KRS, ale ta współpraca to na postawy sędziów.
w pełnym składzie. I ten przyznał sędziom dzą fatalnie kształceni z uniwersytetów& się nawiązuje i tylko wspólnymi siłami
rację. Co tymczasem podawały media? Że możemy coś zrobić. Jeżeli chodzi o wize- Prof. Ewa A
ętowska Bieda polega na tym, że
sędziom nie chce się orzekać! Nie można Prof. Małgorzata Gersdorf Ale to jest nasza runek sądów, to sędziowie powinni zwra- w uzasadnieniach wiele rzeczy pisze się
się było przebić z prawdziwym przeka- wina, pani profesor. y
le uczymy. cać uwagę, by właściwie go kształtować. na okrągło tak, żeby nic nie powiedzieć.
zem, że sędziowie mają wątpliwości, bo Tu jest pole do popisu dla prezesów, oni A jeśli który sędzia próbuje się wyłamać ze
w świetle orzeczeń uznawanych przez nas Jerzy Stępień Obawiam się jednak, że na- powinni się tym zająć. złej rutyny wyniosłego milczenia (przykład
za ugruntowane podpis wiceministra jest sza dyskusja zmierza w niewłaściwym s. Tulei czy zabierającej głos w mediach s.
nieodpowiedni! Pracujemy obecnie nad kierunku. Zastanawiamy siÄ™ nad tym, Prof. Roman Hauser WracajÄ…c do tego, o czym Piwnik), to dostaje po uszach. I to wiado-
inicjatywą, która dostarczy odpowiedzi w jaki sposób bronić sądownictwa jako mówił pan prezes, sędziowie też marzyli- mo od kogo. Bo potrafi się im dyscyplinar-
na pytania, jak pokazać dobre strony wy- takiego, bo ono jest z
le oceniane przez by o tym, aby zawód sędziego był koroną ki inicjować. A i od kolegów też obrywają
miaru sprawiedliwości. Mamy nowy skład społeczeństwo i media, a problem jest zu- zawodów prawniczych. Tylko ci, którzy za wychylanie się z szeregu.
KRS, nowego przewodniczącego, nowe pełnie w czym innym. Należy się zastano- aplikują do służby sędziowskiej spośród
plany i standardy, w tym dotyczące tak- wić nad tym, co poprawić w samej drodze przedstawicieli innych zawodów praw- A
ukasz Bojarski Pomysł powołania rzecznika
że organizacji prac rady. Poczekajmy rok, dochodzenia do stanowiska sędziowskie- niczych, aplikują nie do sądu rejonowego, sądów powszechnych funkcjonuje w obie-
półtora, a wierzę, że efekty naszej pracy go, w pozycji sędziego itd. Taką historię tylko najchętniej do SN z powodu różnicy gu od pewnego czasu. W KRS zastanawia-
staną się zauważalne, także w odbiorze opowiedział mi znajomy adwokat: pe- uposażenia. Dobry adwokat nie pójdzie do liśmy się kilkakrotnie nad poprawą polity-
społecznym. wien patron wysłał swojego aplikanta na sądu rejonowego. Sytuacja sądów admini- ki wizerunkowej i informacyjnej. Jesteśmy
rozprawę. Sędzia, który orzekał, asesor, stracyjnych jest lepsza pod tym względem, adresatem takich oczekiwań, ale trzeba
Prof. Małgorzata Gersdorf W moim odczuciu był jego kolegą ze studiów. Skończyła się dlatego tam nabór jest szerszy niż w są- pamiętać, że nie jesteśmy reprezentacją
istnieje przyzwolenie społeczne na atako- rozprawa, zdejmują togi, wszyscy wyszli, dach powszechnych, bo np. wojewódz- sędziów, lecz organem konstytucyjnym,
wanie sądownictwa i robienie z sędziów oni zostają. W pewnym momencie asesor kie sądy administracyjne są usytuowane w którego skład wchodzą też przedstawi-
chłopców do bicia. A jednostkowe złe sy- mówi:  Przekonałeś mnie, twój klient jest na poziomie sądów apelacyjnych, i tam ciele władzy ustawodawczej i wykonaw-
tuacje, które występują w każdym zawo- niewinny . Na co tamten:  To dlaczego go mamy już adwokatów, radców, przedsta- czej. Dobrze, gdyby była instytucja, która
dzie, są podnoszone do rangi zwyczaju, skazałeś? .  Bo gdybym ja go uniewinnił, wicieli świata nauki. prowadzi politykę informacyjną dotyczącą
normalności. Na pewno zdarzają się przy- a byłaby apelacja prokuratorska, to sąd II sądów. Nie nazywałbym jej jednak wize-
padki nieprawidłowego odnoszenia się instancji najprawdopodobniej by uchylił Sędzia Maciej Strączyński My nie mamy ja- runkową, gdyż cała ta retoryka mówiąca
do stron przez sędziów. Ale nie możemy wyrok. Jeśli natomiast ja go skażę, a ape- kichś kolizji z adwokatami. Mam kontakty o tym, by pokazywać dla równowagi do-
generalizować. Gdy zobaczymy w gaze- lacja będzie dobra, to najprawdopodobniej z Naczelną Radą Adwokacką i jest nam bre strony wymiaru sprawiedliwości, jest
cie  sędzia, sitwa, nepotyzm , to społe- sąd II instancji uniewinni twojego klienta, po drodze. Nam zależy na odpowiedniej retoryką obrony, a nie o to chodzi. Ważne
czeństwo odbiera to jako stan istniejący. a ja nie będę miał uchylonego wyroku . randze wymiaru sprawiedliwości, a oni jest to, by być transparentnym, pokazy-
A dlaczego sędziowie się nie bronią? Nie To rzecz straszna. Ale proszę słuchać dalej. chcą występować przed sądem, który ma wać wymiar sprawiedliwości społeczeń-
mają tego w zwyczaju. Nie mają zwyczaju Niedawno jechałem pociągiem z adwo- odpowiednią rangę. Podobnie nie mamy stwu, tłumaczyć jego mechanizmy, ale
wypowiadania się w swojej sprawie. Nie katem, który opowiadał mi, jak na apli- konfliktów z KRS, jeśli chodzi o perspek- też słuchać różnych głosów oceniających
zostali przyzwyczajeni do tego, by się bro- kacji sędzia, która była jego patronem, tywę patrzenia na sądownictwo. W ponad czy krytycznych, w tym pochodzących od
nić. To są wysokiej klasy specjaliści, którzy mówiła mu, że gdy ma wątpliwości, to 90 proc. zgadzamy się, gdy opiniujemy organizacji pozarządowych. By uniknąć
uważają, że mają milczeć, gdyż wypowia- raczej skazuje. Niech kolejna instancja projekty ustaw. Co do wizerunku sądów ataków, że chcemy uprawiać propagandę,
dają się tylko w wyrokach. Choć pani prof. uniewinnia. Takie myślenie u sędziów  była mowa o tym, że trzeba pewne rze- mówmy lepiej o przejrzystości i informo-
A
ętowska uważa, że nie są wysokiej klasy  to jest rzeczywisty problem. Uważam, czy ludziom tłumaczyć. Być może rzeczy- waniu. Kolejny ważny element naszej rze-
specjalistami. że droga dochodzenia do stanowiska sę- wiście potrzeba rzecznika sądów. Tak jak czywistości to brak badań empirycznych.
dziego jest zła. powiedział sędzia Żurek, nie ma rzecznika Posługujemy się dużą ilością plotek, ja-
Prof. Ewa A
ętowska Nie zawsze są. ministerstwa, jest rzecznik ministra. Ja kichś zasłyszanych gdzieś informacji, tak-
Dominika Sikora To przerażające, co pan to też tak postrzegam i nie oczekuję od że własnych doświadczeń czy intuicji, ale
Prof. Małgorzata Gersdorf Nie zawsze, ale jak mówi, bo jeśli tak myśli jeden sędzia, to niego reprezentowania sądownictwa. Były nie mamy twardych danych dotyczących
mają po 300 500 spraw w referacie, to inni pewnie też. pomysły ze strony któregoś ministra, by działania wymiaru sprawiedliwości. Gdy
trudno im być wysokiej klasy specjalista- utworzyć stanowisko rzecznika sądów. Brytyjczycy czy Skandynawowie coś re-
Jerzy Stępień Z mojego doświadczenia wyni- Co będzie, zobaczymy. Sędziowie są fa- formują, najpierw dają pieniądze i badają
ka, że sędzią może być ktoś, kto jest dobrze chowcami, którzy milczą, i to niedobrze. to, co chcą zmienić. Gdy ktoś ich atakuje,
wykształcony, ma doświadczenie i jest Wykształcono u nich taki odruch poprzez mają dane, dzięki którym mogą uczciwie
życiowo ustabilizowany. A obecne pokole- różnego rodzaju nadzór i teksty w rodza- przedstawić swoje stanowisko i argumen-
nia są tak bardzo zajęte organizowaniem ju  nie wychylaj się, sąd wypowiada się ty. Ministerstwo Sprawiedliwości, poza
sobie życia, że nie zostaje im wiele cza- w wyroku . Tu kłania się kazus sędziego gromadzeniem statystyk, nie prowadzi
Wyroki sądów, za którymi
su na refleksję. Sędzią się jest 24 godziny Igora Tulei. (Skazał on doktora Mirosła- takich badań, nie robią tego uniwersytety.
na dobę. A nie przez osiem godzin pracy wa G. za korupcję. W uzasadnieniu wyro- W ostatnich kilku latach było wiele inicja-
stać ma oczywiście
w sądzie. Dlatego powinniśmy myśleć ku porównał metody organów ścigania, tyw ze strony kolejnych ministrów. Mini-
sędzia  drań, sędzia
o tym, by tak zbudować karierę sędziow- w tym CBA, do tych z czasów stalinizmu. ster Kwiatkowski powołał w 2011 r. Radę
 leń, sędzia podatny ską, by trafiali tam ludzie o najwyższych Po ogłoszeniu wyroku w mediach szero- ds. efektywności wymiaru sprawiedliwo-
kwalifikacjach i doświadczeniu. ko go komentował, za co został odwołany ści, w której skład weszli także niezależni
na korupcjÄ™ politycznÄ…
z funkcji rzecznika warszawskiego sądu eksperci. Zastąpił go jego kolega partyjny,
czy dosłowną, to bardzo
Wojciech Hajduk Nie jestem przekonany, ds. karnych  red.). minister Gowin, i już miał inny pomysł.
czy te anegdoty są prawdziwe, podob- Jeśli określone postawy sędziów kształtu- Odwołał radę i chciał budować strategię
nośne tematy, które
nie jak nie wiem, czy prawdziwie oddają je nadzór, jeżeli zmiany, które nastąpiły  Wymiar sprawiedliwości 2020 w opar-
cudownie siÄ™ sprzedajÄ….
rzeczywisty stan rzeczy anegdoty, które w 2011 r., przez wszystkich sędziów były ciu o zespoły problemowe. Zaangażował
sędziowie opowiadają na temat adwoka- odbierane jako jego zwiększenie, to niech ludzi z całej Polski: profesura, praktycy,
A że to uproszczone,
tów. Jest pewna rozbieżność między tymi ministerstwo nie mówi, że jest inaczej. NGO. Odbyły się spotkania inicjacyjne, po
nie całkiem prawdziwe
środowiskami. W ocenie mojej i organu Niech przyjmie to do wiadomości, to ma czym nic się nie działo w poszczególnych
i niszczące zaufanie władzy, który mam zaszczyt reprezen- realny wpływ na postawy sędziów. Jeżeli ścieżkach tematycznych. Z kolei minister
tować, faktycznie jest moda na krytykę czują się nadzorowani, jeżeli czują zwięk- Marek Biernacki opierał się na departa-
i autorytet? Kogo to
sędziów. W tej rzeczywistości, w której szoną kontrolę, to im jest wszystko jedno,
obchodzi?
przyszło nam funkcjonować, należy od- czy robi to minister, czy podporządkowa- Dokończenie na str. 6
Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]
C6 DEBATA
Stan polskiego sÄ…downictwa
mencie strategii i deregulacji, który opra- się ze wszystkimi, jeśli jest ich niewielu, Oceniamy po kursach, językach? Przecież niach w prawie nasi sędziowie wznoszą
cował propozycję strategii. To wszystko na lub co najmniej z najlepszymi kandy- sędzia to także empatia, doświadczenie. się na wyżyny. Mamy problem z umie-
przestrzeni ledwie kilku lat. A potrzebna datami. Brakuje też standardów oceny Musi być okres próbny, który pokaże, kto jętnym przekazem uzasadnień orzeczeń
jest ciągłość, potrzebna jest trwała, stra- kandydatów ujednoliconych w skali kra- jest dobry, a kto nie. społeczeństwu  są z
le sprzedane. Jeśli
tegiczna refleksja i lepsza pamięć insty- ju. Ta sama opinia kolegium z różnych chodzi o ścieżkę kariery  nie potrafimy
tucjonalna. Moim zdaniem Krajowa Rada okręgów znaczy różne rzeczy. Sposoby A
ukasz Bojarski To, czy ktoś się sprawdza nic innego wymyślić. Ale są też pozyty-
Sądownictwa jest instytucją, która mogła- głosowania na zgromadzeniu ogólnym, w praktyce, jest ogromną wartością. Ale po wy. Mamy projekt ustawy o ustroju są-
by się stać zaczynem think tanku, który kolejna forma wyrażenia opinii o kan- drugiej stronie mamy wartość inną  nie- dów powszechnych naszych marzeń, nad
inicjuje, stymuluje i zachęca do refleksji dydacie, też są różne, gdyż sposób opi- zawisłość. Musimy je zatem ważyć. Czy sę- którym pracujemy od dwóch lat, mamy
na temat wymiaru sprawiedliwości. KRS niowania i głosowania opiera się o re- dzia poddawany próbie będzie niezawisły, już tezy, teraz trzeba znalez
ć legislatora,
jest teraz zarzucona sprawami personal- gulaminy, które te ciała same dla siebie czy też będzie przez całe dni i noce myślał, który przekona ministerstwo, że trzeba
nymi, ale ja widzę w niej olbrzymi poten- piszą. To się powoli zmienia na lepsze, jak go oceniają inni, od których zależy to, stworzyć nową u.s.p. KRS wypracowała
cjał. Rada mogłaby np. zastanowić się, co ale ciągle w niektórych sądach nie tyle czy on po tych trzech latach zda próbę, czy tezy do założeń do nowego ustroju są-
należy badać, zgłaszać listy problemów, opiniuje się kandydatów, ile dokonuje nie? Ważmy także te zagrożenia. dów, trzeba to obudować ustawą. Wi-
współpracować z socjologami. Zwłaszcza wyboru i oczekuje od KRS, że będzie no- zerunek sądów  pierwszy w Krakowie
że nie badamy nawet procesu nominacji tariuszem, jedynie potwierdzi wybór lo- Prof. Małgorzata Gersdorf Tryb wstąpienia wprowadziłem tzw. pokój dla prasy dla
sędziowskich, choć zmieniamy co parę kalnego środowiska. Kolejny element to do zawodu jest bardzo ważny i rola KRS dziennikarzy, gdzie można skorzystać
lat sposób naboru. Propozycja powrotu do szczegółowa opinia sędziego wizytatora nie może ograniczać się tylko do tego, że z akt pod nadzorem. Nie ma pośpiechu,
asesury wynika właśnie z wrażeń, intu- pokazująca sylwetkę kandydata  anali- przyjmuje sędziego. Rola KRS powinna nie ma tam dziennikarza pozostawione-
icji, przekonania, że ludzie, którzy przyszli zę jego pracy, projekty pism, orzeczenia być większa. Sędziowie nie lubią słowa go samemu sobie. Mamy zespół roboczy
do zawodu, nie mają przygotowania, nie (w zależności od zawodu, który wykonu-  korporacja , choć w ich przypadku mamy ds. poprawy wizerunku, który ma wy-
są sprawdzeni przez środowisko. Przyjdą je). W ogóle nie mamy siatki pojęciowej do czynienia właśnie z przyjmowaniem pracować nowe pomysły, i wierzę w to,
na salę sądową i nagle może się okazać, do przekazywania złych informacji o kan- do korporacji jak do każdej innej. Popa- że za 1,5 roku odbiór opinii społecznej
że się kompletnie nie nadają, a mają już dydatach (potem się okazuje, że wszyscy trzmy, jak to się tam odbywa w tych kor- sędziów i orzeczeń będzie inny.
dożywotnią nominację. Nie jest jednak po- wiedzieli o jakichś negatywnych cechach poracjach: zawsze jest jakiś mistrz, który
parta głębokimi badaniami. Bardzo mało kandydata, tylko nikt tego nie napisał). wprowadza kandydata. Może takie ele- Sędzia Maciej Strączyński Każdemu, kto
wiemy, gdy przystępujemy do poważnych Nie ma też szczegółowego profilu kom- menty zapożyczyć i poza już wymaganymi chciałby w jakiś sposób działać na rzecz
reform. Nie zastanawiamy się, jak polep- petencyjnego kandydata na sędziego, opiniami itd. można by wymagać jeszcze poprawy funkcjonowania czy wizerun-
szyć obecny proces nominacyjny, od razu czyli opisanego zespołu cech, jakie po- opinii i rekomendacji niezależnych osób, ku sądownictwa, mogę zaproponować
proponujemy gruntowną reformę. winien posiadać. Wiemy, że ma być me- niekoniecznie z mojego sądu, bo nie tylko ludzi, którzy działają w stowarzyszeniu
rytorycznie przygotowany, mieć wysokie liczy się wiedza, ale też etyka i to, czy sę- i są gotowi swoją wiedzą i doświadcze-
Wojciech Hajduk Pojawił się zarzut, że sę- kwalifikacje prawnicze, ale innych rzeczy dzia jest wewnętrznie niezawisły. niem się podzielić. Ale oni muszą mieć
dziowie milczą. Dla mnie jest to wielki nie ma opisanych. Mamy zaświadczenia świadomość, że to zostanie przez kogoś
komplement. Sąd jest trzecią władzą. Jeśli psychologiczne, które są dość zabawne Sędzia Maciej Strączyński Zwróćmy uwagę jesz- spożytkowane, a nie że ich praca znowu
rozstrzyga spór, to za sądem stoi autory- i ograniczają się do stwierdzenia  nie ma cze na jedną rzecz. Aby do sądu przyszedł pójdzie na marne. Tak jak poszły na mar-
tet państwa, sędzia nie ma więc pola do przeciwwskazań . Z kolei co do naboru przyzwoitej klasy adwokat czy radca, musi ne obszerne prace zespołu ds. poprawy
dyskusji, ona kończy się na sporządzeniu kandydatów z zewnątrz to jednak ciągle mu się to opłacać. Nie można go zniechę- funkcjonowania sądownictwa, chociaż
uzasadnienia. Wymiar sprawiedliwości dominuje w środowisku sędziowskim cać warunkami pracy i pogarszaniem po- dały one wyniki w postaci całych opra-
to nie targowisko. Co nie znaczy, że sądy myślenie, że wolimy naszych. Trzeba się zycji ustrojowej sędziego. A to się właśnie cowań tego, co można poprawić, by było
nie powinny mieć organu, który wszyst- zastanowić, jak to zmienić. Powtarzam, dzieje. Zgłaszają się czasem ludzie, którzy lepiej dla obywateli.
kie wątpliwości wyjaśni, zakomunikuje, brak nam strategicznej refleksji, badań. chcą przyjść do sądów tylko po to, by do-
poinformuje. Indywidualny sędzia powi- Jeśli intuicyjnie dochodzimy do wniosku, stać stan spoczynku, by pracować krótko. Prof. Ewa A
ętowska A czy można liczyć na
nien milczeć, ale sądownictwo i środo- że model jest zły, to wracamy do asesury. Trudno się dziwić, że sędziowie ich nie to, że Iustitia zrobi coś w rodzaju progra-
wisko sędziowskie powinno mieć organ, A nie zastanawiamy się, jak naprawić sta- chcą, skoro ci kandydaci chcą wejść w ich mu, żeby popracować nad rzecznikami
który będzie w ich imieniu mówić i wy- ry system, dobrze sprawdzić ludzi w ra- szeregi tylko dlatego, że nie płacił od- prasowymi? Albo że KRS będzie świecił
słuchiwać innych. mach istniejącej procedury. Przez drob- powiednio wysokich składek emerytal- przykładem? Mediom, gdy nie przychodzą
ne elementy, jak CV, spotkanie, można nych. Bardzo chętnie przyjmujemy i po- na konferencje prasowe, trzeba rozesłać
Dr Marek Niedużak To prawda, że mamy mało wiele zmienić. To oczywiście nie znaczy, zytywnie oceniamy młodych adwokatów gotowca na trzy czwarte strony, a nie na
twardych danych. Opierając się jednak na że wybieramy dziś po omacku kandyda- i radców prawnych. Zdarzają się takie dwie. Jak dostaną wsad, to wezmą, prze-
tych, które są dostępne, możemy stwier- tów niekompetentnych. Mówię o tym, jak przypadki i sędziowie wolą ich niż refe- tworzą, wykorzystają. To bardzo ważna
dzić, że Polska wydaje sporo na wymiar ułatwić proces, jak zwiększyć szansę, że rendarzy czy asystentów, bo oni mają na rzecz. Trzeba po ludzku napisać i rozesłać.
sprawiedliwości  0,85 proc. wydatków dokonamy słusznego wyboru. koncie samodzielną pracę merytoryczną. Apeluję do sędziego Żurka, aby przewo-
państwa  blisko dwukrotność średniej Nie było przy tym w ostatnich latach ta- dził takiej inicjatywie. W swoim czasie
europejskiej (0,44 proc.). Mamy też dużo Prof. Roman Hauser W pewnych elemen- kiej sytuacji, aby rok po roku kandydaci jako rzecznik praw obywatelskich robiłam
sędziów  27,8 w przeliczeniu na 100 tys. tach zgadzam się z tym, co powiedział do służby sędziowskiej szli tą samą drogą. prasowe konferencje, starając się o atrak-
mieszkańców, podczas gdy średnia w Unii pan A
ukasz Bojarski. Pozostawmy kwe- Wciąż ją się zmienia. cyjną formę dla mediów, można to też
to 18,9. Dlatego powinniśmy skupić się na stie normatywne. Bliska jest mi koncepcja Była aplikacja, to ją zniesiono. Powołano robić dziś, tylko regularnie, żeby zainte-
tym, jak efektywniej wydawać już dostęp- rozmowy z kandydatem, jak to doświad- Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokura- resowani się przyzwyczaili, można w ten
ne środki. Przykładem braku efektywno- czonemu belfrowi z długoletnim stażem tury, zaczęła funkcjonować, więc przesta- sposób wiele sprzedać. Takie konferencje
ści jest np. zbyt mało sędziów w sądach akademickim. Ale jak przeprowadzić roz- liśmy ją krytykować, choć byliśmy prze- to przecież instrument i dialogu, i popu-
rejonowych wielkich miast, gdzie wpływ mowy ze 130 kandydatami na kilkanaście laryzacji prawa.
spraw jest kilkudziesięciokrotnie wyższy stanowisk? Musimy wspólnie z MS pewne
niż przeciętnie. reguły doprecyzować, a inne opracować, Prof. Roman Hauser Wierzę, że podejmowane
ale KRS sam nie może tego zrobić, bo do już przez nas działania przyniosą pozy-
Sędzia Waldemar Żurek Co do równej dystry- tego nie ma podstaw prawnych. tywne zmiany. Jestem w tej szczęśliwej
Indywidualny sędzia powinien
bucji spraw  właśnie dlatego tak nalega- sytuacji, że nie myślę już o awansach
milczeć, ale sądownictwo i środowisko
liśmy na zniesienie nadzoru administra- Sędzia Waldemar Żurek To, co powiedział pan i w czasie kierowania KRS chciałbym
cyjnego. Gdyby pierwszy prezes SN wziÄ…Å‚ A
ukasz Bojarski, jest tylko częściową praw- doprowadzić do harmonijnej współpra-
sędziowskie powinno mieć organ,
na siebie znoszenie i tworzenie sądów dą. W aktach personalnych, prawie zawsze cy szeroko rozumianego wymiaru spra-
który będzie w ich imieniu mówić
oraz rozdzielanie etatów, to w ciągu kil- w dokumentacji, którą ma KRS, jest życio- wiedliwości. Nie wyobrażam sobie relacji
ku lat wyrównałoby się obciążenie spra- rys uwzględniający cały przebieg edukacji i wysłuchiwać innych KRS  ministerstwo o charakterze kon-
wami, bo etaty by naturalnie wygasały kandydata, zaczynając od tego, jaką szkołę frontacyjnym, bo nic dobrego z tego nie
i tworzyły się tam, gdzie jest taka potrze- podstawową skończył, mamy nawet opinie wyniknie. Cieszę się więc ze wspólnych
ba. Sądy administracyjne świetnie funk- wydawane przez osoby funkcyjne, jeśli ktoś ciwni jej powstaniu. A w jaki sposób KRS działań i powinno ich być więcej, są bar-
cjonują bez nadzoru administracyjnego, przechodził przez aplikację, to można tam ma ocenić człowieka, który pierwszy raz dziej nośne, mają dobry odbiór społecz-
mimo że orzekają w bardzo ważnych dla znalez
ć też negatywne opinie wyrażone wejdzie na salę sądową już jako sędzia, bo ny. Drobiazgi, które nas dzielą, nie mają
państwa sprawach, np. podatkowych czy wprost. Co do braku standardów  KRS wcześniej nie miał okazji, choć ma pra- znaczenia, bo wszyscy chcemy w końcu
budowlanych. pracuje nad standaryzacją swojej pracy, wo zgłosić swoją kandydaturę? Asesor, tego samego.
w ocenach cząstkowych bierzemy też pod który ma być kontrolowany, też będzie
A
ukasz Bojarski W proces nominacyjny pol- uwagę skończone studia podyplomowe, obecnie w sytuacji pewnego obciążenia Prof. Małgorzata Gersdorf Podpisuję się pod
skich sędziów, który obserwuję z bliska języki obce, kursy, te standardy tworzą się psychicznego. Ja nie czułem stresu, obaw, tymi apelami, ale chcę zwrócić uwagę na
od 4 lat, jest zaangażowanych wiele w radzie, szczególnie w ostatnich latach. potrzeby orzekania pod wyższą instancję, to, że wymiar sprawiedliwości to też ad-
osób i wykonują one ogromną pracę. Ale kiedy sam byłem asesorem. Ale to wyni- wokaci i radcowie prawni. Ja apelowała-
wciąż są tam rzeczy, które można zmie- Prof. Ewa A
ętowska A może zastanowilibyście kało z atmosfery w sądownictwie. Nie bym, żeby oni nie tylko negatywnie pa-
nić, poprawić. Mówiąc prowokacyjnie, się, czego rada nie powinna robić? Po co było wtedy świadomości wśród sędziów, trzyli na sędziów, ale wspierali ich dążenia
to jedyny zawód w kraju, gdzie można mają wyciekać do opinii publicznej in- że jest się poddanym kontroli admini- do poprawy warunków pracy i chwalili za
dostać pracę bez złożenia CV i odbycia formacje, jak to brutalnie potraktowano stracyjnej. Teraz oceny okresowe tworzą to, za co warto ich chwalić. Jeżeli będzie-
interview. Nie dostajemy od kandyda- niektórych kandydatów w postępowaniu mentalność typu  walcz o awans, bo jak my się nawzajem antagonizować, to sę-
tów CV, bo prawo tego nie wymaga. Nie awansowym? Jeżeli brak kultury praw- nie, to będziesz siedział w sądzie rejono- dziowie też zaczną się odzywać na temat
ma też obowiązku spotkania się z kan- nej piętnujemy na każdym kroku, to na- wym . Świadomość bycia kontrolowanym kruczków i wykrętów stosowanych przez
dydatami. Na podstawie wstępnej ana- wet gdy kogoś krytykujemy, to róbmy to może więc wpływać na asesorów. radców i adwokatów, by przedłużyć spra-
lizy akt osobowych i informacji, które w określonej formie. Mamy uogólniony wę, by coś spowolnić. Tylko współdziałanie
płyną ze środowiska, trzeba wyrobić so- brak kultury komunikowania się wszyst- Jakub Jacyna Przez większość adwokatów może zakończyć się sukcesem, jeśli sądy
bie zdanie o kandydacie, żeby wiedzieć, kich ze wszystkimi. zdecydowanie lepiej oceniane są sądy ad- będą złe, jeśli będziemy powtarzać hasła
z kim ma się do czynienia. Jest to trud- ministracyjne. Dostęp do zawodu sędziego  nepotyzm, korupcja , nie będzie sensu iść
ne, zwłaszcza jeśli chodzi o sferę, którą Wojciech Hajduk Problem polega na tym, że dla adwokatów jest iluzoryczny, jeśli już, to do sądu po sprawiedliwość. W obopólnym
na papierze trudno ocenić: charakteru, stal hartuje się w ogniu. Dla orzecznika do sądów administracyjnych, gdzie indziej interesie wszystkich leży to, by sądy były
usposobienia, komunikatywności, kultu-  ogniem jest asesura. Bardzo jej potrze- szans nie ma. System jest zniechęcający. dobre i były postrzegane dobrze. Media
ry osobistej. KRS coraz częściej zaprasza bujemy. Możemy tworzyć formalne wy- mogą pisać o wynaturzeniach, ale pokaż-
na rozmowy, tym bardziej że stworzono magania, ale mamy kandydatów i nie wie- Sędzia Waldemar Żurek Mamy dużo zarzutów cie też dobrych sędziów. Warto odwoływać
możliwość robienia tego przez telebim, my, jak ich oceniać, bo nie mają żadnego do legislacji, wiemy, jak często zmieniają się do pozytywnych przykładów.
ale wciąż jest ich bardzo mało. Według dorobku. Dajemy dożywotnie nominacje się kodeksy, czyli fundamentalne dla sę-
mnie powinien być obowiązek spotkania osobom, choć nie wiemy, jak się sprawdzą. dziów akty prawne. Przy tych zawirowa- Debatę opracowała Emilia Świętochowska
Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]
prawnik 17 19 paz
dziernika 2014 nr 202 (3843) gazetaprawna.pl
Sądy bronią adwokatów przed ich klientami
sporządzając w ustawowym terminie wy- Jak wskazał SN w wyroku z 13 czerwca
Stan faktyczny czerpujÄ…cÄ… i merytorycznÄ… opiniÄ™ o braku 2008 r. (sygn. akt I CSK 514/07) w sytu-
podstaw do wniesienia skargi. Kobieta nie acji, gdy podstawÄ… roszczenia odszkodo-
W 2003 r. kobieta (powódka) darowała ustąpiła i wniosła apelację. Nie została ona wawczego dochodzonego od pełnomoc-
wnukom gospodarstwo rolne. Następnie jednak uwzględniona. nika procesowego jest twierdzenie, że
nieruchomość ta została darowana cór- z jego winy strona przegrała proces, za-
ce powódki. Córka udzieliła matce peł- chodzi konieczność zbadania, czy wynik
nomocnictwa do zarządu i administro- Uzasadnienie procesu mógł być inny, przy założeniu
wania nieruchomością. I tak powódka należytego wypełnienia obowiązków
wniosła pozew, domagając się wypłaty Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyro- przez pełnomocnika.
EWA MARIA
odszkodowania za szkody wyrządzone na ku z 4 kwietnia 2014 r. oddalił apelację
RADLIńSKA nieruchomości przez dziki i łosie. Sąd od- (sygn. akt VI ACa 1253/13). Wskazał, że
dalił jednak powództwo z uwagi na brak adwokat i radca prawny odpowiadają
ewa.radliń[e-mail]
legitymacji czynnej po stronie powódki, za szkodę wyrządzoną mocodawcy na Komentarz
która nie jest ani właścicielem, ani posia- skutek swoich zaniedbań i błędów pro-
daczem gruntu. Wniesioną przez kobietę wadzących do przegrania sprawy. Pod- Bartłomiej Przymusiński
apelację sąd II instancji oddalił. Na wnio- stawą tej odpowiedzialności mogą być sędzia
sek kobiety sąd apelacyjny ustanowił dla zarówno art. 415 kodeksu cywilnego, jak
niej pełnomocnika z urzędu do sporzą- i art. 471 k.c. W naturze Polaków leży procesowanie
dzenia i wniesienia skargi kasacyjnej oraz Powódka w apelacji podniosła zarzut się do samego końca. Polacy rzadko za-
zastępowania powódki w postępowaniu naruszenia art. 415 k.c., co wskazuje, że wierają ugody, często odwołują się od
Odmowa
przed Sądem Najwyższym. odpowiedzialność pozwanego wywodzi orzeczeń sądów do wyższej instancji
I tak adwokat został powiadomiony z czynu niedozwolonego. Na niej więc i bardzo często oczekują od zawodowych
z przyczyn
o wyznaczeniu go pełnomocnikiem po- spoczywał ciężar wykazania, że zacho- pełnomocników, że ci będą im w tym
wódki, o czym powiadomił kobietę, poda- wanie adwokata polegające na odmo- pomagali. Jeżeli strona jest reprezento-
merytorycznych
jąc jej swój numer telefonu i dwa adresy wie sporządzenia skargi kasacyjnej na wana przez zawodowego pełnomocnika,
mailowe, a także niezwłocznie zapoznał rzecz powódki stanowiło delikt w ro- to do jego etycznych obowiązków należy
sporzÄ…dzenia
się z aktami sprawy. W rozmowie tele- zumieniu art. 415 k.c., a więc narusza- informowanie strony, które działania
fonicznej poinformował klientkę, że ma ło obowiązek powszechny, ciążący na procesowe są pozbawione szans na po-
skargi kasacyjnej wątpliwości co do zasadności wnoszenia każdym podmiocie. Nie sposób w świe- wodzenie. Nikt nie oburza się, że lekarz
skargi kasacyjnej, udzielając jej porady tle przepisów określających zakres obo- odmawia pacjentowi kuracji niezgodnej
prawnej w zakresie dalszego postępowa- wiązków pozwanego jako pełnomocnika z zasadami wiedzy medycznej, tak więc
przez adwokata
nia i możliwości dochodzenia odszko- ustanowionego z urzędu uznać, iż miał nie jest niczym nagannym, że adwokat
dowania od Skarbu Państwa. Tak więc on bezwzględny obowiązek sporządze- odmawia wniesienia skargi kasacyjnej.
ustanowionego
prawnik zawiadomił o braku podstaw do nia skargi kasacyjnej na rzecz powódki. Na pełnomocniku ciąży obowiązek sta-
wniesienia skargi kasacyjnej, załączając W uchwale z 21 września 2000 r. (sygn. rannego działania, ale też dokonywania
z urzędu nie jest
opinię odnoszącą się do kwestii legity- akt III CZP 14/00) podjętej w składzie 7 czynności procesowych zgodnie z dobry-
macji czynnej powódki. Takie samo pismo sędziów SN wskazał, że adwokat usta- mi obyczajami (art. 3 kodeksu postępo-
nieudzieleniem
przesłał kobiecie. Klientka pozwała adwo- nowiony dla strony przez sąd może wania cywilnego). Adwokaci i radcowie
kata. Zażądała od niego kwoty 83 tys. zł odmówić sporządzenia kasacji, jeżeli prawni nie są  petentami sądów, lecz
pomocy prawnej
(czyli tyle, ile domagała się w poprzednim byłaby ona niedopuszczalna lub oczywi- współtwórcami wymiaru sprawiedliwo-
procesie odszkodowawczym), z powodu ście bezzasadna. Adwokat ustanowiony ści. Rola ich jest nie mniej ważna od roli
strat wyrządzonych jej przez prawnika na przez sąd dla strony w postępowaniu cy- sędziów. W sprawozdaniu pierwszego
skutek samodzielnego podjęcia przez nie- wilnym powinien z pełnym wykorzysta- prezesa Sądu Najwyższego z działal-
go decyzji o rezygnacji z wniesienia skargi niem wiedzy fachowej odpowiedzialnie ności w 2011 r. wspomniano, iż  nadal
kasacyjnej. Sąd okręgowy oddalił powódz- ocenić, czy kasacja przysługuje i czy nie wnoszone są, i to przez fachowych peł-
two. Uznał, że powódka nie wykazała, że byłaby oczywiście bezzasadna. Pozwany nomocników, skargi kasacyjne i kasacje
żądana kwota rzeczywiście się jej należała jako pełnomocnik z urzędu negatywnie wadliwie sformułowane i uzasadnione,
i że zawiśnięcie przedmiotowej sprawy ocenił możliwość skutecznego wniesie- bardzo obszerne, z przypisami oraz cy-
przed SN było możliwe. Kobieta prowa- nia skargi, uzasadniając swoje stanowi- tatami z piśmiennictwa i orzecznictwa,
dziła w pismach procesowych polemikę sko w sporządzonej opinii prawnej, tym w których zaciera się podstawowy wa-
z ustalonym przez sąd apelacyjny stanem samym nie ma podstaw do uznania, iż lor środka zaskarżenia, jakim jest kon-
faktycznym, podczas gdy skargę kasacyjną dopuścił się deliktu uzasadniającego przy- kretność zarzutów i siła argumentów".
można oprzeć tylko na naruszeniu prawa jęcie jego odpowiedzialności na podstawie Kwestia ta bez wątpienia powinna być
materialnego. Zarzut dotyczący ustalenia art. 415 k.c. SA nie znalazł też podstaw do przedmiotem refleksji samorządów za-
faktów czy oceny dowodów nie może być uznania, że pozwany w sposób nienależy- wodowych, bowiem w przeciwnym razie
podstawą skargi kasacyjnej. W ocenie sądu ty wykonał swoje obowiązki wynikające będzie powracał postulat wydzielenia
odmowa sporządzenia przez pełnomocni- z funkcji pełnomocnika z urzędu, co mo- z adwokatury i radców prawnych grupy
ka skargi nie stanowi naruszenia prawa. głoby uzasadniać jego odpowiedzialność prawników uprawnionych do występo-
Prawnik dochował należytej staranności na podstawie art. 471 k.c. wania w SN.
problem prawniczych książek
Polski prawnik nie rozwiąże problemów książką
ą książki i książki. Można pisać np. o negocja- dlatego wydawnictwa nie równie ciekawa. Prawnicy jakichkolwiek wskazówek na
Jedne czyta się cjach i nigdy nie siadać do oferują nam takich książek? wykonujący praktykę ten temat (przecież konku-
z zapartym tchem, profesjonalnych negocjacji? Kiedy byłem na jednej samodzielnie stanowią rencja im nie pomoże),
S
a drugie odstawia na Można. Czy jest to jednak z konferencji zagranicznych absolutnie wyróżniającą się proponuje się książki właśnie
półkę z zamiarem przeczyta- przekonywujące? I czy w Stanach Zjednoczonych, podgrupę zawodową. na ten temat. To inna
nia, jak będzie czas. A jak to zawartość książki pomoże którym to konferencjom Napotykają problemy, specyficzna grupa, ale nie
wygląda z książkami dla mi lepiej negocjować? towarzyszą obowiazkowo z którymi muszą radzić sobie pozostawiona sama sobie
prawników? Zapewne hitami Kupiłem kiedyś wyjątko- wydawnictwa prezentujące sami i to nie tylko z dziedziny  w książkach znajdują to,
są komentarze. Pozostałe wo grubą książkę o swoje książki, wziąłem do ręki stricte zawodowej ale czego potrzebują. Są jeszcze
Maciej
książki, a raczej ich autorzy, marketingu usług prawni- książkę ,,Emerytura dla i zarządzania mini kancela- książki o prowadzeniu
Bobrowicz
koncentrują się na tzw. czych napisaną przez prawników . Spodziewałem rią. O ile ci z kancelarii kancelarii, o komunikacji,
radca prawny
twardej wiedzy. Jedne są znających się niewątpliwie się, że jest poświęcona średnich, małych i wielkich o obsłudze klienta, przekony-
zapewne ciekawe, inne nie. na tej dziedzinie wiedzy budowaniu planów finanso- pracują razem, wspierają się, waniu i budowie argumenta-
Kontynentalni prawnicy profesorów kilku zacnych wo-emerytalnych. I jakież mają możliwość przedyskuto- cji w procesie sądowym,
szukają wiedzy i komentarzy zagranicznych uczelni. było moje głębokie zdziwie- wania problemów  to ci, o budowaniu umów... ba o
do niej, a jeśli zaś pojawi się Zainspirowała mnie do nie, gdy okazało się, że którzy pracują, solo, są sami. rodzajach wynagradzania,
wyjątkowo jakaś książka z napisania kilku felietonów. publikacja opisuje sposoby Stanowią największą grupę a nawet o sposobach wysta-
zakresu miękkich umiejęt- W praktyce kancelaryjnej zakończenia prawniczej nie tylko w USA, ale i w wiania faktur. Anglosaskie
ności, to i tak napiszą ją niestety nie pomogła mi ścieżki kariery zawodowej. Wielkiej Brytanii i w Polsce. podejście jest inne, ponieważ
teoretycy. w niczym. A może problem Nie wycofania się z niej, ale Dostrzega się to w krajach an- docenia drugą stronę
Nie mam nic przeciwko jest gdzie indziej: prawnicy, dalszego funkcjonowania w glosaskich: sÄ… nieco innym kompetencji prawniczych,
prawnikom zajmującym się którzy są praktykami, nie spółce prawniczej w mniej biznesem, mają inne potrzeby czyli miękkich umiejętności.
na uczelniach wiedzą chcą pisać książek o soft aktywny sposób i dalszego i inną specyfikę zawodu. I dla Niestety polscy prawnicy
prawniczą i piszącym skills? A może ci, ktorzy partycypowania w ,mniej- nich są specjalnie im w zasadzie nie przeczytają
książki. Ale czyż nie bardziej mają głęboką prawniczą szym stopniu w osiąganych dedykowane książki. Inna na temat praktycznych
przemawiającym argumen- wiedzę, nie potrafią jej zyskach! To partycypowanie ciekawa obserwacja: tym, możliwości rozwiązań swoich
tem do potencjalnego praktycznie przetłumaczyć? to właśnie emerytura. Nie którzy dopiero zaczynają problemow w żadnej
czytelnika jest to, że jej A może my prawnicy nie była to jedyna książka, którą karierę zawodową, czyli tzw. z polskich książek. Bo ich po
autor jest praktykiem? chcemy ich kupować i wziąłem do ręki. Kolejna była start upom, szukającym prostu nie ma. Oprac. PB