Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
prawnik
PiÄ…tek  niedziela | 28 30 marca 2014
Szukajcie,
a znajdziecie.
Inny przepis
Czy sÄ…dy w swoich orzeczeniach powinny siÄ™
powoływać na artykuł, który został
przez TK uznany za niekonstytucyjny
przy jednoczesnym stwierdzeniu,
że utraci on moc dopiero za jakiś czas?
RYS. JAROSA
AW A
OKIETEK
Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]
C2
biblioteka prawnika
polemika na poczÄ…tek
Informacja publiczna
okiem prawnika
O nowym modelu procesu karnego.
Prawo dostępu do informacji o dzia-
łalności organów władzy publicznej
I obawach prof. Lecha Gardockiego
oraz osób pełniących funkcje publicz-
ne przysługuje każdemu obywatelowi.
Gwarantują je liczne regulacje między-
narodowe, ustawy, a przede wszystkim Profesor Gardocki przechodzi do po- wizować strony postępowania i na tyle,
Jeżeli pozwolimy na
konstytucja. Mimo tego w wielu przy- rządku dziennego nad faktem, że moż- na ile to możliwe, zrównać ich pozycje
padkach żądanie udzielenia wiadomości liwości obecnego modelu postępowania procesowe. Nowela czyni to otwierając
ugruntowanie siÄ™
o działalności osób piastujących funk- karnego, będącego w swym zasadniczym  zwłaszcza przed obroną  nieznane
cje publiczne czy instytucji państwo- przekonania, trzonie spuścizną po minionej epoce, obecnie perspektywy. Wyrównuje wszak
wych spotyka się z odmowną decyzją uznać trzeba za wyczerpane. Dla niko- szanse procesowe stron, w znacznie szer-
że nowela niesie za
urzędników lub nie zawsze zgodnymi go nie jest wszak tajemnicą, że postępo- szym zakresie otwierając prawo do ko-
z prawem próbami utrudnienia dostę- wania karne w Polsce są nieakceptowal- rzystania z pomocy prawnej ex officio.
sobą wyłącznie zło
pu do danych. W jakich przypadkach nie przewlekłe, co dotyczy także i tych, Co jeszcze można zrobić?
taka odmowa jest zasadna, kiedy moż- w toku których podejrzani, a następnie
i nie zaowocuje
Żeby zostało po staremu
na ograniczyć prawo do informacji pu- oskarżeni, pozbawieni są wolności. Stan
blicznej, a kiedy bezwzględnie należy ten spotyka się nieustannie z krytyką ze Dyskusja wolna od konstruktywnych pro-
niczym dobrym,
udzielić jej obywatelowi? Odpowiedzi na strony Europejskiego Trybunału Praw pozycji jest doprawdy niezmiernie ryzy-
to i wiele innych pytań można znalez
ć Człowieka i niemało kosztuje polskiego kowna. Nie ulega bowiem wątpliwości, że
to rzeczywiście może
w monografii dr Joanny Taczkowskiej- podatnika, którego ostatecznie obciążają powodzenie reformy w wielkim stopniu
-Olszewskiej. sowite odszkodowania wypłacane oskar- zależy od tzw. czynnika ludzkiego. Prak-
spotkać ją totalne
Autorka omawia w niej dostęp do in- żonym (także oskarżonym słusznie). Po- tyka ukształtowana pod rządami obec-
formacji publicznej w ujęciu instytucji stępowania nadmiernie przewlekłe nie nego modelu zakorzeniona jest głęboko
fiasko.
prawnej, pokazując pozytywne i nega- tylko uderzają w zagwarantowane kon- wśród uczestników gry procesowej i w
tywne aspekty zagadnienia. Prezen- Defetystyczna stytucyjnie prawo do rozpoznania spra- zwiÄ…zku z tym istnieje realne niebezpie-
towana książka, z uwagi na wybitnie wy bez zbędnej zwłoki, ale są także nad- czeństwo, iż zaakceptowanie nowych ról
krytyka okaże się
naukowy charakter, jest adresowana miernie kosztowne, co  pomimo skoku procesowych, a także odmiennych metod
przede wszystkim do prawników po- cywilizacyjnego Polski w ostatnich latach działania, nie będzie takie proste.
wówczas
szukujących wnikliwego ujęcia zagad-  nie jest okolicznością bez znaczenia. Co więcej, nowe rozwiązania skon-
nienia. Z pewnością zawarte w niej Nie może w tej sytuacji dziwić, że do- struowane zostały w sposób ostrożny
samospełniającą się
informacje będą przydatne także dla strzeżono potrzebę zmian. Wybór drogi, i w gruncie rzeczy nie wykluczają defi-
urzędników, którzy w ramach wyko- na którą pchnięto polski proces karny, nitywnie możliwości procedowania po
przepowiedniÄ…
nywania swoich obowiązków zawo- został poprzedzony wszechstronnymi staremu. Mają zaś dostarczyć organom
dowych zajmują się sprawami zwią- konsultacjami zarówno ze środowiskami procesowym oraz stronom procesu na-
zanymi z udostępnianiem informacji naukowymi, jak i z praktykami. Oczy- rzędzi, których wykorzystanie mogłoby
obywatelom. Ale na lekturze skorzystać wiście wybrana droga nie jest jedyną pozwolić na bardziej efektywne działa-
mogą też przeciętni Kowalscy nie za- możliwą. Wybrano ją dlatego, że w po- nie. Jeżeli więc pozwolimy na ugrunto-
wsze świadomi, że informacja publiczna wszechnym mniemaniu nie ma po pro- wanie się przekonania, że nowela niesie
to nie tylko wiadomości udostępniane stu takiej, która niosłaby większe szanse za sobą wyłącznie zło i  jak to założył
w internetowym Biuletynie Informacji na uzdrowienie sytuacji. Bez wątpienia, prof. Gardocki  nie może przynieść ni-
Publicznej i możliwość przysłuchiwa- konkretne rozwiązania legislacyjne, któ- czego dobrego, to rzeczywiście może spo-
nia się obradom rady gminy. Co więcej, re budują nowy model postępowania tkać ją totalne fiasko. Defetystyczna kry-
bezprawne nieudostępnienie informa- karnego, mogą być kwestionowane. tyka okaże się wówczas samospełniającą
cji publicznej może stanowić przestęp- Kontradyktoryjność, na której oparty się przepowiednią.
stwo, za które grozi kara nawet do roku jest nowy model polskiego procesu kar-
więzienia. AM nego, ma to do siebie, że może jej być
w procesie więcej lub mniej. Postępo-
Jeżeli jedyną
Joanna Taczkow- wanie przygotowawcze, które poprze-
konkluzjÄ… jest
ska-Olszewska, dza kontradyktoryjną fazę procesu, może
sugestia, iż
 Dostęp do informacji być w mniejszym lub większym stopniu
publicznej w polskim zredukowane, co pozostaje w zwiÄ…zku
 jest jeszcze
systemie prawnym , z zakładanym poziomem skuteczno-
wystarczajÄ…co
Warszawa 2014, ści ścigania karnego. Postępowanie od-
PROF. PIOTR HOFMAÅ„SKI
wyd. C.H. Beck woławcze może być bardziej lub mniej
dużo czasu, aby
przewodniczÄ…cy Komisji
reformatoryjne lub kasacyjne, co pozo-
Kodyfikacyjnej Prawa Karnego,
z przyjętych
staje z kolei w powiÄ…zaniu z poziomem
sędzia Sądu Najwyższego, profesor
Uniwersytetu Jagiellońskiego jego gwarancyjności. Wszystko to mogło
rozwiązań się
i pewnie wciąż jeszcze może być przed-
wycofać , to żadną
miotem dyskusji. Wydaje się jednak, że
Z dwóch rodzajów polemik zdecydowa- nie jest wygórowanym oczekiwaniem, miarą wypowiedz

Michał Królikowski,
nie wolę tę konstruktywną. Otwiera ona iż podejmujący krytykę wybranych roz-
cytat tygodnia
ta nie może
wiceminister sprawiedliwości,
pole dyskursu nad zgłoszonymi argu- wiązań wskaże się takie kierunki i takie
w wywiadzie na Å‚amach DGP
być uznana za
mentami i dzięki temu zazwyczaj do- rozwiązania, które mogą okazać się lep-
brze służy sprawie. Na łamach  Prawni- sze z punktu widzenia celu, jaki chcemy
konstruktywnÄ…
ka przeczytałem ostatnio felieton pod osiągnąć.
Czy można na gruncie
znamiennym tytułem  Jak na amery-
Nie, bo nie
kańskim filmie (DGP 51/2014) autorstwa Do wejścia w życie nowych rozwiązań
obecnych przepisów
prof. Lecha Gardockiego, który obszernie Niestety, głosy krytyki, które czytamy pozostało jeszcze sporo czasu. Wydłużo-
wypowiedział się na temat rekodyfikacji i które słyszymy, są raczej bezproduk- ne vacatio legis powinno posłużyć zapo-
ukształtować inną kulturę
prawa karnego procesowego dokonanej tywne. Najczęściej pochodzą one od tych, znaniu się z czekającymi nas nowościa-
nowelą do kodeksu postępowania kar- którzy w związku z wejściem w życie no- mi i rzeczowej dyskusji. Dyskusje takie
nego z września ubiegłego roku (wejdzie weli obawiają się większego niż dotąd rzeczywiście toczą się na łamach prasy
postępowania prokuratorów
ona w życie  w swej zasadniczej części obciążenia pracą i wyrażają obawę o jej prawniczej, a także w ramach zakrojo-
 1 lipca 2015 r.) Ponieważ autor tego jakość. To można nawet w jakimś sensie nego na szeroką skalę programu szkoleń
i sądów? Tak. Jednak lata
felietonu zarzucił mi brak wyobraz
ni zrozumieć. Gorzej jest, jeżeli destruktyw- sędziowskich i prokuratorskich firmo-
i niepoprawny optymizm w kwestii po- ne  nie uzasadnione jest jednym tylko wanego przez Krajową Szkołę Sędziów
praktyki dowodzą, że konieczna
wodzenia przyjętej reformy, nie mogę argumentem:  bo nie . Z ubolewaniem i Prokuratorów. Czas, jaki jeszcze upłynie
jego słów pozostawić bez odpowiedzi. muszę zauważyć, że niemal wszystkie do wejścia w życie noweli, pozwoliłby też
zasłyszane głosy krytyki nie są poprze- z pewnością na dokonanie jakichś korekt
musiałaby być zbiorowa hipnoza.
Destruktywna krytyka
dzone uważną lekturą uchwalonej usta- ustawy. Do tego potrzebna jest jednak
Niestety, wypowiedzi prof. Gardockiego, wy nowelizującej kodeks, a w każdym dyskusja konstruktywna. Jeżeli jedyne
Proszę nie traktować tego jako
znakomitego przecież znawcy prawa razie lekturą, której towarzyszyłaby wola twierdzenie krytyczne sprowadza się do
karnego i niekwestionowanego autory- zrozumienia jej sensu. Chyba podobnie przyrównania nadchodzącego procesu
wypowiedzi protekcjonalnej czy
tetu w tej dziedzinie, nie wnoszą do dys- jest z wyrażoną między wierszami tek- do modelu anglosaskiego, a jedyną kon-
kusji nad reformą niczego. Gorzej, jego stu prof. Gardockiego obawą, że nowy kluzją wypowiedzi dyskutanta jest suge-
krytykę uznać muszę za zdecydowanie polski proces karny będzie procesem dla stia, iż  jest jeszcze wystarczająco dużo
prześmiewczej, raczej jako wyraz
destruktywną także z innego powodu. bogatych. A dzisiaj nie jest?  chciałoby czasu, aby z przyjętych rozwiązań się
Wpisuje się ona bowiem w rozlegający się zapytać. Bezkrytyczna wiara w obiek- wycofać , to żadną miarą wypowiedz
ta
bezradności, uzasadniającej
się ostatnio tu i ówdzie defetystyczny tywizm aparatu ścigania i w paternalizm nie może być uznana za konstruktywną.
lament, który w moim przekonaniu nie sądu niejednego zaprowadziła już na ma- Wobec zastanego stanu rzeczy postulat
potrzebę sięgnięcia po skuteczne
znajduje żadnego sensowego uzasad- nowce. Zakładana przez nowelę bierność pozostawienia wszystkiego po staremu
nienia, a jest do tego prawdziwie nie- sądu w postępowaniu dowodowym za- ocenić więc trzeba jako nawoływanie do
bezpieczny. funkcjonuje wówczas, gdy uda się zakty- kapitulanctwa.
narzędzie zarządcze
 Prawnik powstaje we współpracy z Krajową Radą Sądownictwa Naczelną Radą Adwokacką Krajową Radą Komorniczą Krajową Radą Notarialną
Krajową Izbą Doradców Podatkowych Krajową Radą Radców Prawnych
FOT. MAT. PRASOWE
Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]
prawnik 28 30 marca 2014 nr 61 (3702) gazetaprawna.pl
Prawniczka znad morza
SamorzÄ…d radcowski po raz pierwszy w swojej
historii powołał Komisję Praw Człowieka.
Koordynację prac gremium powierzył
mec. Magdalenie Witkowskiej
wie kwituje krótko:  Sprawiedliwości
Paulina Szewioła
stało się zadość.
[e-mail]
Mecenas Witkowska posiada także bo-
hciała zostać architektem, ale gate doświadczenie w obsłudze praw-
pomysł ten skutecznie wy- nej podmiotów gospodarczych, w tym
perswadowała jej w liceum banków, przedsiębiorstw z branży mo-
nauczycielka matematyki, toryzacyjnej, spożywczej, produkcyj-
Ctwierdząc, że nie ma predys- nej oraz spółdzielni mieszkaniowych.
pozycji do nauk ścisłych. Zdecydowała W środowisku znane i docenianie jest
się więc na studia prawnicze.  Był to jej zaangażowanie w działania na rzecz
bardziej wybór z rozsądku niż z miłości praw kobiet. Jest laureatką  Kryształo-
 śmieje się po latach mec. Witkowska. wego serca , nagrody, którą samorząd
Jednak okazał się na tyle trafiony, że te- radcowski przyznaje osobom szczególnie
raz radczyni na każdym kroku podkreśla aktywnym w świadczeniu bezpłatnej po-
to, jak bardzo lubi swój zawód. mocy prawnej. Swoją pracę pro publico
Karierę zaczynała w Państwowym bono traktuje jak służbę.  Wykonujemy
Arbitrażu Gospodarczym, a gdy ten zawód zaufania publicznego. Aby je budo-
przekształcony został w wydziały go- wać, powinniśmy wspierać społeczność,
spodarcze sądów powszechnych, konty- w której funkcjonujemy  tłumaczy mec.
nuowała praktykę orzeczniczą w sądzie Witkowska. I jak sama podkreśla aktyw-
rejonowym, a następnie wojewódzkim ność w sferze non  profit to świetny spo-
w Gdańsku. sób na zawodowe spełnienie i czerpanie
RadcÄ… prawnym formalnie jest od prawdziwej satysfakcji z tego co siÄ™ robi.
1994 r. Od tego czasu zdążyła wyrobić Jeżeli dodamy do tego jej zaangażo- obywateli.  Wiedza naszego społeczeń- czym, a obecnie prowadzimy razem
sobie opinię cenionego eksperta m.in. wanie w akcje społeczne organizowane stwa w tym zakresie stoi wciąż na bar- kancelarię. I mogę powiedzieć, że do-
z zakresu ochrony dóbr osobistych. To przez gdańską izbę, to powierzenie jej dzo niskim poziomie, dlatego tak ważne bro klienta od zawsze stanowiło dla niej
ona reprezentowała premiera Donal- funkcji przewodniczącej Komisji Praw są działania zmierzające do upowszech- najwyższą wartość. Jej zaangażowanie
da Tuska w głośnym sporze z Jerzym Człowieka Krajowej Rady Radców Praw- nienia tej problematyki w ludzkiej świa- w pracę zawodową jest naprawdę god-
Urbanem, wydawcą i redaktorem na- nych wydaje się decyzją wręcz oczywi- domości  tłumaczy. ne podziwu  opowiada Joanna Gibas-
czelnym tygodnika  NIE , w związku stą. Zespół, którym pokieruje Magdalena Oprócz tego udziela się w samorzą- -Kobierecka, radca prawny, wspólnik
z primaaprilisową publikacją gazety Witkowska, ma za zadanie popularyzo- dzie radcowskim, a swoje doświadczenie kancelarii radców prawnych Gratus s.c.
 Tusk na podsłuchu . W artykule za- wać informacje o efektywnej ochronie w medialnych sprawach wykorzystu- W wolnych chwilach mec. Magdalena
rzucano szefowi rządu, że podczas me- praw człowieka oraz reagować na po- je także w pracy rzecznika prasowego Witkowska ćwiczy jogę i czyta litera-
czu piłkarskiego używał nieparlamen- jawiające się naruszenia wolności jed- gdańskiej izby. turę faktu, a w szczególności biografie
tarnych zwrotów. Witkowska sprawę nostki. Do jego kompetencji należeć bę- Wśród współpracowników ma opi- wybitnych ludzi. Poświęca się również
wygrała, a na łamach gazety ukazały dzie także monitorowanie orzecznictwa nię osoby pracowitej i oddanej sprawom nauce francuskiego, którą rozpoczęła ze
się przeprosiny za publiczne podanie ETPC oraz kontrola implementacji wy- klientów.  Obserwuję karierę mec. Wit- względów zawodowych, ale wciągnęło
nieprawdziwych informacji, godzących roków trybunału. Sama mec. Witkow- kowskiej od samego początku, czyli od ją to na tyle, że obecnie szlifuje język
w dobra osobiste premiera. Sama pełno- ska dostrzega w tym projekcie szansę czasów aplikacji. Pracowałyśmy razem także dla przyjemności. Włada też an-
mocniczka rozstrzygnięcie w tej spra- na podniesienie świadomości prawnej w Państwowym Arbitrażu Gospodar- gielskim i rosyjskim.
prosto ze Strasburga
Wymazane obywatelstwo
Pamiętamy film  Terminal skali prawo do rezydentury na Trybunał w wyroku izbo- podjąć władze Słowenii, aby rytetowego załatwienia według
z Tomem Hanksem. Bohater terytorium Słowenii, niemniej wym (7 sędziów) 13 lipca 2010 r. uniknąć efektu  wymazania , procedury pilotażowej. Zada-
jako obywatel państwa, które jednak nie wystąpili o przyzna- uznał, że władze Słowenii naru- które doprowadziło do narusze- niem trybunału w wyroku pilo-
przestało istnieć w trakcie jego nie im obywatelstwa tego kra- szyły prawo do poszanowania nia art. 8 konwencji. Pomimo tażowym jest nie tylko stwier-
lotu, utknął na długie miesią- ju w ustawowym terminie do życia prywatnego i rodzinnego przyjęcia zmian legislacyjnych dzenie naruszenia konwencji
ce na lotnisku. Podobne histo- 25 grudnia 1991 r. W związku osób wymazanych (art. 8 kon- w 2010 r. władze Słowenii nie w konkretnej sprawie, ale rów-
rie zdarzają się naprawdę. 13 z powyższym 26 lutego 1992 r. wencji), jak również nie prze- naprawiły w sposób komplek- nież zidentyfikowanie proble-
marca 2014 r. Europejski Try- ich nazwiska zostały usunięte widziały procedury umożliwia- sowy i wystarczająco szybko mu systemowego i przekazanie
Dominika
bunał Praw Człowieka w skła- z rejestru stałych rezydentów. jącej im dochodzenie swoich konsekwencji wynikających rządowi wskazówek w zakresie
Bychawska-
W skardze do Strasburga
-Siniarska dzie Wielkiej Izby (17 sędziów) argumentowali, że ich wyma- praw (art. 13 konwencji). z wymazania nazwisk z reje- rodzaju środków niezbędnych
wypowiedział się co do od- Sprawa została przekazana stru stałych rezydentów. do tego, by go rozwiązać.
koordynatorka
szkodowania za  wymazanie zanie miało poważne i długo- do Wielkiej Izby, która 26 lipca Skarżący otrzymali po 20 Ponieważ rząd Słowenii nie
projektu  Europa
obywateli Socjalistycznej Fe- trwałe konsekwencje. Zostali 2012 r. jednomyślnie podtrzy- tys. euro zadośćuczynienia. przedstawił planu odszkodo-
Praw Człowieka
deracyjnej Republiki Jugosła- oni pozbawieni dokumentów, mała poprzedni wyrok, wska- Trybunał pozostawił kwestię wawczego w wyznaczonym
Helsińskiej Fundacji
wii (SFRJ), którzy w trakcie niektórzy zostali eksmitowa- zując dodatkowo, iż w spra- odszkodowania otwartą, dając terminie, trybunał dwa tygo-
Praw Człowieka
odzyskiwania przez Słowenię ni z mieszkań, nie mogli pra- wie doszło do dyskryminacji stronom możliwość zawarcia dnie temu przyznał skarżącym
niepodległości stali się bez- cować ani podróżować, zostali bezpaństwowców. Sędziowie ugody do 24 czerwca 2013 r. Sę- odszkodowania wahające się
państwowcami. Kiedy SFRJ pozbawieni własności, żyli kilka podkreślili przede wszystkim, dziowie zdecydowali się objąć od 29 tysięcy do 72 tysięcy euro.
przestała istnieć,  wymazani lat w warunkach urągających że skarżący zostali pozbawieni sprawę procedurą wyroku pilo- Sędziowie zatwierdzili również
zostali pozbawieni ostatniej re- ich godności i zagrażających statusu prawnego, który wcze- tażowego, dając władzom Sło- procedurę odszkodowawczą ad
zydentury, a za tym m.in. pra- zdrowiu. śniej gwarantował im dostęp wenii jeden rok na opracowa- hoc wprowadzoną przez wła-
wa do swobodnego poruszania Liczba obywateli bez prawa do wielu uprawnień  ubezpie- nie planu odszkodowawczego dze, umożliwiającą uzyskanie
się. Ponadto ich warunki by- do stałego pobytu w Słowe- czenia zdrowotnego, prawa do dla osób wymazanych. przez wymazanych ryczałto-
towe znacząco się pogorszyły. nii w 1992 r. wynosiła ponad emerytury, zasiłków socjalnych, Procedura wyroku pilotażo- wego odszkodowania przyzna-
Przed odzyskaniem niepodle- 25 tys. Niektórzy z  wymaza- prawa do odnowy dokumen- wego stosowana jest w spra- wanego co miesiąc. Nadzór nad
głości przez Słowenię 25 czerw- nych dobrowolnie opuścili tów, jak np. dowód osobisty czy wach dotyczących problemów wykonaniem wyroku i wypła-
ca 1991 r. Mustafa Kurić oraz Słowenię, inni zostali depor- prawo jazdy. Ponadto, stracili strukturalnych, stanowiących tą odszkodowań pełnić będzie
siedmiu innych skarżących po- towani. Część otrzymała prawo oni możliwość zatrudnienia. podłoże powtarzających się Komitet Ministrów Rady Eu-
siadało obywatelstwo SFRJ oraz pobytu na podstawie decyzji Trybunał zaznaczył, iż upo- spraw. Gdy trybunał otrzymuje ropy. Historia niczym z filmu,
jednej z republik wchodzącej Trybunału Konstytucyjnego rządkowanie prawa poby- kilka skarg, które łączy wspólny a może się powtórzyć po raz
w jej skład (niebędącej Słowe- z 1999 r. i zmian legislacyjnych tu obywateli SFRJ stanowiło zarzut, może dokonać wyboru kolejny w kontekście konfliktu
nią). Jako obywatele SFRJ uzy- wprowadzonych w 2010 r. niezbędny krok, jaki powinny jednej lub kilku z nich do prio- na Krymie.
Cena prenumeraty DZIENNIKA GAZETA PRAWNA: Wersja Standard  miesięczna (marzec 2014 r.): 100,80 zł  marzec  grudzień 2014 r.: 912,50 zł. Wersja Premium  miesięczna
PRENUMERATA:
(marzec 2014 r.): 117,60 zł  marzec  grudzień 2014 r.: 1080,00 zł. Wszystkie ceny brutto (zawierają 8 % VAT) Więcej informacji na stronie www.gazetaprawna.pl/prenumerata
MATERIAÅ‚Y PRASOWE
Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]
C4 TEMAT TYGODNIA
Stosowanie niekonstytucyjnych regulacji
Szukajcie, a znajdz
zostało domniemanie konstytucyjno- inne państwo wobec obywatela
Czy sÄ…dy w swoich orzeczeniach powinny siÄ™
ści, co do zasady będzie twierdząca. polskiego. Przyjmuje się, że za
Należy pamiętać, że w polskim obowiązkiem stosowania przepisu,
powoływać na artykuł, który został przez TK uznany
systemie prawnym sądy, w tym także wobec którego uchylone zostało
Sąd Najwyższy, podlegają ustawom. domniemanie konstytucyjności,
za niekonstytucyjny przy jednoczesnym stwierdzeniu,
Usunięcie przepisu z systemu przemawia ochrona innych, co
prawnego może mieć miejsce albo za najmniej równoważnych wartości,
że utraci on moc dopiero za jakiś czas?
sprawą ustawodawcy (poprzez będących przedmiotem ochrony
uchwalenie ustawy uchylajÄ…cej konstytucyjnej. Innym powodem, ze
obowiÄ…zywanie jakiejÅ› regulacji) bÄ…dz
względu na który odracza się utratę
na mocy wyroku Trybunału Konstytu- mocy obowiązującej przepisu uznane-
miejsca przed normÄ… ustawy zasadni- cyjnego stwierdzajÄ…cego niekonstytu- go za niezgodny z konstytucjÄ…, jest
czej. Niezawisły sąd ma więc możli- cyjność kwestionowanego przepisu chęć umożliwienia uchwalenia przez
wość, a nawet obowiązek i określającego moment, w którym parlament nowelizacji usuwającej
bezpośredniego zastosowania przepisu przestaje on obowiązywać. Sądy niezgodny z konstytucją stan prawny.
konstytucji, jeżeli jest to w danej powinny zatem stosować przepis O ile w przypadkach dotyczących
sprawie możliwe w odniesieniu do uznany za niekonstytucyjny, jeżeli niekonstytucyjności tzw. czynszów
konkretnego, rozstrzyganego przez ten Trybunał Konstytucyjny w wyroku regulowanych mogliśmy mówić
sąd stanu faktycznego. Oczywiście odroczył termin utraty jego mocy o ochronie prawa własności prywatnej,
korzystając z tej możliwości, sąd musi obowiązującej. Obowiązek stosowania o tyle odroczenie terminu uchylenia
zachować najdalej idącą ostrożność, przepisów uznanych za sprzeczne obowiązywania było uzasadnione
dokładnie wczytać się w konkretne z konstytucją wynika także z przyjęte- ochroną praw lokatorów i nadmier-
orzeczenie TK i jego uzasadnienie, go w polskim systemie prawnym nym wzrostem czynszów. W przypad-
a także zważyć chronione konstytucją modelu kontroli konstytucyjności ku wydawania obywateli polskich
dobro prawne naruszone przez ustaw. W przeciwieństwie do rozpro- obcym państwom, przed nowelizacją
A
UKASZ KLUSKA
niekonstytucyjny przepis. Wszędzie szonego systemu amerykańskiego, konstytucji, a po wyroku Trybunału
tam, gdzie sąd po przeprowadzeniu o zgodności ustawy z konstytucją Konstytucyjnego dotyczącym ENA,
sędzia
takiej analizy uzna za celowe i możli- decydować może wyłącznie Trybunał trudno mi znalez
ć takie wartości
we bezpośrednie zastosowanie normy Konstytucyjny. W Stanach Zjednoczo- chronione konstytucyjnie, które
konstytucyjnej, powinien pominąć nych zakwestionować zgodność pozwalałyby poświęcić ochronę
yroki Trybunału niekonstytucyjny przepis pomimo ustawy z konstytucją może nie tylko obywateli polskich przed ekstradycją.
Konstytucyjnego odroczenia przez TK terminu utraty Sąd Najwyższy, ale każdy sąd stanowy Podobnie w przypadku uznanego za
zgodnie z art. 190 ust. 3 jego mocy obowiÄ…zujÄ…cej. lub federalny. W sprawie Marbury sprzeczny z konstytucjÄ… art. 75 par. 1
konstytucji wchodzą Postulat ten nabiera szczególnego vs. Madison (1803 r.) Sąd Najwyższy k.k. Choć formalnie powinien być on
Ww życie z dniem znaczenia na gruncie prawa karnego, stwierdził, że ustawa federalna stosowany, nie było w mojej ocenie
ogłoszenia, jednakże ten sam przepis gdzie ewentualne stosowanie niekon- sprzeczna z konstytucją jest nieważna jakichkolwiek powodów ustanowienia
daje możliwość odroczenia przez TK stytucyjnych przepisów może mieć i sądy powinny odmówić jej stosowa- tak długiego odroczenia utraty mocy
daty utraty mocy obowiązującej bardzo poważne konsekwencje, przede nia. Na bezwzględny obowiązek obowiązującej przez ten przepis. Sądy
niekonstytucyjnego aktu normatywne- wszystkim tam, gdzie dojdzie w ten stosowania niekonstytucyjnych mogły przecież, gdy okoliczności
go lub jego przepisu. Termin takiego sposób do naruszenia podstawowych przepisów czasowo utrzymanych dotyczące skazanego za tym przema-
odroczenia nie może przekroczyć wolności i swobód obywatelskich. w mocy wskazywał sam Trybunał Kon- wiały, zarządzić wykonanie zawieszo-
osiemnastu miesięcy, gdy chodzi stytucyjny, między innymi w wyroku nej kary pozbawienia wolności na
o ustawÄ™, a w przypadku innego aktu z 2 lipca 2003 r., sygn. K 25/01, podstawie art 75 par. 2 k.k.
normatywnego jest krótszy i wynosi w którym stwierdził wprost, Choć sądy powinny stosować uznane
maksymalnie dwanaście miesięcy. że  do nadejścia wskazanego przez za niekonstytucyjne przepisy, bo tylko
W praktyce oznacza to, iż w systemie trybunał terminu uznany za niezgod- Trybunał Konstytucyjny może określać
prawa nadal funkcjonuje i posiada moc ny z konstytucjÄ… przepis zachowuje moment utraty mocy obowiÄ…zujÄ…cej
obowiązującą akt lub jego przepis, co moc obowiązującą, a zatem musi być przez ustawę, to zasadą powinna być
do którego nie ma już wątpliwości, iż przestrzegany i stosowany przez utrata mocy obowiązującej z chwilą
jest sprzeczny z konstytucją. Powstaje wszystkich jego adresatów. Zgodnie ogłoszenia wyroku Trybunału
więc pytanie, czy sąd ma względny, czy bowiem z art. 190 ust. 1 konstytucji Konstytucyjnego, a odroczenie winno
też bezwzględny obowiązek stosowa- takie rozstrzygnięcie umieszczone mieć miejsce wyłącznie w przypadkach
nia niekonstytucyjnej normy prawnej w tekście rozstrzygnięcia Trybunału wyjątkowych.
w okresie odroczenia? SÄ…d jako organ Konstytucyjnego jest nie tylko
stosujący prawo z całą pewnością nie ostateczne, ale i ma moc powszechnie
może zignorować faktu, iż dany obowiązującą. Zakresem tej mocy
przepis jest sprzeczny z ustawą objęte są także wszystkie sądy .
zasadniczą. Z drugiej jednak strony nie Stanowisko wyrażone przez Trybunał
powinien pomijać przepisu, który Konstytucyjny potwierdzone zostało
ZBIGNIEW
ciągle obowiązuje. Czy jest więc także w wielu wyrokach Sądu
KRÜGER
racjonalne wyjście z tej trudnej Najwyższego. Przykładem mogą być
adwokat z kancela-
sytuacji? Należy w tym miejscu przypo- wyrok z 29 marca 2000 r., sygn.. III RN
rii Krüger & Partnerzy
mnieć, iż zgodnie z art. 8 ust. 1 i 2 Adwokaci 96/98, oraz z uchwała Sądu Najwyższe-
konstytucji jest ona najwyższym go z 3 lipca 2003 r., sygn. III CZP 45/03,
prawem Rzeczypospolitej Polskiej, a jej dotyczÄ…ce obowiÄ…zku stosowania przez
przepisy stosuje się bezpośrednio, unkcjonowanie w systemie sądy uznanych za niekonstytucyjne
chyba że konstytucja stanowi inaczej. prawnym przepisu, wobec przepisów ustawy o najmie lokali
Natomiast zgodnie z art. 178 ust. 1 którego Trybunał Konstytu- i dodatkach mieszkaniowych w kon-
ustawy zasadniczej sędziowie w spra- cyjny stwierdził, że jest tekście czynszów regulowanych.
wowaniu swojego urzędu są niezawiśli Fniezgodny z konstytucją, lecz Najbardziej chyba kontrowersyjnym MACIEJ
i podlegają tylko konstytucji oraz odroczył utratę jego mocy obowiązują- orzeczeniem w sprawie obowiązku
STRÄ…CZYÅ„SKI
ustawom. cej, jest niewÄ…tpliwie sytuacjÄ… dalszego stosowania przepisu
sędzia, prezes Stowarzy-
W doktrynie i orzecznictwie dominuje niepożądaną. Jednak odpowiedz
na uznanego za sprzeczny z konstytucjÄ…,
szenia Sędziów Polskich
 Iustitia
pogląd, iż zasada bezpośredniego pytanie, czy sądy muszą stosować gdyż dotyczącego stanu faktycznego
stosowania konstytucji znajdzie przepis, wobec którego uchylone dotykającego postępowania karnego,
zastosowanie wszędzie tam, gdzie praw i wolności obywatelskich, było
dany przepis ustawy zasadniczej jest postanowienie Sądu Najwyższego nstytucja czasowego utrzymania
jasny i precyzyjny, a uregulowana z 13 grudnia 2005 r., sygn. III KK w mocy niekonstytucyjnego aktu
w nim materia nie ma dalszego 318/05. Sąd stwierdził w nim, że prawnego określona w art. 71
rozwinięcia lub konkretyzacji w akcie odroczenie wyrokiem Trybunału ust. 2 ustawy o Trybunale
prawnym niższego rzędu. Tymczasem Konstytucyjnego utraty mocy IKonstytucyjnym, może budzić
w sytuacji odroczenia przez TK daty obowiązującej przepisu kodeksu wątpliwości prawne i wywoływać
utraty mocy obowiązującej niekonsty- postępowania karnego dotyczącego spory. Zgodnie z tym przepisem
tucyjnego przepisu stanowi on tego procedury przekazania obywatela trybunał, stwierdzając niezgodność
Sąd jako organ stosujący prawo z całą
rodzaju rozwinięcie lub konkretyzację. polskiego na podstawie europejskiego jakiegoś aktu prawnego z konstytucją,
Trzeba jednak pamiętać, że jest to nakazu aresztowania oznacza, że może odroczyć na określony czas
pewnością nie może zignorować faktu,
rozwinięcie lub konkretyzacja w tym czasie nie można, na podstawie utratę mocy przez ten przepis. Cel tego
iż dany przepis jest sprzeczny z ustawą
niezgodna z konstytucją, więc jej art. 55 ust. 1 konstytucji, odmówić rozwiązania jest oczywisty: jeśli
zasadniczÄ…
zastosowanie nie powinno mieć wykonywania ENA wydanego przez niezwłoczna utrata mocy przez
Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]
prawnik 28 30 marca 2014 nr 61 (3702) gazetaprawna.pl
jdziecie. Inny przepis
niekonstytucyjny przepis spowodowa- 18 miesięcy. Jednakże przez ten czas W sądownictwie administracyjnym
łaby lukę prawną, uniemożliwiającą sądy mogły ich po prostu nie stosować powyższa zasada jest obowiązująca od
funkcjonowanie jakiegoś organu  sprzeczność przepisów z konstytucją dawna, dzięki takim sędziom jak m.in.
państwa lub instytucji prawnej, wychwycił zresztą sąd rozpoznający Janusz Trzciński, Roman Hauser,
konieczne jest zastąpienie wadliwego taką właśnie sprawę karną i wystąpił Marek Zirk-Sadowski, Małgorzata
przepisu innym. Ustawodawca musi do trybunału. Jaśkowska.
mieć na to czas. Stwierdzić trzeba, że każda sytuacja, W sądownictwie powszechnym jest
Instytucja czasowego utrzymania
Trybunał ma możliwość sygnalizowa- w której przepis uznany za niekon- gorzej, a to za sprawą SN, który potrafi
nia ustawodawcy, że jakieś rozwiąza- stytucyjny pozostaje w mocy, jest orzec w sposób wzajemnie sprzeczny.
niekonstytucyjnego przepisu w mocy
nie ustawowe prawdopodobnie jest wysoce niepożądana. Sądy mogą Przykład: w jednym z wyroków TK (SK
może skłaniać parlament do uchwalania
wadliwe, jeszcze przed rozpoznaniem sobie z tym poradzić, stosując wprost 49/05) uznano,
wątpliwych regulacji dla osiągnięcia
wniosku o zbadanie jego zgodności orzeczenie trybunału. Jednak że pewien przepis w zakresie, w jakim
z konstytucją. Daje mu ją art. 4 ust. 2 instytucja czasowego utrzymania ogranicza dostęp do waloryzacji
doraz
nych celów politycznych
ustawy o TK, przewidujÄ…cy przedsta- niekonstytucyjnego przepisu w mocy sÄ…dowej, zagwarantowanej w innym
wienie organom stanowiącym prawo może skłaniać parlament do uchwa- przepisie, w odniesieniu do zobowią-
uwag stwierdzających uchybienia pierwszej skardze trybunał strasbur- lania wątpliwych prawnie przepisów zań pieniężnych powstałych przed
i luki w prawie. Jeżeli więc już na ski, w listopadzie 2010 r., powołał się dla osiągnięcia doraz
nych celów 30 paz
dziernika 1950 r., wynikajÄ…cych
wstępnym etapie postępowania na wyrok TK i uznał wydawanie politycznych. Zanim nierychliwy z obligacji emitowanych przez Skarb
sędziowie TK mają podstawy przewi- wyroku przez asesora za naruszenie Trybunał rozpozna sprawę, zanim Państwa jest niezgodny z konstytucją
dywać, że zaskarżony przepis okaże obywatelskiego prawa do niezawisłe- wyrok wejdzie w życie, cele niekon- i odroczono utratę mocy o 12 miesięcy.
się niekonstytucyjny, a funkcjonowa- go sądu. Nie był to ostatni wyrok tej stytucyjnej ustawy zostaną osiągnię- W trakcie tych 12 miesięcy pan
nie systemu prawnego bez zastąpie- treści i Polska płaci odszkodowania. te. A to na pewno nie jest pożądane wystąpił o wznowienie postępowania.
nia go prawidłowym może być Niekiedy uznanie przepisu za w państwie prawa, choć dla polityków SO zasądził na rzecz powoda kwotę X,
niemożliwe, mogą władzę ustawo- niezgodny z konstytucją dawało wygodne. SA zmniejszył ją do Y. Poszła skarga
dawczą i wykonawczą ostrzec. Inna sądom możliwość orzekania w okre- kasacyjna do SN (II CSK 410/10), który
rzecz, czy politycy tych ostrzeżeń ślony sposób nawet bez zmiany uchylił ww. wyroki i odrzucił skargę
posłuchają. przepisu. W swoim czasie TK uznał za o wznowienie postępowania, uznano
Przykładowo, Trybunał Konstytucyjny niezgodną z konstytucją treść przepisu bowiem, że przepis trwa, więc
wytknął zawczasu w opisanym trybie art. 632 pkt 2 kodeksu postępowania wznowienia być nie może. Dla
niezgodność z konstytucją instytucji karnego w tej części, w której stanowił porównania wskażę, że w innym
asesora sądowego. Wskazał, że asesor on, że osoba uniewinniona nie ma wyroku SN ( III PK 96/06) uznano, iż
nie posiada niezbędnych do orzekania prawa do zwrotu od Skarbu Państwa odroczenie wejścia w życie orzeczenia
gwarancji niezawisłości, gdyż jest kosztów ustanowienia obrońcy TK stwierdzającego sprzeczność
powoływany i może być w każdej z wyboru. Sądy, nie czekając na przepisu ustawy z konstytucją nie
chwili odwołany przez ministra zmianę rzepisu, zaczęły koszty te stanowi przeszkody do uznania przez
sprawiedliwości, przedstawiciela  zgodnie z orzeczeniem TK  przy- sąd, że przepis ten był sprzeczny
władzy wykonawczej. Politycy znawać osobom uniewinnionym. z konstytucją od jego uchwalenia, a sąd
pozostawali jednak głusi na słowa Również obecnie ten sam przepis, już może odmówić stosowania tego
trybunału, choć czasu na zmianę zmieniony, jest dotknięty wadą przepisu.
wadliwego przepisu mieli sporo. stwierdzoną przez trybunał. Uznał on Ostatnio dyskusja powróciła na kanwie
Efektem tego było wydanie przez za niezgodne z konstytucją obciążanie przypadku opisanego w artykule
trybunał wyroku z 24 paz
dziernika kosztami procesu oskarżyciela  Prawo obowiązuje, choć nie powinno
MONIKA
2007 r. stwierdzającego niezgodność prywatnego, jeżeli sąd umorzył (DGP 48/2014). Rozmawiałam z kilko-
KRYWOW
z konstytucją przepisów o asesorach. postępowanie z powodu przedawnie- ma sędziami, których mam zaszczyt
prezes Ogólnopolskiego
Przepisy te wygasały jednak 18 miesię- nia, jako że skutków przewlekłości znać, i każdy z nich powiedział, że
Stowarzyszenia
cy po opublikowaniu wyroku  6 maja postępowania nie może ponosić Asystentów Sędziów zamiast stosować ww. przepis 75 par. 1
2009 r. Trybunał orzekł, że wyroki pokrzywdzony. Przepis pozostawiono k.k. kierują sprawę na posiedzenie
wydane przez asesorów sądowych bez zmiany, natomiast dodano art. jawne, żądając uprzednio wywiadów
pozostają w mocy  przyjęcie przeciw- 632a, pozwalający na obciążenie emida, patronka sądownic- kuratorów i danych z KRK i dopiero
nego stanowiska spowodowałoby w takich sytuacjach kosztami twa, ma zawiązane oczy wtedy wydają postanowienie, każdora-
straszliwy chaos prawny. Asesorzy oskarżonego lub Skarbu Państwa. i trzyma w dłoni wagę. Nie zowo badając okoliczności. Załóżmy, że
stanowili w 2007 r. jedną czwartą Ciekawy skutek wywołał wyrok jest ona ślepa, jak twierdzą mamy matkę trojga dzieci, jedyną
obsady sądów rejonowych. trybunału z 7 września 2006 r., Tniektórzy. Przewiązano jej żywicielkę rodziny, dbającą o dom
Z chwilą opublikowania wyroku TK dotyczący art. 540 par. 2 k.p.k. Przepis oczy, bo na wadze ma z jednej strony i dzieci. Mąż nieporadny życiowo,
ówczesny minister sprawiedliwości stanowił, że jeżeli trybunał stwierdzi przepis, z drugiej zaś prawa obywatela. pracy znalez
ć nie może, alkohol w tle.
Zbigniew Ćwiąkalski przestał powoły- niezgodność z konstytucją przepisu Przewiązanie Themis oczu uniemożli- Kobieta, nie mając środków do życia,
wać asesorów. Ci, którzy byli już stanowiącego podstawę skazania, wia jej zachwycenia się blichtrem dokonuje kradzieży. Dostaje wyrok
powołani, orzekali jednak nadal. postępowanie się wznawia. Trybunał jednej lub drugiej wartości. Powinna w zawiasach. Po jakimś czasie znowu
Wywoływało to zrozumiałe kontro- uznał, że ograniczenie to nie jest ona bowiem ważyć te wartości brak pieniędzy powoduje, że kradnie.
wersje, skoro trybunał uznał, że zasadne, ponieważ niezgodna w sposób obiektywny. Zbytni radyka- Dostaje wyrok w zawiasach. Czy trzeba
wydawanie przez nich wyroków jest z konstytucją może być nie tylko lizm, zarówno po jednej, jak i po koniecznie ją wsadzać do więzienia, bo
niekonstytucyjne. Problem był też podstawa skazania, ale i inny przepis, drugiej stronie szali godzi za każdym przepis jest?
z powołaniem orzekających asesorów na podstawie którego wydano razem ostatecznie zarówno w prawo, Sędziowie wiedzą, że pani kradła, ale
na stanowiska sędziów, bo większość orzeczenie. Wyrok dotyczył sytuacji, jak i obywatela. dostrzegają, że wsadzenie jej do
z nich 6 maja 2009 r. nie osiągała w której za niezgodne z konstytucją Tak samo powinno się dziać z przepi- więzienia spowoduje, iż zawieszona
wymaganego do nominacji stażu uznano oskarżanie w niektórych sami uznanymi za niezgodne z konsty- będzie jej władza rodzicielska na czas
orzekania, a ich zbiorowe odejście ze sprawach o wykroczenia przez straże tucją, co do których wskazano inny odsiadki, mąż w ciągu alkoholowym
służby w tym dniu rozłożyłoby na miejskie. Niezgodny z konstytucją był termin wejścia ich w życie. Oczywiście nie będzie zarabiać i opiekować się
łopatki sądownictwo. Sytuacja ta więc nie przepis będący podstawą sąd związany jest sentencją wyroku dziećmi, zaraz może być jakieś
jednak przydała się ministrowi skazania, ale przepis pozwalający TK, ale jednocześnie jest związany ograniczenie władzy rodzicielskiej czy
sprawiedliwości. Włączył on przepisy straży miejskiej oskarżać. Gdy zaś nie konstytucją. odebranie dzieci itd. Jak widać, jak się
przejściowe umożliwiające wcześniej- ma oskarżyciela, nie może być też W jednym z wyroków TK (SK 1/04) chce, można znalez
ć inny przepis,
sze powołanie asesorów na sędziów do sprawy. Sądy, stosując bezpośrednio stwierdził, że wyrok określający inny pamiętając wytyczne TK z wyroku SK
nieakceptowanej wówczas w środowi- orzeczenie trybunału, zaczęły więc termin utraty mocy obowiązującej 9/10. Doprowadzanie do wznowienia
sku prawniczym ustawy o Krajowej wznawiać postępowania, w których aktu normatywnego jako niezgodne- postępowania po kilkunastu miesią-
Szkole Sądownictwa i Prokuratury. występował nieuprawniony oskarży- go z konstytucją przepisu  stawia cach tylko dlatego, że dany przepis
W ten sposób uniemożliwił prezyden- ciel. Sam przepis, bezzasadnie wyzwanie i możliwości wyboru wtedy utraci moc i tak wynika
towi Lechowi Kaczyńskiemu, który też ograniczający podstawę wznowienia, przez same sądy takiego środka z przepisów, jest zachowaniem zbyt
był przeciwny powołaniu KSSiP, zmieniono dopiero po trzech latach proceduralnego, który najlepiej formalistycznym, opartym na blichtrze
zawetowanie tej ustawy. Gdyby i wydaniu wielu orzeczeń przez sądy. pozwoli na osiągnięcie efektu istnienia przepisu, nie zaś na wadze
bowiem prezydent ustawę zawetował, 18 listopada 2010 r. trybunał orzekł najbliższego nakazowi wykładni pomiędzy obywatelem a prawem.
odpowiedzialność za zapaść wymiaru o niezgodności z konstytucją art. 218 i stosowania prawa w zgodzie Postępowań sądowych i tak mamy
sprawiedliwości spowodowaną nagłym par. 1 kodeksu karnego i art. 24 ust. 1 z konstytucją . aż nadto, po co je więc mnożyć? Czy
odejściem asesorów spadłaby na niego. ustawy o systemie ubezpieczeń Innymi słowy: poszukajcie, czy nie Themis, bogini i uosobienie sprawiedli-
Rząd wykorzystał sytuację i osiągnął społecznych. Przepisy przewidywały ma innego przepisu, który możecie wości, prawa i wiecznego porządku,
cel polityczny, natomiast sprawa dwukrotne karanie, w różnej formie, zastosować zamiast tego, tak by naprawdę by tego chciała?
asesorów zakończyła się porażką za ten sam czyn. Ustawodawca nie zachować wartości konstytucyjne
Polski w Europejskim Trybunale Praw zrobił nic i oba sprzeczne z konstytucją i ochronić obywatela, a jednocześnie Zebrała i opracowała Anna Krzyżanowska
Człowieka w Strasburgu. Już przy przepisy obowiązywały jeszcze przez postąpić zgodnie z prawem. Współpraca Ewa Ivanova
Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]
C6 LEGISLACJA
Projekt ustawy o Trybunale Konstytucyjnym
Sędziowie we własnej spr
Czy projekt ustawy
o lekarzach powinni
pisać lekarze,
a o hydraulice
 hydraulicy?
To zasadne pytanie
w kontekście
toczÄ…cych siÄ™
dyskusji o modelu
funkcjonowania
Trybunału
Konstytucyjnego
ich skutków, a także uregulowanie nie- Niestety, zaproponowany projekt nowej tów uprawnionych do wskazywania osób,
rojekt nowej ustawy o Try- których zagadnień związanych z warun- ustawy prawie żadnego problemu nie roz- spośród których zgłaszani będą kandy-
bunale Konstytucyjnym kami funkcjonowania i obsługą prac Try- wiązuje. Jest gorzej: problemy wręcz stwa- daci na stanowiska sędziego trybunału,
trafił do Sejmu z inicja- bunału Konstytucyjnego. rza i wpycha sąd konstytucyjny, poważną wybierani przez Sejm. Zgłoszenia będzie
tywy prezydenta Bro- Brzmi ambitnie. Nie traćmy jednak instytucję, w bardzo poważne kłopoty. przyjmował marszałek Sejmu, lista zgło-
nisława Komorowskie- z oczy istoty problemu. Faktycznie, nie Budzi bowiem  delikatnie mówiąc  kon- szonych osób będzie zaś następnie prze-
go w lipcu ub.r. Nikt nie sposób zaprzeczyć, że obecna ustawa trowersje. Eksperci go opiniujący zgłosili kazywana posłom i podawana do publicz-
Pmiał jednak wątpliwości, o Trybunale Konstytucyjnym wymaga długą litanię uwag odnoszących się do nej wiadomości. Włączenie środowisk
że dokument napisał sam Trybunał Kon- ingerencji prawodawcy, i to w sporym proponowanych regulacji ustroju i proce- prawniczych i zainteresowanie opinii
stytucyjny, a właściwie niektórzy jego zakresie. Regulacja jest niepełna, na jej dury rozpoznawania spraw przez TK. Za- publicznej wyborami sędziów trybuna-
MAREK CHMAJ
sędziowie. Takie rozwiązanie może się gruncie mamy do czynienia z wielo- strzeżenia dotyczą przepisów budzących łu to faktycznie społecznie szczytny cel.
dr hab., prof. SWPS
wydawać właściwe. W końcu który organ ma niedoskonałościami, lukami praw- wątpliwości interpretacyjne (a więc naru- Obywatele powinni się interesować funk-
w Warszawie,
władzy publicznej mógłby wiedzieć wię- konstytucjonalista, nymi, odesłaniami do innych ustaw szających konstytucyjne  czyli doskonale cjonowaniem najważniejszych w kraju
wspólnik w kancelarii
cej, co w trybunalskiej trawie piszczy, niż (w tym do ustawy o Sądzie Najwyższym znane sędziom TK  zasady przyzwoitej instytucji.
Chmaj i Wspólnicy
sam trybunał? Który organ byłby bardziej i ustawy  Prawo o ustroju sądów po- legislacji), przepisów budzących wątpli- Trybunał jednak  w tej swojej pisar-
zainteresowany w dostosowaniu obecnej wszechnych), pozbawiającymi ustawę wości co do ich zgodności z konstytucją, skiej działalności  zupełnie zapomniał
regulacji ustawowej do odbiegającej od spójności systematycznej. Praktyka funk- regulacji, które nie zapewniają osiągnię- o swojej zasadniczej roli. Zapomniał bo-
niej praktyki funkcjonowania trybuna- cjonowania trybunału wywołuje liczne cia pożądanego celu ustawy lub zupełnie wiem o konstytucji. W świetle jej art.
łu? Nadto, który organ, jeśli nie trybu- dyskusje. Ktoś się do tego  po latach ta- niweczą ten cel, a także regulacji, w któ- 194 TK składa się z sędziów wybiera-
nał, byłby w stanie opracować ustawę kiego dryfowania  wreszcie zabrał. Może rych pominięto istotne kwestie, wyma- nych indywidualnie przez Sejm spośród
niemożliwą do zakwestionowania przed więc należałoby go wesprzeć, a nie kryty- gające ingerencji ustawodawcy. Jest więc osób wyróżniających się wiedzą prawni-
trybunałem? Pozory jednak mylą. kować. I należałoby, gdyby projekt rzeczy- z
le, a może być co najmniej tak samo z
le. czą. Konstytucyjne prawo Sejmu zostało
Celem tej nowej ustawy, zgodnie z tre- wiście był lekiem na choroby trybunału Ustawa o trybunale powinna zaś być w projekcie istotnie ograniczone, skoro
ścią uzasadnienia do projektu, jest dosta- i dzięki nowym przepisom trybunalskie wizytówką tego organu, jako strażnika organ ten może wybierać spośród wąskiej
tecznie klarowne i trwałe umocowanie dryfowanie zmieniłoby się w kurs, który porządku konstytucyjnego Rzeczypo- liczby kandydatów, uprzednio wybranych
pozycji trybunału jako organu władzy są- ma cel. A celem tym są podane powyżej spolitej Polskiej. Regulacja ustawowa przez inne niż Sejm podmioty. W ten spo-
downiczej; uregulowanie procedury roz-  zawarte w uzasadnieniu projektu  za- powinna być solidnym fundamentem sób, który obmyślił TK, gwarancje konsty-
poznawania spraw w sposób adekwatny dania stojące przed TK. funkcjonowania sądu konstytucyjnego. tucyjne stałyby się iluzoryczne.
do istoty procesu kontroli konstytucyj- Absurdalna byłaby sytuacja, w której usta- Ponadto, konstytucja zastrzega, że
ności prawa, właściwej tylko dla trybu- wa regulująca funkcjonowanie Trybu- kandydat na sędziego TK powinien się
nału; stworzenie warunków organiza- nału Konstytucyjnego oraz postępowa- wyróżniać wiedzą prawniczą. Tu jednak,
cyjnych służących sprawności orzekania; nie przed nim, mające na celu zbadanie gdzie należałoby coś zmajstrować w prze-
sprecyzowanie kryteriów kandydowania konstytucyjności aktów normatywnych, pisach, pozostały one nietknięte. A warto
na stanowisko sędziego trybunału; bar- sama byłaby niekonstytucyjna. Tym bar- byłoby ten fakt w jakiś sposób stwierdzić.
Można nawet założyć, że gdyby
dziej szczegółowe uregulowanie statusu dziej absurdalne byłoby, gdyby niekon- W projekcie pominięto jednak ten dość
projektowana ustawa o TK została
sędziego trybunału; zracjonalizowanie stytucyjną ustawę przygotował sam try- istotny szczegół i określając tryb zgłasza-
trybów rozpoznawania spraw przed try- bunał. A jednak to nie teoretyczna wizja, nia kandydatów na sędziego, wskazano
uchwalona, byłaby jedyną niekonstytucyjną
bunałem (na rozprawie lub posiedzeniu ale  o zgrozo  rzeczywistość. jedynie, że uprawniony podmiot do zgło-
ustawą, której niekonstytucyjności nie
niejawnym); uwzględnienie ukształto- Dla przykładu, sędziowie TK wymyślili szenia kandydata dołącza uzasadnienie
wanej typologii orzeczeń trybunału oraz można byłoby stwierdzić taką konstrukcję: wskazano krąg podmio- oraz zgodę osoby zgłaszanej. W ocenie
MICHAÅ‚ DYJUK/REPORTER
Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]
prawnik 28 30 marca 2014 nr 61 (3702) gazetaprawna.pl
stawki minimalne za czynności pełnomocników
Skarb Państwa jest łaskawy,
j sprawie
bo sięga do cudzej kieszeni
autorów projektu nie ma więc potrze-
by potwierdzenia, że kandydat spełnia
wymagania zastrzeżone w konstytucji.
Zaufanie w tym zakresie może się jednak godzi się na to. Następnie po kilku la-
Obsługa spraw z urzędu przynosi
okazać zgubne. tach procesu zasądzana jest mu kwota
Sędziowie TK zaproponowali rów- 180 zł brutto. Wcale nie chce jej odbierać
kancelariom wymierne straty. I nie
nież, by wygaśnięcie mandatu sędziego i nawet gotowy jest złożyć oświadczenie
trybunału w przypadku prawomocne- przekazujące kwotę na Skarb Państwa
ma na to sposobu, bo rzÄ…dzÄ… przymus
go orzeczenia o jego złożeniu z urzędu albo inny szczytny cel lub zawierające
zostało uzależnione od stwierdzenia tej zrzeczenie się tej kwoty, ale otrzymu-
okoliczności przez Zgromadzenie Ogól- je informację, że jeśli nie dopełni for-
i matematyczne wyliczenie
ne TK. Bezpieczna konstrukcja. Ozna- malności umożliwiających wypłatę, to
cza bowiem, że w razie niepodjęcia przez do urzędu skarbowego wpłynie donie-
zgromadzenie odpowiedniej uchwały na tyle cwani, aby ubiegać się o prawni- sienie, że ukrywa dochody, a ponadto
niemożliwe będzie złożenie sędziego ków z urzędu), wedle ustalonych przez jego rzecznik dyscyplinarny zostanie
trybunału z urzędu, mimo prawomoc- tenże Skarb Państwa kryteriów, które zawiadomiony, że postępuje nieetycz-
nego orzeczenia. To tylko kilka wątpli- są zupełnie nierynkowe, angażując do nie. Zmuszony przez okoliczności bierze
wości z wielu problemów jakie sędziowie tej publicznej pomocy profesjonalnych dzień urlopu i udaje się do odpowiedniej
konstytucyjni zgotowali prezydentowi, prawników, którzy działają wedle sta- komórki sądu, aby odebrać zasądzoną
ustawodawcy oraz wymiarowi sprawie- wek rynkowych, ale płacąc im z budżetu mu kwotę. Jakież jest jego zdziwienie,
dliwości. tyle, ile Skarb Państwa uzna za stosow- gdy dowiaduje się, że w tym celu musi
Pomijając kwestie merytoryczne, opra- ne, czyli tyle, ile wskazano w rozporzą- wystawić fakturę! Ale jak to, skoro nie
cowywanie przez podmioty zaintereso- dzeniu. prowadzi działalności?
wane projektów ustaw lub nowelizacji Paradoks tej niezbyt zdrowej sytu- Nic nie szkodzi. Musi na potrzeby tej
na własne potrzeby należy uznać co naj- acji jest potęgowany dodatkowo przez poważnej wypłaty zrejestrować się jako
mniej za nieeleganckie. Działanie takie fakt, który w publicznej dyskusji zdaje płatnik VAT, a następnie wystawić fak-
pomija zresztą podstawowe standardy się umykać  prawnicy wyznaczeni na turę. Trochę się w tym gubi, bo na co
ARKADIUSZ KOPER
demokracji. I znowu odwołam się do kon- pełnomocników z urzędu nie mogą co dzień nie zajmuje się podatkami, ale
radca prawny, wicedziekan rady
stytucji, której przestrzeganie  jako kon- do zasady uchylić się od tego  zaszczy- sprawami rodzinnymi. Idzie więc do
OIRP w Warszawie
stytucjonaliście  leży mi na sercu. I sę- tu , i to nawet wówczas, gdy wiedzą, że radcy prawnego biegłego w sprawach
dziom trybunału działanie w granicach za kilkuletni proces z wymianą pism, podatków. Ten informuje go o koniecz-
konstytucji też nie powinno być obce. przesłuchiwaniem świadków, kilkuna- ności zapłaty za rejestrację na potrze-
Mają jej strzec, także  jak się okazuje Bardzo dobrze, że  Prawnik podjął tak stoma rozprawami, na które często trze- by VAT kilkuset złotych i takiej samej
 przed sobą. istotną problematykę, jaką są stawki mi- ba dojechać kilkadziesiąt kilometrów, kwoty za wyrejestrowanie się z VAT
W świetle więc konstytucji inicjatywa nimalne za czynności radców prawnych setką telefonów i spotkaniami z klien- po wystawieniu jednorazowej faktu-
ustawodawcza przysługuje posłom, Sena- i adwokatów. Kwestia ta bowiem od lat tem, który ma swoje pomysły na spra- ry, ponadto alarmuje nieszczęśnika, że
towi, prezydentowi i Radzie Ministrów jest skwapliwie pomijana w dyskusji wę i  wymaga od mecenasa, bo sąd mu w celu uniknięcia odpowiedzialności
oraz grupie co najmniej 100 tys. obywate- nad reformą wymiaru sprawiedliwo- go dał , dostaną z budżetu 60 zł brutto, karnoskarbowej musi złożyć do urzędu
li mających prawo wybierania do Sejmu. ści. Czyżby był to temat wstydliwy? Dla czyli 40,99 zł do ręki (sic!). skarbowego czynny żal, bo faktura zo-
Nie będzie z mojej strony nadużyciem, profesjonalnych prawników, którzy na Gdyby natomiast świadczyli pomoc stanie wystawiona za póz
no, a następ-
gdy zacytuję w tym zakresie słowa same- co dzień spotykają się z tym, napiszę na rzecz klienta, z którym umówili się nie podejmuje się prowadzenia sprawy
go Trybunału Konstytucyjnego, według wprost, koszmarem, wcale nie jest on bez przymusu i pośrednictwa Skarbu po kosztach i inkasuje od  szczęśliwca
którego:  Przez pojęcie inicjatywy usta- wstydliwy. Jest niezwykłej wprost wagi. Państwa i który to klient zapłaciłby im obdarzonego przez sąd sprawą z urzędu
wodawczej należy rozumieć uprawnienie Oczywiście w przestrzeni publicznej z własnej kieszeni, to za to samo za- kwotę 800 zł netto.
do wniesienia projektu ustawy do Sejmu utarło się, że sprawa zarobków pełno- angażowanie dostaliby od kilkuset do Wszystko kończy się pomyślnie, ale
(& ). Art. 118 ust. 1 konstytucji zawiera dwa mocników jest  niepolityczna . Kiedy kilku tysięcy złotych. Wykonawcą woli radca prawny zaangażowany w sys-
istotne wskazania w tym względzie. jednak słyszę w mediach narzekanie Skarbu Państwa jest co prawda w tym tem pomocy państwa dla najbiedniej-
Po pierwsze, uprawnienie do wniesie- posłów na to, że ich zarobki od lat nie wypadku sędzia, bo to on przydziela peł- szych sam jest biedniejszy o ok. 1500 zł
nia projektu przysługuje enumeratyw- uległy zmianie i należy je dostosować nomocników ubogim i wynagradza rad- i 2 dni urlopu wypoczynkowego, który
nie wymienionym w konstytucji pod- do rynkowych realiów, to myślę sobie, ców prawnych i adwokatów, zasądzając chciał poświęcić na sprawy rodzinne,
miotom. Po drugie, w razie skorzystania że nadszedł właściwy czas, by postawić im koszty, ale wszyscy wiemy, że sędzia a nie na załatwianie formalności zwią-
przez uprawniony podmiot z prawa do również zagadnienie stawek minimal- działa w granicach prawa, to zaś ustalają zanych z niechcianymi pieniędzmi. Nikt
wniesienia projektu parlament ma obo- nych na porządku dziennym. nasi przedstawiciele w Sejmie oraz inni mu też nie zwróci za czas poświęcony na
wiązek rozpatrzenia go w trybie określo- I nie chodzi o to, że zrównuję  nawet wykonawcy prawa  urzędnicy. sprawę, wysyłkę pism, dojazdy do sądu
nym przepisami prawa (wyrok TK z 18 mentalnie  kwestie zarobków parla- Jak widać, zatem państwo polskie i na spotkania z klientem, telefony do
kwietnia 2012 r.). W przypadku projektu mentarzystów i radców prawnych oraz dość specyficznie gospodaruje pomo- niego i urlop, który brał na rozprawy,
ustawy o TK inicjatywa ustawodawcza, adwokatów, jednak wydaje mi się, że cą prawną: dba o to, aby było jak naj- bo przecież pracodawca nikogo nie wy-
z której skorzystał prezydent, jest nie- jeśli już polscy parlamentarzyści prze- więcej prawników, aby móc ich pod puści z pracy, aby załatwiał sprawy są-
wątpliwie nadużyciem jego dobrej woli. łamali psychologiczne tabu związane przymusem przydzielić rzeszy bied- dowe, które nie są przez niego zlecone.
W istocie głowa państwa została przez Ktoś powie, że na biednego nie trafi-
trybunał wykorzystana do wniesienia ło. Ale akurat w tym przypadku klient
projektu ustawy, który powstał w miej- A może należałoby rozpocząć akcję korzystający z dobrodziejstwa pomocy
scu, w którym powstać nie powinien. z urzędu podjeżdżał pod sąd nowym
obywatelskiego nieposłuszeństwa i rozważyć,
Zagrożenia, jakie stwarza taka sytu- luksusowym autem, radca prawny zaś,
czy nie ignorować wezwań do wyznaczania
acja, są poważne. Można nawet założyć, który prowadził jego sprawę poruszał
że gdyby projektowana ustawa została się  i to nie z własnej woli  metrem
pełnomocników z urzędu? Może wówczas sądy
uchwalona, byłaby ona jedyną niekon- i tramwajem.
zaczęłyby szukać profesjonalnej pomocy na
stytucyjną ustawą, której niekonstytu- Wyłania się z tego dość jednoznaczny
cyjności nie można byłoby stwierdzić. przekaz  koszty obsługi administracyj-
rynku według stawek tam panujących?
Zgodnie bowiem z przepisami ustawy nej (znaczki pocztowe, benzyna, opła-
o TK (tak w nowym, jak i w dotychczaso- ty za parking, bilety komunikacji, ra-
wym brzmieniu) sędzia trybunału pod- z ich poborami, to również my, praw- nych tułających się po sądach (innym chunki za telefon, koszty materiałów
lega wyłączeniu od udziału w rozstrzy- nicy, nie powinniśmy się obawiać i gło- tej pomocy odmawia, na dodatek na biurowych) większości spraw z urzędu
ganiu w sprawach, w których wydał lub śno zacznijmy się upominać o zwykłą podstawie dość uznaniowych kryte- przekraczają, czasami bardzo znacznie,
uczestniczył w wydaniu zakwestionowa- ludzką sprawiedliwość. Właśnie bowiem riów, dochodząc do wniosku, że są zbyt kwoty, które za te sprawy płaci w swej
nego aktu normatywnego. Wyłączenie od o sprawiedliwość tu chodzi. Paradok- bogaci), a następnie płaci tym prawni- łaskawości Skarb Państwa. Tego typu
udziału w rozstrzyganiu takiej sprawy sem jest tu przy tym fakt, że profesjo- kom z budżetu państwa według sztyw- sprawy przynoszą kancelariom wymier-
byłoby zasadne również w odniesieniu nalni prawnicy stanowiący istotną część nego cennika. ne straty finansowe. I nie ma na to spo-
do sędziów kolejnej kadencji trybunału wymiaru sprawiedliwości muszą się jej A może należałoby rozpocząć akcję sobu, bo rządzą przymus i matematycz-
z uwagi na istnienie okoliczności mo- sami domagać. obywatelskiego nieposłuszeństwa i roz- ne wyliczenie.
gących wywołać wątpliwość co ich bez- Stawki minimalne to nic innego, jak ważyć w ramach struktur samorządów Czas zatem tę nienormalną sytuację
stronności. Nie sposób być bowiem bez- cennik, według którego Skarb Państwa zawodowych radców prawnych i adwo- zmienić. Decydenci powinni zrozumieć,
stronnym we własnej sprawie. płaci radcom prawnym i adwokatom za katów, czy nie ignorować wezwań są- że droga do właściwie funkcjonujące-
I tutaj ostatnia uwaga: projekt ustawy ich usługi świadczone na rzecz obywate- dów do wyznaczania pełnomocników go wymiaru sprawiedliwości wiedzie
wzbudza kontrowersje w samym trybu- li, którym wcześniej wspaniałomyślnie z urzędu? Może wówczas sądy zaczęłyby poprzez wprowadzenie normalnych,
nale. Według posiadanych przez autora ten sam Skarb Państwa przyznał praw- szukać profesjonalnej pomocy na ryn- czytelnych i sprawiedliwych reguł dla
niniejszego felietonu informacji w pra- nika z urzędu, bo powiedzieli, że są na ku według stawek tam panujących? To wszystkich w nim poruszających się. Nie
cach wzięła udział tylko część sędziów tyle ubodzy, iż nie jest ich stać na wy- nie jest nawoływanie, a jedynie trzez
wy tylko dla klientów, sędziów, prokurato-
skupiona wokół prezesa prof. Andrzeja najęcie prawnika na rynku. Mamy wów- osąd rzeczywistości. rów, ale również dla radców prawnych.
Rzeplińskiego. Jest spora grupa sędziów, czas do czynienia z lekką schizofrenią. Składają się na nią takie oto sytu- To ważne, by ten problem zauważać,
którzy z rozwiązaniami zawartymi w pro- Z jednej strony Skarb Państwa uprawia acje, dodam, że prawdziwe: radca praw- a nie udawać, że nic się nie stało i my
jekcie się nie zgadzają, a którzy nie mieli swoistą pomoc publiczną i interwen- ny zatrudniony na etacie jest wyzna- (czyli profesjonalni prawnicy) sami so-
wpływu na jego ostateczny kształt. Ale cjonizm, wspomagając z publicznych czony do sprawy z urzędu; wcale tego bie z tym jakoś poradzimy.
czy oni będą mogli mieć w tej sprawie środków ubogich (którzy nawiasem mó- nie chce, ale chcąc uniknąć przykrych Jakoś już było. Czas by zaczęło być po
przymiot bezstronności? wiąc, często wcale nie są ubodzy, ale są dla siebie konsekwencji zawodowych, prostu normalnie.
Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]
C8 OPINIE
SÄ…dy rodzinne
Cenna lekcja
dla nieletniego sprawcy
Sądy rodzinne rzadko sięgają wienia nie powinno, poza wyjątkowymi ślonej szkody o charakterze majątkowym. dział bezwzględną przesłankę negatywną
sytuacjami, obejmować odszkodowania Ustalenie tego jest w zasadzie tożsame odpowiedzialności cywilnej na zasadzie
po środek wychowawczy
pieniężnego. Chodzi raczej o skłonienie z dwiema z trzech przesłanek odpowie- winy, w postaci małoletniości poniżej
nieletniego do podjęcia osobistych starań dzialności cywilnej z tytułu czynu niedo- 13 lat, aczkolwiek nie wyklucza to od-
w postaci zobowiÄ…zania
o naprawienie szkody w naturze (np. po- zwolonego. Przypomnieć trzeba bowiem, powiedzialności odszkodowawczej na
przez zamalowanie wykonanych napisów że na gruncie art. 415 k.c. kto z winy swej zasadzie słuszności, w myśl art. 428 k.c.
nieletniego do naprawienia
lub rysunków na ścianie budynku). W typo- wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany Dyskusyjne jest w praktyce, czy środek
wych sprawach ewentualne ciężary finan- jest do jej naprawienia, przy czym w myśl wychowawczy w postaci obowiązku na-
wyrzÄ…dzonej przez niego szkody.
sowe mogą zostać nałożone na rodziców, reguły art. 361 par. 1 k.c. obowiązek od- prawienia szkody na gruncie art. 6 pkt 2
w trybie art. 7 par. 1 pkt 2 u.p.n. Nie da się szkodowawczy obejmuje jedynie normal- u.p.n. może zostać zastosowany w sto-
Warto zmienić tę praktykę
jednak wykluczyć i takich sytuacji, w któ- ne następstwa działania lub zaniechania, sunku do nieletnich, którzy lat 13 nie
rych celowe będzie zobowiązanie nielet- z którego szkoda wynikła. Nie budzi przy ukończyli, właśnie z uwagi na brzmienie
niego, który np. posiada znaczny majątek, tym wątpliwości, że zachowanie nielet- art. 426 k.c. Ponadto nieletni poniżej 13.
do zapłacenia na rzecz poszkodowanego niego polegające na popełnieniu czynu roku życia nie odpowiadają za stypizowa-
określonej kwoty pieniężnej. Ale i w razie karalnego bądz
przejawie demoralizacji ne czyny karalne, ale jedynie za demorali-
potrzeby naprawienia szkód o niewielkim jest czynem bezprawnym; bezprawność zację (art. 1 par. 1 pkt 1 i 2 u.p.n.). W mojej
czy wręcz znikomym wymiarze material- w rozumieniu prawa cywilnego obejmuje ocenie nie ma przeszkód normatywnych
nym, zobowiązanie nieletniego do ich na- bowiem naruszenie nie tylko norm sta- dla orzekania tego środka wobec spraw-
prawienia z kieszonkowego, również może nowionego prawa powszechnie obowią- ców poniżej 13. roku życia, jak już bowiem
okazać się rozwiązaniem niepozbawio- zującego, ale również zasad współżycia pisałam, jego stosowanie jest niezależne
nym sensu. Nie zapominajmy też o tym, społecznego i dobrych obyczajów. od odpowiedzialności cywilnoprawnej
że nieletni, którzy ukończyli 16 lat, są zdol- Postanowienie sądu stwierdzające, że nieletniego. W takim wypadku jednak,
ni do podjęcia zatrudnienia na gruncie nieletni popełnił określony czyn i nakła- jego orzeczenie mieć będzie walor je-
art. 190 par. 1 i 2 k.p. dające na niego środek wychowawczy dynie moralno-wychowawczy, bowiem
Postanowienie sądu rodzinnego nie w postaci obowiązku naprawienia wy- ewentualne powództwo odszkodowaw-
jest oczywiście wyrokiem skazującym rządzonej szkody, nie przesądza trze- cze (przed sądem cywilnym) przeciwko
w rozumieniu art. 11 k.p.c., jednakże z ra- ciego z elementów odpowiedzialności nieletniemu skazane będzie zasadniczo
cji swej prawomocności wiąże strony, sąd, deliktowej nieletniego, czyli winy. Sąd na niepowodzenie, chyba że zachodziłyby
który je wydał oraz inne sądy i organy, rodzinny w postępowaniu w sprawach podstawy do zasądzenia odszkodowania
ALEKSANDRA PARTYK
w myśl art. 365 par. 1 k.p.c. w zw. z art. nieletnich w ogóle problematyką winy na zasadzie słuszności, co jednak w prak-
prawnik, asystent sędziego w Sądzie Rejonowym
20 par. 1 u.p.n. Orzeczenie obowiązku się nie zajmuje. W ujęciu prawno-kar- tyce zdarza się sporadycznie.
dla Krakowa-Podgórza, w wydziale rodzinnym
naprawienia szkody na podstawie art. 6 nym, w którym winę rozumie się jako Wymaga przypomnienia, że stosowa-
i nieletnich
pkt 2 u.p.n. stwierdza w sposób pewny zarzut nieusprawiedliwionego złamania nie środka wychowawczego w postaci zo-
przede wszystkim sprawstwo nieletnie- prawa (teoria normatywna winy), nie- bowiÄ…zania do naprawienia szkody ustaje
Zobowiązanie do naprawienia szkody go określonego czynu, a nadto pośrednio letniemu w ogóle nie można jej przypi- z mocy prawa z chwilą ukończenia przez
wywołuje skutki prawne dalej idące niż zaistnienie samej szkody (co do zasady), sać z racji nieosiągnięcia odpowiedniego nieletniego 18. roku życia, w myśl art. 73
pozostałe środki wychowawcze określone aczkolwiek nie może być uznane za ści- wieku (17 lat, 15 lat  art. 10 par. 1 i 2 k.k.), par. 1 u.p.n. Należy jednak zaznaczyć, że
w art. 6 pkt 2 ustawy z 26 paz
dziernika sły dowód wysokości szkody  i w tym co stanowi okoliczność ustawowo wyłą- nie oznacza to ustania odpowiedzialności
1982 r. o postępowaniu w sprawach nie- zakresie na poszkodowanym (powodzie czającą winę. To jest zresztą podstawo- cywilnoprawnej (deliktowej). Co więcej,
letnich (dalej: u.p.n.). Nie tylko bowiem jeżeli nieletni popełnił czyn karalny, któ-
nakłada na młodego winowajcę ciężar ry treściowo odpowiada przestępstwu, to
o charakterze wychowawczym, lecz sta- przedawnienie roszczeń odszkodowaw-
W razie potrzeby naprawienia szkód
nowi jednocześnie formalne potwier- czych z tego tytułu podlega regulacji art.
o niewielkim czy wręcz znikomym wymiarze
dzenie istnienia podstaw zobowiązania 442 par. 2 k.c. (tj. 10 lat od dnia popełnie-
odszkodowawczego o charakterze cy- nia czynu), jakkolwiek bowiem nieletni
materialnym zobowiÄ…zanie nieletniego
wilnoprawnym. Oczywiście ustawa nie nie może podlegać karze za przestępstwo,
do ich naprawienia z kieszonkowego również
reguluje zakresu odpowiedzialności od- jednak jego czyn od strony przedmioto-
szkodowawczej deliktowej nieletnich, wej odpowiada znamionom typu czynu
może się okazać dobrym rozwiązaniem
a zastosowanie samego instrumentu ma zabronionego (por. wyrok Sądu Najwyż-
na celu uzmysłowienie nieletniemu skut- szego z 18 stycznia 2012 r., II CSK 157/11,
ków jego działań oraz trudu i kosztów w ewentualnym procesie cywilnym od- wą przyczyną odrębności postępowania OSNC-ZD 2013/30/44).
usunięcia wyrządzonych szkód (wyrok szkodowawczym) spoczywać będzie cię- w sprawach nieletnich od postępowania Reasumując, środek w postaci zobo-
Sadu Najwyższego z 18 stycznia 2012 r., żar udowodnienia tej okoliczności, zgod- karnego. Natomiast w rozumieniu pra- wiązania nieletniego do naprawienia
II CSK 157/11, OSNC-ZD 2013/30/44). Nie nie z ogólną regułą art. 6 k.c. wa cywilnego, na gruncie którego domi- wyrządzonej szkody, poza wartością
niweczy to jednak całokształtu skutków Orzeczenie przez sąd rodzinny takiego nuje teoria psychologiczna winy, przez wychowawczą i sprawiedliwościowo-
prawnych procedury. środka wychowawczego wymaga prze- winę rozumie się podjęcie określonego -naprawczą, ma ten dodatkowy walor,
Postulować należy, aby w praktyce są- sądzenia dwóch zasadniczych kwestii, bezprawnego zachowania umyślnie lub że ułatwia poszkodowanemu uzyskanie
dowej po omawiany środek wychowawczy czyli dopuszczenia się przez nieletniego nieumyślnie, tzn. wskutek niedochowa- orzeczenia odszkodowawczego w drodze
sięgać w sytuacjach, w których nieletni określonego czynu karalnego bądz
czy- nia należytej staranności (niedbalstwo). ewentualnego procesu cywilnego  o ile
swoim postępowaniem o charakterze czy- nu stanowiącego przejaw demoralizacji Odnosząc tak rozumiane pojęcie winy rzecz jasna istnieją ku temu wszystkie
nu karalnego lub demoralizacji wyrządził oraz tego, że następstwem owego czynu, do odpowiedzialności odszkodowawczej przesłanki określone w kodeksie cywil-
rzeczywistą i wymierną szkodę majątko- pozostającym z nim w związku przyczy- nieletnich, należy jednak pamiętać, że na nym, a szkoda nie zostanie przez nielet-
wÄ…. Rzecz jasna zobowiÄ…zanie do jej napra- nowo-skutkowym, jest powstanie okre- gruncie art. 426 k.c. ustawodawca przewi- niego naprawiona dobrowolnie.
AUTOPROMOCJA
ª% wnikliwe komentarze ª% trendy na rynku prawniczym
Czytaj w serwisie dla prawników
i opinie prawniczych autorytetów
ª% aktualne informacje dla każdej
ª% orzeczenia sÄ…dów, projekty ustaw z korporacji prawniczych
S E R W R K O M E D O W R Z
S E RW IS R E K OM E N D O W A NY P R Z EZ DGP
R W D O W R Z
W
% Redakcja: ul. Okopowa 58/72; 01-042 Warszawa, tel. [phone], faks: 22 530 40 39; e-mail: [e-mail] % Redaktor naczelna: Jadwiga Sztabińska
% Zastępcy redaktor naczelnej: Andrzej Andrysiak, Dominika Sikora, Paweł Nowacki % Sekretarze: Rafał Drzewiecki, Marcin Hadaj, Anna Godlewska, Leszek Majkut,
Mirosław Mazanec, Mira Suchodolska % Redaguje: Ewa Szadkowska % Szef działu foto: Krzysztof Cieślewicz % Biuro reklamy (tel. [phone]):
Dyrektor: Monika Szulc-Wąsikowska, tel. [phone] % Szef studia DTP: Jacek Obrusiewicz % Produkcja: Elżbieta Stamler, tel. [phone]
FOT. MATERIAÅ‚Y PRASOWE