Praca z pacjentem

18

ASYSTA DENTYSTYCZNA

dypl. asyst. stom. Sabina Matwij

– sposób na choroby przyzębia

Zapalenie przyzębia, często nazywane też paradontozą, jest podstępną
chorobą, która, nieleczona, może powodować poważne skutki
zarówno miejscowe, jak i ogólne.

Kiȓetaľ

Pacjenci zgłaszający się do gabinetów dentystycznych
często nie zdają sobie sprawy, że przykre dolegliwości,
z którymi się borykają, są właśnie konsekwencją tej choroby.
Podczas pierwszej wizyty konsultacyjnej często skarżą się
na dyskomfort spowodowany krwawieniem i obrzękiem
dziąseł, bólem oraz rozchwianiem i wędrówką zębów.

Przyczyny chorób przyzębia

Szybki rozwój medycyny w zakresie stomatologii pozwala
na opracowanie skutecznych metod rozpoznawania
i leczenia chorób przyzębia. Uznaje się, że przyczynami
zapaleń przyzębia są głównie: zła higiena jamy ustnej
(płytka bakteryjna), nieodpowiednie wypełnienia zębów
(nawisy), nieszczelne (niedopasowane) korony i mosty oraz
choroby ogólne powodujące spadek odporności organizmu.
Istotną kwestią są również predyspozycje genetycznie
uwarunkowane.

Rozpoznanie

Nieprzyjemne dolegliwości powodowane przez
zapalenie przyzębia powinny być dla pacjenta sygnałem,
że konieczna jest jak najszybsza wizyta u lekarza
stomatologa – najlepiej specjalisty periodontologa.
Lekarz zleci wykonanie zdjęcia pantomografi cznego,
będącego zdjęciem przeglądowym wszystkich zębów
i kości żuchwy i szczęki. Następnie stomatolog oceni,
czy pacjent cierpi z powodu zapalenia samych dziąseł,
czy proces chorobotwórczy dotyczy też kości wyrostka
zębodołowego – co stanowi ważną różnicę, jeśli chodzi
o rokowanie i postępowanie terapeutyczne. Zapalenie

dziąseł jest bowiem stanem odwracalnym i nie obejmuje
tkanek, które leżą głęboko pod dziąsłem. Towarzyszą
mu zaczerwienienie i krwawienie podczas szczotkowania
zębów lub w trakcie badania polegającego na sondowaniu
kieszonek/szczelin dziąsłowych.

Zapalenie przyzębia jest natomiast chorobą, która

atakuje też głębiej położone tkanki, i obejmuje kość,
która ulega zanikowi. Zaczynają się tworzyć patologiczne
kieszonki przyzębne (powyżej 3 mm), w których gromadzą
się bakterie i resztki pokarmowe, co podtrzymuje stan
zapalny. Z upływem czasu zęby mogą zacząć się chwiać,
co w ostateczności może prowadzić do ich utraty. Zapalenie
przyzębia jest chorobą, która może przebiegać w dwojaki
sposób. Pierwsza postać – przewlekła – obejmuje
poszczególne powierzchnie zębów z mniejszym nasileniem
i jest najczęściej spotykana. Natomiast druga – agresywne
zapalenie – obejmuje w pierwszej kolejności zęby trzonowe
oraz siekacze i dotyczy młodych, ogólnie zdrowych
pacjentów. W tym przypadku przebieg choroby jest bardzo
szybki i nieadekwatny do zachowań higienizacyjnych, które
z reguły są dobre.

Leczenie

Leczenie zapalenia przyzębia może rozpocząć się
antybiotykoterapią, jeśli są ku temu wskazania. Następnie
lekarz ustala kolejne etapy leczenia. W pierwszym
etapie zleca się dokładne usunięcie zmineralizowanej
płytki bakteryjnej, czyli kamienia naddziąsłowego, przez
wykwalifi kowaną higienistkę stomatologiczną. Zabieg może
być wykonywany przy pomocy narzędzi ręcznych: sierpami

Praca z pacjentem

1/2014

19

McCalla, skalerami typu Hoe oraz skalerami dźwiękowymi
i ultradźwiękowymi. Po dokładnym usunięciu płytki
bakteryjnej higienistka stomatologiczna przeprowadza
instruktaż higieny jamy ustnej oraz dobiera odpowiednie
przybory do pielęgnacji zębów.

Drugi etap leczenia to zabieg kiretażu. Przeprowadza

go lekarz przy zastosowaniu znieczulenia miejscowego.
Najczęściej w trakcie pierwszej wizyty opracowywany
jest jeden kwadrant lub dwa kwadranty uzębienia,
w zależności od decyzji pacjenta. Podczas zabiegu
za pomocą ręcznych narzędzi nazywanych kiretami usuwa
się kamień poddziąsłowy oraz ziarninę. Istnieje kilka
rodzajów kiret do powierzchni zębów. Wyróżniamy kirety
uniwersalne (Columbia) oraz specjalne (Graceya). Służą
one do oczyszczenia i wygładzenia powierzchni korzenia.

W trakcie wizyty znoszone są też nawisy (nieprawidłowo
wykonane wypełnienia), które sprzyjają zaleganiu płytki
bakteryjnej.

Po przeprowadzonym zabiegu lekarz wykonuje irygację

kieszeni przyzębnych roztworem antyseptyku (np.
chlorheksydyną lub powidonem). Następnie wykonuje
się pomiary kieszonek dziąsłowych. Ich wyniki zostaną
porównane z tymi, które uzyska się podczas wizyty
kontrolnej (za 8-10 tygodni) po przeprowadzonym
kiretażu. Zaleca się, aby pacjenci przez okres do trzech
tygodni po przeprowadzonym zabiegu stosowali płyn
antybakteryjny do płukania jamy ustnej.

Powodzenie trzeciego, ostatniego etapu leczenia jest już

w rękach pacjenta. To właśnie on powinien współpracować
z personelem stomatologicznym i stosować się do jego

Ryc. 1.

Usuwanie kamienia przy pomocy końcówki uniwersalnej

do skalera

Ryc. 2.

Zabieg SRP wykonywany przez lek. dent. Agatę Chotkowską-

Sekundę w Specjalistycznej Przychodni Stomatologicznej
„Periocentrum”

Ryc. 3.

Pomiar kieszonek przyzębnych przy pomocy sondy periodontologicznej

ry

c. ar

chiwum autora

Praca z pacjentem

20

ASYSTA DENTYSTYCZNA

zaleceń. Regularne i dokładne oczyszczanie zębów z płytki
bakteryjnej zgodnie ze wskazówkami udzielonymi podczas
wcześniejszych wizyt należy wyłącznie do pacjenta
i stanowi ważną składową pomyślnego przeprowadzenia
leczenia. W razie jakichkolwiek problemów higienistka
stomatologiczna zawsze ponownie poinstruuje pacjenta,
jak prawidłowo przeprowadzać higienę jamy ustnej.

Nieleczone zapalenie przyzębia powoduje przykre

dolegliwości, które w ostateczności mogą prowadzić
do utraty zębów. Dlatego ważne jest, aby w porę

Numer kirety

Przeznaczenie

Kireta 1/2

do zębów przednich

Kireta 3/4

do zębów przednich

Kireta 5/6

do zębów przednich szczęki i żuchwy oraz zębów przedtrzonowych

Kireta 7/8

do zębów trzonowych i przedtrzonowych, powierzchni policzkowych

i językowych

Kireta 9/10

do powierzchni policzkowych i językowych oraz trudno dostępnych

miejsc przedtrzonowców i trzonowców

Kireta 11/12

do powierzchni mezjalnych trzonowców i przedtrzonowców

Kireta 13/14

do powierzchni dystalnych trzonowców i przedtrzonowców

Tab. 1.

Kirety Graceya – oznaczone numerami, które odpowiadają powierzchniom zębów. Źródło: W. Ketterl (red.), tłum. S. Potoczka (red.):

Parodontologia. Stomatologia praktyczna 4. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 1995, s. 152-153

przeprowadzić zabieg kiretażu, który, połączony
z prawidłową higieną i regularnymi wizytami kontrolnymi,
pozwoli powstrzymać dalszy postęp paradontozy i poprawi
komfort życia pacjenta dotkniętego tym przewlekłym
schorzeniem.

‰

Sabina Matwij – ukończyła Medyczną Szkołę Policealną

w Rzeszowie. Od 2012 roku jest związana ze Specjalistyczną

Przychodnią Stomatologiczną Periocentrum w Rzeszowie. Swoją

wiedzę teoretyczną i praktyczną zgłębia na licznych kursach

i szkoleniach związanych z profi laktyką oraz higienizacją pacjenta.

Ryc. 4.

Kirety