A

S Y S T A

D

E N T Y S T Y C Z N A

10

S Y L W E T K I

A S Y S T Y

D E N T Y S T Y C Z N E J

N

a temat higieny jamy
ustnej pacjentów

leczonych implantologicznie,
małego pacjenta w gabinecie
stomatologicznym oraz
zasad prawidłowego
przeprowadzania dezynfekcji
i sterylizacji z koordynatorką
personelu medycznego
dypl. hig. stom. Dorotą
Grzyśką, dypl. hig. stom. Ewą
Skrzypińską, dypl. asyst. stom.
Agatą Wilczek, recepcjonistką
Jagodą Ulicz oraz
sterylizatorką Edytą Rzęsą
z Duda Clinic w Katowicach
rozmawiała Ewelina Ładziak.

niektóre choroby układu oddechowe-
go, naczyń wieńcowych serca i mózgu
(w efekcie mogą doprowadzić do za-
wału serca czy udaru mózgu), a także
cukrzycę. Z kolei u kobiet ciężarnych
mogą być przyczyną przedwczesnych
porodów z mniejszą wagą urodzenio-
wą. Dlatego tak ważna są prawidłowa
higiena jamy ustnej i wizyty kontrolne
– można powiedzieć, że większość do-
legliwości zaczyna się właśnie od nie-
leczonych chorób przyzębia.

Jak pacjenci reagują na pierwsze
oznaki zapalenia przyzębia?
Agata Wilczek: Pacjenci często prze-
stają szczotkować zęby, gdy pojawia
się krwawienie, „żeby sobie nie za-
szkodzić”, a to bardzo duży błąd. Wła-
śnie wtedy zęby potrzebują bardzo
dokładnej higieny. Należy pamiętać,
że zdrowe dziąsła są bladoróżowe,
nie krwawią przy myciu i nie odczu-
wa się żadnego dyskomfortu. Przy
zapaleniu przyzębia dziąsła są za-
czerwienione i miejscowo występuje
lekkie krwawienie, najczęściej przy

dzielimy na poddziąsłowy i naddzią-
słowy. Jeżeli nie będzie on regularnie
usuwany, doprowadzi do zapalenia
dziąseł, następnie do zapalenia przy-
zębia i na koniec do paradontozy,
w efekcie której może dojść do utraty
zębów. Należy pamiętać, że paradon-
toza jest chorobą nieodwracalną.

Nieleczone choroby przyzębia
wpływają na cały organizm i mogą
być przyczyną innych schorzeń.
Jakie dolegliwości są najczęstszym
efektem zaniedbań pacjentów?
D.G.: W kieszonkach patologicznych,
które tworzą się z powodu zalegają-
cego kamienia nazębnego, znajduje
się 300 gatunków bakterii. Bakte-
rie wraz z krwiobiegiem dostają się
do organizmu i wywołują między
innymi: dolegliwości ze strony ukła-
du pokarmowego, zaburzenia wchła-
niania, choroby wrzodowe żołądka
i dwunastnicy (Helicobacter pylori),
choroby narządu wzroku (zapalenia
siatkówki i rogówki), kłębuszkowe za-
palenie nerek, choroby reumatyczne,

Wielu pacjentów nie zdaje sobie
sprawy z zagrożeń, które płyną
z zaniechania higieny jamy ustnej.
Jak radzą sobie Panie z tym proble-
mem w codziennej pracy?
Dorota Grzyśka: Każdy z nas wie,
że zęby trzeba myć, ale nie każdy
wie, co to jest płytka nazębna, kamień
i dlaczego wizyty związane z usuwa-
niem złogów nazębnych są takie waż-
ne. Zawsze staramy się pacjentowi
przybliżyć tę wiedzę i uświadomić,
jak istotne jest zachowanie higieny
jamy ustnej.

Płytka nazębna to produkt bakteryj-

ny, zawierający między innymi reszt-
ki pokarmowe. Tworzy się na zębach
w czasie krótszym niż 24 godziny.
Każdy może ją usunąć samodzielnie
w domu poprzez standardowe mycie
zębów 2 razy dziennie. Jeżeli tego nie
zrobimy i będzie ona przez dłuższy
czas zalegać na naszych zębach, doj-
dzie do procesu zwanego mineraliza-
cją i wytworzy się kamień nazębny,
którego już nie jesteśmy w stanie usu-
nąć samodzielnie. Kamień nazębny

Zadowolony pacjent
kluczem do sukcesu

fot. A

. Larisz

1

/ 2 0 1 3

11

S Y L W E T K I

A S Y S T Y

D E N T Y S T Y C Z N E J

szczotkowaniu. Zapalenie przyzębia
charakteryzuje się obrzękiem, zaczer-
wienieniem, silnym krwawieniem
oraz recesją (zanikiem) dziąseł. Para-
dontozę, oprócz objawów opisanych
powyżej, cechuje rozchwianie zębów
i na koniec ich utrata.

Jak wygląda usuwanie kamienia
nazębnego?
Ewa Skrzypińska:

Kamień nazębny

można usunąć tylko w gabinecie sto-
matologicznym. Zabieg ten wykonu-
je lekarz stomatolog lub higienistka
stomatologiczna. Istnieją dwie me-
tody: ręczna i ultradźwiękowa (pod
wpływem drgań i wody „rozbija się”
kamień i usuwa go z powierzchni zę-
bów). Po takim zabiegu dziąsła i zęby
przez 2-3 dni mogą reagować nad-
wrażliwością na ciepło/zimno. Zale-
ca się wtedy stosowanie past na nad-
wrażliwość, które pomogą szybciej
zamknąć kanaliki zębinowe i przy-
niosą ulgę, oraz używanie preparatów
z chlorheksydyną, która ma działanie
antyseptyczne i antybakteryjne. Bar-
dzo ważne są wizyty kontrolne. Stan-
dardowo zaleca się je co 6 miesięcy.

Czy pacjenci dopytują lub sami
proszą o to, aby udzielić im instruk-
tażu higieny jamy ustnej, czy może
trzeba ich specjalnie do tego
zachęcać?

E.S.: Pacjenci często pytają, jak pra-
widłowo myć zęby, jaką pastą i jakich
płynów używać. Po zabiegu usunięcia
kamienia lub nalotu mamy czas, żeby
o tym porozmawiać. Higienistki za-
wsze pokazują pacjentom, jak prawi-
dłowo szczotkuje się zęby, dobierają
pastę w zależności od tego, jaki mamy
problem, np. nadwrażliwość, odsło-
nięte szyjki zębów, próchnica. Dobie-
rają odpowiedni płyn i instruują, jak
prawidłowo używać nitki dentystycz-
nej, przypominają, że oprócz zębów
w jamie ustnej mamy także język, któ-
ry również należy myć. W sklepach
są specjalne „skrobaczki” do języka,
są także szczotki ze specjalną gumą,
a jeśli nie mamy pod ręką żadnego
z tych narzędzi, można po prostu użyć
szczoteczki do zębów.

Specjalizują się Państwo w zabie-
gach implantoprotetycznych. Jak
wygląda praca przy takim pacjen-
cie, na co higienistka i asystentka
muszą zwracać szczególną uwagę?
D.G.: Pacjenci implantologiczni po-
winni poddawać się zabiegom higie-
nizacji tak samo jak pozostali. Pogląd,
że jak „mam implanty, to nie muszę
utrzymywać higieny” jest błędny. Przy
implantach higiena jest bardzo ważna.
Dlatego każdy pacjent po zabiegu jest
informowany, jak prawidłowo dbać
o higienę, dostaje specjalną szczotkę,

która pomaga w utrzymywaniu prawi-
dłowej higieny. Co pół roku pacjenci
pojawiają się na kontroli, podczas
której bardzo ważną rolę odgrywają
higienistki. Wykonują odpowiednie
zabiegi higienizacyjne i tłumaczą,
jak prawidłowo utrzymywać higienę.
Implanty są idealnym rozwiązaniem
przy brakach zębowych, dają ogrom-
ne możliwości ich uzupełnienia.

Bardzo popularne w ostatnim
czasie jest wybielanie zębów. Jakie
rodzaje wybielania zębów stosuje
się w Duda Clinic i jak wygląda
opieka nad takim pacjentem?
E.S.: Wybielanie zębów staje się coraz
popularniejsze. W Duda Clinic stosu-
jemy szyny wybielające, wówczas
robi się wycisk na specjalną szynę,
pacjent dostaje strzykawki z prepara-
tem do wybielania i zakłada je na noc.
Lepszy i szybszy efekt przynosi wybie-
lanie w gabinecie. W naszej klinice
wybielamy zęby lampą ZOOM. Zabieg
trwa około 1 godziny i daje rewelacyj-
ny i przede wszystkim długotrwały
efekt. Pacjenci są bardzo zadowoleni
– a każdy zadowolony pacjent to suk-
ces gabinetu. Po wybielaniu pacjent
jest instruowany, jak dbać o zęby,
co zrobić, aby jak najdłużej utrzymać
efekt. Ważną sprawą jest zastosowa-
nie „białej diety” podczas stabilizacji
koloru.

Sterylizatorka Edyta Rzęsa

Recepcjonistka Jagoda Ulicz

A

S Y S T A

D

E N T Y S T Y C Z N A

12

S Y L W E T K I

A S Y S T Y

D E N T Y S T Y C Z N E J

Jakie metody pracy stosuje Pani
podczas leczenia dzieci? Jak udaje
się walczyć z dentofobią?
D.G.: Mały pacjent to często duży pro-
blem, ale nie w Duda Clinic. Dyspo-
nujemy specjalnym gabinetem przy-
gotowanym z myślą o najmłodszych.
Po wizycie każdy wychodzi z nagrodą
za odwagę.

Oprócz tego prowadzimy prelekcje

dla przedszkoli, podczas których mali
pacjenci mogą dowiedzieć się wszyst-
kiego o szczotkowaniu, wizycie w ga-
binecie, mogą zobaczyć, jak wygląda-
ją praca lekarza i narzędzia, którymi
się posługuje. Z doświadczenia wiem,
że przynosi to efekt. Dzieci mniej się
boją, bo wiedzą, jak będzie wygląda-
ła wizyta. Wiedzą, co to jest lusterko,
zgłębnik, wiertło, ślinociąg i do czego
służą. Rewelacyjne są także wizyty
adaptacyjne dla małych pacjentów.
Najważniejsze jest odpowiednie,
profesjonalne podejście do takiego
pacjenta. Najtrudniejsze są wizyty
dzieci, które boli ząbek, z uwagi na to,
że wtedy maluchy bardzo się stresują,
nie wiedzą, co je czeka. Bardzo nie-
właściwe, ale niestety częste jest stra-
szenie dzieci, grożenie, że jeśli będą
jeść słodycze, to będą ich bolały zęby
i pójdą do dentysty. Ważne jest, aby
rozmawiać także z rodzicami o tym,
jak przygotować małego pacjenta
do wizyty, ponieważ ich pozytywne
nastawienie to połowa sukcesu. Druga
połowa to profesjonalny personel –

robimy wszystko, aby mały pacjent
zawsze miał uśmiech na twarzy i chęt-
nie do nas przychodził.

Narzędzia jednorazowego użytku
są niezbędne w gabinecie, jednakże
nie zawsze mogą zastąpić narzędzia
wielorazowe (np. dłuta, kleszcze).
Wiąże się to z przeprowadzaniem
procesów dezynfekcji i sterylizacji.
Jakie rady przekazałaby Pani
początkującym asystentkom
odnośnie przeprowadzania oraz
dokumentowania tych procesów?
Edyta Rzęsa: Sterylizatornia – serce
każdego gabinetu – to miejsce, gdzie
przeprowadza się dezynfekcję i stery-
lizację narzędzi wielokrotnego użytku.
Podczas dezynfekcji bardzo ważne jest
przestrzeganie prawidłowego stężenia
płynu oraz czasu zanurzania narzędzi
w roztworze. Po dezynfekcji narzę-
dzia należy umyć, osuszyć i przejrzeć.
Następnie spakować je w rękaw pa-
pierowo-foliowy, do każdego pakietu
dołączyć test chemiczny, który poka-
zuje skuteczność sterylizacji. Powinno
się także prowadzić bardzo dokładnie
i sumiennie zeszyt, w którym zapisuje-
my parametry sterylizacji. Co miesiąc
wykonujemy testy SPORAL A, które
oddaje się do laboratorium, i dokonu-
jemy przeglądów autoklawu. Każdy
pakiet jest opatrzony datą sterylizacji,
datą ważności oraz podpisem osoby
przeprowadzającej sterylizację. Pra-
widłowo przeprowadzone dezynfek-

cja i sterylizacja to bezpieczeństwo
dla personelu i pacjenta.

Oprócz narzędzi wielokrotnego

użytku stosujemy w gabinetach sprzęt
jednorazowy (m.in. kubki, ślionociągi,
wkłady do spluwaczki, sterylne far-
tuchy chirurgiczne, obłożenia, ręka-
wiczki).

Państwa klinikę codziennie odwie-
dza wielu pacjentów. Jak udaje się
Paniom opanować tłok w pocze-
kalni, jaki mają Panie sposób na to,
aby pacjenci nie czekali w długich
kolejkach, czy stosują Panie system
potwierdzania wizyt dzień wcze-
śniej?
Jagoda Ulicz: Duda Clinic odwiedza
wielu pacjentów. Aby uniknąć tłoku,
są umawiani na konkretną godzinę.
Zdarza się, że oprócz zapisanych
pacjentów przychodzą osoby „z bó-
lem”. Nigdy nie odmawiamy pomocy,
a dzięki temu, że mamy sporo gabi-
netów, nie ma problemu z planowym
przyjmowaniem. Punktualność i pra-
widłowa organizacja pracy to klucz
do sukcesu. W dobie komputerów,
oprócz kart w formie papierowej,
prowadzimy dokumentację elektro-
niczną.

Ponieważ w dzisiejszych czasach

żyjemy w biegu, często zapomina-
my o wizytach w gabinecie, wiedząc
o tym, wprowadziliśmy system po-
twierdzania wizyt pacjentów dzień
wcześniej.

‰

Koordynatorka personelu medycznego Dorota Grzyśka