Praca z pacjentem

28

ASYSTA DENTYSTYCZNA

dypl. asyst. stom. Sylwia Nowakowska

W metodzie pracy na cztery ręce ważne jest „zgranie” pomiędzy
operatorem i asystą w kwestii podawania sobie narzędzi.

Zasady pȓacy
Ȱa cztery ȓÛce

Jako asystentka czynna pamiętam, jak pewnego dnia
zadałam lekarzowi, z którym wtedy pracowałam, pytanie:
„Pani doktor, kiedy jest Pani najbardziej zadowolona
z pracy asystentki i czego oczekuje Pani od takiej osoby?”.
Odpowiedź, którą otrzymałam, brzmiała następująco:
„Jestem zadowolona, mając świadomość, że osoba, z którą
pracuję, jest odpowiedzialna, skupiona na swojej pracy,
zna się na swoim fachu, ale przede wszystkim, która czyta
w moich myślach i wyprzedza moje polecenia podczas
zabiegu, po prostu żeby była idealna”. Uśmiechnęłam
się w myślach, bo przecież nie ma idealnych ludzi, jak

nie ma idealnych metod pracy, ale przyznam szczerze,
że zaintrygowało mnie to stwierdzenie i zmobilizowało
do pogłębienia nie tylko swojej wiedzy na temat pracy
asystentki, ale również zachęciło do szukania nowszych
metod komunikacji i pracy z lekarzem.

Przeczytałam w sztandarowym już podręczniku dla

asystentek i higienistek stomatologicznych wybitnego,
bardzo cenionego i lubianego profesora Zbigniewa
Jańczuka o metodzie pracy na cztery ręce, która jest jedną
z najbardziej „wygodnych” i ergonomicznych metod.
Na czym polega ta metoda pracy? Otóż w technice

Najczęściej spotyka się w gabinetach
układ podzielonego unitu
wg Schöna, gdzie w miejscu centralnym
umiejscowiony jest pacjent, natomiast
lekarz i asystentka pracują prawie
naprzeciw siebie

Praca z pacjentem

1/2014

29

tej oprócz rąk lekarza operatora w leczeniu pacjenta
biorą również czynny udział ręce asysty – asystentki
stomatologicznej. Współpraca manualna pomiędzy
operatorem i asystą wymaga znajomości procedur
leczniczych i jest warunkiem prawidłowego wykonania
jakiegokolwiek zabiegu.

Stanowisko pracy

Najczęściej spotyka się w gabinetach układ podzielonego
unitu wg Schöna, gdzie w miejscu centralnym
umiejscowiony jest pacjent, natomiast lekarz i asystentka
pracują prawie naprzeciw siebie, dzieląc się poszczególnymi
czynnościami. Pacjent jest ułożony w pozycji leżącej bądź
też – z przyczyn zdrowotnych – w pozycji półsiedzącej.

Pozycja ta pozwala na wykonywanie zabiegu przez lekarza
i asystę na siedząco. Pacjent jest rozluźniony, odprężony,
lekarz ma znacznie lepszą widoczność pola zabiegowego.
Pozycja ta jest bardzo bezpieczna dla pacjenta, gdyż
zapobiega omdleniom czy też zakrztuszeniu się wodą lub
śliną, bowiem asystentka może łatwiej operować ssakiem
w jamie ustnej pacjenta. Dobrze jest przed położeniem
pacjenta poinformować go, że chcemy leczyć w tej pozycji
i zapytać, czy nie ma np. bólów pleców bądź też jakichś
innych przeciwwskazań.

Przy zabiegach higienizacyjnych w momencie układania

pacjenta pytam, czy takie położenie jest komfortowe, czy też
mam je zmienić. Lekarz, pracując na siedząco, porusza się
w strefi e operacyjnej, zawartej między godz. 8.30 a 12.30 –
to najbardziej dogodna strefa do wykonywania precyzyjnych
czynności manualnych, przy bardzo dobrym polu widzenia.
Asystentka wykonuje swoje czynności również z pozycji
siedzącej, w strefi e pracy między godz. 2 a 4, umożliwiającej
wizualny i manualny dostęp do pola operacyjnego bez
obciążenia przy tym mięśni kręgosłupa. Asysta powinna
siedzieć wyżej niż operator (linia wzroku ma być
15-20 cm powyżej linii wzroku lekarza).

Asystor z przygotowanymi wcześniej do zabiegu

instrumentami powinien znajdować się za głową pacjenta,
za linią ramion operatora i asysty, umożliwiając szybki
i łatwy dostęp do ich pobrania i odkładania. Na asystorze
narzędzia należy przygotować w miarę możliwości
w odpowiedniej kolejności ich podawania i odkładać
na to samo miejsce. Trzeba unikać bałaganu. W wolnej
chwili warto zadbać, by na asystorze podczas zabiegu
panował porządek. Czynności, jakie asystentka wykonuje
w tej pozycji, to: praca w jamie ustnej pacjenta (operuje
ssakiem oraz ślinociągiem), przekazuje instrumenty
i materiały w strefi e transferowej, reguluje światło lampy.

W strefi e statycznej asystentka ma dostęp do konsoli

asysty, instrumentów, materiałów, urządzeń. Pracuje
w strefi e, gdzie znajduje się zlew, wanienka dezynfekcyjna,
kosz na zużyte instrumenty.

fot. Thinks

tock

Praca z pacjentem

30

ASYSTA DENTYSTYCZNA

Komunikacja

W metodzie pracy na cztery ręce ważne jest „zgranie”
pomiędzy operatorem i asystą w kwestii podawania sobie
narzędzi. Umiejętne podanie narzędzia – nigdy nad
głową czy twarzą pacjenta, ale tylko i wyłącznie w strefi e
transferowej, czyli w miejscu ułożonej serwety na pacjencie
– posługiwanie się nim bez słów, sztuka wyczucia potrzeb
lekarza – to podstawowe umiejętności każdej dobrze
wyszkolonej asystentki. Przypatrując się pracy lekarza, można
czasami coś zaproponować, mam na myśli użycie innego
narzędzia; nie jest nietaktem również zapytać, czy podać
takie bądź też inne narzędzie. Lepiej zapytać niż popełnić
błąd. Pamiętam, jak pierwszy raz stanęłam do zabiegu
implantologicznego i pan doktor zwrócił mi uwagę,
że powinnam mieć zawsze przygotowaną na wszelki wypadek
dodatkowo strzykawkę oraz ampułkę z solą fi zjologiczną...
Warto słuchać rad lekarzy, z którymi się pracuje; to sprawia,
że czują się dobrze z nami, są zadowoleni i docenieni.

Istota pracy zespołu

Dlaczego coraz częściej w ogłoszeniach o pracę dla lekarzy
stomatologów pojawia się warunek umiejętności pracy
na cztery ręce? Czego oczekuje się od asystentki pracującej
wg tej metody? Moim zdaniem koncepcja ta zakłada,
że osoba taka jest uporządkowana, że potrafi przygotować

wszelkie potrzebne instrumenty, jakie będą wykorzystane
podczas danego zabiegu. Będzie umiała przewidzieć, jakie
ewentualnie dodatkowe narzędzia będą pomocne lekarzowi
przy pracy, przez co zwiększa komfort pracy lekarza, swój
i poczucie bezpieczeństwa u przyjmowanego pacjenta.

Idealnie jest, gdy pracuje się z jednym lekarzem

i można nauczyć się wszelkich przyzwyczajeń
i nawyków, ale myślę, że „idealna” asystentka poradzi
sobie w pracy z każdym nowym lekarzem, gdyż będzie
miała zakorzenione i ugruntowane zasady pracy. Dobra
organizacja stanowiska pracy (lekarze nie lubią, gdy
nagle czegoś brakuje i zaczynamy biegać po gabinecie
w poszukiwaniu instrumentów), nieustanne szukanie
i uczenie się nowych, lepszych rozwiązań, które mają
sprawiać, by nasza praca była wydajniejsza i przyjemniejsza,
umiejętność dobrej komunikacji z lekarzem – daje
to zarówno satysfakcję nam, asystentkom, jak i lekarzom,
którzy coraz częściej zatrudniają wykwalifi kowane
asystentki i higienistki stomatologiczne do pomocy
w gabinetach stomatologicznych, ba – nie wyobrażają sobie
funkcjonowania bez naszej pomocy.

‰

Sylwia Nowakowska jest asystentką stomatologiczną,

w zawodzie od 13 lat, asystuje i wspomaga językowo lekarzy leczących

pacjentów niemieckojęzycznych.

Stanowisko pracy

Lekarz, pracując na siedząco, porusza się w strefi e

operacyjnej, zawartej między godz. 8.30 a 12.30 – to

najbardziej dogodna strefa do wykonywania precyzyjnych

czynności manualnych, przy bardzo dobrym polu widzenia.

Asystentka wykonuje swoje czynności również z pozycji

siedzącej, w strefi e pracy między godz. 2 a 4, umożliwiającej

wizualny i manualny dostęp do pola operacyjnego