1

prof.SGH, dr hab. El

ż

bieta Firlit

Katedra Socjologii SGH

Zestawienie zrealizowanych wykładów Metody i techniki bada

ń

społecznych

(sygn.120300-0128) w semestrze letnim 2012/2013

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Studia licencjackie,

I. 11.02.2013

1. Wprowadzenie do przedmiotu – sylabus standardowy, literatura, warunki
zaliczenia przedmiotu
2.Temat i problematyka wykładu: Zało

ż

enia (poznawcze, metodologiczne i etyczne)

i cele bada

ń

społecznych, wymiar czasowy bada

ń

i podstawowe jednostki analizy.

II.

28.02.2013

Temat i problematyka wykładu:

Ź

ródła informacji w badaniach społecznych i główne

elementy „warsztatu badawczego” (metody, techniki, narz

ę

dzia). Ewidencja metod

badawczych, typy bada

ń

społecznych.

III.

25.02.2013

Temat i problematyka wykładu: Formułowanie problemów badawczych, etapy
procesu badawczego, szczegółowe omówienie zasad i składników konceptualizacji i
operacjonalizacji problemów badawczych

IV.

4.03.2013

Temat i problematyka wykładu: Badania terenowe (I) – zało

ż

enia poznawcze i

metodologiczne, cel i schemat bada

ń

terenowych, etapy badania terenowego,

procedura triangulacji, ewidencja metod badawczych, przykłady bada

ń

terenowych.

V.

18.03.2013

Temat i problematyka wykładu: Wywiad jako metoda badawcza - podstawowe
cechy wywiadu jako metody badawczej, rodzaje wywiadów i ich własno

ś

ci, etapy

realizacji wywiadu kwestionariuszowego, rodzaje informacji pozyskiwane metod

ą

wywiadu, podstawowe

ź

ródła bł

ę

dów w metodzie wywiadu, makro- i mikrospołeczne

uwarunkowania wywiadu.

VI.

25.03.2013

Temat i problematyka wykładu: Obserwacja jako metoda badawcza - cechy
obserwacji jako metody badawczej, wymogi poprawno

ś

ci obserwacji, rodzaje

obserwacji i ich cechy oraz zastosowanie, główne

ź

ródła bł

ę

dów w stosowaniu metody

obserwacji, przykłady bada

ń

realizowanych metod

ą

obserwacji uczestnicz

ą

cej.

VII.

8.04.2013

Temat i problematyka wykładu: Kwestionariusz jako podstawowe narz

ę

dzie

badawcze w empirycznych badaniach interrogacyjnych - funkcje kwestionariusza w
procesie badawczym, rodzaje pyta

ń

kwestionariuszowych i zasady ich stosowania,

wst

ę

pna

weryfikacja

pyta

ń

,

podstawowe

bł

ę

dy

w

pytaniach,

konstrukcja

kwestionariusza, rodzaje kwestionariuszy.

VIII.

15.04.2013

Temat i problematyka wykładu: Metodologia bada

ń

sonda

ż

owych – geneza bada

ń

sonda

ż

owych, twórcy metodologii bada

ń

sonda

ż

owych, teoretyczne i metodologiczne

zało

ż

enia bada

ń

sonda

ż

owych, próby badawcze i sposoby zbierania danych

empirycznych w badaniach sonda

ż

owych, implementacja i rozwój bada

ń

sonda

ż

owych w Polsce, przyczyny dominacji metody sonda

ż

owej we współczesnych

badaniach społecznych, zalety i wady bada

ń

sonda

ż

owych, przykłady projektów

badawczych ogólnopolskich i mi

ę

dzynarodowych stosuj

ą

cych metod

ę

sonda

ż

u.

2

IX.

22.04.2013

Temat i problematyka wykładu: Badania niereaktywne (I) – poj

ę

cie bada

ń

niereaktywnych, specyfika i rodzaje

ź

ródeł informacji, ewidencja metod badawczych w

badaniach nieaktywnych, przykłady bada

ń

niereaktywnych

X.

29.04.2013

Temat i problematyka wykładu: Metoda analizy dokumentów urz

ę

dowych ( badania

dokumentarne) – poj

ę

cie dokumentów urz

ę

dowych , rodzaje dokumentów urz

ę

dowych,

zasady analizy, trafno

ść

i wiarygodno

ść

, przykłady bada

ń

zrealizowanych metod

ą

bada

ń

dokumentarnych. Metoda dokumentów osobistych ( biograficzna) – geneza

metody i jej zało

ż

enia teoretyczno-metodologiczne, poj

ę

cie dokumentu osobistego,

rodzaje dokumentów osobistych, przykłady bada

ń

.

XI.

6.05.2013

Temat i problematyka wykładu: Metoda analizy tre

ś

ci - geneza metody, jej zało

ż

enia

teoretyczne, wymogi metodologiczne, definicja metody, twórcy metody,cele analizy
tre

ś

ci, fazy (etapy)post

ę

powania badawczego, zalety metody analizy tre

ś

ci i jej

zastosowanie.

XII.

13.05.2013

Temat i problematyka wykładu: Metoda socjometryczna- zało

ż

enia metody

socjometrycznej, podstawowe poj

ę

cia w badaniach socjometrycznych, zmienne

zale

ż

ne i niezale

ż

ne, cechy kwestionariusza socjometrycznego, sposoby opracowania

danych socjometrycznych (tabele, macierze, wska

ź

niki), graficzna prezentacja

danych(podstawowe socjogramy), interpretacja wyników i ich u

ż

yteczno

ść

w badaniu

małych grup społecznych.

XIII.

20.05.2013

Temat i problematyka wykładu: Badania eksperymentalne i guazi eksperymentalne -
eksperyment jako metoda badawcza (definicja, zało

ż

enia, cel, wymogi

eksperymentu),podstawowe schematy bada

ń

eksperymentalnych, zalety i ograniczenia

w stosowaniu eksperymentu w badaniach społecznych.

XIV.

27.05.2013r. - Podsumowanie wykładu.

LITERATURA
Podstawowa:

1.

Stefan Nowak, Metodologia bada

ń

społecznych, PWN, Warszawa 2008, (

rozdz.1, 2, 3, 4)

2.

Earl Babbie, Badania społeczne w praktyce, (przekład: W. Betkiewicz i zespół), PWN,

Warszawa 2004

3.

Antoni Sułek, Sonda

ż

polski, wyd. IFiS PAN, Warszawa 2001, s.191-255; 273-280

4.

Antoni Sułek, Ogród metodologii socjologicznej, wyd. SCHOLAR, Warszawa 2002,

s.103-147; 166-220

5.

Martyn Hammersley, Paul Atkinson, Metody bada

ń

terenowych, wyd. Zysk i S-ka,

Pozna

ń

2000, s.64-162

Uzupełniaj

ą

ca:

(uwaga: w poz.5. mo

ż

na równie

ż

znale

źć

problematyk

ę

z pkt. 3 i 4.)

A.

Podr

ę

cznikowa:

1. Thomas W.Mangione, Ankietowanie pocztowe, PWN, Warszawa 1999, s.13-20; 80-124
2. Jan Szczepa

ń

ski, Metoda biograficzna , /w:/ Jan Szczepanski, Odmiany czasu

tera

ź

niejszego, wyd. KiW, Warszawa 1973, s.615-649

3

3. Zbigniew Sawi

ń

ski, Metody doboru respondenta, /w:/ Z.Sawi

ń

ski, P.B.Sztabi

ń

ski,

F.Sztabi

ń

ski, Podr

ę

cznik ankietera , wyd. SMG/KRC Poland Media S.A., IFiS PAN,

Warszawa 2000, s.63-111
4. Teresa

Ż

mijewska, Anna Pokorska, Ankieta audytoryjna, /w:/ Z.Sawi

ń

ski, P.B.Sztabi

ń

ski,

F.Sztabi

ń

ski, Podr

ę

cznik ankietera , wyd. SMG/KRC Poland Media S.A., IFiS PAN,

Warszawa 2000, s. 269 – 278.
5. Paweł.B.Sztabi

ń

ski, Z.Sawi

ń

ski, F.Sztabi

ń

ski(red.), Fieldwork jest sztuk

ą

. Jak dobra

ć

respondenta, skłoni

ć

do udziału w wywiadzie, rzetelnie i sprawnie zrealizowa

ć

badania , wyd.

IFiS PAN, Warszawa 2005, s. 79-235, 299-326.
6. Krzysztof Konecki, Studia z metodologii bada

ń

jako

ś

ciowych. Teoria ugruntowana PWN,

Warszawa 2000, s.16-23, 100-105,144-192
7. Dominika Maison, Zogniskowane wywiady grupowe, PWN, Warszawa 2001
8. Kazimierz Słomczy

ń

ski, Europejski sonda

ż

społeczny a inne mi

ę

dzynarodowe badania

surveyowe. Czego mo

ż

na nauczy

ć

si

ę

z analiz porównawczych?, /w:/ „ASK –

Społecze

ń

stwo, badania, metody”, 2004, nr 13, s.9-25

9. Paweł Sztabi

ń

ski, Metodologia badania Europejski Sonda

ż

Społeczny, /w:/ „ASK –

Społecze

ń

stwo, badania, metody”, 2004, nr 13, s.27 – 37

10. El

ż

bieta Firlit, Badania socjologiczne i rozwój społeczny, /w:/ Nauki ekonomiczno-

społeczne i rozwój, red.: K.

Ż

ukrowska, wyd. Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2008, s.

437-449.
11. David Silverman, Interpretacja danych jako

ś

ciowych, PWN, Warszawa 2009

12. Mi

ę

dzynarodowy Kodeks Post

ę

powania przy Publikacji Wyników Sonda

ż

y Opinii

Publicznej, /w:/ Badania opinii publicznej. Poradnik ESOMAR, wyd. OBOP, Warszawa 1994
(zobacz

równie

ż

:

http://esomar.org.pl/

oraz

http://www.ptbrio.pl/files/Miedzynarodowy_Kodeks_Badan_Rynku_i_Badan_Spolecznych.pdf

B.

Wybrane przykłady bada

ń

:

1. Paweł Moczydłowski, O sposobach wgl

ą

du w sekrety stosunków mi

ę

dzyludzkich.

Przypadek instytucji totalnych, /w: / Poza granicami socjologii ankietowej, Praca zbiorowa
pod red. A. Sułka, K. Nowaka, A.Wyki, wyd.IS UW, PTS, Warszawa 1989, s. 31-60.

2. Marie Jahoda, Paul F Lazarsfeld., Hans Zeisel , Bezrobotni Marienthalu,

Oficyna

Naukowa, Warszawa, 2007

3. El

ż

bieta Firlit, Jerzy Chłopecki, Aktywno

ść

na własny rachunek w uspołecznionych

zakładach pracy- formy i skala zjawiska, /w:/ P.Dutkiewicz, A. Mync (red.) Układy lokalne.
Zarys monografii problemów, wyd. Uniwersytet Warszawski – WGiSR IGP, Warszawa
1987,s.131-172

4. Elizabeth Dunn, Prywatyzuj

ą

c Polsk

ę

. O bobofrutach, wielkim biznesie i restrukturyzacji

pracy, wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2008, rozdz. 3 i 4 ( s. 77-153) oraz Wst

ę

p

autorstwa Davida Osta( s. 5-12)

C.

Przydatne adresy stron internetowych wybrane projekty badawcze oraz

o

ś

rodki badawcze)

http://ess.nsd.uib.no/

;

http://www.diagnoza.com/

;

http://pgss.iss.uw.edu.pl/

http://www.ptbrio.pl/

;

http://www.cbos.pl

;

http://www.tnsglobal.pl/

;

http://www.europeanvaluesstudy.eu/