„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Marek Krzemiński

Prowadzenie prac dotyczących odnowienia lasu, zalesień,
rekultywacji oraz melioracji leśnych 833[02].Z2.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji

–

Państwowy Instytut Badawczy

Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Edwin Drobkiewicz
mgr inż. Leszek Sikora


Opracowanie redakcyjne:
dr inż. Marek Krzemiński

Konsultacja:
mgr inż. Teresa Jaszczyk

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 833[02]. Z2.02
Prowadzenie prac dotyczących odnowienia lasu, zalesień, rekultywacji oraz melioracji
leśnych, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu operator maszyn leśnych

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

6

3.

Cele kształcenia

7

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

8

5.

Ćwiczenia

12

5.1. Naturalne odnowienie lasu

12

5.1.1. Ćwiczenia

12

5.2. Sztuczne odnowienie lasu i zalesianie

15

5.2.1. Ćwiczenia

15

5.3. Poprawki, uzupełnienia i dolesienia

18

5.3.1. Ćwiczenia

18

5.4. Melioracje leśne i rekultywacje

20

5.4.1. Ćwiczenia

20

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

23

7.

Literatura

37

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1.

WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, pomocny w prowadzeniu zajęć

dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie operator maszyn leśnych. W poradniku
zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów móc korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–
–uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizowania pracy uczniów mogą być różne, od samodzielnej do pracy

zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które

zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest
zwrócenie uwagi na następujące elementy:

−

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu
technicznego ze zrozumieniem.

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy
jest przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić
uczniom samodzielne odpowiadanie na pytania lub wspólne, z całą grupą uczniów,
w formie dyskusji, opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
ponieważ nauczyciel, sterując dyskusją, może uaktywniać wszystkich uczniów oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ć

wiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę

teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną
propozycję ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia,
uwzględniając różne możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które
z zaproponowanych ćwiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu
technodydaktycznym szkoły. Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które
sam opracował,

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału. Zadaniem uczniów jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia, potwierdzić lub zaprzeczyć czy określony materiał
opanował. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień wrócić,
sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
Od postawy nauczyciela, sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi
zainteresowanie ucznia. Uczeń niezainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem
ć

wiczeń nie nabędzie w pełni umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy

rozbudzić wśród uczniów tak zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia
opanowania materiału nauczania danego rozdziału może stanowić podstawę dla
nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności ucznia z tego zakresu. Nauczyciel,
realizując jednostkę modułową powinien zwracać uwagę na predyspozycje ucznia ocenić,
czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne czy może lepiej radzi sobie
z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte
przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej nauczyciela
realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano określoną
liczbę możliwych do uzyskania punktów (O lub 1 punkt). Ocena końcowa uzależniona
jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według własnego
projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak
przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie
swoich umiejętności.

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

wykład informacyjny,

−

dyskusja dydaktyczna,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

pokaz z instruktażem,

−

tekstu przewodniego,

−

ć

wiczeń praktycznych i innych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

Schemat układu jednostek modułowych w module

833[02].Z2.01

Prowadzenie gospodarki

nasiennej i produkcji szkółkarskiej

833[02].Z2.03

Piel

ę

gnowanie drzew

i drzewostanów

w poszczególnych fazach

rozwojowych

833[02].Z2.02

Prowadzenie prac dotycz

ą

cych

odnowienia lasu, zalesie

ń

,

rekultywacji oraz melioracji

le

ś

nych

833[02].Z2

Hodowla lasu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

2.

WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

rozpoznawać gatunki drzew leśnych,

−

posługiwać się terminologią dotyczącą środowiska leśnego,

−

określić wymagania siedliskowe drzew leśnych,

−

określić cechy drzewostanu,

−

posługiwać się podstawowymi narzędziami stosowanymi przy pracach w odnowieniu
lasu, zalesieniach, melioracjach leśnych i rekultywacji,

−

wykorzystywać wiadomości i umiejętności opanowane podczas realizacji programów
nauczania innych jednostek modułowych,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

czytać rysunki,

−

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,

−

posługiwać się kalkulatorem,

−

oceniać jakość wykonanej pracy,

−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp,

−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przeciwpożarowe przy pracach
leśnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

określić metody przygotowania terenu do sadzenia drzew,

−

scharakteryzować sposoby przygotowania gleby w zależności od warunków siedliska,

−

zastosować zasady organizacji prac związanych z odnowieniem lasu i zalesieniem,

−

określić zasady prawidłowego sadzenia drzew,

−

dobrać sprzęt i narzędzia do sposobu sadzenia,

−

zastosować technikę sadzenia pod kostur,

−

zastosować techniki sadzenia w jamkę i dołek,

−

scharakteryzować najczęściej popełniane błędy podczas sadzenia,

−

scharakteryzować rodzaje samosiewu,

−

określić warunki udatności odnowień naturalnych,

−

określić zasady wykonywania poprawek, uzupełnień i dolesień oraz wprowadzania
podszytu,

−

wykonać prace związane z wykonywaniem poprawek, uzupełnień i dolesień oraz
wprowadzaniem podszytu,

−

określić zakres melioracji leśnych,

−

scharakteryzować zabiegi agromelioracji leśnych na gruntach porolnych i nieużytkach,

−

wykonać prace związane z konserwacją rowów melioracyjnych i zbiorników retencyjno-
-przeciwpożarowych,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

..............................................................................................

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn leśnych 833[02]

Moduł:

Hodowla lasu 833[02].Z2

Jednostka modułowa:

Prowadzenie prac dotyczących odnowienia lasu, zalesień,
rekultywacji oraz melioracji leśnych 833[02].Z2.02

Temat: Sztuczne odnowienie lasu.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności praktycznego stosowania różnych technik sadzenia

drzew.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zorganizować stanowisko pracy i wykonywać prace zgodnie z zasadami bezpieczeństwa
i higieny pracy,

−

dobrać narzędzia do wykonywanych prac,

−

określić kolejność wykonywania poszczególnych czynności podczas sadzenia,

−

dobrać sposób sadzenia w zależności od wielkości systemu korzeniowego sadzonki.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie zajęć,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z instruktażem,

−

ć

wiczenia praktyczne,

−

dyskusja w grupie.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w zespołach dwuosobowych.

Czas: 2 godziny 15 minut.

Środki dydaktyczne:

−

Zasady Hodowli Lasu,

−

kostur,

−

szpadel,

−

motyka,

−

sadzonki sosny o systemie korzeniowym różnej wielkości,

−

skrzynki na sadzonki,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

Uczestnicy:

−

uczniowie kształcący się w zawodzie operator maszyn leśnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Przebieg zajęć:
1.

Powitanie uczniów.

2.

Sprawy organizacyjne.

3.

Nawiązanie do tematu zajęć, omówienie celów zajęć.

4.

Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonywania ćwiczenia.

5.

Przypomnienie zasad bhp obowiązujących podczas wykonywania prac.

6.

Realizacja tematu:

−

uczniowie pobierają z dołu do skrzynek sadzonki sosny,

−

część uczniów pobiera sadzonki z dużym systemem korzeniowym,

−

na uprzednio przygotowanej glebie część uczniów w zespołach 2 osobowych sadzi
sosnę pod kostur,

−

czynności wykonywane są dokładnie z zasadami sadzenia,

−

w trakcie czynności udzielany jest instruktaż,

−

uczniowie, którzy pobrali sadzonki z dużym systemem korzeniowym sadzą je
w jamki wykonane za pomocą łopaty lub motyki,

−

w połowie czasu ćwiczeń uczniowie zamieniają się czynnościami,

−

nauczyciel nadzoruje pracę uczniów zwracając szczególną uwagę na prawidłowość
wykonywania poszczególnych czynności.

7.

Po wykonaniu sadzenia nauczyciel dokonuje analizy wykonanego ćwiczenia wskazując
na konsekwencje błędów, które mogą być popełnione podczas sadzenia.

8.

Uczeń określa swoje mocne i słabe strony.

9.

Uczniowie zgłaszają ewentualne trudności, które wystąpiły podczas wykonywania
czynności.

10.

Nauczyciel omawia trudności wskazując na sposoby ich rozwiązania.

11.

Uczniowie prowadzą dyskusję dydaktyczną dotyczącą realizowanych zadań.

12.

Podsumowanie zajęć – podziękowanie za aktywny udział.

Zakończenie zajęć

Praca domowa
Możliwości i sposoby mechanizacji prac dotyczących sztucznego odnowienia lasu.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

..................................................................………………..

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn leśnych 833[02]

Moduł:

Hodowla lasu 833[02].Z2

Jednostka modułowa:

Prowadzenie prac dotyczących odnowienia lasu, zalesień,
rekultywacji oraz melioracji leśnych 833[02].Z2.02

Temat: Melioracje agrotechniczne.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności rozumienia potrzeby, celowości i zasad

wykonywania melioracji agrotechnicznych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

określić rodzaje melioracji leśnych,

−

scharakteryzować cele melioracji agrotechnicznych,

−

wymienić rodzaje zabiegów agrotechnicznych,

−

scharakteryzować specjalne sposoby przygotowania gleby o charakterze melioracyjnym,

−

określić inne zabiegi agromelioracyjne,

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie zajęć,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład informacyjny,

−

pokaz z objaśnieniami,

−

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna.

Czas: 1 godzina 30 minut.

Środki dydaktyczne:

−

film edukacyjny dotyczący melioracji agrotechnicznych,

−

foliogramy,

−

plansze tematyczne,

−

notatnik,

−

linijka,

−

ołówek/długopis

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

Uczestnicy:

−

uczniowie kształcący się w zawodzie operator maszyn leśnych.

Przebieg zajęć:
1.

Powitanie uczniów

2.

Nawiązanie do tematu zajęć, omówienie celów zajęć

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

3.

Przeprowadzenie wykładu uzupełnionego pokazem ilustracji, fotografii, foliogramów,
plansz i filmu edukacyjnego z ich objaśnieniem.

4.

Realizacja tematu:

−

dyskusja dydaktyczna związana z wykładem,

−

uczniowie dyskutują na temat celów i rodzajów zabiegów agrotechnicznych,

−

każdy uczeń definiuje pojęcie melioracji leśnych i określa ich zakres,

−

uczniowie określają rodzaje zabiegów agrotechnicznych,

−

uczniowie określają zasadność stosowania melioracji leśnych na wskazanej
powierzchni,

−

uczniowie charakteryzują sposoby przygotowania gleby,

−

uczniowie na podstawie zaprezentowanych plansz i filmu określają rodzaje sprzętu
i narzędzi używanych do zabiegów agromelioracyjnych,

−

podsumowanie przez nauczyciela wyników dyskusji,

−

uczniowie wykonują rysunki jako ilustracje omawianych problemów,

−

nauczyciel nadzoruje pracę uczniów i wyjaśnia wątpliwości.

5.

Po wykonaniu wszystkich poleceń uczeń dokonuje analizy wykonanych opisów
i rysunków.

6.

Uczniowie określają swoje mocne i słabe strony.

7.

Uczniowie prezentują swoje prace w kolejności alfabetycznej.

8.

Nauczyciel analizuje pracę ucznia i stwierdza czy czyni postępy, ocenia jego aktywność
oraz poprawność wykonania poleceń.

9.

Podsumowanie zajęć – podziękowanie za aktywny udział w zajęciach.

Zakończenie zajęć

Praca domowa
Dokonaj charakterystyki urządzeń mechanicznych stosowanych w agromelioracjach.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5. ĆWICZENIA

5.1. Naturalne odnowienie lasu

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj metody samosiewu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć tematyczny film edukacyjny,

2)

scharakteryzować warunki samosiewu górnego,

3)

scharakteryzować warunki samosiewu bocznego,

4)

zdefiniować pojęcie nasiennika,

5)

opisać przygotowanie drzewostanu do odnowienia naturalnego,

6)

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wykład informacyjny,

−

pokaz,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

film,

−

notatnik,

−

ołówek/długopis.

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj sposoby przygotowania gleby pod odnowienia naturalne.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć tematyczny film edukacyjny,

2)

odszukać i przeczytać literaturę na ten temat,

3)

opisać sposoby mechanicznego przygotowania gleby,

4)

opisać sposoby ręcznego przygotowania gleby,

5)

wskazać sprzęt do mechanicznego i ręcznego przygotowania gleby,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

6)

dobrać sprzęt do warunków terenowych i pokrywy gleby,

7)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

film,

−

notatnik,

−

ołówek/długopis,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Przygotuj sposobem ręcznym glebę pod obsiew naturalny.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać informacje, które będą pomocne przy wykonywaniu ćwiczenia,

2)

przygotować narzędzia,

3)

wykonać placówki rozrzucone nieregularnie,

4)

przerobić glebę motyką,

5)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

narzędzia (motyka leśna),

−

przygotowany teren do wykonania ćwiczenia,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Opisz zalety i wady odnowienia naturalnego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać informacje, które będą pomocne przy wykonywaniu ćwiczenia,

2)

określić zalety odnowienia naturalnego,

3)

określić wady odnowienia naturalnego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

4)

przedstawić wnioski w formie opisowej,

5)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

notatnik,

−

ołówek/długopis,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.2. Sztuczne odnowienie lasu i zalesianie

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj dołowanie sadzonek sosny przy odnawianej powierzchni.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać informacje, które będą pomocne przy wykonywaniu ćwiczenia,

2)

wybrać miejsce na wykopanie dołu na sadzonki,

3)

wykopać dół zgodnie z ustalonymi wymiarami,

4)

zadołować warstwami sadzonki,

5)

przykryć dół gałęziami,

6)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

sadzonki sosny,

−

narzędzia (szpadel, siekiera, piła ręczna),

−

ż

erdzie,

−

gałęzie świerkowe lub maty trzcinowe (słomiane),

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Wykonaj talerze sposobem ręcznym zakładając niekorzystną konfigurację terenu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać informacje, które będą pomocne przy wykonywaniu ćwiczenia,

2)

obejrzeć tematyczny film dydaktyczny,

3)

przygotować narzędzia niezbędne do wykonania prac,

4)

zastosować podstawowe zasady bhp przy omawianych pracach,

5)

zdjąć pokrywę gleby zgodnie z przyjętymi wymiarami,

6)

spulchnić glebę,

7)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

tematyczny film edukacyjny,

−

narzędzia (motyla leśna, szpadel),

−

przygotowany teren do wykonania prac,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Wykonaj na gruncie czynność sadzenia drzewa w dołek.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać informacje, które będą pomocne przy wykonywaniu ćwiczenia,

2)

zapoznać się z przepisami bhp w zakresie sadzenia,

3)

przygotować niezbędne narzędzia pracy,

4)

wykonać sadzenie z zastosowaniem palika,

5)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

łopata,

−

palik,

−

drzewko,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Przygotuj glebę w placówki pod grupowe wprowadzenie dębu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać informacje, które będą pomocne przy wykonywaniu ćwiczenia,

2)

obejrzeć plansze poglądowe lub film edukacyjny,

3)

zastosować podstawowe zasady bhp przy tych pracach,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

4)

przygotować niezbędne narzędzia,

5)

wykonać placówki zgodnie z wymiarami i odstępami,

6)

określić liczbę siewek lub sadzonek przypadających na jedną placówkę,

7)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz,

−

objaśnienie,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

plansze poglądowe lub film edukacyjny,

−

narzędzia (motyka leśna, szpadel),

−

przygotowany teren do wykonania ćwiczenia,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

5.3. Poprawki, uzupełnienia i dolesienia

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ cele wykonywania poprawek, uzupełnień i dolesień.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać informacje, które będą pomocne przy wykonywaniu ćwiczenia,

2)

zdefiniować pojęcia – poprawki, uzupełnienia, dolesienia,

3)

określić cele wykonywania tych prac,

4)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

notatnik,

−

ołówek/długopis

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Określ na czym polega ocena upraw.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać informacje, które będą pomocne przy wykonywaniu ćwiczenia,

2)

wymienić kryteria kwalifikacyjne oceny udatności upraw,

3)

wskazać symbole klasyfikacyjne,

4)

określić formę końcowej oceny upraw,

5)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

druki protokołu z oceny uprawy na gruncie,

−

notatnik,

−

ołówek/długopis,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Ćwiczenie 3

Scharakteryzuj zasady wykonywania uzupełnień.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać informacje, które będą pomocne przy wykonywaniu ćwiczenia,

2)

określić zasady doboru sadzonek do uzupełnień,

3)

wskazać sposoby wykonywania uzupełnień,

4)

określić sposoby przygotowania gleby,

5)

wskazać terminy wykonywania uzupełnień,

6)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

notatnik,

−

ołówek/długopis,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Określ cel i zasady wykonywania dolesień.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać informacje, które będą pomocne przy wykonywaniu ćwiczenia,

2)

określić prace wchodzące w skład dolesień,

3)

określić zasady doboru gatunków drzew do dolesień,

4)

wskazać termin i sposób przygotowania gleby,

5)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie przedmiotowe.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

notatnik,

−

ołówek/długopis,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

5.4. Melioracje leśne i rekultywacje

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wymień i opisz najczęściej stosowane melioracje agrotechniczne w lasach.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać informacje, które będą pomocne przy wykonywaniu ćwiczenia,

2)

obejrzeć tematyczny film edukacyjny,

3)

określić celowość tych zabiegów,

4)

wymienić i opisać najczęściej stosowane metody,

5)

przedstawić wnioski w formie opisowej,

6)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

film,

−

notatnik,

−

ołówek/długopis,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Wykonaj kopczyk na gruncie zabagnionym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać informacje, które będą pomocne przy wykonywaniu ćwiczenia,

2)

przygotować narzędzia,

3)

zastosować przepisy bhp dla tej czynności,

4)

wykonać kopczyk,

5)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z instruktażem,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

narzędzia (motyka leśna, szpadel),

−

przygotowany teren do wykonania ćwiczenia,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Określ zasady konserwacji rowów w lasach.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać informacje, które będą pomocne przy wykonywaniu ćwiczenia,

2)

obejrzeć na planszach poprawność wykonania tych prac,

3)

wykonać rysunek prawidłowego przekroju poprzecznego rowu,

4)

wskazać kolejność wykonywania prac,

5)

wskazać najczęściej popełniane błędy,

6)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

plansza tematyczna,

−

notatnik,

−

ołówek, długopis,

−

linijka,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Dokonaj oczyszczenia i konserwacji fragmentu rowu melioracyjnego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać informacje, które będą pomocne przy wykonywaniu ćwiczenia,

2)

zastosować przepisy bhp dla tej czynności,

3)

przygotować niezbędne narzędzia pracy,

4)

dokonać oczyszczenia dna rowu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

5)

dokonać konserwacji skarp rowu,

6)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

narzędzia (motyka leśna, szpadel, szufla),

−

przygotowany teren do wykonania prac,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Prowadzenie prac dotyczących
odnowienia lasu, zalesień, rekultywacji oraz melioracji leśnych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 18, 19 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 4, 7, 15, 16, 17, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. a, 3. d, 4. c, 5. d, 6. a, 7. a, 8. a, 9. a, 10. d, 11. b,
12. a, 13. c, 14. a, 15. c, 16. d, 17. c, 18. a, 19. a, 20. c.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Rozróżnić rodzaje drzewostanów
przeznaczonych do odnowienia naturalnego

B

P

b

2

Określić pojęcie i rodzaje samosiewu

A

P

a

3

Zdefiniować pojęcie nasiennika

A

P

d

4

Wyjaśnić cel stosowania poprawek,
uzupełnień i dolesień

C

PP

c

5

Określić operacje wchodzące w skład
transportu sadzonek

A

P

d

6

Określić wiek drzewostanów w których
wykonuje się uzupełniania

A

P

a

7

Wyjaśnić błędy sadzenia w szparę

C

PP

a

8

Określić sposoby wykonywania placówek
pod grupowe wprowadzanie dębu

A

P

a

9

Określić termin wykonywania jamek

A

P

a

10

Określić zasady przechowywania sadzonek
w pobliżu miejsca ich sadzenia

A

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

11

Określić narzędzia odpowiednie do sposobu
sadzenia

A

P

b

12

Wymienić gatunki roślin wykorzystywanych
w zabiegach fitomelioracyjnych

A

P

a

13

Określić zakres melioracji wodnych
w lasach

A

P

c

14

Określić terminy wykonywania konserwacji
urządzeń melioracyjnych

A

P

a

15

Wyjaśnić warunki udatności odnowienia
naturalnego

C

PP

c

16

Obliczyć liczbę sadzonek stosując wzory dla
określonej więźby

C

PP

d

17

Zaplanować orientacyjną liczbę sadzonek
sosny na 1 ha

C

PP

c

18

Podać znaczenie rekultywacji biologicznych

B

P

a

19

Określić rodzaje zabiegów stosowanych
w melioracjach leśnych

B

P

a

20

Wyjaśnić zależność przygotowania gleby od
warunków siedliska

C

PP

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednia liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcje dla ucznia.

7.

Zapytaj czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

8.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań Do każdego zadania dołączone są cztery możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawdziwa.

5.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Do odnowienia naturalnego można przeznaczyć
a)

wszystkie drzewostany.

b)

wszystkie drzewostany dojrzałe do odnowienia.

c)

tylko drzewostany iglaste.

d)

tylko drzewostany liściaste.

2.

Samosiew jest
a)

najczęściej stosowaną metodą odnowienia naturalnego.

b)

najczęściej stosowaną metodą odnowienia sztucznego.

c)

metodą siewu w szkółkach leśnych.

d)

najczęściej stosowaną metodą poprawek i uzupełnień.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

3.

Nasiennik to
a)

pojedynczo rosnące drzewo iglaste.

b)

bardzo wysokie drzewo.

c)

pojedynczo rosnące drzewo liściaste.

d)

drzewo prawidłowo ukształtowane o najlepszej żywotności.

4.

Poprawki, uzupełnienia i dolesienia mają na celu

a)

zagęszczenie drzewostanu.

b)

zwiększenie liczby drzew.

c)

zwiększenie różnorodności gatunkowej.

d)

zróżnicowanie wysokości drzewostanu.

5.

W skład transportu sadzonek wchodzą operacje
a)

przemieszczania sadzonek.

b)

pakowania i przemieszczania sadzonek.

c)

wyjmowanie, sortowanie i przemieszczanie sadzonek.

d)

pakowania, przemieszczania i przechowywania sadzonek.

6.

Uzupełnienia wykonuje się
a)

w starszych uprawach i młodnikach do 20 lat.

b)

tylko w uprawach do 10 lat.

c)

tylko w młodnikach do 20 lat.

d)

we wszystkich drzewostanach bez względu na wiek.

7.

Błędami sadzenia w szparę m.in. są
a)

zbyt płytka szpara, zwinięte korzenie, zły kształt szpary.

b)

umieszczenie szyi korzeniowej na poziomie zerowym.

c)

zaciśnięcie dolnej części szpary przez przechylenie kostura do siebie.

d)

zaciśnięcie górnej części szpary przez odchylenie kostura od siebie.

8.

Placówki pod grupowe wprowadzania dębu mają wymiary
a)

ś

rednica 1,2 m i odstępy (licząc od środka placówki) 4–6 m.

b)

ś

rednica 1,0 m i odstępy (licząc od środka placówki) 4–8 m.

c)

ś

rednica 1,5 m i odstępy (licząc od środka placówki) 3–6 m.

d)

ś

rednica 2,0 m i odstępy (licząc od środka placówki) 3–8 m.

9.

Jamki można wykonywać
a)

jesienią, wiosną, przed sadzeniem lub w trakcie sadzenia.

b)

tylko jesienią.

c)

tylko wiosną.

d)

tylko wiosną przed sadzeniem.

10.

Sadzonki po przewiezieniu na miejsce sadzenia powinny być
a)

przechowywane w skrzynkach.

b)

przechowywane w skrzynkach pod osłoną drzew.

c)

tylko przykryte gałęziami.

d)

zadołowane we wcześniej przygotowanym tradycyjnym dole.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

11.

Sadzenie w szparę wykonuje się
a)

szuflą.

b)

kosturem.

c)

szpadlem.

d)

motyką.

12.

W zabiegach fitomelioracyjnych wykorzystuje się m.in.
a)

łubin żółty, łubin trwały, olszę szarą.

b)

łubin żółty, łubin trwały, olszę czarną.

c)

łubin trwały, olszę czarną, olszę szarą.

d)

łubin trwały, olszę czarną, jarząb.

13.

Melioracje wodne w lasach mają na celu
a)

tylko poprawę stosunków wodnych gleb.

b)

tylko poprawę stosunków powietrznych gleb.

c)

poprawę stosunków wodno-powietrznych gleb.

d)

ułatwienie przygotowania gleby pod sadzenie.

14.

Usuwanie namułów i zanieczyszczeń z rowów melioracyjnych dokonuje się
a)

w okresie letnim przy najniższych stanach wody.

b)

w okresie letnim przy najwyższych stanach wody.

c)

w okresie jesiennym.

d)

w okresie zimowym.

15.

Zaletą odnowienia naturalnego jest
a)

nierównomierność obsiewu.

b)

uzależnienie od lat nasiennych.

c)

zachowanie ciągłości produkcji leśnej.

d)

ż

ywiołowość przyrody.

16.

Wzór dla więźby prostokątnej to

a)

b

a

P

N

⋅

=

.

b)

2

a

P

N

=

.

c)

P

b

a

N

⋅

=

.

d)

b

a

P

N

⋅

=

.

17.

Orientacyjna liczba sadzonek sosny na 1 ha wynosi
a)

7–10 tys.

b)

9–10 tys.

c)

8–10 tys.

d)

8–12 tys.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

18.

Rekultywacja biologiczna ma na celu
a)

odtworzenie gleby przez zastosowanie zabiegów agrotechnicznych i fitomelioracyjnych.

b)

odtworzenie gleby przez zastosowanie zabiegów agrotechnicznych.

c)

odtworzenie gleby przez zastosowanie zabiegów fitomelioracyjnych.

d)

właściwe ukształtowanie stosunków wodnych.

19.

Stosowanie nawożenia mineralnego i organicznego należy do zabiegów
a)

agrotechnicznych.

b)

fitomelioracyjnych.

c)

biologicznych.

d)

fitotechnicznych.

20. Sposoby przygotowania gleby pod sadzenie zależą przede wszystkim od

a)

pory roku.

b)

posiadanego sprzętu.

c)

warunków siedliska.

d)

krainy przyrodniczo-leśnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ………………………………………………………........................................

Prowadzenie prac dotyczących odnowienia lasu, zalesień, rekultywacji oraz
melioracji leśnych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Prowadzenie prac dotyczących
odnowienia lasu, zalesień, rekultywacji oraz melioracji leśnych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 2, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 1, 3, 4, 7, 14, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. a, 4. c, 5. b, 6. a, 7. a, 8. b, 9. d, 10. a, 11. d,
12. a, 13. d, 14. b, 15. d, 16. b, 17. a, 18. c, 19. b, 20. d.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Wyjaśnić zasady stosowania odnowienia
naturalnego

C

PP

b

2

Wymienić sposoby odnowienia
naturalnego

A

P

d

3

Wyjaśnić metody zwiększające
częstotliwość obradzania drzew

C

PP

a

4

Wyjaśnić zasady przygotowania
drzewostanu do odnowienia naturalnego

C

PP

c

5

Określić sposoby ręcznej uprawy gleby

A

P

b

6

Wymienić wady odnowienia naturalnego

A

P

a

7

Sklasyfikować czynności odnowienia
naturalnego

C

PP

a

8

Określić zasady przechowywania
sadzonek

A

P

b

9

Określić sposób przechowywania
sadzonek w pobliżu miejsca ich sadzenia

A

P

d

10

Określić liczbę sadzonek sosny na 1 ha

A

P

a

11

Zdefiniować pojęcie więźby

A

P

d

12

Określić ręczne sposoby sadzenia
sadzonek

A

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

13

Określić sposób postępowania
z uszkodzonymi sadzonkami

A

P

d

14

Wyjaśnić błędy sadzenia w szparę

C

PP

b

15

Określić sposób wykonania poprawek

A

P

d

16

Określić charakter zabiegów
melioracyjnych

A

P

b

17

Zidentyfikować przyczyny zakłócenia
stosunków wodnych gleb

A

P

a

18

Wyjaśnić znaczenie melioracji
biologicznych

C

PP

c

19

Podać znaczenie kierunku prowadzenia
prac konserwacyjnych rowów
melioracyjnych

B

P

b

20

Określić sposoby konserwacji skarp
rowów melioracyjnych

A

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednia liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcje dla ucznia.

7.

Zapytaj czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

8.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań Do każdego zadania dołączone są cztery możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawdziwa.

5.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Odnowienie naturalne nie powinno być stosowane w drzewostanach
a)

zdrowych o dużej odporności.

b)

chorych o obniżonej zdrowotności.

c)

o dobrej jakości hodowlanej.

d)

o dobrej jakości technicznej.

2.

Do sposobów odnowienia naturalnego zalicza się
a)

tylko samosiew górny.

b)

ręczny siew nasion.

c)

c) tylko samosiew boczny.

d)

samosiew górny i boczny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

3.

Sposobem pobudzenia drzew w drzewostanach do częstszego obradzania jest
a)

stosowanie odpowiednich cięć w drzewostanach przeznaczonych do odnowienia
naturalnego.

b)

stosowanie nawożenia mineralnego w drzewostanach przeznaczonych do odnowienia
naturalnego.

c)

stosowanie specjalnego przygotowania gleby w drzewostanach przeznaczonych do
odnowienia naturalnego.

d)

stosowanie melioracji leśnych w drzewostanach przeznaczonych do odnowienia
naturalnego.

4.

Przygotowanie drzewostanu i gleby do odnowienia naturalnego polega na wykonaniu
a)

cięć przygotowawczych, obsiewnych i odsłaniających.

b)

cięć uprzątających, odsłaniających i obsiewnych.

c)

cięć przygotowawczych, obsiewnych, odsłaniających i uprzątających.

d)

cięć odsłaniających, obsiewnych i uprzątających.

5.

Uprawa ręczna gleby w formie placówek nieregularnie rozrzuconych polega na
a)

przekopaniu określonych powierzchni.

b)

zdzieraniu pokrywy oraz przerabianiu jej motykami.

c)

zdzieraniu wierzchniej warstwy gleby.

d)

zagrabieniu wyznaczonych placówek.

6.

Wadą odnowienia naturalnego jest
a)

nierównomierność obsiewu.

b)

obfitość obsiewu.

c)

zachowanie ciągłości produkcji leśnej.

d)

uzyskiwanie drzewostanów wielopiętrowych.

7.

Jedną z czynności wchodzących w skład odnowienia naturalnego jest
a)

uprawa gleby.

b)

produkcja sadzonek.

c)

wykonywanie poprawek.

d)

wykonywanie uzupełnień.

8.

W leśnictwie powszechnie stosuje się do przechowywania sadzonek doły tradycyjne
zlokalizowane
a)

przy szkółkach leśnych.

b)

przy powierzchniach odnawianych lub zalesianych.

c)

przy leśniczówkach.

d)

w pobliżu dróg leśnych.

9.

Dół do przechowywania sadzonek powinien mieć wymiary
a)

głębokość 1 m, szerokość 1,5 m, długość 3 m.

b)

głębokość 0,2 m, szerokość 2,0 m, długość 5 m.

c)

głębokość 0,5 m, szerokość 2,0 m, długość w zależności od wielkości dołowania
sadzonek.

d)

głębokość 0,5 m, szerokość 1,5 m, długość zależna od ilości dołowanych sadzonek.

10.

Orientacyjnie na 1ha odnowień lub zalesień przeznacza się
a)

8–10 tys. sztuk sosny.

b)

7–10 tys. sztuk sosny.

c)

9–11 tys. sztuk sosny.

d)

7–11 tys. sztuk sosny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

11.

Więźba jest to
a)

sposób sadzenia sadzonek.

b)

metoda sztucznego odnowienia lasu.

c)

określenie dotyczące związków drzewa z siedliskiem.

d)

sposób rozmieszczenia miejsc sadzenia sadzonek.

12.

Sadzenie w szparę wykonaną kosturem jest
a)

ręcznym sposobem sadzenia jednorocznych sadzonek sosny z nagim systemem
korzeniowym.

b)

ręcznym sposobem sadzenia jednorocznych sadzonek sosny z zakrytym systemem
korzeniowym.

c)

ręcznym sposobem sadzenia jednorocznych sadzonek sosny z silnie rozwiniętym
systemem korzeniowym.

d)

ręcznym sposobem sadzenia sadzonek wieloletnich.

13.

Stwierdzone podczas sadzenia uszkodzone sadzonki należy
a)

delikatnie sadzić.

b)

przechowywać oddzielnie w dole.

c)

odrzucić na bok.

d)

odrzucić i przysypać ziemią, aby nie pozostawić ich na powierzchni.

14.

Najczęściej popełnianym błędem podczas sadzenia w szparę jest m.in.
a)

poszerzenie szpary przez poruszenie kosturem.

b)

sadzenie w jedną szparę dwóch lub więcej sadzonek.

c)

udeptanie garbu ziemi od strony sadzącego.

d)

zaciśnięcie górnej części szpary przez odchylenie kostura od siebie.

15.

Poprawki powinny być wykonane
a)

jesienią następnego roku w uprawach założonych wiosną.

b)

po pięciu latach.

c)

w dowolnym czasie.

d)

w następnym roku po założeniu uprawy.

16.

Melioracje to zabiegi
a)

o charakterze technicznym.

b)

o charakterze technicznym i biologicznym, mające na celu poprawę produkcyjnych
zdolności gleb.

c)

mające na celu osuszenie terenu.

d)

o charakterze biologicznym.

17.

Czynnikami powodującymi zakłócenia stosunków wodnych gleb są m.in.
a)

ujęcia wody gruntowej.

b)

tamy budowane przez bobry.

c)

zbiorniki retencyjne.

d)

rowy z kontrolowanym odpływem.

18.

Melioracje biologiczne szczególnie duże znaczenie mają
a)

we wprowadzaniu nowych gatunków roślin do lasów.

b)

w poprawianiu stosunków wodnych w lasach.

c)

w uproduktywnieniu ubogich i zdegradowanych siedlisk leśnych.

d)

w zwiększeniu odporności drzew na zagrożenia chorobowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

19.

Przy usuwaniu namułów podczas konserwacji rowu melioracyjnego pracę należy
prowadzić
a)

w kierunku ujścia rowu.

b)

od ujścia rowu i prowadzić w kierunku przeciwnym do odpływu wody w rowie.

c)

zgodnie z kierunkiem odpływu wody w rowie.

d)

w dowolnym kierunku.

20.

Jednym ze sposobów darniowania skarp rowu jest
a)

darniowanie pojedyncze.

b)

darniowanie w poprzek skarpy.

c)

darniowanie wzdłuż rowu.

d)

darniowanie na mur.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ………………………………………………………........................................

Prowadzenie prac dotyczących odnowienia lasu, zalesień, rekultywacji oraz
melioracji leśnych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

7.

LITERATURA

1.

Gorzelak A. (red.): Zalesianie terenów porolnych. IBL, Warszawa 1999

2.

Gorzelak A. (red.): Gospodarowanie w lasach drobnej własności. IBL, Warszawa 2001

3.

Instrukcja bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu podstawowych prac
z zakresu gospodarki leśnej. Załącznik do Zarządzenia Nr 19 Dyrektora Generalnego
Lasów Państwowych z dnia 14.07.1997

4.

Murat E.: Poradnik hodowcy lasu. Oficyna Edytorska „Wydawnictwo Świat”, Warszawa
2005

5.

Poradnik leśniczego. Wydawnictwo Świat, Warszawa, 1991

6.

Sobczak R.: Prace przy sztucznym odnawianiu lasu i zalesianiu. Wydawnictwo Świat –
Biblioteczka robotnika leśnego z. 11, Warszawa 1993

7.

Załącznik do Zasad hodowli lasu: Siedliskowe podstawy hodowli lasu. ORWL
w Bedoniu, Warszawa 2004

8.

Zasady hodowli lasu. Ośrodek Rozwojowo-Wdrożeniowy Lasów Państwowych
w Bedoniu, Warszawa 2003

Czasopisma:

−

Echa Leśne

−

Głos Lasu

−

Las Polski

Literatura metodyczna:
1.

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia
Kadr, Fundusz Współpracy, Warszawa 1997

2.

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000