1

PROFILAKTYKA W OCHRONIE PPOŻ.

1. i 2.Wymienić i scharakteryzować elementy określające wielkość zagrożenia pożarowego.
Zagrożenie pożarowe

to możliwość powstania i rozprzestrzeniania się pożaru, spowodowana zapalnością

materiałów, z których wykonany jest obiekt oraz materiałów znajdujących się w tym obiekcie.
Wielkość zagrożenia pożarowego określają:

•

zagrożenie wybuchem,

•

gęstość obciążenia ogniowego

•

kategoria zagrożenia ludzi,

•

stopień palności,

•

stopień rozprzestrzeniania się ognia.

Zagrożenia wybuchem

– to możliwość tworzenia przez palne gazy lub pary cieczy palnych, pyły, włókna palnych ciał stałych

w różnych warunkach mieszanin z powietrzem, które pod wpływem czynnika inicjującego zapłon wybuchają, czy ulegają
gwałtownemu spalaniu połączonemu ze wzrostem ciśnienia .

Gęstość obciążenia ogniowego

– energia cieplna, wyrażona w megadżulach, która może powstać przy spalaniu materiałów

palnych, znajdujących się w pomieszczeniu, strefie pożarowej lub składowisku materiałów stałych przypadające na jednostkę
powierzchni tego obiektu, wyrażoną w metrach kwadratowych.

Kategoria zagrożenia ludzi:
ZL I – zawierające pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób nie będących ich stałymi
użytkownikami, a nie przeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się (sklepy, szkoły,
hotele, kina).
ZL II – przeznaczone przede wszystkim dla ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się (szpitale, żłobki, przedszkola)
ZL III – użyteczności publicznej nie zakwalifikowane do ZL I i ZL II
ZL IV – budynki mieszkalne
ZL V – zamieszkania zbiorowego, nie zakwalifikowane do ZL I i ZL II

Stopień palności:
I stopień palności ( MATERIAŁ NIEZPALNY ) Mat. którego znormalizowane próbki w określonych warunkach poddane
działaniu płomienia lub promieniowania cieplnego nie zapalają się płomieniem a jedynie zwęglają się w obrębie działania źródła
ciepła.
II stopień palności ( MATERIAŁ TRUDNOZPALNY ) Mat. którego znormalizowane próbki w określonych warunkach
poddane działaniu płomienia lub promieniowania cieplnego palą się płomienie jedynie w zasięgu działania źródła ciepła, po
usunięciu źródła ciepła lub miejscowym zniszczeniu materiału gaśnie.
III stopień palności (MATERIAŁ ŁATWOZPALNY ) Mat. którego znormalizowane próbki w określonych warunkach,
poddane działaniu płomienia lub promieniowania cieplnego zapalają się płomieniem i palą się nadal po usunięciu tych
czynników.

Stopień rozprzestrzeniania ognia:
Z uwagi na to, że odporność ogniowa elementu budynku nie jest tożsama z ich palnością i zapalnością wprowadzony jest
dodatkowy podział tych elementów ze względu na stopień rozprzestrzeniania ognia :
Elementy nie rozprzestrzeniające ognia NRO – czyli elementy wykonane z materiałów niepalnych i niezapalnych.
Elementy słabo rozprzestrzeniające ogień SRO – czyli elementy wykonane z materiałów trudno zapalnych.
Elementy silnie rozprzestrzeniające ogień ( - ) –czyli elementy wykonane z materiałów łatwo zapalnych.

3.Scharakteryzuj zasady oceny zagrożenia pożarowego obiektu.

Ocena zagrożenia pożarowego polega na:
a.

identyfikacji zagrożenia i oszacowaniu prawdopodobieństwa wystąpienia;

- obecność materiałów niebezpiecznych pożarowo;

- obecność źródeł zapłonu i zapalenia;

b.

określeniu zasad bezpiecznego funkcjonowania obiektu przy obecności źródeł zagrożenia;

- zachowanie nośności konstrukcji przez określony czas;
- ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia i dymu w obiekcie;
- ograniczenie rozprzestrzeniania się pożaru na sąsiednie budynki;
- ewakuacja ludzi;
- bezpieczeństwo w czasie akcji ratowniczej;

c.

określeniu sposobów i zapewnieniu metod postępowania na wypadek wystąpienia pożaru lub innego
miejscowego zagrożenia;

Elementy rozpoznania zagrożeń:

- ustalenie zbioru możliwych zagrożeń;

- ustalenie i analiza możliwych przyczyn powodujących realizację zagrożenia;

- ustalenie prawdopodobieństwa powstania i możliwości rozwoju (także możliwość powstania efektu domina);

- ustalenie i analiza skutków powstania zagrożenia;

2

4.Scharakteryzuj zjawisko wybuchu oraz podaj zasadę oceny zagrożenia wybuchem.

Wybuch – jest szybkim, egzotermicznym procesem, który generuje falę ciśnienia lub/i falę uderzeniową.
W zależności od przyczyny powodującej wyzwolenie energii wybuch dzielimy na:
- wybuchy fizyczne

(składniki układu nie ulegają reakcji utleniania);

- wybuch chemiczny

(bardzo szybko przebiega reakcja egzotermiczna w wyniku czego wydziela się duża ilość gazowych

produktów spalania powodujących znaczny przyrost ciśnienia);

Ocena zagrożenia wybuchem obejmuje:
a.

wskazanie pomieszczeń zagrożonych wybuchem;

b.

wyznaczenie w pomieszczeniach i przestrzeniach zewnętrznych odpowiednich stref zagrożenia wybuchem;

c.

wskazanie czynników mogących zainicjować zapłon;

5. i 6. Scharakteryzuj pojęcia: Zagrożenie wybuchem, pomieszczenie zagrożone wybuchem, strefa
zagrożenia wybuchem, granice wybuchowości, źródło emisji.

Zagrożenia wybuchem – to możliwość tworzenia przez palne gazy lub pary cieczy palnych, pyły, włókna palnych

ciał stałych w różnych warunkach mieszanin z powietrzem, które pod wpływem czynnika inicjującego zapłon
wybuchają, czy ulegają gwałtownemu spalaniu połączonemu ze wzrostem ciśnienia .

Pomieszczenie zagrożone wybuchem – pomieszczenie w którym może wytworzyć się mieszanina wybuchowa

powstała z wydzielającej się takiej ilości palnych gazów, par, mgieł lub pyłów, których wybuch mógłby
spowodować przyrost ciśnienia w tym budynku przekraczający 5kgPa.

Strefa zagrożenia wybuchem -

przestrzeń, w której może wystąpić mieszanina substancji palnych z powietrzem lub

innymi lub innymi gazami utleniającymi o stężeniu zawartym między dolną i górna granicą wybuchowości.
Minimalna objętość mieszaniny wybuchowej w pomieszczeniu, w którym trzeba wyznaczyć strefę zagrożenia
wybuchem to 0,01m

3

(10 litrów).

Dolna granica wybuchowości(DGW)-jest to najniższe stężenie paliwa w mieszaninie palnej, powyżej którego nie

jest możliwy jej zapłon pod wpływem czynnika inicjującego (bodźca energetycznego), w określonych warunkach
badań.

Górna granica wybuchowości (GGW)

- jest to najwyższe stężenie w mieszaninie palnej, powyżej którego nie jest możliwy

jej zapłon pod wpływem czynnika inicjującego ( bodźca energetycznego), w określonych warunkach badań.

Źródła emisji

– to każdy punkt lub miejsce, z którego może wydobywać się do otoczenia gaz, para lub ciecz palna, w taki

sposób, że może zostać utworzona mieszanina wybuchowa. Mogą wystąpić przy : zbiornikach, beczkach, kompresorach,
pompach, połączeniach gwintowych i kołnierzowych przy rurociągach.

7. i 8. Podaj klasyfikację stref zagrożenia wybuchem oraz przykłady każdej ze stref.

Strefy dla gazów i par

Strefa 0( Z0 ) – miejsce, w którym atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę substancji palnych w postaci pary,
gazu, mgły z powietrzem występuje stale lub przez długie okresy lub często. Zasadniczo warunki te mogą pojawić się
wewnątrz pojemników, rurociągów i zbiorników. Są to:

-

otwarte powierzchnie parowania ciecz;

-

powierzchnie cieczy wewnątrz zbiorników;

Strefa 1( Z1 ) – miejsce, w którym atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę substancji palnych w postaci gazu,
par albo mgły z powietrzem może czasami wystąpić w trakcie normalnego działania. Strefa ta może obejmować min.
- bezpośrednie otoczenie strefy 0,
- bezpośrednie otoczenie miejsc zasilania surowcem,
- bezpośrednie otoczenie miejsc napełniania i opróżniania.
- bezpośrednie otoczenie wrażliwych na uszkodzenie urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów

wykonanych ze szkła, ceramiki, itp. materiałów

- bezpośrednie otoczenie nieodpowiednio zabezpieczonych uszczelnień np.: na pompach i zaworach z komorami

dławikowymi.

Są to:

-

kominki wentylacyjne urządzeń technologicznych;

-

otwory pobierania próbek;

-

zawory zrzutowo spustowe;

-

zawory odpowietrzające;

-

miejsca przelewania cieczy palnych;

Strefa 2( Z2 ) – miejsce, w którym atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę substancji palnych w postaci
gazów, par albo mgły z powietrzem nie występuje w trakcie normalnego działania, a w przypadku wystąpienia trwa
krótko. Strefa ta może obejmować min: miejsca otaczające strefę 0 lub strefę 1. Są to: -zawory bezpieczeństwa; -
połączenia kołnierzowe, gwintowe;

3

Strefy dla pyłów

Warstwy, osady i zwały palnego pyłu powinny być traktowane jak każde inne źródło, które może wytworzyć
atmosferę wybuchową.
Strefa 20( Z10 ) - miejsce, w którym atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w powietrzu występuje
stale lub przez długie okresy lub często. Może wystąpić wewnątrz pojemników, rurociągów i zbiorników. Mogą to
być:

-

zasobniki, kosze samowyładowcze, silosy;

-

cyklony i filtry;

-

systemy transportowe pyłu;

-

mieszalniki, młyny, suszarki, urządzenia workujące;

Strefa 21( Z11 ) - miejsce, w którym atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w powietrzu może
czasami wystąpić w trakcie normalnego działania. Strefa ta może obejmować min. miejsca w bezpośrednim
otoczeniu, punktów nasypywania i wysypywania pyłu i gdzie występują warstwy pyłu zdolne w trakcie normalnego
działania tworzyć palna mieszaninę pyłu z powietrzem w zakresie stężeń wybuchowych. Mogą to być:

-

przestrzenie na zewnątrz wyposażenia technologicznego w okolicach otworów (włazów, pokryw), które są często otwierane;

-

przestrzenie wokół wylotów cyklonów i filtrów;

-

przestrzenie wokół wylotów w pobliżu punktów napełniania, opróżniania, podajników taśmowych, punktów pobierania
próbek, stanowisk wyładowczych samochodów, miejsc wyładowczych podajników taśmowych;

-

przestrzenie gdzie gromadzi się pył i gdzie z powodu przebiegu operacji technologicznych jest prawdopodobne, że warstwa
pyłu osiadłego może zostać rozpylona;

Strefa 22( Z12 )-miejsce, w którym atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w powietrzu nie występuje
w trakcie normalnego działania, a w przypadku wystąpienia trwa krótko. Może obejmować m.in. miejsca w
bezpośrednim otoczeniu urządzeń ,systemów urządzeń, części i podzespołów z których może nastąpić do uwolnienia i
gromadzenia się pyłu. Mogą to być:

-

miejsca w pobliżu urządzeń, które mogą być czasami otwarte lub, których wyposażenie może stać się źródłem wycieków,
gdzie ciśnienie wyższe od atmosferycznego może spowodować wydmuchnięcie pyłu na zewnątrz urządzeń;

-

instalacje pneumatyczne (nadciśnieniowe) połączenia elastyczne, które mogą zostać uszkodzone;

-

urządzenia bezpieczeństwa jak i przepony bezpieczeństwa, klapy eksplozyjne, które mogą spowodować wydzielanie się pyłu
podczas ich zadziałania.

9. Opisz procedurę klasyfikacji stref zagrożenia wybuchem.

Procedura klasyfikacji stref zagrożenia wybuchem obejmuje:

a.

identyfikację źródeł emisji;

b.

określenie czasu i częstotliwości występowanie emisji;

c.

określenie parametrów mających wpływ na rodzaj i zasięg emisji;

d.

określenie rodzaju strefy;

e.

określenie zasięgu strefy;

10. Wymień czynniki oraz wyjaśnij ich wpływ na rodzaj i zasięg stref zagrożenia wybuchem.

Czynniki mające wpływ na rozmiar strefy zagrożenia wybuchem:
Dla gazów i par cieczy palnych są to:
-

parametry określające źródło emisji: -wydajność źródła emisji; -geometria źródła emisji;

-

właściwości fizykochemiczne materiału: -stężenie wydzielających się substancji; -gęstość względna; -lotność
cieczy; -DGW;

-

warunki zewnętrzne: -wentylacja; -przeszkody mechaniczne; -warunki klimatyczne; -topografia;

Dla pyłów są to:
-

właściwości fizyczne materiałów: -gęstość nasypowa pyłów; -rozmiar ziaren pyłu; -gęstość właściwa pyłu;

-

parametry określające źródło: -rozmiar otworu, przez który następuje emisja; -lokalizacja i wydajność źródła emisji;

-

warunki zewnętrzne:

-obecność wentylacji; -możliwość usuwania pyłu, utrzymanie czystości; -przeszkody mechaniczne.

W zależności od czasu i częstotliwości występowania emisji, źródła emisji dzieli się na stopnie:

-

stopień emisji ciągłej – emisja występuje trwale, lub przez długi okres w normalnych warunkach;

-

stopień emisji podstawowej (pierwotnej) – emisja występuje okresowo w normalnych warunkach;

-

stopień emisji drugorzędnej (wtórnej) – emisja nie występuje w normalnych warunkach, sytuacje awaryjne

pojawiają się rzadko i w krótkim czasie.

11. Wpływ wentylacji na strefy zagrożenia wybuchem:

-zapobieganie tworzeniu się atmosfery wybuchowej; -zmniejszenie zasięgu strefy; - skrócenie czasu zalegania atmosfery
wybuchowej.

12. Scharakteryzować stopnie wentylacji.

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje wentylacji:

•

naturalną - wentylacja grawitacyjna polegająca na doprowadzeniu powietrza czystego przez wykorzystanie różnic temperatur,
ciśnień czy wiatrów i swobodnym odprowadzeniem mieszanin substancji łatwo zapalnych z powietrzem.

•

mechaniczną (sztuczna): - ogólną, - miejscową,

4

- polega na doprowadzeniu potrzebnej ilości powietrza czystego za pomocą urządzeń mechanicznych, ewentualnie za ich pomocą
odprowadzenie mieszaniny substancji łatwo zapalnych z powietrza.
Rodzaje wentylacji sztucznej:

„S

n

” wentylacja nawiewna – powietrze czyste wtłacza się do pomieszczenia wentylowanego a odprowadzenie mieszaniny

substancji palnych z powietrzem odbywa się w sposób swobodny,

„S

w

” wentylacja wyciągowa – odprowadzenie substancji łatwo zapalnych z powietrzem odbywa się za pomocą urządzeń

mechanicznych przy swobodnym dopływie powietrza czystego,

„S

nw

” wentylacja nawiewno wyciągowa – polegająca na doprowadzeniu czystego powietrza oraz odprowadzeniu mieszaniny

substancji palnych z powietrzem za pomocą urządzeń mechanicznych odpowiednio usytuowanych.

Wentylacja podstawowa jest wentylacją grawitacyjną lub mechaniczną która nie dopuszcza do utworzenia mieszaniny
wybuchowej w czasie normalnej pracy urządzeń technologicznych.
Wentylacja awaryjna jest to wentylacja mechaniczna instalowana w celu niedopuszczenia do utworzenia mieszaniny
niebezpiecznej (w przypadku uszkodzenia wentylacji podstawowej) lub niebezpiecznych stanów pracy urządzeń
technologicznych.
Wentylacja mieszana „M” – polega ona na tym że odprowadzenie mieszaniny substancji łatwo zapalnych z powietrzem odbywa
się za pomocą lokalnych odciągów usytuowanych w pobliżu miejsca wydzielania.

Skuteczność wentylacji zależy od:

•

stopnia wentylacji,

•

dyspozycyjności wentylacji,

•

konfiguracji systemu.

Rozróżnia się trzy stopnie wentylacji:

•

wysoki – czyli taki, który jest w stanie zredukować stężenie przy źródle emisji niemal natychmiast, dając w wyniku stężenie

poniżej dolnej granicy wybuchowości; w rezultacie otrzymuje się strefę o małym (nawet pomijalnym) zasięgu,

•

średni – czyli taki, który jest w stanie wpłynąć na stężenie, czego rezultatem jest sytuacja stabilna, w której stężenie poza

granicami strefy w czasie trwania emisji sytuuje się poniżej dolnej granicy wybuchowości i gdzie atmosfera wybuchowa nie
zalega w nadmiarze po zakończeniu emisji,

•

niski – taki, który jest w stanie wpłynąć na stężenie w czasie trwania emisji i/lub nie może zabezpieczyć przed zbytnim

zaleganiem atmosfery palnej po zakończeniu emisji.

Dyspozycyjność wentylacji ma wpływ na obecność lub występowanie atmosfery wybuchowej. Dlatego podczas określania
rodzaju strefy dyspozycyjności (tak samo jak stopień) wentylacji należy brać pod uwagę:

dyspozycyjność wentylacji ocenia się na trzech poziomach:

•

wentylacja dobra – działająca prawie zawsze,

•

wentylacja dostateczna – działająca w czasie normalnej pracy, przerwy są dopuszczalne pod warunkiem ich rzadkiego

wystąpienia tylko na krótki czas,

•

wentylacja słaba – nie spełnia wymagań dotyczących wentylacji dostatecznej lub dobrej lecz nie dopuszcza się

występowania przerw, które trwają dłuższe okresy czasu.

Wentylacji, która nie spełnia wymagań nawet dyspozycyjności słabej, nie należy brać pod uwagę jako przyczyniającej się do
wentylacji przestrzeni.

Stopień
ź

ródła

emisji

wentylacja

stopień

Wysoki

Ś

redni

niski

dyspozycyjność

Dobra

Dostateczna

Słaba

Dobra

Dostateczna

Słaba

Dobra,
dostateczna
lub słaba

Ciągła

(strefa 0 NE)
niezagrożona

1)

(strefa 0 NE)
strefa 2

1)

(strefa 0 NE)
strefa 1

1)

Strefa 0

Strefa 0 +
strefa 2

Strefa 0 +
strefa 1

Strefa 0

Pierwszy

(strefa 0 NE)
niezagrożona

1

(strefa 0 NE)
strefa 2

1)

(strefa 1 NE)
strefa 2

1)

Strefa 1

Strefa 1 +
strefa 2

Strefa 1 +
strefa 2

Strefa 1 lub
strefa 0

3)

Drugi

2)

(strefa 0 NE)
niezagrożona

1

(strefa 0 NE)
niezagrożona

1

Strefa 2

Strefa 2

Strefa 2

Strefa 2

Strefa 1, a
nawet strefa
0

3)

Tabela Wpływ wentylacji na rodzaj strefy zagrożenia wybuchem gazów i par cieczy palnych.

1)

strefa 0 NE lub 2 NE oznaczają strefę teoretyczną, która w warunkach normalnych ma pomijalnie mały zasięg,

2)

strefa 2 w przestrzeni zagrożonej emisją drugiego stopnia może się rozszerzyć po przypisanej jej emisji pierwszego stopnia lub emisji ciągłej

w takim przypadku należy przyjąć większą odległość,

3)

strefa będzie strefą 0, jeżeli wentylacja jest słaba, a emisja taka, że w praktyce atmosfera wybuchowa istnieje niemal ciągle (zbliża się do

warunku „brak wentylacji”
uwaga „+” oznacza „otoczona przez”,

15. Podać klasyfikacje materiałów niebezpiecznych wg ADR

Klasa 1 Materiały i przedmioty wybuchowe
Klasa 2 Gazy
Klasa 3 Materiały ciekłe zapalne

5

Klasa 4.1 Materiały stałe zapalne
Klasa 4.2 Materiały samozapalne
Klasa 4.3 Materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy zapalne
Klasa 5.1 Materiały utleniające
Klasa 5.2 Nadtlenki organiczne
Klasa 6.1 Materiały trujące
Klasa 6.2 Materiały zakaźne
Klasa 7 Materiały promieniotwórcze
Klasa 8 Materiały żrące
Klasa 9 Materiały różne i przedmioty niebezpieczne

17. Podać zasady znakowania pojazdów przewożących materiały niebezpieczne luzem np. w
cysternach

Oznakowanie pojazdów przewożących materiały niebezpieczne
1. Pojazd przewożący towary niebezpieczne w sztukach przesyłki powinien być oznakowany dwiema prostokątnymi

tablicami odblaskowymi barwy pomarańczowej umieszczonymi z przodu i tyłu.

2. W przypadku materiałów niebezpiecznych klasy 1 i 7 poza oznakowaniem tablicami pojazdy powinny być

zaopatrzone w nalepki ostrzegawcze na obu bokach i z tyłu pojazdu

3. Pojazdy przewożące materiały niebezpieczne w cysternach (pojazdy-cysterny)powinny być oznakowane nalepkami

ostrzegawczymi umieszczonymi na obu bokach i z tyłu pojazdu oraz tablicami zaopatrzonymi w numery
rozpoznawcze umieszczonymi z przodu i tyłu pojazdu

4. W przypadku przewozu w cysternie kilku różnych materiałów niebezpiecznych pojazdy oznacza się dwiema

tablicami odblaskowymi (bez numerów rozpoznawczych) umieszczonymi z przodu i tyłu pojazdu. Na boku każdej
komory cysterny (po obu stronach) umieszcza się tablicę z numerami rozpoznawczymi dotyczącymi materiału
znajdującego się w tej komorze oraz odpowiednią nalepkę ostrzegawczą. Z tyłu pojazdu umieszcza się nalepki
ostrzegawcze dotyczące wszystkich przewożonych materiałów

18. Odczytać rozdz. zagrożenia na podstawie nalepek ostrzegawczych

NALEPKI OSTRZEGAWCZE WG ADR

KLASA 1 Substancje i przedmioty wybuchowe:

KLASA 2Gazy:

Gazy trujące

KLASA 3 Materiały ciekłe zapalne:

KLASA 4.1 Materiały stałe zapalne, samoreaktywne i materiały wybuchowe odczulone:

6

KLASA 4.2 Materiały samozapalne:

KLASA 4.3 Materiały wytwarzające w kontakcie z wodą gazy zapalne:

KLASA 5.1 Materiały utleniające:

KLASA 5.2 Nadtlenki organiczne:

KLASA 6.1 Materiały trujące:

KLASA 6.2 Materiały zakaźne:

KLASA 7 Materiały promieniotwórcze:

KLASA 8 Materiały żrące:

KLASA 9 Różne materiały i przedmioty niebezpieczne:

7

WZORY ZNAKÓW OSTRZEGAWCZYCH ORAZ NAPISY OKREŚLAJĄCE ICH ZNACZENIE I SYMBOLE

Znak ostrzegawczy

Symbol

Napis określający znaczenie znaku ostrzegawczego

T+

Produkt bardzo toksyczny

T

Produkt toksyczny

Xn

Produkt szkodliwy

C

Produkt żrący

Xi

Produkt drażniący

N

Produkt niebezpieczny dla środowiska

E

Produkt wybuchowy

O

Produkt utleniający

F+

Produkt skrajnie łatwopalny

F

Produkt wysoce łatwopalny

Piktogramy powinny być koloru czarnego na żółto-pomarańczowym tle. W napisach określających znaczenie znaku
ostrzegawczego można pominąć wyraz "produkt" i określić znaczenie znaku napisami typu skrajnie łatwopalny,
wybuchowy, bardzo toksyczny.

19.Odczytać zagrożenie stwarzane przez materiał na podstawie numerów rozpoznawczych

Klasyfikacja materiałów niebezpiecznych wg ADR

Klasa 1

Materiały i przedmioty wybuchowe

Klasa 2

Gazy

Klasa 3

Materiały ciekłe zapalne

Klasa 4.1

Materiały stałe zapalne

Klasa 4.2

Materiały samozapalne

Klasa 4.3

Materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy zapalne

Klasa 5.1

Materiały utleniające

Klasa 5.2

Nadtlenki organiczne

Klasa 6.1

Materiały trujące

Klasa 6.2

Materiały zakaźne

Klasa 7

Materiały promieniotwórcze

Klasa 8

1.

Materiały żrące

Klasa 9

a.

Różne materiały i przedmioty niebezpieczne

8

Znaczenie numerów rozpoznawczych zagrożenia

cyfra

znaczenie

2

emisja gazu spowodowana ciśnieniem lub reakcją chemiczną

3

zapalność materiałów ciekłych (par) i gazów lub materiał ciekły samonagrzewający się

4

zapalność materiałów stałych lub materiał stały samonagrzewający się

5

działanie utleniające (wzmagające palenie)

6

działanie trujące lub zakaźne

7

działanie promieniotwórcze

8

działanie żrące

9

zagrożenie samorzutną i gwałtowną reakcją

b.

Powtórzenie cyfry wskazuje na nasilenie wskazanego nią zagrożenia

Jeżeli zagrożenie właściwe dla danej substancji może być wystarczająco określone jedną cyfrą, to po takiej
cyfrze podaje się zero.
Jeżeli numer rozpoznawczy zagrożenia jest poprzedzony literą „X”, oznacza to, że substancja reaguje
niebezpiecznie z wodą.

Przykłady numerów rozpoznawczych zagrożenia

20

gaz duszący lub gaz nie stwarzający dodatkowego zagrożenia

22

gaz skroplony schłodzony, duszący

223

gaz skroplony schłodzony, palny

225

gaz skroplony schłodzony, utleniający (wzmagający palenie)

23

gaz palny

239

gaz palny mogący samorzutnie ulegać gwałtownej reakcji

25

gaz utleniający (wzmagające palenie)

26

gaz trujący

263

gaz trujący, palny

265

gaz trujący, utleniający (wzmagający palenie)

268

gaz trujący, żrący

30

materiał ciekły zapalny (temperatura zapłonu od 23°C do 61°C włącznie), lub materiał ciekły zapalny lub materiał stały
stopiony o temperaturze zapłonu wyższej niż 61°C, ogrzany do temperatury równej lub wyższej od jego temperatury
zapłonu lub materiał ciekły samonagrzewający się

323

materiał ciekły zapalny, reagujący z wodą, wydzielający gazy palne,

X323

materiał ciekły zapalny, reagujący niebezpiecznie z wodą, wydzielający gazy palne

33

materiał ciekły łatwo zapalny (temperatura zapłonu niższa niż 23°C)

333

materiał ciekły piroforyczny,

X333

X333

materiał ciekły piroforyczny, reagujący niebezpiecznie z wodą

336

336

materiał ciekły łatwo zapalny, trujący

338

338

materiał ciekły łatwo zapalny, żrący

X338

X338

materiał ciekły łatwo zapalny, żrący, reagująca niebezpiecznie z wodą

339

materiał ciekły łatwo zapalny mogący samorzutnie ulegać gwałtownej reakcji

36

materiał ciekły zapalny (temperatura zapłonu od 23°C do 61°C włącznie), słabo trujący lub materiał ciekły
samonagrzewający się, trujący

362

materiał ciekły zapalny, trujący, reagujący z wodą, wydzielający gazy palne

X362

materiał ciekły zapalny, trujący, reagujący niebezpiecznie z wodą, wydzielający gazy palne

368

materiał ciekły zapalny, trujący, żrący

38

materiał ciekły zapalny (temperatura zapłonu od 23°C do 61°C włącznie), żrący

382

materiał ciekły zapalny, żrący, reagujący z wodą, wydzielający gazy palne

X382

materiał ciekły zapalny, żrący, reagujący niebezpiecznie z wodą, wydzielający gazy palne

39

materiał ciekły zapalny mogący samorzutnie ulegać gwałtownej reakcji

40

materiał stały zapalny, lub materiał ulegający samorzutnej reakcji, lub materiał samonagrzewający się

423

materiał stały reagujący z wodą, wydzielający gazy palne

X423

materiał stały zapalny, reagujący niebezpiecznie z wodą, wydzielający gazy palne

43

materiał stały samozapalny (piroforyczny)

44

materiał stały zapalny, stopiony, w podwyższonej temperaturze

446

materiał stały zapalny, trujący, stopiony, w podwyższonej temperaturze

46

materiał stały zapalny lub samonagrzewający się, trujący

462

materiał stały trujący, reagujący z wodą, wydzielający gazy palne

X462

materiał stały, reagujący niebezpiecznie z wodą, wydzielający gazy trujące

48

materiał stały zapalny lub samonagrzewający się, żrący

482

materiał stały żrący reagujący z wodą, wydzielający gazy palne

X482

materiał stały, reagujący niebezpiecznie z wodą, wydzielający gazy żrące

50

materiał utleniający (wzmagający palenie)

539

nadtlenek organiczny, palny

55

materiał silnie utleniający (wzmagający palenie)

556

materiał silnie utleniający (wzmagający palenie), trujący

558

materiał silnie utleniający (wzmagający palenie), żrący

559

materiał silnie utleniający (wzmagający palenie), mogący samorzutnie ulegać gwałtownej reakcji

56

materiał utleniający (wzmagający palenie), trujący

568

materiał utleniający (wzmagający palenie), trujący, żrący

58

materiał utleniający (wzmagający palenie), żrący

59

materiał utleniający (wzmagający palenie), mogący samorzutnie ulegać gwałtownej reakcji

60

materiał trujący lub słabo trujący

606

materiał zakaźny

623

materiał ciekły trujący, reagujący z wodą, wydzielający gazy palne

63

materiał ciekły trujący, zapalny (temperatura zapłonu od 23°C do 61°C włącznie)

638

materiał ciekły trujący, zapalny (temperatura zapłonu od 23°C do 61°C włącznie), żrący

9

639

materiał ciekły trujący, zapalny (temperatura zapłonu nie wyższa niż 61°C), mogący samorzutnie ulegać gwałtownej
reakcji

64

materiał stały trujący, zapalny lub samonagrzewający się

642

materiał stały trujący, reagujący z wodą, wydzielający gazy palne

65

materiał trujący, utleniający (wzmagający palenie)

66

materiał silnie trujący

663

materiał ciekły silnie trujący, zapalny (temperatura zapłonu nie wyższa niż 61°C)

664

materiał stały silnie trujący, zapalny lub samonagrzewający się

665

materiał silnie trujący, utleniający (wzmagający palenie)

668

materiał silnie trujący, żrący

669

materiał silnie trujący, mogący samorzutnie ulegać gwałtownej reakcji

68

materiał trujący, żrący

69

materiał trujący lub słabo trujący, mogący samorzutnie ulegać gwałtownej reakcji

70

materiał promieniotwórczy

72

gaz promieniotwórczy

723

gaz promieniotwórczy, palny

73

materiał ciekły promieniotwórczy, zapalny (temperatura zapłonu nie wyższa niż 61°C)

74

materiał stały promieniotwórczy, zapalny

75

materiał promieniotwórczy utleniający (wzmagający palenie)

76

materiał promieniotwórczy, trujący

78

materiał promieniotwórczy, żrący

80

materiał żrący lub słabo żrący

X80

materiał żrący lub słabo żrący, reagujący niebezpiecznie z wodą

823

materiał ciekły żrący, reagujący z wodą, wydzielający gazy palne

83

materiał ciekły żrący lub słabo żrący, zapalny (temperatura zapłonu od 23°C do 61°C włącznie)

X83

materiał ciekły żrący lub słabo żrący, zapalny (temperatura zapłonu od 23°C do 61°C włącznie), reagujący niebezpiecznie
z wodą*/

839

materiał ciekły żrący lub słabo żrący, zapalny (temperatura zapłonu od 23°C do 61°C), mogący samorzutnie ulegać
gwałtownej reakcji

X839

materiał ciekły żrący lub słabo żrący, zapalny (temperatura zapłonu od 23°C do 61°C), mogący samorzutnie ulegać
gwałtownej reakcji, reagujący niebezpiecznie z wodą

84

materiał stały żrący, zapalny lub samonagrzewający się

842

materiał stały żrący, reagujący z wodą, wydzielający gazy palne

85

materiał żrący lub słabo żrący, utleniający (wzmagający palenie)

856

materiał żrący lub słabo żrący, utleniający (wzmagający palenie), trujący

86

materiał żrący lub słabo żrący, trujący

88

materiał silnie żrący

X88

materiał silnie żrący, reagujący niebezpiecznie z wodą

883

materiał ciekły silnie żrący, zapalny (temperatura zapłonu od 23°C do 61°C włącznie)

884

materiał stały silnie żrący, zapalny lub samonagrzewający się

885

materiał silnie żrący, utleniający (wzmagający palenie)

886

materiał silnie żrący, trujący

X886

materiał silnie żrący, trujący, reagujący niebezpiecznie z wodą

89

materiał żrący lub słabo żrący, mogący samorzutnie ulegać gwałtownej reakcji

90

materiał zagrażający środowisku, różne materiały niebezpieczne

99

różne materiały niebezpieczne przewożone w podwyższonej temperaturze

20.Wymienić oraz scharakteryzować (podać zawartość) dokumentów jakie powinny znaleźć się w
pojazdach przewożących materiały niebezpieczne

1.Dokument przewozowy, zawiera numer rozpoznawczy materiału poprzedzonego literami UN

–

numer rozpoznawczy materiału poprzedzony literami UN

–

prawidłowa nazwa przewozowa towaru

–

numery nalepek ostrzegawczych

–

klasyfikację materiału

–

liczbę i opis sztuk przesyłki

–

całkowitą ilość każdego towaru

–

nazwa adres nadawcy i odbiorcy

2. Instrukcje pisemne dla kierowcy o ładunku powinny zawierać informacje o:

-

ładunku

-

rodzaju zagrożenia

-

ochrony osobistej

-

podstawowych czynnościach kierowcy

-

dodatkowych czynnościach kierowcy

-

postępowaniu w przypadku pożaru

-

pierwszej pomocy

-

informację dodatkowe

3. Zaświadczenie ADR ( przeszkoleniu kierowcy)
4. Świadectwo dopuszczenia pojazdu do przewozu niektórych materiałów niebezpiecznych

Wyposażenie pojazdu

o

Gaśnica do gaszenia pojazdu, silnika lub kabiny pojazdu

o

Dodatkowa gaśnica do gaszenia ładunku

o

Wyposażenie ogólnego stosowania: -kliny pod koła, -znaki ostrzegawcze przeznaczone do oznakowania miejsca awarii,
-kamizelki ostrzegawcze dla załogi, -latarka

o

Ś

rodki ochrony indywidualnej i wyposażenie niezbędne do wykonywania czynności dodatkowych lub specjalnych określonych

w instrukcjach pisemnych dla kierowcy

21. Podać klasyfikację magazynów ze względu na postać budowli

10

Pod względem budowlanym obiekty magazynowe dzielimy na:
1). zamknięte:

a) zbiorniki zamknięte: -cysterny dla płynów, -zbiorniki dla płynów,
b) silosy: -dla granulatów, -dla sztukowych
c) budynki: piwnice, bunkry, parterowe, piętrowe.

2) półotwarte:

a) zbiorniki otwarte: baseny dla płynów, doły dla półpłynnych.
b) zasieki: ogrodzenia (dla zwierząt), ściany oporowe dla granulatów, stelaż dla sztukowych,
c) wiaty: zadaszenia dla budowli, zadaszenia dla zapasów magazynowych,

3) otwarte (składowiska)
W zależności od rodzaju i właściwości chemicznych składowanych materiałów rozróżnia się następujące rodzaje
magazynów:

−

magazyny materiałów niepalnych,

−

magazyny artykułów obojętnych,

−

magazyny materiałów łatwo

zapalnych,

−

magazyny materiałów wybuchowych,

−

magazyny materiałów trujących,

−

magazyny materiałów żrących,

−

magazyny materiałów promieniotwórczych,

−

magazyny gazów technicznych,

−

magazyny nadtlenków organicznych,

−

magazyny odpadków użytecznych

i nieużytecznych,

−

magazyny opakowań.

22. Wymienić elementy oznakowania opakowań materiałów niebezpiecznych.

Informacje umieszczone na opakowaniu:
-

nazwa substancji określona zgodnie z wykazem substancji niebezpiecznych,

-

nazwa, adres producenta, importera, dostawcy,

-

znaki ostrzegawcze,

-

zwroty R wskazujące rodzaj zagrożenia,

-

zwroty S określające warunki bezpiecznego stosowania substancji lub preparatu.

Sposób umieszczania oznaczeń:

-

na jednej stronie opakowania w widocznym miejscu,

-

w przypadku, gdy nie można umieścić trwale oznaczeń należy umieścić je po jednej stronie tabliczki trwale przytwierdzonej,

-

w przypadku, gdy nie można czytelnie umieścić oznaczeń należy umieścić tylko nazwę substancji i ostrzeżenie, a inne

oznaczenia na trwale przymocowanej etykiecie.

Rodzaje napisów ostrzegawczych:

-

substancja łatwopalna – „Uwaga łatwo zapalne”

-

substancja samozapalna – „Uwaga samozapalne”

-

substancja reagująca z wodą – „Chronić przed wilgocią”

-

substancje parujące – „Uwaga pary drażniące”

-

substancje wrażliwe na wysoką temperaturę – „Uwaga nie stosować przy otwartym ogniu”

-

substancje wrażliwe na światło – „Uwaga chronić przed światłem”

23. Wymienić zasady magazynowania materiałów niebezpiecznych

Dz.U. nr 80 Rozp. MSW z dn 21.04.2006 poz. 563 w spr. ochr. ppoż budynków, innych obiektów budowlanych i terenów.
1.

Zarządzający obiektem magazynowym zobowiązany jest do informowania pracowników o:

•

Właściwościach materiałów

•

Stopniu szkodliwości

•

Sposobach bezpiecznego stosowania

•

Metodach postępowania w sytuacjach awaryjnych

2

Przechowywanie materiałów niebezpiecznych w miejscach i opakowaniach przeznaczonych do tego celu odpowiednio do
właściwości

3

Zapewnienie środków ochrony indywidualnej i zbiorowej

4

Opakowania

o

Oznakowanie

o

Wykonane z materiałów nie wchodzących w reakcję z zawartością

o

Wytrzymałe szczelne i zabezpieczone przed zewnętrznymi uszkodzeniami

o

Wypełnione z uwzględnieniem możliwości termicznego rozszerzania się

5. Przestrzeganie zasad wspólnego magazynowania
6. Wyposażenie w odpowiedni sprzęt i środki gaśnicze
7. Opracowanie szczegółowych instrukcji składowania materiałów niebezpiecznych w zakresie

o

Zachowanie odpowiednich wartości temperatur, wilgotności i ochrony przed nasłonecznieniem

o

Ograniczeń wspólnego magazynowania

o

Ograniczeń ilości składowanych materiałów

o

Zachowanie dopuszczalnych czasów składowania

8. Opracowanie zasad postępowania w sytuacjach awaryjnych

24. Wymienić zagrożenia stwarzane przez butle z gazami technicznymi

Zagrożenie

Skutki

Przyczyna

Zabezpieczenia

11

Przewrócenie się
butli

o

Uszkodzenie butli lub jej osprzętu

o

Uszkodzenie elementów w kóre butla
uderzyła

o

Urazy ciała ,organizmów żywych

Brak zabezpieczenia przed
przewróceniem

o

Zabezpieczenie przed przewróceniem

o

Odpowiednie ustawienie butli

o

Ochrona wrażliwych elementów np.
kołpaki na zaworze

Wyciek gazu
obojętnego

o

Zmiana składu powietrza

o

Wypieranie tlenu

o

Niedotlenienie

o

Zatrucie

o

Uduszenie

Rozszczelnienie zaworu
instalacji gazowej wskutek
korozji ,zużycia i uszkodzeń
mechanicznych

Kontrola stanu technicznego UDT butli i
urządzeń ciśnieniowych oraz instalacji
gazowej

Wyciek gazu
utleniającego

o

Samozapłon w wyniku kontaktu z
materiałem palnym

o

Wzmaganie procesu palenia

Jak wyżej

Dbać o czystość elementów butli i
instalacji z gazem utleniającym ……reszta
jak wyżej

Wyciek gazu
palnego i
natychmiastowy
zapłon

Promieniowanie cieplne ,pożar
oparzenia

Jak wyżej

Kontrola UDT butli i urządzeń
ciśnieniowych oraz instalacji gazowej

Rozerwanie butli

o

Powstanie fali nadciśnienia

o

Odłamkowanie

o

Przegrzanie zbiornika

o

Przepełnienie zbiornika

o

Kontrola stanu napełnienia butli i
zbiorników

o

Zabezpieczenie przed przepełnieniem

o

Kontrola temperatury otoczenia butli

Wybuch gazu

o

Promieniowanie cieplne wskutek
napełnienia mieszaniny

o

Powstanie fali nadciśnienia

Wyciek gazu i wymieszanie
się z powietrzem a następnie
pojawienie się źródła zapłonu

o

Kontrola oraz detekcja stężeń
niebezpiecznych

o

Wentylowanie pomieszczeń

o

Ograniczenie możliwości powstania
ź

ródła zapłonu

25. Podać zasady bezpiecznego składowania butli z gazami technicznymi

Dopuszcza się przechowywanie w jednym pomieszczeniu

o

Butli z gazem palnym oraz gazami niepalnymi, nietrującymi z wyjątkiem gazów utleniających się

o

Butli opróżnionych z butlami napełnionymi gazem palnym pod warunkiem ich oddzielnego ustawienia

o

Pomieszczenia w których przechowywane są butle powinny być do tego przystosowane

Butle mogą być magazynowane

o

Na otwartej przestrzeni

o

Pod zadaszeniem

o

W wydzielonym pomieszczeniu

Niedopuszczalne jest magazynowanie zbiorników przenośnych

o

W piwnicach

o

Na klatkach schodowych

o

Na korytarzach

o

W wąskich dziedzińcach

o

W przejściach dla pieszych i przejazdach

o

W garażach pojazdów

o

W pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi

Pomieszczenia magazynowe przeznaczone do składowania gazów palnych powinny spełniać wymagania określone dla
pomieszczeń zagrożonych wybuchem
Wentylacja - Instalacja wyciągowa oddzielna dla każdego pomieszczenia
Ogrzewanie

o

Max temperatura 35

0

C

o

Instalacja centralnego ogrzewania wodna lub parowa zasilana z zewnątrz

Instalacja elektryczna

o

Instalacja w wykonaniu przeciwwybuchowym

o

Przeciwpożarowy wyłącznik prądu

o

Instalacja odgromowa – ochronna obostrzona

Wyposażenie magazynów

o

Instrukcje bezpieczeństwa

o

Ś

rodki ochrony indywidualnej i zbiorowej

o

Sprzęt i środki przeciwpożarowe

27. Podać cel oraz zasadę wyznaczania stopni zagrożenia pożarowego lasu

Stopień zagrożenia pożarowego lasu (elementy mające wpływ na stopień zagrożenia poż. lasu):

a) wilgotność ściółki w borze świeżym w drzewostanie sosnowym III klasy wieku,
b) wilgotność względnej powietrza mierzonej na wysokości 0,5 m od powierzchni zadarnionej przy ścianie drzewostanu,
c) współczynnik opadowy, korygujący stopień zagrożenia w związku z punktowym pomiarem wilgotności ściółki a
wielopunktowym pomiarem wilgotności powietrza i opadu

Zabezpieczenie pożarowe lasów uzależnione jest od kategorii zagrożenia lasów oraz od stopnia zagrożenia
pożarowego lasów.

12

Stopnie zagrożenia pożarowego oznacza się dla lasów I i II kategorii zagrożenia pożarowego. Dla lasów zaliczonych
do III kategorii zagrożenia pożarowego nie jest wymaganie oznaczenie stopnia zagrożenia pożarowego.

Stopień zagrożenia pożarowego lasu

Wielkość zagrożenia pożarowego lasu

0

Brak

1 (I)

Małe

2 (II)

Ś

rednie

3 (III)

Duże

Pomiaru wszystkich powyższych parametrów dokonuje się codziennie o godz. 9.00 i o godz. 13.00 od dnia 1 marca (jednak nie
wcześniej niż po ustąpieniu pokrywy śnieżnej) do dnia 30 września lub dłużej (do wystąpienia jesiennych okresów opadów
deszczu) w wyznaczonych punktach prognostycznych zlokalizowanych w 34 strefach prognostycznych.

Najgroźniejszym z punktu widzenia pożarowego lasu jest zaistnienie najwyższego (III) stopnia zagrożenia pożarowego,
obowiązuje wówczas zakaz wstępu do lasu – jeżeli przez kolejnych dni wilgotność ściółki mierzona o godz. 9.00 jest niższa od
10%.

Regionalne dyrekcje Lasów Państwowych i parki narodowe oraz jednostki wchodzące w ich skład wykonują szereg
przedsięwzięć ochronnych w zależności od stopnia zagrożenia pożarowego lasu, m.in.

-

utrzymanie dyżurów w punktach alarmowo-dyspozycyjnych

-

dyżury w punktach obserwacyjnych

-

uruchomienie patroli w rejonach szczególnie zagrożonych

-

uruchomienie patroli lotniczych

-

wprowadzenie stanu pogotowia dla obsługi specjalistycznego sprzętu gaśniczego lub innego sprzętu do gaszenia pożaru

-

wprowadzenie zakazu wstępu do lasu i wprowadzenie stanu pogotowia dla całego nadleśnictwa,

-

gotowość startowa dla samolotów w Leśniczych Bazach Lotniczych

-

koordynacja działań przez RDLP

28. Podać cel i zasadę wyznaczania kategorii zagrożenia pożarowego lasu

Elementy mające wpływ na kategorię zagrożenia pożarowego lasów:
•

typ siedliskowy lasu

•

klasa wieku drzewostanów,

•

ś

rednia liczby pożarów w roku w nadleśnictwie, (z okresu 10 lat),

•

współczynnik hydrotermiczny,(za okres 5 lat).

•

zanieczyszczenia przemysłowe,

•

intensywność ruchu turystycznego - gdy duży - to

podnosi się kategorię o 1.

Kategoria zagrożenia pożarowego lasu określa potencjalne zagrożenie pożarowe danego obszaru i umożliwia

zróżnicowanie stosowanych długofalowych działań z zakresu profilaktyki pożarowej oraz przygotowania
organizacyjno-technicznego do gaszenia pożarów. Dokonują ją leśnicy w planach urządzania lasu raz na 10 lat.

Kategorie zagrożenia pożarowego lasu

- I kategoria zagrożenia - duże zagrożenie pożarowe,
- II kategoria zagrożenia - średnie zagrożenie pożarowe,
- III kategoria zagrożenia - małe zagrożenie pożarowe.

Czynniki kształtujące zagrożenie pożarowe lasu:

-

możliwość pojawienia się zarzewia ognia zdolnego do zapalenia pokrywy gleby,

-

rodzaj materiałów palnych znajdujących się w miejscach pojawienia się zarzewia ognia i ich ilość i rozmieszczenie na
powierzchniach leśnych,

-

warunki meteorologiczne wpływające na wilgotność gleby i materiałów w lesie oraz wilgotność powietrza,

-

stan zabiegów sanitarno-pielęgnacyjnych

29. Wymienić zawartość „Sposobu postępowania na wypadek powstania pożaru lasu”

1.

Informacje ogólne o terenie leśnym

2.

Charakterystyka pożarowa lasów

a)

przynależność do kategorii zagrożenia pożarowego

b)

wyszczególnienie obszarów o największym potencjalnym zagrożeniu pożarowym wynikającym z lokalizacji w lesie

-zakładów pracy, -jednostek osadniczych , -składowisk, -rurociagów i gazociągów, -miejsc masowego wypoczynku
3.

Dane organizacyjno-techniczne ochrony przeciwpożarowej

a)

wykaz punktów obserwacyjnych

b)

schemat łączności

c)

rozmieszczenie własnych sił i środków ratowniczych

oraz zasady dysponowania nimi
d)

wykaz punktów czerpania wody wraz z określeniem ich

pojemności
e)

lokalizacja baz lotniczych oraz lądowisk operacyjnych

f)

wykaz dróg pożarowych

g)

zasady współdziałania z organami administracji państwowej

4.

Mapy

30. i 31.Wymienić i scharakteryzować organizacyjno-techniczne środki przygotowania lasu do walki z
pożarami.
Organizacyjno- techniczne środki przygotowania lasu do walki z pożarami:

-

drogi leśne, - zapewnienie wody do celów gaśniczych, - obserwacja lasu, - bazy sprzętu przeciwpożarowego.

13

Drogi leśne

- odległość dowolnego punktu położonego w lesie do najbliższej drogi nie powinna przekraczać: 750 m – dla lasów

I kat. zagrożenia; 1500 m - dla lasów II kat. Zagrożenia (nawierzchnia utwardzona, szerokość 3m)

Ź

ródła wody

-

wymagane w lasach o powierzchni powyżej 300 ha

-

w postaci zbiornika lub rzeki

-

nie więcej niż 2 zbiorniku – łącznie 50 m

3

wody

Obserwacja lasu

-

dotyczy lasów o powierzchni powyżej 100 ha w okresach wystąpienia I, II, III stopnia zagrożenia pożarowego

-

formy obserwacji lasu: stałe punkty obserwacji naziemnej, naziemne patrole p.poż., patrole lotnicze

32. Wyjaśnić wpływ kategorii zagrożenia pożarowego lasu na zakres ochrony przeciwpożarowej

Trzy kategorie zagrożenia pożarowego

1) kategoria zagrożenia I - duże zagrożenie pożarowe,
2) kategoria zagrożenia II - średnie zagrożenie pożarowe,
3) kategoria zagrożenia III - małe zagrożenie pożarowe.

1. W okresach występowania I, II lub III stopnia zagrożenia pożarowego jest wymagane prowadzenie obserwacji lasów o

powierzchni powyżej 100 ha, mające na celu wczesne wykrycie pożaru, zawiadomienie o jego powstaniu, a także podjęcie
innych działań zmierzających do ugaszenia pożaru.

2. Obserwacja lasu, o której mowa może być prowadzona w formach:

1) stałych punktów obserwacji naziemnej, zwanych dalej "punktami obserwacji", lub
2) przez naziemne patrole przeciwpożarowe albo patrole lotnicze.
- Punktami obserwacji są wieże obserwacyjne lub stanowiska obserwacyjne usytuowane na obiektach lub wzniesieniach,

pozwalające na obserwację w promieniu co najmniej 10 km.

- Punkt obserwacji wyposaża się w urządzenia umożliwiające wykrycie pożaru, przez określenie miejsca i czasu jego

wystąpienia, oraz w środki łączności, książkę meldunków i instrukcję postępowania dla osoby prowadzącej obserwację.

- Położenie punktów obserwacji lasu zaliczonego do I kategorii zagrożenia powinno zapewniać możliwość obserwacji lasu co

najmniej z dwóch punktów obserwacji.

3. Nie jest wymagana obserwacja z punktów obserwacji:

- lasów zaliczonych do I kategorii zagrożenia o powierzchni do 1000 ha,
- lasów zaliczonych do II kategorii zagrożenia o powierzchni do 2000 ha, jeżeli zapewniono inne sposoby obserwacji.

4. Naziemne patrole przeciwpożarowe organizuje się w razie braku innych form obserwacji
5. Obserwacja lasów zaliczonych do III kategorii zagrożenia jest prowadzona w uzgodnieniu z komendantem powiatowym PSP.
6. Drogi leśne, wykorzystywane jako dojazdy pożarowe, powinny być utrzymane w sposób zapewniający ich przejezdność oraz

oznakowane i ponumerowane.

Drogi te powinny posiadać:

1) nawierzchnię gruntową lub utwardzoną o nośności co najmniej 100 kN i nacisku na oś 50 kN,
2) promienie zewnętrzne łuków o długości co najmniej 11 m,
3) odstępy pomiędzy koronami drzew do wysokości 4 m liczonej od nawierzchni jezdni co najmniej 6 m,
4) szerokość jezdni co najmniej 3 m,
5) plac manewrowy o wymiarach co najmniej 20 × 20 m, w przypadku drogi nieprzelotowej,
6) mijanki o szerokości co najmniej 3 m i długości 23 m położone od siebie w odległości nie większej niż 300 m z

zapewnieniem z nich wzajemnej widoczności, w przypadku dróg jednopasmowych.

7. Odległość dowolnego punktu położonego w lesie do najbliższej drogi, o której mowa w pukcie6. nie powinna przekraczać:

1) 750 m - dla lasów I kategorii zagrożenia,
2) 1500 m - dla lasów II kategorii zagrożenia.
3).W lasach zaliczonych do III kategorii zagrożenia drogi te powinny umożliwiać dojazd jednostek ratowniczych do miejsca
pożaru, punktów czerpania wody oraz dróg publicznych.

8. Zabezpieczeniu przeciwpożarowemu lasów służą pasy przeciwpożarowe w lasach położonych przy obiektach mogących

stanowić zagrożenie pożarowe lasu. Wyróżnia się następujące rodzaje pasów przeciwpożarowych :
1) pas przeciwpożarowy oddzielający las od drogi dojazdowej, nie będącej drogą publiczną, do zakładu przemysłowego,

obiektu magazynowego stanowi drzewostan o szerokości 50 m, licząc od skraju lasu, pozbawiony martwych drzew, gałęzi,
chrustu, nieokrzesanych ściętych drzew oraz pozostałości po wycince drzew,

2) pas przeciwpożarowy oddzielający las od drogi publicznej, zakładu przemysłowego, obiektu magazynowego, obiektu

użyteczności publicznej oraz poligonu wykonuje się w sposób określony , z tym że w odległości 2 do 5 m od granicy lasu
wykonuje się bruzdę o szerokości 2 m oczyszczoną do warstwy mineralnej.

3). W razie zagrożenia pożarowego można urządzać także inne rodzaje pasów ppoż., według zasad gospodarki leśnej.
4). Sposób wykonywania pasów przeciwpożarowych, o których mowa zależy od kategorii zagrożenia pożarowego, wieku

drzewostanów oraz miejsca zakładania pasów przeciwpożarowych.

5). Obowiązek urządzania i utrzymywania pasów przeciwpożarowych określają odrębne przepisy.

9. Na 10 tys. ha lasu lub dla nadleśnictwa albo parku narodowego organizuje się co najmniej jedną bazę sprzętu ppoż.

Wyposażenie bazy sprzętu przeciwpożarowego stanowi w szczególności:
1) dla lasów I kategorii zagrożenia - 10 gaśnic uniwersalnych, 50 łopat, 2 pługi do wyorywania pasów przeciwpożarowych,

samochód gaśniczy średni lub lekki albo przyczepa ze zbiornikiem na wodę o pojemności minimum 400 l, z możliwością
podawania środka gaśniczego,

14

2) dla lasów II kategorii zagrożenia - 10 gaśnic uniwersalnych, 30 łopat, pług do wyorywania pasów przeciwpożarowych,

samochód gaśniczy lekki lub samochód dostosowany do przewozu co najmniej 200 l wody oraz palet z gaśnicami
uniwersalnymi,

3) dla lasów III kategorii zagrożenia - 10 gaśnic uniwersalnych, 30 łopat, pług do wyorywania pasów przeciwpożarowych.

10. Zakaz wstępu do lasu wprowadza się przy III stopniu zagrożenia pożarowego, jeżeli przez kolejnych 5 dni wilgotność ściółki

mierzona o godzinie 9

00

będzie niższa od 10%.

33. Scharakteryzować pasy przeciwpożarowe.

Pas przeciwpożarowy

– system drzewostanów różnej szerokości poddanym specjalnym zabiegom gospodarczym i

porządkowym lub powierzchni wylesionych i oczyszczonych do warstwy mineralnej.

Pas przeciwpożarowy typu A

-

pas gruntu o szerokości 30m przyległy do granicy pasa drogowego albo obiektu, pozbawiony martwych drzew, leżących gałęzi
i nieokrzesanych ściętych lub powalonych drzew,

-

oddziela las od dróg publicznych, dróg dojazdowych nie będących drogami publicznymi do zakładu przemysłowego lub
magazynowego, obiektów magazynowych i użyteczności publicznej

Pas przeciwpożarowy typu B

wykonuje się tak jak typu A, z tym że w odległości od 2 do 5 m od granicy obiektu albo drogi zakłada się bruzdę o szer. 2m
oczyszczoną do warstwy mineralnej; bruzdę może stanowić inna powierzchnia pozbawiona materiałów palnych
- oddziela las od parkingów, zakładów przemysłowych i dróg poligonowych

Pas przeciwpożarowy typu C

Pas gruntu o szerokości od 30 do 100m, przyległy do granicy obiektu, pozbawiony martwych drzew, leżących gałęzi

Pas przeciwpożarowy typu D

-

rozdzielający duże zwarte obszary leśne

-

pas gruntu o szerokości od 3 do 30 m pozbawiony martwych drzew, leżących gałęzi i nieokrzesanych ściętych lub powalonych

drzew z bruzdą o szerokości od 30 do 100 m oczyszczoną do warstwy mineralnej
-

pasy tego typu zakłada się wzdłuż wytypowanych dróg, umożliwiających prowadzenie działań ratowniczych, a drzewostany w

tym pasie muszą mieć udział w ponad 50% gatunków liściastych

34. Scharakteryzować pojęcia: inne miejscowe zagrożenia, nadzwyczajne zagrożenia środowiska.
Wyjaśnień różnice między nimi. Podać przykłady

Inne miejscowe zagrożenie – to zdarzenie wynikające z rozwoju cywilizacyjnego i naturalnych praw przyrody nie będące

pożarem ani klęską żywiołową, stanowiące zagrożenie dla życia, zdrowia, mienia lub środowiska, któremu zapobieżenie lub
którego usunięcie nie wymaga zastosowania nadzwyczajnych środków.

Wg ich wielkości :
MAŁE – jako nagłe, uszkodzenia elementów, urządzeń, maszyn, pojazdów, obiektów, które mogą powodować zagrożenie dla

ż

ycia, zdrowia lub mienia wymagające interwencji podmiotów systemu lub innych jednostek ochrony przeciwpożarowej, a

także gdy jednostki ochrony przeciwpożarowej, wspomagają inne służby ratownicze, mogące także występować jako
prawdopodobne, wymagające jednak tego zagrożenia .

LOKALNE- jako nagłe uszkodzenia części obiektu, w szczególności budynku lub urządzenia technicznego powodując przerwę

w jego użytkowaniu lub utratę jego właściwości funkcjonalnych, stwarzające zagrożenie dla życia, zdrowia lub mienia.

ŚREDNIE – jako nagłe zdarzenie, którego następstwem jest jednostkowe zagrożenie dla życia, zdrowia, mienia lub skażenia

ś

rodowiska na niewielkim obszarze, powierzchni lub do jednego obiektu .

DUŻE – jako nagłe, nieprzewidziane zdarzenie, podczas którego wystąpiło zbiorowe zagrożenie dla życia, zdrowia, mienia dużej

wartości lub środowiska naturalnego, występujące na znacznym obszarze.

GIGANTYCZNE LUB KLĘSKI ŻYWIOŁOWE – jako zdarzenie losowe spowodowane siłami natury lub wynikające z

działań człowieka, których następstwem jest powszechne zagrożenie dla życia, zdrowia lub mienia: może występować w
szczególności w wyniku huraganów, powodzi, intensywnych opadów śniegu lub deszczu , trzęsieniami ziemi lub stąpnięć
dużych skażeń chemicznych, ekologicznych, radiacyjnych, obejmujących duże obszary kraju np.: obszar gminy, dzielnicy
miasta.

34. Scharakteryzować pojęcie poważnej awarii (przemysłowej)

Poważne awarie przemysłowe należą do kategorii wypadków nadzwyczajnych, wyrządzających dotkliwe straty sanitarne,

ekologiczne oraz szkody materialne. W wyniku ich powstania uwalniane są duże ilości substancji toksycznych, mogących
objąć swoim szkodliwym działaniem znaczne obszary. Za rejon skażony uważa się obszar, którego powierzchnia wraz ze
znajdującymi się na niej obiektami objęta została działaniem środka chemicznego, promieniotwórczego lub biologicznego.
Rejonem porażenia nazywamy obszar, na którym są widoczne objawy skażenia ludzi, zwierząt, roślin, a także zniszczenia
sprzętu i różnych obiektów na wskutek działania toksycznego środka

35. Wymienić obowiązki prowadzących zakłady zwiększonego i dużego ryzyka.

Zwiększonego Ryzyka

1.Zgłoszenie działalności do Komendanta Powiatowego PSP oraz do wiadomości WIOŚ
2.Sporządzienie programu zapobiegania awariom przemysłowym a następnie przedłożenie go Komend .Powiatowemu PSP

Dużego Ryzyka

Pkt.1i2 j/w
3.Opracowanie i wdrożenie systemu bezpieczeństwa
4. Opracowanie raportu o bezpieczeństwie,
5. Opracowanie wew. Planu operacyjno-ratowniczego)

15

36. Wymienić obowiązki Komendanta Powiatowego i Wojewódzkiego w zakresie zapobiegania
poważnym awariom przemysłowym

1. Przyjmowanie zgłoszenia ZZR
2. Akceptacja planów programów zapobiegania awariom ZZR
3.Prowadzenie czynności kontrolno-rozpoznawcze w zakresie:

-

realizacji środków zabezp. wystąpieniu awarii przemysłowej

-

zapewnienia środków ograniczających skutki awarii przemysłowej

-

rzetelność aktualność danych zawartych w wymaganych dokumentach

Kom.Wojewódzki - Pkt 1i 2 j/w
1. Przyjmowanie zgłoszenia ZDR
2. Akceptacja planów programów zapobiegania awariom ZDR
3.zatwierdzenie raportów o bezpieczeństwie
4.ustalenie grup zakładów których lokalizacja może zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia awarii lub pogłębić jej skutki
5.opracowanie zewn.planów operacyjno-ratowniczych dla ZDR
6. dokonanie analizy w przypadku awarii
7. podanie wiadomości z ZDR do wiadomości publicznej

37. Scharakteryzować zawartość Raportu o bezpieczeństwie

Raport powinien zawierać:
a.

opis instalacji i procesów technologicznych

b.

projekty konstrukcji obiektów i instalacji

c.

strefy ochrony (ochr. przed wybuchem)

d.

dostęp do instalacji (- drogi ewakuacyjne, - drogi dojazdowe dla osób ratowniczych)

e.

opis procesów

f.

techniczna funkcja instalacji

g.

podstawowe zasady procesu technologicznego

h.

warunki procesu, opis procesu oraz dane na temat bezpieczeństwa (ciśnienie, temperatura) dla indywidualnych faz procesu

i.

opis procesu za pomocą odpowiednich schematów technologicznych

j.

charakterystyka substancji niebezpiecznych

k.

wstępna analiza zagrożenia

l.

opis zabezpieczeń

m.

ocena ryzyka

n.

organizacja systemu zabezpieczeń

o.

ocena skutków wypadków głównych

p.

informacja na temat łagodzenia skutków wypadków głównych w zakresie
- systemów ostrzegania
- planów działań na wypadek powstania zdarzenia niebezpiecznego
- współpracy ze służbami ratowniczymi

38. Podać klasyfikację zagrożeń miejscowych

-budowlane, -w komunikacji lotniczej, drogowej, kolejowej, -chemiczne, -ekologiczne, -infrastruktury komunalnej, -silne wiatry,
-przybory wód, -opady deszczu, śniegu, -na obszarach wodnych
Wg rodzaju stwarzanego zagrożenia (

38. Podać i scharakteryzować klasyfikację innych miejscowych zagrożeń wg

rodzaju stwarzanego zagrożenia.)

BUDOWLANE –zniszczenia lub uszkodzenia budowanego lub istniejącego obiektu budowlanego, jego części lub

poszczególnych elementów.

W KOMUNIKACJI LOTNICZEJ, DROGOWEJ, KOLEJOWEJ –zniszczenia, uszkodzenia, kolizje środków transportu w

trakcie ich ruchu lub postoju mające miejsce na szlakach komunikacyjnych powietrznych (w tym lotniska), drogowych i
kolejowych, których skutki stwarzają zagrożenie dla życia, zdrowia lub mienia, uniemożliwiają ruch innych środków transportu

CHEMICZNE – uwalniane do otoczenia toksycznych środków przemysłowych (TŚP) lub innych niebezpiecznych materiałów

chemicznych , stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia, mienia lub środowiska .

EKOLOGICZNE – powodujące na skutek działalności człowieka lub sił natury skażenie środowiska naturalnego, zagrażające

ż

yciu, zdrowiu lub mieniu, środowisku .

RADIOLOGICZNE – związane z uwolnieniem do otoczenia substancji promieniotwórczych zagrażających życiu, zdrowiu lub

mieniu, niszczących środowisko naturalne .

INFRASTRUKTURY KOMUNALNEJ – uszkodzenia lub zniszczenia instalacji w szczególności gazowych, wodno–

kanalizacyjnych, ciepłowniczych, energetycznych, dźwigowych, uniemożliwiających ich normalne funkcjonowanie i
stwarzające zagrożenie dla życia i zdrowia .

PRZYBORY WÓD – związane z gwałtownymi przyborami wód w ciekach lub zbiornikach wodnych, np. powodzie, wylewy i

zalewy wód, zatory lodowe.

SILNE WIATRY - OPADY ŚNIEGU - OPADY DESZCZU
NA OBSZARACH WODNYCH - związane ze zdarzeniami na ciekach i zbiornikach wodnych, a nie będących przyborami wód.
NADZWYCZAJNE ZAGROŻENIE ŚRODOWISKA (NZŚ) - gwałtowne wydarzenie nie będące klęską żywiołową, które

może spowodować duże zanieczyszczenia środowiska lub pogorszenia jego stanu i które stwarza powszechne
niebezpieczeństwo dla ludzi i przyrody, np. katastrofa drogowa z udziałem substancji niebezpiecznej .

16

Scharakteryzować pojęcia: katastrofa naturalna, awaria techniczna. Podać przykłady.

Katastrofa naturalna

–zdarzenie związane z działaniem sił natury, w szególności: wyładowania atmosferyczne, wstrząsy

sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, długotrwałe występowanie ekstremalnych temperatur, osuwiska
ziemi, pożary, susze, powodzie, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, masowe
występowanie szkodników, chorób zakaźnych ludzi albo też działanie innego żywiołu .

Awaria techniczna

– gwałtowne, nieprzewidziane uszkodzenie lub zniszczenie obiektu budowlanego, urządzenia technicznego

lub systemu urządzeń technicznych powodując przerwę w ich używaniu lub utratę ich właściwości .

Podać oznaczenia kolorystyczne butli z tlenem technicznym, acetylenem, azotem, argonem, dwutlenkiem,
chlorem, amoniakiem itp.
Gazy jednoskładnikowe i mieszanki gazowe do użytku technicznego:

Część cylindryczna Czasza
–

tlen techniczny niebieski biała

–

acetylen kasztanowa kasztanowa

–

argon szara ciemnozielona

–

dwutlenek węgla szara szara

–

azot szara czarna

–

hel szara brązowa

–

wodór,metan,mieszaniny z wodorem szara czarna

–

powietrze,mieszaniny gazów obj szara jasnozielona

–

mieszanina tlenu,gazy obojętne szara jasnoniebieska

–

amoniak,chlor,chlorowodór szara żółta

Gazy i mieszanki gazowe do użytku medycznego i do oddychania

−

tlen medyczny biała biała

−

podtlenek azotu medyczny biała niebieska

−

dwutlenek węgla medyczny biała szara

−

powietrzne syntetyczne medyczne biała biała i czarna

Gazy i mieszanki gazowe do użytku spożywczego

−

dwutlenek węgla spożywczy jasnozielona szara

−

tlen + gazy obojętne jasnozielona jasnoniebieska

Na kod barwny zgodny z nową normą wskazuje duża litera „N”, umieszczona na czaszy butli dwukrotnie, po przeciwległych
stronach butli. Barwa oznakowania „N” powinna być biała, czarna lub niebieska – tak aby kontrast z czaszą był możliwe
największy. W przypadku butli gdzie nic się nie zmienia, np. dla dwutlenku węgla, oznakowanie literą „N” nie jest wymagane.

17

40. Wymienić zagrożenia występujące na stacjach paliw oraz stosowane zabezpieczenia

Zbiorniki

Zagrożenia

Zabezpieczenie

-

przenikanie paliwa do gruntu

-

przepełnienie zbiornika

-

geomembrana

-

zbiornik dwupłaszczowy

-

obudowa betonowa

-

monitoring stanu magazynowego paliwa i sygnalizacja wycieku

Studzienki spustowe

-

emisja par paliwa podczas napełniania zbiorników magazynowych

-

wycieki podczas spuszczania paliwa z cystern do zbiornika

-

parowanie paliwa w studzience-powstanie atmosfery wybuchowej

-

przenikanie do gruntu

-

hermetyzacja I stopnia-duże wahadło gazowe

-

instalacje kanalizacyjne z separatorem

Dystrybutory

-

możliwość mechanicznego uszkodzenia przez przejeżdżające

samochody
-

emisja par podczas tankowania

-

przecieki w dystrybutorze-możliwość przenikania do kanałów

kablowych
-

elektryzowanie się paliwa podczas tankowania-możliwość zapłonu

a)

ochrona przed mechanicznym uszkodzeniem

-

umieszczenie dystrybutorów na wysepkach

-

stosowanie barierek ochronnych

-

oddzielenie stacji wysepką od dróg publicznych

b)

hermetyzacja stopnia II- małe wahadło gazowe

c)

elektryzowanie się paliwa podczas tankowania

-

uziemienie dystrybutorów

-

odpowiednia konstrukcja węży nalewczych

46.Na jakiej podstawie i w jakim zakresie opracowuje się roczny plan czynności kontrolno-rozpoznawczych?

Roczny plan z czynności kontrolno-rozpoznawczych sporządza się na podstawie:
- analizy stanu bezpieczeństwa powiatu (miasta na prawach powiatu) w zakresie ochrony przeciwpożarowej
uwzględniając w szczególności następujące grupy obiektów budowlanych i terenów: budynków użyteczności

18

publicznej i zamieszkania zbiorowego, terenów leśnych oraz zakładów o zwiększonym i dużym ryzyku wystąpienia
poważnej awarii przemysłowej.
Plan zawiera zakres czynności oraz termin ich przeprowadzenia z dokładnością co najmniej do kwartału powinien
określać: obiekty, tereny i urządzenia których dotyczy przeprowadzenie czynności.
Plan powinien wskazywać także zamiar wykonania prób potwierdzających prawidłowość działania urządzeń
przeciwpożarowych.

48. W jakich przypadkach straż pożarna prowadzi czynności kontrolno-rozpoznawcze w zakresie
ustalania przyczyn pożarów?

Czynnościami kontrolno-rozpoznawczymi objęte są:
1. wszystkie pożary bardzo duże;
2. w stosunku do pożarów dużych i średnich:

a) wystąpienie wypadków z ludźmi lub bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia
b) pożary w obiektach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego
c) nieustalenie przypuszczalnej przyczyny zdarzenia lub gdy istnieją wątpliwości co do prawidłowości ustalenia
przyczyny
d) przypadki zwiększonej palności w danej grupie obiektów w określonym przedziale czasowym

3. w stosunku do pożarów małych

a) wystąpienie wypadków z ludźmi, gdy przypuszczalne przyczyna zdarzenia nie została ustalona
b) przypadki zwiększonej palności w danej grupie obiektów w określonym przedziale czasowym

51. Określ szczegółową tematykę czynności kontrolno-rozpoznawczych przeprowadzonych w obiekcie
stwarzającym możliwość wystąpienia poważnej awarii przemysłowej.

W obiektach stwarzających możliwość wystąpienia poważnej awarii przemysłowej podczas czynności kontrolno-
rozpoznawczych sprawdzamy w szczególności:
1/ środki zapobiegające wystąpienia awarii przemysłowej w zakresie:

- określenia obowiązków pracowników odpowiedzialnych za działanie na wypadek awarii przemysłowej
- szkolenia pracowników których obowiązki są związane z funkcjonowaniem instalacji w której znajduje się

substancja niebezpieczna

- zapewnienia bezpieczeństwa rozwiązań projektowych instalacji z substancjami niebezpiecznymi oraz jej

wykonania i funkcjonowania

- instrukcji bezpieczeństwa funkcjonowania instalacji
- instrukcji postępowania w razie konieczności dokonania zmian w procesie przemysłowym
- prowadzenia monitoringu funkcjonowania instalacji
- przeglądów i konserwacji

2/ środków ograniczających skutki awarii przemysłowej w zakresie:

- wykrywania, ostrzegania i alarmowania
- ewakuacji osób i mienia
- działań ratowniczych w tym współdziałania z podmiotami ratowniczymi
- postępowania poawaryjnego

3/ częstotliwość analiz, ocen lub ćwiczeń w zakresie

- programu zapobiegania awariom (zzr)
- systemu bezpieczeństwa
- raportu o bezpieczeństwie (zdr)
- wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego (zzr)

Wyjaśnić pojęcie toksycznych środków przemysłowych. Podać przykłady.

TŚP - związki chemiczne o właściwościach trujących wykorzystywane w dużych ilościach, szczególnie w przemyśle oraz
przewożone środkami transportu. Posiadają zdolność łatwego przechodzenia do atmosfery w wyniku zniszczenia lub awarii
urządzeń.
Do TŚP zaliczamy: chlor, fluorowodór, cyjanowodór, amoniak, fosgen, siarkowodór, bromek metylu, tlenek etylenu

Wymienić przyczyny zagrożeń z udziałem materiałów niebezpiecznych w transporcie i na terenie zakładów.

Zagrożenia powodowane awariami i katastrofami chemicznymi można podzielić na kilka grup:
Ze względu na miejsce awarii:

- w zakładach i obiektach przemysłowych (instalacje technologiczne, magazyny, transport rurociągowy )
- w transporcie (drogowym i kolejowym, morskim.)

W przypadku transportu zasadniczymi przyczynami zagrożenia są:

- duża liczba operacji transportowych,
- zły stan techniczny środków transportu oraz polskich dróg,
- brak wydzielonych i oznakowanych tras przewozów materiałów niebezpiecznych i parkingów,
- nieprzestrzeganie przepisów o przewozie materiałów,

19

- nieprzewidywalność miejsc i zdarzeń powodujących rozszczelnienia,
- brak monitoringu transportu.

Przyczyny powstania zagrożeń materiałów niebezpiecznych na terenie zakładów:

- niewłaściwa konserwacja,
- błędy przy oddawaniu do użytku instalacji i jej eksploatacji,
- niewłaściwy transport surowców,
- niewłaściwy dobór procesów technologicznych i rozwiązań konstrukcyjnych instalacji,

Bezpośrednie przyczyny zdarzeń awaryjnych:

- błędy operatora, ekip konserwujących lub innego personelu,
- uszkodzenia elementów instalacji,
- uszkodzenie systemów kontrolnych i monitoringu,
- stosowanie urządzeń dla celów i w warunkach poza zakresem specyfikacji projektowych,

- czynniki zewnętrzne: nieprzewidziane zagrożenia zewnętrzne, ekstremalne zjawiska atmosferyczne, sabotaż,

Scharakteryzuj pojęcie bezpieczeństwa pożarowego.

Bezpieczeństwo pożarowe - stan eliminujący zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, uzyskiwany przez:
a.

funkcjonowanie systemu norm prawnych,

-ustawa o ochronie p-poż;- ustawa o PSP;- ustawa Prawo budowlane;- ustawa o lasach;-ustawa prawo ochrony
ś

rodowiska;- przepisy wykonawcze do tych ustaw (rozporządzenia);- polskie normy powołane w aktach

normatywnych;

b.

techniczne środki zabezpieczenia przeciwpożarowego,

- urządzenia, sprzęt, rozwiązania budowlane służące zapobieganiu powstawania i rozprzestrzeniania się pożarów i
wybuchów;

c.

prowadzenie działań zapobiegawczych przed pożarem.

Podaj klasyfikację technicznych systemów zabezpieczeń.

a.

Pasywne systemy zabezpieczeń.- zabezpieczenia budowlane;- zabezpieczenia technologiczne;

b. Aktywne systemy zabezpieczeń.- siły i środki PSP;- automatyka pożarowa;

Zabezpieczenia budowlane:

- rozwiązania architektoniczne i konstrukcyjne;

- strefy pożarowe i oddzielenia pożarowe;

- niepalne (trudno zapalne) elementy budowlane oraz elementy wykończenia wnętrz;

- pokrycia ognioochronne;

- drogi i urządzenia ewakuacyjne i ich oznakowanie;

Zabezpieczenia technologiczne:

- wentylacja ogólna, wybuchowa, pożarowa;

- niepalne media i materiały;

- opracowanie bezpiecznych technologii, zabezpieczenia prac niebezpiecznych;

- instrukcje technologiczne i szkolenie personelu;

-zabezpieczenie techniczne procesów technologicznych;

Zabezpieczenie za pomocą sił i środków PSP:

- sieć jednostek ratowniczo – gaśniczych;

- wyposażenie gaśnicze i ratownicze PSP;

- wyposażenie osobiste ratowników;

- wyszkolenie ratowników;

Systemy automatycznego zabezpieczenia p-poż:

- systemy sygnalizacji pożarowej;

- dźwiękowe systemy ostrzegawcze;

- automatyczne (stałe) urządzenia gaśnicze;

- przeciwpożarowe zaopatrzenie wodne;

- systemy oddymiające;

- urządzenia do wykrywania atmosfery wybuchowej i tłumienia wybuchów;

- urządzenia do wykrywania i gaszenia iskier;

Wymienić i scharakteryzować zasady znakowania butli gazowych

Znakowanie butli: - oznaczenia barwne, - cechowanie, - etykiety ostrzegające.
Oznaczenia kolorystyczne

Gazy i ich mieszaniny, poza acetylenem, tlenem i podtlenkiem azotu powinny być oznaczone kolorem barwnym określającym
właściwości gazu zawartego w butli. Kody umieszcza się na kielichu butli

−

żółty – czynnik trujący i/lub żrący

−

czerwony- palny

−

jasnoniebieski – utleniający

−

jasnozielony – obojętny (nietrujący, nieżrący, niepalny, nieutleniający),

−

barwy jasnozielonej nie należy stosować do oznaczania butli z powietrzem do inhalacji (np. przy aparatach do

oddychania)

20

Barwy można łączyć.
Butle – cechowanie

Obowiązkowe oznaczenia podzielone są na dwie grupy: - oznaczenia nanoszone przez wytwórcę - oznaczenia eksploatacyjne.

Scharakteryzować metody zapobiegania pożarom i wybuchom oraz podać przykłady

Metody zapobiegania powstawaniu pożarów i wybuchów
1) Metody ochrony pierwotnej- polega na usuwaniu lub zapobieganiu utworzeniu się mieszaniny palnej w obszarze gdzie
możliwy jest zapłon
Do zabezpieczeń pierwotnych zaliczamy:

b)

zastępowanie surowców palnych nie palnymi

c)

atmosfera ochronna (inertyzacja)

d)

Flegmatyzacja

e)

Wentylacja

f)

System kontroli stężeń niebezpiecznych

g)

Stosowanie blokad i wyłączników samoczynnych

2) Metody ochrony wtórnej polegająca na eliminowaniu źródeł zapłonu z obszaru zagrożenia atmosfera ochronna (inertyzacja)
– dodawanie substancji obojętnych w celu zapobiegania tworzeniu się atmosfery wybuchowej.
Techniczne Środki zabezpieczenia Przeciwpożarowego to urządzenia, sprzęt i rozwiązania budowlane służące zapobieganiu

powstawania i rozprzestrzeniania się pożarów i wybuchów

ochrona czynna – czyli praktyczne wykorzystanie w działaniach ratowniczych (np. w walce z pożarami) umiejętności

posługiwania się urządzeniami i sprzętem przeciwpożarowym oraz ratowniczym, wobec zagrożeń zaistniałych w chronionym
obszarze

ochrona bierna – polegająca na odpowiednim kształtowaniu zagospodarowania przestrzeni, infrastruktury i konstrukcji obiektów

i budynków, wyposażenia ich w sprzęt i urządzenia przeciwpożarowe oraz utrzymaniu reżimów przebiegu procesów
technologicznych i eksploatacyjnych w taki sposób, aby prawdopodobieństwo powstania i efekt rozprzestrzeniania się pożaru
były jak najmniejsze

KLASYFIKACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA
PASYWNE SYSTEMY ZABEZPIECZEŃ: -zabezpieczenia budowlane, -zabezpieczenia technologiczne
AKTYWNE SYSTEMY ZABEZPIECZEŃ: - siły i środki PSP, -automatyka pożarowa
ZABEZPIECZENIA BUDOWLANE:

rozwiązania architektoniczne i konstrukcyjne

strefy pożarowe, oddzielania pożarowe

niepalne (trudno zapalne) elementy budowlane oraz elementy wykończenia wnętrz

pokrycia ogniochronne

drogi i urządzenia ewakuacyjne i ich oznakowanie

ZABEZPIECZENIA TECHNOLOGICZNE

wentylacja ogólna, wybuchowa, pożarowa

niepalne media i materiały

opracowania bezpiecznych technologii zabezpieczenia prac niebezpiecznych

instrukcje technologiczne,

szkolenie personelu

zabezpieczenie techniczne procesów technologicznych

ZABEZPIECZENIA ZA POMOCĄ SIŁ I ŚRODKÓW PSP

sieć jednostek ratowniczo - gaśniczych

wyposażenie gaśnicze i ratownicze PSP

wyposażenie gaśnicze, ratownicze i oznakowanie budynków

wyposażenie osobiste ratowników

wyszkolenie strażaków – ratowników

sieci hydrantowe wewnętrzne i zewnętrzne

SYSTEMY AUTOMATYCZNEGO ZABEZPIECZENIA PRZECIWPOŻAROWEGO

automatyczne (stałe) urządzenia gaśnicze

urządzenia do wykrywania i gaszenia iskier

urządzenia do wykrywania i tłumienia wybuchów

system monitorowania i transmisji alarmów

przeciwpożarowe zaopatrzenie wodne

dźwiękowe systemy ostrzegania

systemy oddymiające