Projekt współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Priorytet III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju. Działanie 3.1. Kompetencje w szkolnictwie wyższym

Projekt „Studia z POWERem - Program Rozwoju Kompetencji studentów Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

kierunków Zdrowie publiczne i Fizjoterapia”

Wartość dofinansowania ze środków UE wynosi 846 086,13 zł

1

SKRYPT DLA UCZESTNIKÓW WARSZTATÓW

Z ZAKRESU KOMUNIKACJI Z ELEMENTAMI

PROFESJONALNEJ OBSŁUGI PACJENTA

Projekt współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Priorytet III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju. Działanie 3.1. Kompetencje w szkolnictwie wyższym

Projekt „Studia z POWERem - Program Rozwoju Kompetencji studentów Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

kierunków Zdrowie publiczne i Fizjoterapia”

Wartość dofinansowania ze środków UE wynosi 846 086,13 zł

2

Komunikowanie się

to proces efektywnego porozumiewania się pomiędzy nadawcą a odbiorcą.

Projekt współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Priorytet III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju. Działanie 3.1. Kompetencje w szkolnictwie wyższym

Projekt „Studia z POWERem - Program Rozwoju Kompetencji studentów Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

kierunków Zdrowie publiczne i Fizjoterapia”

Wartość dofinansowania ze środków UE wynosi 846 086,13 zł

3

Komunikaty werbalne

mają jedynie 7% udziału w całym procesie komunikacji

interpersonalnej.

Aż 93% komunikatów, które odbieramy i interpretujemy to komunikaty pozawerbalne.

Komunikacja interpersonalna – rozkład procentowy

Projekt współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Priorytet III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju. Działanie 3.1. Kompetencje w szkolnictwie wyższym

Projekt „Studia z POWERem - Program Rozwoju Kompetencji studentów Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

kierunków Zdrowie publiczne i Fizjoterapia”

Wartość dofinansowania ze środków UE wynosi 846 086,13 zł

4

Komunikacja werbalna:

słowa, treść.

Komunikacja niewerbalna:

 Pozycja ciała
 Mimika – wyraz twarzy
 Czynniki paralingwistyczne – ton głosu, tempo mowy, intonacja, przerwy itp.
 Proksemika – dystanse przestrzenne oraz relacje przestrzenne między osobami a

otoczeniem materialnym

 Wygląd fizyczny – sposób ubierania się, fryzura itp.

Narzędzia skutecznej komunikacji

Aktywne słuchanie

Najważniejsze w budowaniu relacji z ludźmi jest nauczenie się, jak poświęcić im pełną

uwagę. Oznacza to coś więcej, niż tylko słuchanie wypowiadanych słów. Aktywne

słuchanie obejmuje przyswajanie treści, dostrzeganie gestykulacji, subtelnych zmian

w głosie i ekspresji, a także wychwytywanie ukrytych przekazów. Aby skutecznie

komunikować się z innymi powinieneś doskonalić swoją umiejętność słuchania poprzez

rozpoznawanie własnych ograniczeń i barier, które mogą utrudniać ci skupienie uwagi na

innych. Takimi przeszkodami mogą być: skłonność do faktycznego niesłuchania drugiej

osoby, nadmierna koncentracja na sobie i na tym jak wypadnę w relacji z rozmówcą,

skupienie na tym, co za chwilę sam mam powiedzieć, tendencja do interpretowania

Projekt współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Priorytet III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju. Działanie 3.1. Kompetencje w szkolnictwie wyższym

Projekt „Studia z POWERem - Program Rozwoju Kompetencji studentów Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

kierunków Zdrowie publiczne i Fizjoterapia”

Wartość dofinansowania ze środków UE wynosi 846 086,13 zł

5

i oceniania rozmówcy. Istotą aktywnego słuchania jest wyczulenie i dostrzeganie, czy

komunikat płynący od nadawcy jest spójny: czy to, co rozmówca wyraża słowami

współgra z jego ruchami, gestami, postawą ciała, modulacją głosu. Kolejnym krokiem w

komunikacji będzie umiejętne wykorzystanie minimalnych wskazówek płynących od

rozmówcy.

„Natura dała nam dwoje oczu, dwoje uszu,

ale tylko jeden język po to,

abyśmy więcej patrzyli i słuchali, niż mówili.”

Sokrates

Umiejętność aktywnego słuchania opiera się na:



akceptacji naszego rozmówcy,



pełnej tolerancji dla jego emocji,

szanowaniu drugiej osoby.

PAMIĘTAJ:

Umiejętność SŁUCHANIA jest ważniejsza w dobrej komunikacji

niż umiejętność mówienia.

Projekt współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Priorytet III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju. Działanie 3.1. Kompetencje w szkolnictwie wyższym

Projekt „Studia z POWERem - Program Rozwoju Kompetencji studentów Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

kierunków Zdrowie publiczne i Fizjoterapia”

Wartość dofinansowania ze środków UE wynosi 846 086,13 zł

6

Aktywne słuchanie

1.

Pozwala naszemu rozmówcy poczuć naszą akceptację i chęć zrozumienia go.

2.

Prowokuje drugą osobę do mówienia. Pozwala, by mówiła o tym, co czuje, jak

widzi problem, jak daną sytuację przeżywa.

3.

Umożliwia mówiącemu samodzielne odszukanie rozwiązania.

4.

Zapobiega przedwczesnemu wyciąganiu wniosków. Umożliwia nieudzielanie rad.

5.

Pozwala naszemu rozmówcy wygadać się. To często przynosi ulgę i problem jest

łatwiejszy do zniesienia.

Chcąc być dobrym słuchaczem zadbaj o to, by:



utrzymywać kontakt wzrokowy z rozmówcą



okazywać zainteresowanie



zachęcać do kontynuowania wypowiedzi, z wyczuciem i



delikatnością dopytywać o szczegóły, kolejne informacje



regularnie streszczać usłyszane informacje



pomijać własne spostrzeżenia, opinie, poglądy, własną



dezaprobatę, okazywać cierpliwość



akceptować pauzy, dzięki którym mówiący szuka odpowiednich określeń



informować rozmówcę, że usłyszałeś to, co mówił; rób to za pomocą

niewerbalnych (gesty, mimika, potakiwanie) i werbalnych metod

Projekt współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Priorytet III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju. Działanie 3.1. Kompetencje w szkolnictwie wyższym

Projekt „Studia z POWERem - Program Rozwoju Kompetencji studentów Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

kierunków Zdrowie publiczne i Fizjoterapia”

Wartość dofinansowania ze środków UE wynosi 846 086,13 zł

7

Unikaj:



okazywania znudzenia, obojętności wobec tego, co mówi rozmówca



wtrącania własnych uwag do czyjejś wypowiedzi



nieumiejętnego przechodzenia na inne tematy



braku koncentracji na tym, co próbuje przekazać nam druga osoba



stałego komentowania wypowiedzi rozmówcy



oceniania rozmówcy

Co pomaga słuchać?

Co przeszkadza słuchać?

 skupienie tylko na rozmówcy,

 dobór miejsca i czasu na rozmowę,

 wyeliminowanie zakłóceń (telefony,

inne osoby, pośpiech)

 zaczynanie pytania od: gdzie? co?

kto? jak?

(a nie: dlaczego?)

 stosowanie narzędzi aktywnego

słuchania (m.in.: parfrazy,

odzwierciedlenia, koncentracji na

najważniejszym)

 przedwczesne wnioski,

 niechętne nastawienie,

 ukryte zamiary,

 przygotowywanie odpowiedzi w

czasie, gdy druga osoba mówi

 domyślanie się

 przeszkadzanie, przerywanie

Projekt współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Priorytet III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju. Działanie 3.1. Kompetencje w szkolnictwie wyższym

Projekt „Studia z POWERem - Program Rozwoju Kompetencji studentów Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

kierunków Zdrowie publiczne i Fizjoterapia”

Wartość dofinansowania ze środków UE wynosi 846 086,13 zł

8

Pytania

Należy stosować je z wyczuciem, tak, aby rozmówca miał wrażenie, że jedynie

upewniamy się, co do jego oczekiwań, a nie prowadzimy przesłuchania. Dobrze jest

powiedzieć rozmówcy, po co zadajemy mu pytania: „Zadam Panu kilka szczegółowych

pytań, aby lepiej zrozumieć, co może być powodem Pana złego samopoczucia.”

Rodzaje pytań:

 otwarte
 wyjaśniające
 zamknięte
 złożone
 sugerujące odpowiedź.

PYTANIA OTWARTE

Pytania otwarte pozwalają:

na zebranie informacji o potrzebach i oczekiwaniach



na zebranie wielu faktów, odczuć i opinii



na kształtowanie swobodnej atmosfery



skłaniają do rozbudowanych wypowiedzi



pozwalają rozmówcy otworzyć się i zaangażować w rozmowę

Projekt współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Priorytet III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju. Działanie 3.1. Kompetencje w szkolnictwie wyższym

Projekt „Studia z POWERem - Program Rozwoju Kompetencji studentów Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

kierunków Zdrowie publiczne i Fizjoterapia”

Wartość dofinansowania ze środków UE wynosi 846 086,13 zł

9

PYTANIA ZAMKNIĘTE

Pytania zamknięte stosujemy, kiedy:



chcemy ustalić fakty i zebrać konkretne informacje



chcemy skłonić rozmówcę do krótkich i rzeczowych odpowiedzi



mamy do czynienia z osoba gadatliwą



chcemy naprowadzić rozmówcę na konkretny temat



gdy chcemy wyeliminować nieporozumienia, niejasności



gdy chcemy uzyskać jednoznaczną odpowiedź

Parafraza

Parafraza to powtórzenie własnymi słowami, tego, co rozmówca do tej pory powiedział.

Słuchający może, a czasem musi, dokonać pewnych skrótów.

Parafrazując nie podsumowujemy, nie interpretujemy ani nie wyciągamy

wniosków.

Parafraza najczęściej zaczyna się od słów:



Mówił Pan przed chwilą...



Chce Pan powiedzieć, że...



Jeżeli dobrze Pana rozumiem, to chce Pan powiedzieć, że...

Powiedz

iał Pan mi, że...

Projekt współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Priorytet III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju. Działanie 3.1. Kompetencje w szkolnictwie wyższym

Projekt „Studia z POWERem - Program Rozwoju Kompetencji studentów Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

kierunków Zdrowie publiczne i Fizjoterapia”

Wartość dofinansowania ze środków UE wynosi 846 086,13 zł

10

Parafrazując, słuchający mówi rozmówcy, w jaki sposób zrozumiał to, co zostało

powiedziane. Koncentruje się na tym, co według niego w wypowiedzi rozmówcy było

najważniejsze.

Parafraza

– jest to powtórzenie tego, co mówiący do tej pory powiedział, najczęściej

własnymi słowami. Słuchający może, a czasem musi dokonać pewnych skrótów.

Parafrazując nie interpretujemy ani nie wyciągamy wniosków.

Np. „Jeżeli dobrze Cię zrozumiałem proponujesz abyśmy podzielili się obowiązkami

domowymi w nast

ępujący sposób. Ja sprzątam, co tydzień w kuchni, a Ty w łazience.

Zmywać i odkurzać mielibyśmy na zmianę.”

Dzięki użyciu parafrazy:



porządkujesz rozumienie odbiorcy,



porządkujesz myślenie nadawcy,



skupiasz uwagę rozmówcy na temacie rozmowy,



spowalniasz rozmowę, wyciszając emocje i dając czas na myślenie,



wyrażasz szacunek dla rozmówcy,



pozwalasz przyjąć wspólne kryteria,

zapobiegasz nieporozumieniom,



potwierdzasz podążanie za tokiem myślowym rozmówcy

Projekt współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Priorytet III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju. Działanie 3.1. Kompetencje w szkolnictwie wyższym

Projekt „Studia z POWERem - Program Rozwoju Kompetencji studentów Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

kierunków Zdrowie publiczne i Fizjoterapia”

Wartość dofinansowania ze środków UE wynosi 846 086,13 zł

11

Odzwierciedlenie

Umiejętność ta jest związana z aktywnym słuchaniem. Polega na przekazywaniu istoty

tego, co mówiący wyraził. Dla rozmówcy będzie to sygnał, że jest rozumiany i że go

słuchamy. Trzeba jednak pamiętać, aby w relacji z rozmówcą nie ograniczać jedynie

interakcji do odzwierciedlania.

W wypowiedzi rozmówcy jest mnóstwo cennego materiału, do którego można się odnieść,

np. „jak pan widzi przyczyny braku naszych ustaleń?” Poprzestanie na odzwierciedleniu

ma charakter zdawkowej uprzejmości i nie zwiększa szansy na porozumienie.

Komunikat JA i komunikat TY

KOMUNIKAT TYPU „TY” dotyczy drugiej osoby.

W takim komunikacie mówimy naszemu rozmówcy , jak jego zachowanie na nas działa.

Komunikat „Ty” wyraża ocenę zachowania drugiej osoby. Często jest odbierany przez

drugą osobę jak oskarżenie, atak krytyka, skłania do obrony i również do ataku.

W komunika

tach „Ty” często pojawiają się uogólnienia („Ty to zawsze…, Ty to nigdy”) lub

przypominanie zaszłości. Komunikaty „Ty” są oskarżycielskie, niekonkretne, poniżają

drugą osobę.

Przykłady komunikatów w języku „Ty”:

 (Ty) znowu nie przyszedłeś na spotkanie.
 (Ty) jesteś nieodpowiedzialny, jak można nie przynieść na czas sprawozdania.

Projekt współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Priorytet III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju. Działanie 3.1. Kompetencje w szkolnictwie wyższym

Projekt „Studia z POWERem - Program Rozwoju Kompetencji studentów Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

kierunków Zdrowie publiczne i Fizjoterapia”

Wartość dofinansowania ze środków UE wynosi 846 086,13 zł

12

KOMUNIKAT TYPU „JA”

j

est to mówienie komuś, co (ja) czuję w związku z określonym zachowaniem drugiej

osoby. Wyrażenia w języku „Ja” pokazują uczucia nadawcy, odsłaniają kontekst, w jakim

te uczucia się rodzą. Komunikat „Ja” to użycie następującej formuły (ale nie zawsze musi

ona zostać użyta w całości):

(Ja) CZUJĘ SIĘ……., GDY…..(nazwa zachowania)……,

PONIEWAŻ…….(uzasadnienie)

Sto

sując komunikat „JA” nikogo nie oskarżam, nie obrażam, nie poniżam i nie oceniam

– wyrażam swoje własne uczucia, odczucia w konkretnej sytuacji.

Przykładowe komunikaty w języku „Ja”:

„Poczułam się zawiedziona, gdy przyszłam do pracy i sprawozdanie nie było zrobione,

ponieważ umawiałyśmy się, że dostarczysz je dzisiaj na moje biurko.”

„Czuję się skrzywdzona, gdy mnie krytykujesz, ponieważ staram się wykonywać swoje

obowiązki jak najlepiej.”

Komunikat z pozycji „Ja” jest skuteczną forma komunikacji, ponieważ informuje rozmówcę

o naszych własnych opiniach, emocjach, ustosunkowaniach, doświadczeniach

z jednoczesnym poszanowaniem zdania innych.

Jest oparty na faktach, pozwala na zachowanie optymalnych granic w relacji i wzajemne

respektowanie swoich praw. Wymaga koncentracji na własnych odczuciach, zapobiega

wyrażaniu ogólnych ocen i generalizacji sądów.

Pomaga w skutecznym radzeniu sobie z krytyką.

Projekt współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Priorytet III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju. Działanie 3.1. Kompetencje w szkolnictwie wyższym

Projekt „Studia z POWERem - Program Rozwoju Kompetencji studentów Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

kierunków Zdrowie publiczne i Fizjoterapia”

Wartość dofinansowania ze środków UE wynosi 846 086,13 zł

13

Umiejętnie stosowany jest wyrazem szacunku do ludzi i poczucia własnej pewności w

relacji.

Komunikat JA składa się z trzech części:

Stwierdzenia jak wygląda sytuacja widziana moimi oczami – chodzi tu o opis a nie

o interpretację.



Przedstawienie myśli, uczuć opinii związanych z tą sytuacją.

 Co chcesz aby się w tej sytuacji stało.

Prawidłowo sformułowany komunikat JA może wyglądać następująco:

„Tydzień temu prosiłem o przygotowanie zestawu ćwiczeń. Przedwczoraj upłynął termin,

w którym te dokumenty miały do mnie trafić (to był opis sytuacji – obiektywny,

skoncentrowany na faktach)."

"Jestem wściekły/czuję się zlekceważony itp. (podmiot domyślny JA) z powodu

niedotrzymania terminu (tutaj wyraziliśmy, co w związku z sytuacją czujemy – a mamy

prawo do swoich emocji). Chcę, aby w ciągu godziny znalazły się na moim biurku

(Wyraziliśmy swoje potrzeby).”

Trzeba pamiętać by formułując komunikat JA nie obrażać, nie oceniać drugiej osoby i jej

nie atakować. Pamiętaj, aby swoje myśli, uczucia i opinie wyrażać precyzyjnie. Nie

zmuszaj roz

mówcy by się domyślał, czego chcesz, bo może się pomylić.

Projekt współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Priorytet III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju. Działanie 3.1. Kompetencje w szkolnictwie wyższym

Projekt „Studia z POWERem - Program Rozwoju Kompetencji studentów Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

kierunków Zdrowie publiczne i Fizjoterapia”

Wartość dofinansowania ze środków UE wynosi 846 086,13 zł

14

W kontakcie z innymi, ważna jest również empatia i akceptacja.

Empatia

jest zdolnością wchodzenia w sytuację innych i rozumienia ich „osobistego

świata znaczeń” – tego jak widzą rzeczywistość, co czują myśląc o różnych sprawach.

Zaprzeczeniem aktywnego słuchania są błędy i blokady komunikacji

interpersonalnej.

BARIERY KOMUNIKACYJNE UTRUDNIAJĄCE UWAŻNE SŁUCHANIE

1.

porównywanie – przez cały czas wypowiadania się przez nadawcę, odbiorca w

ogóle nie skupia się na treści i formie wypowiedzi, lecz dokonuje nieustannych

porównań z mówiącym

2.

domyślanie się – podejmowanie prób odgadnięcia tego, co mówiący naprawdę ma

na myśli; skupianie się na sygnałach niewerbalnych, a pomijanie słów

3. przygotowywanie odpowiedzi

– oderwanie się od czynności słuchania komunikatu,

aby w myślach zawczasu konstruować swą wypowiedź

4. filtrowanie

– wyłącznie wybiórcze słuchanie, nastawione na wychwytywanie tylko

niektórych elementów wypowiedzi, interesujących przez wgląd na indywidualnie

znaczące kryterium

5.

osądzanie – obdarzanie mówcy w myślach negatywną etykietą, aby pomniejszyć

wartość wypowiedzi i usprawiedliwić się za to, że się odrzuca treść komunikatu

Projekt współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Priorytet III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju. Działanie 3.1. Kompetencje w szkolnictwie wyższym

Projekt „Studia z POWERem - Program Rozwoju Kompetencji studentów Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

kierunków Zdrowie publiczne i Fizjoterapia”

Wartość dofinansowania ze środków UE wynosi 846 086,13 zł

15

6. skojarzenia

– jakieś zupełnie przypadkowe słowo lub fraza uruchamiają w

świadomości słuchacza całe łańcuchy skojarzeń

7.

utożsamianie się – odnoszenie jakichkolwiek treści zawartych w komunikacie

nadawcy do siebie i do własnych doświadczeń; taki słuchacz nieustannie przerywa,

wkracza na czyjeś terytorium i zawsze ma pod ręką własną opowieść

8. udzielanie rad

– dokonanie szybkiej i powierzchownej analizy problemu

prezentowanego przez mówcę, utożsamienie się z tym problemem, skojarzenie go z

własnym doświadczeniem życiowym i na tej podstawie błyskawiczne skonstruowanie

gotowej porady

9.

sprzeciwianie się – kilka źródeł:

- brak asertywności (nieumiejętność przyjmowania pochwał)

- wygórowane poczucie własnej wartości (przeciwstawianie się, które ma wykazać

przewagę)

10. przekonanie o swojej racji

11. zmiana toru

– nagła i nieoczekiwana zmiana tematu rozmowy

12. zjednywanie

– tendencja do realizowania potrzeby bycia lubianym (konformizm)

13. stereotypy

14.

komunikacja równoległa

15. stan psychofizyczny

16.

role społeczno-zawodowe

17. nasz stan emocjonalny

Projekt współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Priorytet III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju. Działanie 3.1. Kompetencje w szkolnictwie wyższym

Projekt „Studia z POWERem - Program Rozwoju Kompetencji studentów Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

kierunków Zdrowie publiczne i Fizjoterapia”

Wartość dofinansowania ze środków UE wynosi 846 086,13 zł

16

Błędy komunikatów:



Brak spójności wypowiedzi – treść, ton głosu i

język ciała powinny komunikować

to samo.

 Podwójne komunikaty – równoczesne podawanie dwóch sprzecznych przekazów.

 Posługiwanie się aluzjami – brak jasnego wyrażania potrzeb czy uczuć może

wprowadzać rozmówcę w błąd.

 Posługiwanie się etykietkami – określenia osądzające i oskarżające osobę.

 Sarkastyczne uwagi.

 Negatywne porównania – porównania krzywdzące, sprawiające, że dana osoba

czuje się gorsza od innych.

 Osądzające komunikaty "Ty".

Projekt współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Priorytet III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju. Działanie 3.1. Kompetencje w szkolnictwie wyższym

Projekt „Studia z POWERem - Program Rozwoju Kompetencji studentów Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

kierunków Zdrowie publiczne i Fizjoterapia”

Wartość dofinansowania ze środków UE wynosi 846 086,13 zł

17

EFEKTY, KTÓRE ZNIEKSZTAŁCAJĄ SPOSTRZEGANIE I OCENIANIE

INNYCH LUDZI:

Podstawowy błąd atrybucji

skłonność do przeceniania znaczenia czynników wewnętrznych, dyspozycyjnych (cech

osobowości „on taki jest”), w porównaniu z czynnikami sytuacyjnymi, środowiskowymi,

przy wyjaśnianiu przyczyn zachowań innych osób.

Efekt pierwszego wrażenia

skłonność do budowania oceny na temat osoby w oparciu o pierwsze informacje, które

wpływają na dalsze postrzeganie osoby.

Efekt świeżości

polega na silniejszym oddziaływaniu informacji, które nadeszły jako ostatnie, niż tych,

które pojawiły się wcześniej.

Efekt p

ierwszeństwa

zjawisko polegające na lepszym zapamiętywaniu informacji, które pojawiły się jako

pierwsze. Wydają nam się one ważniejsze i mogą one wywierać wpływ na kolejne

pojawiające się informacje.

Efekt aureoli

polega na korzystnym ocenianiu osoby

na podstawie pierwszego wrażenia. Na jego

podstawie wnioskujemy o dalszych równie pozytywnych, dobrych cechach osoby.

Projekt współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Priorytet III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju. Działanie 3.1. Kompetencje w szkolnictwie wyższym

Projekt „Studia z POWERem - Program Rozwoju Kompetencji studentów Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

kierunków Zdrowie publiczne i Fizjoterapia”

Wartość dofinansowania ze środków UE wynosi 846 086,13 zł

18

Efekt kontrastu

efekt polegający na zniekształcaniu różnicy między obiektami, następującymi jeden po

drugim, wykorzystujący formułowanie sądów i opinii na podstawie porównań.

Błąd logiczny

założenie, że pewne cechy (np. osobowości) występują łącznie. Przykład: tytuł naukowy

– nieomylność, blondynka – mało inteligentna.

Efekt fałszywej powszechności

polega na przeświadczeniu, że nasze poglądy podziela znaczna część społeczeństwa.

(Gdy w coś wierzę oznacza to, że jest to prawdziwe, a jeśli jest prawdziwe, to na pewno

inni też w to wierzą).