Komunikacja z ks. Dyczewskim- skrypcik ^^

Rozdział 1. Komunikacja

Komunikacja- proces w czasie którego dokonuje się wymiana poznania, przeżyć, doznań, wierzeń za pomocą znaków i symboli. Jest to przekaz czegokolwiek drugiemu podmiotowi.

9 elementów istotnych dla komunikacji:

• Występują 2 odrębne podmioty (mniej lub bardziej aktywne, symetryczne lub niesymetryczne względem siebie. Symetryczne- relacja przebiega na równym poziomie np. dwaj koledzy. Niesymetryczne- jeden z podmiotów wyraźnie dominuje nad innym podmiotem np. wiekiem)

• Charakter intencjonalny: ja chcę komuś coś przekazać. Wiąże się z etyką, drugą osobą odpowiedzialnością.

• Przekazuje „to coś” przy pomocy znaków, symboli, kodowanie, odkodowywanie.

• Dzięki wzajemnemu przekazowi, dwa podmioty ubogacają się wzajemnie.

• Na skutek komunikacji dokonuje się dezintegracja (jeśli informacja jest niedokładna, niepełna), brak integracji to brak komunikacji.

• Komunikacja jest procesem dynamicznym który podlega zmianie.

• Proces wymagający aktywnego udziału obydwu podmiotów.

• Nigdy nie odbywa się w próżni tylko w kontekście społecznym (np. aula)

• Charakter indywidualny: każdy po swojemu rozumie przekaz komunikacji, Charakter kulturowy: znaczenie symboli nie jest zależne od nas ale od społeczeństwa w którym żyjemy.

Komunikacja Społeczeństwo nowoczesne to:

• Społeczeństwo sieci

• Społ. Informacyjne

• Społ. Produkcyjne (usług)

• Społ. Usług (usługi służące do zaspokajania ludzkich potrzeb)

• Społ. Poprodukcyjne

• Społ. Przeżyć (nastawione na przeżycie świata bardziej niż na zrozumienie go)

• Społ. Wiedzy

• Społ. Komunikacji

Komunikacja- nowoczesność

• Społeczeństwo nastawione na wzajemny kontakt

• Łac. Communico/Communicare: czynić wspólnym coś, podzielić się z kimś, udzielić komuś wiadomości- działanie, czynność w obręb której wchodzi ktoś inny jako jednostka lub grupa- mamy do czynienia z drugim podmiotem.

• Komunikacja jest bogatsza od informacji

Komunikacja zawiera elementy:

- zawsze muszą być 2 podmioty

- pomiędzy nimi występuje coś wspólnego

- przekaz dokonuje się za pomocą znaków

- każda komunikacja ma swoją treść

Komunikacją zajmują się: semantyka, semiotyka, filozofia, psychologia, socjologia, nauki o komunikacji i nauki dziennikarskie.

Komunikacja przy pomocy symboli: (semantyka, psychologia, społeczeństwo)

Ludzie posługują się symbolami a zwierzęta znakami. Mowa jest symbolem, znaczenie nadają ci którzy jej używają. Symbol jest wieloznaczeniowy a sygnał ściśle określony. Człowiek: animal symbolicum: człowiek tworzy symbole przy umiejętności abstrakcyjnego myslenia, tworzenia świata wirtualnego.

Formy komunikacji społecznej:

1. W zależności od podmiotu komunikacji:

• Komunikacja interpersonalna (pomiędzy dwoma podmiotami)

• Komunikacja intrapersonalna (wewnątrzosobowa)

• Pomiędzy grupami i instytucjami

• Komunikacja masowa (rozproszeni odbiorcy)

Komunikacja interpersonalna bezpośrednia:

• Sprzężenie zwrotne między podmiotami

• Grupa osób niewielka

• Przy pomocy środków nietrwałych (mimika, słowa, gesty)

• Stopień sformalizowania niewielki

• Wzajemnie się kontrolują

Komunikacja pomiędzy grupami i instytucjami:

• Aspekt formalny

• Nieograniczona liczba osób

• Mogą to być kontakty osobiste ale nie muszą

• Środki pośrednie

• Kontrola mniejsza (może wystąpić manipulacja)

Komunikacja masowa:

• Centrum nadawcze

• Podmiot wyspecjalizowany (np. TV Discovery)

• Podmioty po drugiej stronie są rozproszone, jednostkowe

• Fachowcy, specjaliści a brak profesjonalizmu- komunikacja synchroniczna

• Nadawca aktywny, odbiorca często bierny

• Nadawca swój komunikat nadaje z konkretną intencją

• Odbiorca może się domyślać intencji, ale niekoniecznie ją znać

• Może dochodzić do manipulacji

• Podlega kontroli i jest zawsze publiczna (regulują ją przepisy, rozporządzenia)

Informacja a komunikacja: w komunikacji występuje zjawisko wspólnotowości: wspólne działania, zainteresowania, układ wzajemnej wymiany myśli.

Bardzo duża wspólnotowość jest w komunikacji interpersonalnej.

Średnia pomiędzy grupami i instytucjami.

Najniższa jest w komunikacji masowej.

1. W zależności od sytuacji:

• Komunikacja prywatna

• Komunikacja publiczna:

- nie ma ograniczeń co do liczby uczestniczących podmiotów

- nie ma ograniczeń co do miejsca, przestrzeni

- nie ma ograniczeń co do treści.

3. W zależności od środków:

• Komunikacja werbalna

• Komunikacja niewerbalna

• Komunikacja przy pomocy środków trwałych (pismo, symbole)

4. Ze względu na relacje między podmiotami:

• Komunikacja bezpośrednia

• Komunikacja pośrednia

5. Ze względu na zaangażowanie podmiotów:

• Komunikacja aktywna (nadawca i odbiorca aktywni)

• Komunikacja jednokierunkowa

• Komunikacja niedopełniona (odbiorca i nadawca pasywny)

6. W zależności od układu czasowego:

• Komunikacja aktualnie przebiegająca (podmioty komunikują się w tym samym czasie)

• Komunikacja potencjalna (uprzedzająca w czasie lub opóźniona)

Funkcje komunikacji społecznej:

1. Ze względu na przekaz, treści:

• Referencyjna= poznawcza (przekazuje to co poznaje)

• Ekspresyjna= emotywna ( przekazuje moje przeżycia, przekazuje coś z siebie)

• Kolatywna= apelatywna ( przekazuje jakies polecenie)

• Estetyczna= poetycka (koncentruje się na formie, doborze słów)

• Fatyczna (brak przekazu, chęć jedynie nawiązania kontaktu, popisania się)

• Metajęzykowa (ja tworze specyficzny kod poprzez dobór znaczeń słów, który zmienia znaczenie czegoś)

1. Ze względu na pełnione role/ skutek:

• Cystoinformacyjna (ubogaca odbiorcę w nowe wiadomości)

• Więzotwórcza (spotykamy się aby zacieśnić więź)

• Motywacyjna (zacheta do czegoś)

• Kontrolna (kontrolujemy np. wykonanie zadań)

• Rozwojowa= gospodarująca

1. Ze względu na intencje:

• Komunikacja informacyjna

• Komunikacja perswazyjna

3 koncepcje wyobrażenia nadawcy o odbiorcy:

1. Widzi odbiorcę jako kogoś, kto reaguje na bodźce (np. reklama)

2. Zmiana stosunku odbiorców np. do kościoła, zmiana postawy ludzkiej

3. Zmiana potrzeb (rozwijanie podstawowych potrzeb: jak najwięcej pieniędzy, przyjemności, dóbr moralnych)

1 koncepcja- Zygmunt Freud (psychoanalityk, wyróżniał 3 elementy w człowieku):

• ID (instynkty, jesteśmy równi zwierzętom)

• EGO (życie psychiczne- doznania, przeżycia, dążenia, czyli jesteśmy już wyżsi niż zwierzęta)

• SUPER EGO ( nasze wartości i normy, tylko człowiek to ma)

To wszystko walczy ze sobą, ID walczy z ego i superego.

Reklamy i tabloidy działają na ID.

Postawy człowieka- teoria postaw

Postawa:

• Elementy poznawcze- coś tam wiem o danym przedmiocie

• Element przeżyciowy (uczuciowy lub walutywny)- mam przyjemne i przykre przeżycia odnośnie tego co się dzieje w moim życiu

• Element reakcja- inaczej element działania: intencjonalne i faktyczne- wykonałem coś.

Element emocjonalno-uczuciowy jest najważniejszy- następuje wola dokonania czegoś.

Poglądy jest łatwiej zmienić niż postawy!

Abraham Maslov- piramida potrzeb:

• Podstawowe- są identyczne jak u zwierząt, można je zaspokoić w sposób pełny; są to potrzeby picia, snu, seksu.

• Psychiczne- np. poczucie bezpieczeństwa

• Rozwojowe- nigdy nie mogą być w pełni zaspokojone; są to potrzeba wiedzy, samorealizacji, kontaktu z sacrum, miłości.

Media działają na potrzeby podstawowe i psychiczne.

Wiktor Frant doszedł do wniosku że w ludziach istnieje jeszcze potrzeba sensu „ż”- gdy człowiek wszystko może osiągnąć traci wtedy sens istnienia, w Auschwitz przezyli tylko ci którzy chcieli przeżyć, którzy widzieli sens życia.

Modele procesu komunikacji społecznej:

1. Model ogólny Harolda Lasswella:

Kto (intencja) Co (treść, kodowanie) Przy pomocy jakiego środka (np.gatunek dziennikarski) Do kogo (odbiorca odkodowuje) Skutek

Czyli wyłania nam się kontekst psychospołeczny:

• Treść musze zakodować

• O środku decyduję ja

• Odbiorca odkodowuje

• Musze najpierw cos wiedzieć i mieć źródło wiedzy, od źródła zależy czy komunikat jest prawdziwy czy fałszywy, trzeba korzystać z różnych źródeł żeby weryfikować informacje.

• Informacje od nadawcy trzeba przyjmować krytycznie.

• Trzeba przeanalizować w jakiej intencji jest nadawany komunikat i czy treść jest ważna czy mniej ważna.

Aby komunikat był zrozumiały proces kodowania i odkodowania musi być na tym samym poziomie.

Tolerancja- jest to znoszenie odmienności (poglądów, zachowań) z szacunku do drugiej osoby.

Entropia prawdy- utrata prawdy w procesie komunikacji.

C.Shanon mówi że w komunikacji występuje zjawisko szumu- coś co zniekształca komunikat. Szum może być czysto techniczny albo spowodowany błędami.

Komunikat musi być rzetelny, a nie obiektywny. W procesie jaki przechodzi komunikat traci on na wartości.

1. Model szczegółowy:

Model to układ elementów które powinny być uwzględnione jeśli chce się odnieść sukces w procesie komunikacji.

- do komunikowania społecznego

- do analizy komunikatu

- dyskryminacja (każdy kto się źle odżywia jest narażony na choroby)

- wzmocnienie reakcji (jeśli będziesz więcej jadł będziesz miał dużo siły)

- apel manifestacji

- dobranie odpowiednich argumentów perswazyjnych

Model konformizmu wobec grupy: Kurt Lewin

Chcąc działać w mediach masowych musimy znać odbiorców. Jeśli przekaz godzi w wartości, morale, z reguły jest odrzucany, więc trzeba to dopasować.

Budowanie negatywnych wizji np. Koscioła.

Model Kategorii społecznych i geograficznych: Lazarsfield

Inaczej odbiera kobieta, mężczyzna, dziecko, młody, stary, biedny, bogaty. Cechy demograficzne, społeczne rzutują na odbiór.

Model Dyfuzji: Lazarsfield i Katz

Model dwustopniowego przepływu informacji i opinii.

Kontakty osobiste mają większy wpływ na kreowanie ludzkich opinii, postaw niż bezpośrednie przekazy medialne. Idee, wartości najpierw przejmują liderzy- przywódcy a dopiero od nich ludzie. Przywódca musi być znany i musi mieć łatwość nawiązywania kontaktów. Jest to model wykorzystywany do zmiany postaw, opinii a nie przekazu informacji.

W tym modelu wykorzystuje się zjawisko homofilii- lider jest podobny do nas, treść jaką nam przekazuje nie jest dla nas szokująca, nowa.

Heterofilia- treść jest dla nas nowa, szokuje nas.

Model odbicia świadomości grupowej: M. Brouwer

Istnieje komunikowanie formalne: masowe, np. TV, radio, prasa

Komunikowanie nieformalne: między ludźmi, w społeczeństwie.

Brouwer mówi że komunikowanie formalne jest odbiciem nieformalnego.

Model wspólnoty doświadczeń= umowy: Schramm

Oddziaływanie przekazu ma być skuteczne. Są konieczne 2 warunki:

+2 typy przekazów: informacja i perswazja

- odbiorca zawsze oczekuje informacji

- perswazja- kształtowanie opinii.

Odbiorca oczekuje informacji rzetelnej i jasnej, jeśli stwierdza że informacja nie spełnia tych warunków- zmienia informatora. Następuje „zerwanie umowy”.

Skuteczność w oddziaływaniu mediów jest większa gdy występuje możliwość porozumienia się między nadawcami i odbiorcami. Głównie przekazy perswazyjne.

MODEL WIELOCZYNNIKOWY TUDORA:

KULTURA

NADAWCA: ODBIORCA

MOTYWY SKUTEK

STRUKTURA SPOŁECZNA

To co przekazywane jest zależne od kultury( języka, historii, tradycji, nauki, religii, wartości) i struktury ( hierarchie, wykształcenie, zamożność, przynależność do stowarzyszeń).

Formy komunikowania społecznego:

- alokucja

- konwersacja

- konsultacja

- rejestracja

Alokucja: informacja płynąca z jednego źródła do innych podmiotów które ją odbierają.

Konwersacja: zjawisko zwrotności. Podmioty się zmieniają i dwustronnie wzajemnie przekazują sobie informację.

Rejestracja: np. agencje, archiwa.

Konsultacja: poszukiwanie informacji np. agencje konsultacyjne.

Formy uczestnictwa w systemie komunikowania społecznego:

• Uczestnictwo we własności

• Przekaz

• Odbiór

Uczestnictwo we własności i zarządzaniu:

- rządowy system kontroli społecznej

- państwowy system

- publiczny system

- społeczny (obywatelski) system

- komercyjny system

Rządowy (państwowy) system:

Wszystko zależy od państwa, o wszystkim decyduje rząd, niczego nie można nadawać bez zezwolenia. Jest to system totalitarny, dyktatorski.

Przepływ jednokierunkowy z góry w dół. Władza organizuje centra nadawcze. Gromadzi w nich specjalistów, nowoczesne maszyny. Obejmują one cały kraj i wszystkich. Nie interesuje ich co myślą odbiorcy. Przekazy są upolitycznione- zgodne z linią rządu. Wiele miejsca zajmuje rozrywka. Zjawisko cenzury prewencyjnej.

Publiczny system:

Autonomia. Komunikacja autonomiczna. Centra nie są podporządkowane rządowi ale organom przedstawicielskim. Organy te zarządzają i kontrolują komunikacją społeczeństwo.

Media komercyjne (TV i radio). Prasa jest medium prywatnym a nie publicznym. KRRiT, Rada Nadzorcza. Media publiczne są własnością obywateli; maja misję specjalną wobec społeczeństwa: podnoszenie świadomości ludzkiej, pogłębianie tożsamości ludzkiej, bawienie społeczeństwa, kontrolowanie rządu. Niezależne od żadnej partii, bezstronne, obejmują cały kraj, powinny prezentować wysoką jakość tego co robią, angażować najlepszych profesjonalistów i najnowocześniejszy sprzęt.

Komercyjny system:

Należy do określonych osób (indywidualne, zespołowe), które są właścicielami mediów. Podlegają kontroli bo funkcjonują w przestrzenie publicznej. Nastawiony przede wszystkim na zysk, korzyści. Nie ma za cel misyjności wobec odbiorców; angażuje najwyżej klasy profesjonalistów, często posługuje się manipulacją, zabiega o odbiorcę, utrzymuje się najczęściej z reklam i dotacji. Do zarządu angażuje tych co przyczyniają się do korzyści. Daje bardzo dużo rozrywki.

Społeczny (obywatelski) system:

Uświadomiono sobie że społeczeństwo jest podzielone na wiele grup, spluralizowane. Kazda grupa powinna mieć swój system komunikowania. Mogą tworzyć własne systemy komunikacji np. Radio Maryja. Klasyczne medium społeczne- Internet.

Model agenda setting B. Cohena:

Media nie narzucają nam niczego (myślenia, postawy). Dostarczają tematów, dopuszczają osobisty punkt widzenia.

ROZWÓJ SYSTEMU MEDIALNEGO W NOWOCZESNYM SPOŁECZEŃSTWIE (demokracja, wolny rynek):

SYSTEM POLITYCZNY

SYSTEM MEDIALNY SYSTEM GOSPODARCZY

SYSTEM KULTURY

Zadania systemu politycznego:

• Zagwarantowanie bezpieczeństwa obywatelom (wewnętrzne i zewnętrzne) przez ważne instytucje- spraw wewnętrznych i administracji

• Dbanie o dobre prawo, porządek

Zadania systemu gospodarczego:

• Ciągłe poprawianie warunków bytowych (podnoszenie standardów życia)

• Regulowany zasadami:

- sprawiedliwości (wynagrodzenie za pracę)

- pomocniczości

System kultury:

• Dba o rozpowszechnianie i realizację wartości które są korzystne dla rozwoju osobowości

• Dba o rozwój zachowań, wzorów

• Dba o jakość wytworów kulturowych należących do kultury symbolicznej. Mają one służyć rozwojowi osobowości ludzkiej.

System medialny:

• Zaczął się rozwijać stopniowo i obecnie jest bardzo rozbudowany

• Rozwój mediów od czasu wynalezienia druku (od 1450r )

• Pierwsza gazeta (1609r, pierwsze pismo 1682r)

• Fotografia (1829r)

• Telegram (1840r )

• Pierwsza radiostacja (1920r)

• Magnetofon (1950)

• Telewizja jako stacja (1954)

• Komputer (1981)

• Internet (1992)

• Multimedia (2000)

• Upowszechnienie wynalazków (codziennie używanie publiczne i prywatne)

• Czas poświęcony mediom

• Coraz większy odsetek budżetów rodzinnych i medialnych na rzecz mediów

• Wzrost zatrudnienia osób które pracują w resorcie informacji, mediów

Mark Borat wyliczył 422 zawody i 188 sklasyfikował jako pracowników medialnych: producenci wiedzy i informacji, ci którzy popularyzują, specjaliści rynku badań, resort informacji i mediów: 36 % pracowników.

Nowoczesne społeczeństwo to takie w którym 80% jest zatrudnionych w resorcie informacji i mediów. Ściśle związany z systemem gospodarczym i politycznym. Wszystkie systemy powinny być zharmonizowane, jeśli któryś dominuje to zagraża innym systemom oraz rozwojowi osobowości.

Zasady funkcjonowania systemu medialnego:

• Zasada prawdy- media powinny przekazać prawdę o wydarzeniach, ludziach, systemach politycznym, gospodarczym. Chroni system przed dominacją systemu politycznego.

• Zasada wolności- gwarantuje swobodę wypowiedzi i działania jednostkom i grupom. Pomaga selekcjonować działalność instytucjonalną, przeciwstawia się manipulacjom.

• Zasada równości- domaga się maksymalnego upowszechnienia środków masowego przekazu, domaga się dostępu do informacji i równego przedstawicielstwa w granicach zarządzających mediami.

• Zasada ładu społecznego- pierwszeństwo w mediach należy do tego co jest przejawem solidarności, integracji.

MEDIA A DEMOKRACJA

Demokracja jest porządkiem społecznym którego celem są:

• Tak urządzić życie społeczeństwa aby ludzie mieli równe prawa i obowiązki oraz szanse i możliwości. Tworzenie warunków do rozwoju jako ustrój polityczny daje możliwość uczestniczenia we władzy. Organizowanie życia gospodarczego, udział w zarządzaniu narodowym majątkiem. Daje równy zakres i dostęp obywatelom do dóbr kultury i oświaty, jednakowa ochronę zdrowia, zależy od ludzi którzy maja władzę.

Aby demokracja dobrze funkcjonowała konieczne są warunki:

• Powinna całościowo widzieć człowieka (dostrzegać jego wartości)

• Organizować takie warunki życia aby ludzie mogli rozwijać swój potencjał

• Tworzą ją racjonalni i aktywni obywatele. To oni rozpoznają co jest dobre a co złe, dystansują się, podejmują dyskusje

• W sprawach podstawowych (dot. Osoby ludzkiej, rodziny, społeczeństwa, państwa) partie nie mogą być wobec siebie opozycyjne, muszą być zgodne i instytucje życia publicznego powinny współpracować z sobą.

Rola mediów w demokracji:

• media rozwijają się tylko w demokracji

• ograniczenia dziennikarzy:

- kształtowanie nowych form demokracji wymaga wszechstronnej wiedzy o człowieku, społeczeństwie, aktywnych problemach. Jeśli brak im takiej wiedzy będą źle pisali o człowieku i całej reszcie.

- młodzi ludzie nie czują związku z całością społeczeństwa

- młoda kadra dziennikarska chce angażować się we wszystko ale nie wiedzą w jakim celu

- powierzchowność i pogoń za sensacją są przeszkoda w ukazywaniu problemów

- dziennikarze są zajęci problemami głownie partii politycznych (społeczność jest znudzona ciągłymi kłótniami polityków)

- dziennikarze uzależnieni są od instytucji które publikują dane (agencje informacyjne udostepniające dane do życia publicznego, gospodarczego, politycznego)

-elity polityczne przekonują ludzi żeby nie wtrącać się w sprawy polityki ( ludzie przestają kontrolować decyzje władzy)

Demokracja a pluralistyczny system medialny:

Demokracja zakłada że system medialny musi być pluralistyczny: system komercyjny, publiczny, społeczny, obywatelski.

Nowoczesne społeczeństwo charakteryzuje się:

-demokracją (media publiczne, społeczne, obywatelskie)

-wolnym rynkiem (media komercyjne)

Media komercyjne a demokracja:

• media związane z międzynarodowymi koncernami

• występuje zjawisko znaczenia krajów

• dominacja ekonomiczna

• zawężenie informacji w dziedzinie ogólnokrajowej

• są podmiotem gospodarczym

Spirala spłaszczenia programowego- nacisk z góry i jego skutek: Dziennikarze chcą pozyskać jak najwięcej odbiorców, gazety czytelników, radia słuchaczy. Dają treści lekkie, dominuje w tekstach sensacyjność, przeciętność, seks, ludyczność.

Nacisk z dołu: My dajemy to co ludzie chcą. W tym celu robią badania sondażowe, ludzie chcą się dowiadywać łatwych treści, odpoczywać.

Efekt: lansowanie dziennikarzy, którzy spełniają takie kryteria. Zwracanie uwagi na estetykę pism: mnóstwo zdjęć, estetyka na najwyższym poziomie, mimo tego pismo staje się tandetą.

Media publiczne, społeczne, obywatelskie a demokracja:

Obywatele przez pośredników powinni kontrolować media.

Media społeczne- maja zobowiązania wobec społeczeństwa. Gdy media informują społeczeństwo w sposób rzetelny, ciągły, poszerzają świadomość, pomagają ludziom zrozumieć społeczeństwo i jego problemy, ludzie mogą poszerzać horyzonty kulturowe, włączać się do głosowania i wtedy media polepszają demokrację. Media powinny integrować społeczeństwo a nie ujednolicać! Różnica nie jest podziałem, tylko różni. Pomimo różnic tworzymy całość.

Czy media spełniają te powyższe oczekiwania?

Po części tak, a po części nie. Dlaczego nie?

- media publiczne zostały upartyjnione (nie upolitycznione!)

- zależność od partii jest strukturalna

Skutkiem upartyjnienia jest nierzetelna informacja: występuje ona w 3 formach:

• jako brak informacji (jako obywatel nie wiem do końca o wszystkim)

• manipulacja informacji

• nadmiar informacji

Gorszy jest brak informacji niż jej nierzetelność. Nadmiar informacji powoduje: przesyt, ważne i mniej ważne informacje się mieszają, powstaje szum informacyjny który przeszkadza w odbiorze.

• Media publiczne upodabniają się do komercyjnych- popęd za sensacją, walka o newsa, dziennikarze zaczynają się sprzedawać, chcą jak najwięcej zarobić, dla nich ważne jest jak ludzi ich ocenia a nie czy przekaz jest ważny i właściwe.

• Media publiczne upodabniają się do wzorów zachodnich- odrywają się od swojego społeczeństwa, pokazują je w ciemnych barwach.

• Media publiczne są zdominowane przez opcje liberalno- lewicowo- nihilistyczne.

• Polacy zbyt ulegają mediom (na ogół telewizji), TV jest głównym źródłem informacji.

• Zbyt mało treści do kształtowania tożsamości polskiej i społeczno- kulturowej (np. mało filmów historycznych)

Demokracja- media społeczne, obywatelskie.

Wolny rynek- media komercyjne.

Czynniki ułatwiające mediom pełnienie zadań:

1. Media publiczne nie powinny być związane z partią polityczną ale powinny być same zaangażowane politycznie. Odpartyjnione a upolitycznione.

2. Media publiczne nie powinny uprawiać PR dla partii politycznych, ale dla Rzeczpospolitej (z problemami, sukcesami, obawami).

3. Edukacja przez zabawianie ludzi- zabawianie zamiast edukowania.

4. Nie ulegać pokusie samoregulacji (my dajemy czego ludzie chcą)

5. Dziennikarze powinni być ściślej związani z odbiorcami niż z Rządem! Niezależność w stosunku do władzy.

6. Atrakcyjność zamiast nudy. Media publiczne powinny mieć programy dobrze wykonane technicznie.

7. Media publiczne powinny być dla wszystkich, uwzględniać nie tylko większości ale tez mniejszości.

Powinności mediów:

• Muszą służyć ludziom, społeczeństwu. Media publiczne będą zawsze służyły społeczeństwu konkretnemu, ściśle określonemu, np. w Polsce- społeczeństwu polskiemu- media narodowe. Media komercyjne mogą być ponadnarodowe, ponadpaństwowe.

• Informowanie

• Edukowanie kształcenie w różnych dziedzinach życia np. Discovery.

• Kształtowanie opinii, poglądów (publicystyka głównie)

• Krytyka i kontrola (ostrzeganie przed złymi zjawiskami społecznymi) Dziennikarz musi być ostrzegającym!

• Rozrywka, dostarczanie ludziom zabawy.

• Tematyzowanie. Media ukazują ludziom tematy ważne, do zainteresowań.

• Przekaz i pogłębianie dziedzictwa kulturowego swojego własnego społeczeństwa.

• Powinny wprowadzać w kulturę innych społeczeństw i inne problemy.

AKSJOLOGIA- świadomość wartości.

Problemy jakie powinny być poruszane przez media:

• Prawa człowieka (zależą od wieku, płci, kondycji psychofizycznej, interpretacja musi być ściśle powiązana z kondycja społeczną). Powinny być bardzo mocno interpretowane, dyskutowane.

• Zasada pluralizmu (wszędzie musi być pluralizm). Pluralizm kulturowy, społeczny, medialny, polityczny, gospodarczy. Ale nie można go tworzyć na siłę. Wzajemne współżycie między podmiotami, regionami.

• Miejsce kraju, społeczeństwa w kulturach szerszych.

• Tworzenie razem z odbiorcami wizji przyszłości, rozwoju. Polskie media mają zawężenie, ograniczenie czasowe. Mówią tylko o teraźniejszości, brak debaty o przyszłości.

• Ekologia- ochrona środowiska jest ochroną życia.

• Prawo do samorealizacji (bycia sobą, indywidualnej twórczości)

• Demokracja (ważny problem o którym mało się mówi)

• Pokojowe rozwiązywanie konfliktów i napięć

• Ukazywanie że sprawiedliwość powinna być dopełniana solidarnością.

Problem: czy wolny rynek medialny w Polsce uaktywnił czy zniewolił odbiorców?

Gdybym nie odbierała mediów nie byłoby ich, gdybym nie kupowała gazet to przestałyby istnieć, gdybym nie oglądała programów spadłaby ich oglądalność.

To odbiorcy decydują więc o mediach, a nie ich właściciele. W społeczeństwie demokratycznym odbiorcy będą decydować gdy będą krytyczni, świadomi, sami podejmą decyzje.

Media po PRL-u- uwarunkowania które zmieniły wolność ludzi:

1. Przybyło gwałtownie przedmiotów medialnych (gazet, stacji tv i radiowych) które były bardzo zróżnicowane

• pojawiły się nowe dzienniki których wcześniej nie było- tabloidy

• obecnie wychodzi 47 dzienników

• wzrosła liczba wydawanych tygodników (obecnie jest ich 67)

• maleje liczba tytułów a rośnie nakład popularnych tytułów „dużych gazet”

1. Bardzo szerokie otwarcie się na media zagraniczne.

• 135 tytułów wydaje się aktualnie przez koncerny niemieckie

• nowe formy przekazu medialnego: telenowele, reality show

• media stały się bardziej atrakcyjne

1. Szczególnie media komercyjne zaczęły się szybko rozwijać i chcą pozyskać jak najwięcej odbiorców.

• Stosuje się spłaszczenia programowe

• Media publiczne maja mniej ambitnych programów

1. Treści i formy przekazów medialnych stały się bardziej swobodne w zakresie moralności- tabloidyzacja. Ważniejsza jest atrakcyjność niż pożyteczność.

2. Wciąż dochodzą nowe media coraz doskonalsze, ułatwiające poruszanie się w czasie: telefon komórkowy, Internet.

3. Po 89 roku przybyło emerytów i rencistów, społeczeństwo się starzeje, ludzie są niesprawni do pracy. Tego typu ludzie chętnie korzystają z mediów bo mają dużo czasu. Ci ludzie mniej czytają prasę bo jest ona droga. Wzrost korzystania ludzi z telewizji to oznaka zubożenia społeczeństwa.

4. Wzrosły wymagania pracy. Ludzie pracują dłużej i intensywniej. Jeśli ktoś przychodzi zmęczony z pracy to chce obejrzeć coś lekkiego, jakiś program rozrywkowy, a to niestety nie poszerza horyzontów.

5. Dzieci i młodzież są wychowywane bezstresowo i w rezultacie rodzice nie potrafią zapanować nad dziećmi. Dzieci mają powszechny dostęp do mediów, swój komputer, telewizor. Rodzice nie kontrolują tego, a dzieci przyzwyczajają się do mediów i ciężko im żyć bez tego.

Konsekwencje tych zjawisk:

• Wzrosła atrakcyjność mediów, upowszechnił się kontakt medialny. Kto nie ma kontaktu z mediami jest nie atrakcyjny i posiada niższy prestiż.

• Media dają możliwość łatwiejszego komunikowania się, są oknem na świat/

• Poziom przygotowania ludzi do właściwego korzystania z mediów jest jednak bardzo niski, ludzie są bezkrytyczni wobec mediów, zbytnio im ufają.

• Ludzie stają się uzależnieni od mediów, zostaje ograniczona nasza wolność, kształtują się w ludziach potrzeby bierne i zubożenie duchowe.

Konsekwencje mentalności medialnej:

• Fragmentaryczność- elementy nie są logicznie powiązane ze sobą

• Brak aksjologii- unikamy wartości, nie pozwala nam to dokonywać właściwej oceny

• Pojawiają się patologie- siecioholik, telemaniak.

Zniewolenia przez media:

• Zakupoholizm- kupowanie drogich rzeczy i eksponowanie ich

• Zniewolenie czasowe- coraz więcej czasu poświęcamy na korzystanie z mediów. Jeśli ktoś ogląda dużo tv to skraca sobie czas wolny, nie ma czasu dla rodziny, przyjaciół, na sport, hobby.

• Zniewolenie zmiennością- treści i formy szybko się zmieniają, wytwarza się brak zainteresowania sprawą, osobą, brak skłonności do refleksji.

• Zniewolenie obcością- dużo treści z innych społeczeństw i kultur

• Zniewolenia nierealnością- media fałszują obraz świata, pokazują przede wszystkim zjawiska negatywne.

• Zniewolenie biernością

• Zniewolenie duchowe- desentyzacja- obojętność, tolerancja przemocy, chęć oglądania brutalnych spektakli

Jak zmniejszyć szkodliwość mediów?

Kompetencja medialna- dziś jest wymagana nie tylko od nadawców ale i od odbiorców. Jest to umiejętność nieodzowna dla aktywnego i twórczego życia w społeczeństwie informacyjnym do rozwiązywania problemów związanych z mediami. W kompetencji medialnej zawiera się wiedza o mediach, doświadczenie z mediami i wola pozytywnego korzystania z nich.

1. Coraz lepiej poznajemy technologie mediów, powiązania mediów i struktury medialne.

2. Media dzisiejsze maja swój charakterystyczny neoliberalny język, używa się słów wieloznacznych, nieprecyzyjnych.

3. Musimy mieć świadomość że to co pokazują media znacznie odbiega od rzeczywistości. Manipulacja i staranna selekcja informacji.

4. Dobra znajomość intencji nadawcy.

5. Dobra znajomość oddziaływania mechanizmu mediów

6. Dobra znajomość prawa medialnego.

Kompetencja medialna u odbiorców jest ważna aby zachować wolność i tożsamość.

Kompetencja medialna	Kompetencja zawodowa
Ma orientację osobową Odnosi się do całości Organizuje się dla siebie Skupiona jest na wartości	Koncentruje się poza podmiotem Odnosi się do fragmentu Organizowana dla innych Skupiona jest na korzyściach

Kompetencja medialna jest więc w tym celu aby można było korzystać z mediów i jednocześnie obronić siebie oraz czerpać z tego wartościowe treści. Zakłada że ja mogę organizować warunki sprzyjające mojemu rozwojowi.

Propaganda i manipulacja

Propaganda- działanie mające na celu pozyskanie zwolenników poprzez perswazję intelektualną i emocjonalna; wywieranie wpływu.

Od propagare- rozpowszechniać

Słowo to zyskało negatywny wydźwięk w XX wieku gdy związało się z gospodarka i polityką. Dziś propagandę stosuje się aby kogoś pozyskać, przekonać.

Czym się różni propaganda od informacji?

Propaganda ma na celu dobrowolne przyjęcie za własne poglądy nadawcy. Odbiorca jest nieświadomy. Nadawcy są profesjonalistami. Propaganda działa jednokierunkowo i pobudza odbiorców do działania. Propaganda nie jest dobra dla ludzi, traktuje się odbiorców przedmiotowo, instrumentalnie.

W informacji chodzi tylko i wyłącznie o poszerzanie wiedzy i świadomości odbiorcy.

Reklama jest propagandą.

Pierwszą znaczącą instytucją propagandową była komisja KRYL (?) w USA. Propaganda była powszechnie stosowana w czasach II wojny światowej.

3 warunki aby propaganda była skuteczna:

• Gdy uprawia ją ktoś kto ma władzę

• Gdy wspierają ją elity społeczne

• Gdy występuje realna trudność przeciwdziałania propagandzie (np. cenzura)

Rodzaje propagandy:

• Biała- autor jest znany ale nie wszystko ujawnia

• Czarna- autor jest anonimowy, podszywa się

• Szara- autor początkowo jest nieznany ale później się ujawnia

Obrona indywidualna:

• Krytyczny stosunek do mediów

• Weryfikacja informacji podawanych przez media

• Korzystanie z różnych źródeł informacji

• Umiejętność odróżnienia propagandy od informacji, edukacji

• Stawianie pytań dlaczego coś się dzieje

• Kształtowanie w sobie samodzielności

• Analizowanie treści i rozmawianie o nich

• Odwaga do wyrażania własnego zdania, opinii

• Kształtowanie w sobie twórczych postaw

Skutki propagandy:

• Zaspokojenie potrzeb poznawczych człowieka

• Przesłania nam ważne problemy, skierowuje na problemy mało ważne

• Jeśli jest uprawiana przez długi czas to u odbiorców występuje zjawisko stępienia

• Brak oceny

• Osłabienie krytycyzmu, postawa uległości

• Kształtuje się mity, stereotypy

• Kształtują się w społeczeństwie bierne postawy

MANIPULACJA- manus pellere (ręka włożona w czyjąś dłoń)

Celem manipulacji jest kierowanie kimś, ale bez jego wiedzy. Posługiwanie się kims dla określonych celów. Jest delikatniejsza od propagandy, zakamuflowana. Zjawisko w społeczeństwie demokratycznym mające na celu obniżenie świadomości społeczeństwa.

W jaki sposób manipuluje się ludźmi?

• Dokonuje się selekcji informacji, często pomija się te najważniejsze

• Podawanie półprawdy

• Wymieszanie informacji ważnych i mniej ważnych

• Wielokrotne podważanie tej samej informacji

• Wykorzystywanie danych statystycznych

• Unikanie aksjologii