Leki przeciwpadaczkowe
Farmakologia
III rok
Ćwiczenie 1
Neuroprzekaz
niki OUN
" GABA
" Ach
" Glicyna
" NA
" Kwas glutaminowy,
" D
" D
kwas asparaginowy
kwas asparaginowy
" 5-HT
" Peptydy
" A, H
GABA  kwas ł-aminomasłowy
Działanie:
Neuroprzekaz
nik hamujący
Połączenie GABA z
receptorem zwiększa
dokomórkowy napływ jonów
Struktura receptora GABA A
Miejsce wiążące GABA i agonistów
Ca2+ i powoduje jej
Miejsce wiążące benzodiazepiny
Miejsce wiążące benzodiazepiny
hiperpolaryzację. Efektem
hiperpolaryzację. Efektem
(tzw. Receptor BZD)
jest hamowanie aktywności
Miejsce wiążące barbiturany,
komórki
związki pobudzające i
Receptory:
drgawkotwórcze
GABA A
GABA B
GABA+receptor napływ Ca2+ hiperpolaryzacja hamowanie aktywności neuronu
Kwas glutaminowy i kwas asparaginowy
Działanie:
Neuroprzekaz
niki pobudzające
Powodują depolaryzację błony
postsynaptycznej i powstanie
potencjały czynnościowego.
Receptory:
Antagoniści
Są przekaz
nikami w około 30-
NMDA
receptorów
receptorów
40% synaps centralnego układu
40% synaps centralnego układu
AMPA-kainowe
AMPA-kainowe
Kwiskwalenowe nerwowego.
NMDA:
W warunkach fizjologicznych
Leki
uwalniane w niewielkich
p/parkinsonowskie
ilościach.
(aktywują
Pobudzając receptory NMDA
przekaz
nictwo
powodują otwarcie
dopaminergiczne)
odpowiednich kanałów i nasilają
Anksjolityki
wnikanie jonów wapnia do
Leki p/drgawkowe
wnętrza komórki.
Cele stosowania leków
p/padaczkowych
" Zahamowanie występowania napadów
" Wydłużenie przerw między napadami
" Skrócenie czasu trwania napadu
" Skrócenie czasu trwania napadu
" Ograniczenie odogniskowego promieniowania
wyładowań
Wskazania dla leków p/padaczkowych:
" Padaczka
" Epizody maniakalne
" Schizofrenia
" Schizofrenia
" Zaburzenia zachowania  zachowanie agresywne
i agresja
" Zespoły abstynencyjne
" Neuralgie
Podział ze względu na budowę
chemiczną:
" Pochodne benzodiazepiny
" Pochodne hydantoiny
 Klonazepam
 Fenytoina
 Diazepam
" Pochodne iminostylbenu
 Lorazepam
 Karbamazepina
 Nitrazepam
 Nitrazepam
" Barbiturany
" Barbiturany
 Midazolam (czasami)
 Fenobarbital
" Inne pochodne
 Primidon
 Wigabatryna (silnie
p/świądowa)
" Pochodne kwasu
walproinowego  Lamotrigina
 Topiramat
 Kwas walproinowy
 Tiagabina
 Lewetiracetam
 Zonisamid
Mechanizm działania p/padaczkowego
" Blokada napięciowozależnych kanałów sodowych (powoduje ograniczenie
ciągłego i powtarzającego się wzbudzania neuronów)  hamowanie
napływu jonów Na+ do komórki i wypływu jonów K+ z komórki)
" Nasilenie hamowania synaptycznego za pośrednictwem GABA
" Zapobieganie wnikania jonów Ca2+ (hamowanie kanału Ca2+ sterowanego
napięciem)
" Zapobieganie uwalnianiu aminokwasów pobudzających (kwas
glutaminowy, kwas asparaginowy)
" Zahamowanie pobudzenia receptorów NMDA przez kwas glutaminowy
Leki działające głównie blokująco na
napięciowozależne kanały jonowe
" Karbamazepina, okskarbamazepina
"
" Kwas walproinowy
" Fenytoina
" Lamotrigina
KARBAMAZEPINA
" Wskazania:
Mechanizm działania nie do końca
 Padaczka (napady częściowe i wtórnie
poznany.
uogólnione)
Podaje się wpływ na kanały jonowe (Na,
 Choroba afektywna dwubiegunowa
K, Ca), zmniejszenie uwalniania
 Zespoły bólowe (głównie neuralgie np.
asparaginianu (aminokwas pobudzający
nerwu V, neuralgii po półpaścu)
OUN), zwiększenie GABA w OUN i in.
" Przeciwwskazania
" Przeciwwskazania
" Działania niepożądane
 Zaburzenia funkcji wątroby
 Zaburzenia widzenia
 Karbamazepina wchodzi w liczne interakcje
 Zaburzenia snu jako induktor cytochromu P450 (zespołu
enzymów złożonego z wielu izoenzymów,
 Bóle, zawroty głowy
które metabolizują wielu leków).
 Nudności, wymioty
 Przyspiesza metabolizm:
 Bóle brzucha
" Haloperidolu
 Suchość w jamie ustnej
" Benzodiazepin
 Zaburzenia łaknienia
" Trójpierścieniowych leków
przeciwdepresyjnych (TLPD)
 Ataksja
" Fluoksetyny
 Leukopenia, niedokrwistość
" Doustnych środków antykoncepcyjnych
KARBAMAZEPINA
Preparaty:
 Amizepin (0.2) tabl.
 Tegretol (100mg/5ml) syrop
 Tegretol CR 200 (0.2) tabl. o przedł. działaniu
 Tegretol CR 400 (0.4) tabl. o przedł. działaniu
 Neurotop ret 300 (0.3) tabl.
 Neurotop 600 (0.6) tabl.
Dawkowanie:
 0.8-1.2g/dobę
 3x dziennie preparaty krótkodziałające
 2x dziennie preparaty o przedłużonym działaniu
 Zaczynamy od małych dawek
 W neuralgii: początek od ź tabletki i stopniowo, powoli włączamy większą dawkę
Przykłady:
 Amizepin- początkowo 2x200mg, potem zwiększamy dawkę o 200mg do dawki pożądanej,
np. 3x200mg (max. 1600mg/dobę)
 Neurotop ret  początkowo 1-2x kapsułka po 300mg, potem zwiększamy do dawki
pożądanej, np. 2x600mg
KWAS WALPROINOWY
" Przeciwwskazania:
Mechanizm działania:
 Ciężkie choroby wątroby i trzustki
 Blokuje napięciowozależne kanały
jonowe
" Preparaty:
 Zmniejsza pobudliwość neuronów
 Depakine chrono 300 (0.3) tabl. o
 Zwiększa stężenie GABA
przedł. działaniu
" Wskazania:
 Depakine chrono 500 (0.5) tabl. o
przedł. działaniu
 Padaczka
 Convulex 150 (0.15) tabl.
 Convulex 150 (0.15) tabl.
 Zaburzenia psychiczne
 Zaburzenia psychiczne
 Convulex 300 (0.3) tabl.
 Bóle głowy, migreny
 Convulex 500 (0.5) tabl.
 Zespoły abstynencyjne (alkoholowe,
lekowe)
" Dawkowanie
" Działania niepożądane:
 1-2x 300mg 3-5x 500mg
 Drżenie kończyn
 Niepokój
" Uważa się, że nie wpływa na
 Wypadanie włosów
metabolizm doustnych leków
 Przyrost wagi
antykoncepcyjnych
 Brak łaknienia
 Nudności, wymioty
 Zaburzenia czynności wątroby
FENYTOINA
" Wskazania:
Stabilizuje błony komórkowe
 Padaczka
 Neuralgia n. V
(w tym neuronalne)
 Arytmia (komorowe zaburzenia
Silnie wiąże się z białkami  efekt
rytmu wywołane glikozydami
działania zależny od wolnej
naparstnicy  fenytoina wypiera
fenytoiny. Ze względu na
glikozydy z ich połączeń w mięśniu
nieliniowy metabolizm wymaga
nieliniowy metabolizm wymaga
sercowym)
sercowym)
monitorowania stężenia w
" Działania niepożądane:
osoczu.
 Przerost dziąseł (głównie młodzi) 
Jest silnym induktorem bóle, krwawienia, rozpulchnienie
dziąseł
cytochromu P450 (CYP3A4) 
 Skórne reakcje alergiczne
osłabia działanie innych leków
 Nadmierne owłosienie
metabolizowanych przez ten
cytochrom (w tym leków
" Preparaty:
antykoncepcyjnych)
 Phenytoinum (0.1) tabl.
 Inne leki indukujące cytochrom
 Dawka dobowa: 0.2-0.3g
P450 - Karbamazepina,
Fenobarbital
LAMOTRYGINA
" Preparaty:
Wskazania:
 Lameptil S (0.025) tabl.
 Padaczka
 Lameptil S (0.05) tabl.
 Choroba afektywna
 Lameptil S (0.1) tabl.
dwubiegunowa
 Lameptil S (0.2) tabl.
 Lameptil S (0.2) tabl.
 Plexxo 25 (0.025) tabl.
 Plexxo 50 (0.050) tabl.
 Plexxo 100 (0.1) tabl.
Leki nasilające głównie działanie GABA
" Barbiturany
"
" Dezoksybarbiturany
" Benzodiazepiny
" Wigabatryna
" Tiagabina
BARBITURANY
" Preparaty:
Fenobarbital działa poprzez
 Luminalum (0.015) czopki
receptor GABA A doodbytnicze
 Luminalum (0.1) tabl.
Działania niepożądane:
 Silna depresja OUN
 Dawka dobowa: 0.05-0.2g
 Sedacja (uspokojenie)
 Ataksja (niezborność ruchów)
 Ataksja (niezborność ruchów)
 Nasilenie zaburzeń
charakterologicznych
Przeciwwskazania:
 Zatrucie środkami działającymi
depresyjnie na OUN
 Choroby wątroby i serca
 Wstrząs
 Porfiria
DEZOKSYBARBITURANY
" Preparaty:
Prymidon
 Mizodin (0.25) tabl.
Ulega biotransformacji do m.in.
fenobarbitalu
BENZODIAZEPINY
" Wady benzodiazepin:
Mechanizm działania:
 Niestety chętnie stosowane
 Agoniści receptorów GABA A (agonizm
 Ryzyko tolerancji receptorowej
niebezpośredni)
 Ryzyko uzależnień (relanium, estazolam
 Ponadto BZD zmniejszają uwalnianie
 powszechne uzależnienie)
glutaminianu  głównego
 Liczne interakcje (także z lekami
neurotransmitera pobudzającego OUN
p/padaczkowymi)
 Działanie p/drgawkowe mają głównie
 Wskazana terapia krótkoterminowa (2
BZD długodziałające: diazepam,
BZD długodziałające: diazepam,
tygodnie terapii, 2 tygodnie
tygodnie terapii, 2 tygodnie
klonazepam, lorazepam, nitrazepam,
klonazepam, lorazepam, nitrazepam,
stopniowego odstawiania)
niekiedy midazolam
" Długotrwałe stosowanie BZD niesie
Inne działania BZD:
ryzyko:
 Przeciwlękowe (anksjolityczne)
 Uzależnienia
 Uspokajające (sedatywne)
 Wywołania stanu padaczkowego przy
 Nasenne
nagłym odstawieniu
 Miorelaksacyjne
 Wystąpienia zespołu odstawiennego
" Działania niepożądane:
 Senność, ospałość
 Zaburzenia mowy
 Zaburzenia koordynacji wzrokowo-
ruchowej
 Działanie prodrgawkowe
Diazepam
" Długodziałający
" Przeciwdrgawkowy
" Nie stosować dłużej niż 2 tygodnie!
" Nie stosować dłużej niż 2 tygodnie!
" Działania niepożądane (drogą dożylną)
 Zapaść
 Depresja oddechowa
Diazepam - preparaty
Relanium (0.01) amp. Diazepam RecTubes 0.005/2,5ml
wlewka doodbytnicza
 Dawkowanie:
" Doraz
nie do przerywania napadu
Diazepam RecTubes 0.01/2,5ml
lęku lub stanu padaczkowego i w
wlewka doodbytnicza
premedykacji
" Ostre stany lękowe: 2-20mg i.v., i.m.
 Wskazania:
(głęboko)
" Drgawki padaczkowe
" Stan padaczkowy: 10-20mg i.v.
" Stan padaczkowy
(maksymalnie do 60mg  6amp.)
(maksymalnie do 60mg  6amp.)
" Drgawki gorączkowe (też
" Drgawki gorączkowe (też
" Premedykacja: 10-15mg i.m. 30 min.
profilaktycznie w trakcie gorączki)
Przed zabiegiem lub i.v. tuż przed
 Dawkowanie:
zabiegiem
" Indywidualnie od 10 do 30mg
Relanium (0.002) tabl.
" Dzieci 10-15kg  0.005
Relanium (0.005) tabl.
" Dzieci >15kg  0.01
" Dorośli  0.02 (2 wlewki po 10mg)
 Dawkowanie:
" Przy braku poprawy po 10 min. u
" 2-10mg 2-4x/dobę
dzieci dawkę można powtórzyć, a u
Relanium (0.002/5ml) zawiesina
dorosłych podać dodatkowo 10mg.
doustna
 Dawkowanie:
" Dzieci: 1-2.5mg 3-4x/dobę
" Dorośli: 2-10mg 2-4x/dobę
Klonazepam
" Preparaty:
Sposób działania:
 Clonazepamum
Silne działanie
(0.0005=0,5mg) tabl.
p/drgawkowe  hamuje
 Clonazepamum (0.002) tabl.
" Dawkowanie:
aktywność ogniska
" Początkowo 0.5mg 3x/dobę,
" Początkowo 0.5mg 3x/dobę,
padaczkowego i
padaczkowego i
potem do 4-8mg 3x/dobę
rozprzestrzenianie się
 Clonazepamum 0.001 amp.
wyładowań
" Dawkowanie:
" 1-2amp i.v. w bolusie, potem
wlew kroplowy maksymalnie
Często stosowany w
8mg/dobę w leczeniu stanu
padaczkowego)
bezsenności
(nieprawidłowo)
Ogólne zasady stosowania leków
p/padaczkowych:
" Dobór i dawka leku  indywidualna
" Rozpoczynamy leczenie od jednego leku z powolnym dochodzeniem do
dawki docelowej (tj. najmniejszej ilości napadów przy najniższej dawce)
" Wyznaczamy pacjentowi pory przyjmowania leku
" Wyznaczamy pacjentowi pory przyjmowania leku
" Leki powinny być przyjmowane o ściśle wyznaczonej porze dnia  należy
pamiętać o formach retard (przyjmowanie 2x dziennie)
" Wybór leku u kobiet musi uwzględniać wpływ na stosowaną terapię
hormonalną i działanie teratogenne leku.