Kantata BWV 75

(na 1 Niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego)

Die Elenden sollen essen – Ubodzy jeść będą i nasycą się

(data I wykonania: 30.05.1723 [Lipsk]; tłumaczenie polskie – Armin Teske)

Erster Teil

Część pierwsza

I. Chorus

Die Elenden sollen essen,
dass sie satt werden, und die nach dem Herrn
fragen, werden ihn preisen.
Euer Herz soll ewiglich leben.

Ubodzy jeść będą i nasycą się.
Będą chwalić Pana ci,
którzy go szukają...
Niech serce wasze ożyje na zawsze!

II. Recitative (Bass)

Was hilft des Purpurs Majestät,
Da sie vergeht?
Was hilft der größte Überfluss,
Weil alles, so wir sehen,
Verschwinden muss?
Was hilft der Kitzel eitler Sinnen,
Denn unser Leib muss selbst von hinnen?
Ach, wie geschwind ist es geschehen,
Dass Reichtum, Wollust, Pracht
Den Geist zur Hölle macht!

Na cóż się zda purpury chwała,
Co tak nietrwała?
Na cóż jest przepych, co tak kusi,
Gdy wszystko, co widzimy
Przeminąć musi?
Na cóż wszystko, co zmysły uwieść chciało,
Gdy w proch obróci się nasze ciało?
Rozkosz, bogactwo, co w oczy kłuje,
Na piekło duszę skazuje!

III. Aria (Tenor)

Mein Jesus soll mein alles sein!
Mein Purpur ist sein teures Blut,
Er selbst mein allerhöchstes Gut,
Und seines Geistes Liebesglut
Mein allersüß'ster Freudenwein.

Mój Jezus niech mi będzie wszystkim!
Purpurą mą jego krwi dar,
On dobrem mym jedynym;
Miłości Jego Ducha żar
Moim najsłodszym winem.

IV. Recitative (Tenor)

Gott stürzet und erhöhet
In Zeit und Ewigkeit.
Wer in der Welt den Himmel sucht,
Wird dort verflucht.
Wer aber hier die Hölle überstehet,
Wird dort erfreut.

Bóg strąca i Bóg wynosi,
Dłoń podaje lub pogrąża.
Kto na tym świecie do szczęścia zdąża,
Usłyszy tam przekleństwa słowa.
Kto jednak tutaj piekło znosi,
Ten tam będzie się radował.

V. Aria (Soprano)

Ich nehme mein Leiden mit Freuden auf mich.
Wer Lazarus' Plagen
Geduldig ertragen,
Den nehmen die Engel zu sich.

Wezmę me cierpienia z radością na siebie.
A kto za Łazarzem
Cierpliwość okaże,
Tego pocieszą aniołowie w Niebie.

VI. Recitative (Soprano)

Indes schenkt Gott ein gut Gewissen,
Dabei ein Christe kann
Ein kleines Gut mit großer Lust genießen.
Ja, führt er auch durch lange Not
Zum Tod,
So ist es doch am Ende wohlgetan.

Sumienie spokojne Bóg nam daruje,
A chrześcijanin wtedy
Nawet małym dobrem wielce się raduje.
Gdy więc Bóg przez długie wiedzie biedy
I zsyła zgon,
To w końcu dobrze czyni On.

VII. Chorale

Was Gott tut, das ist wohlgetan;
Muss ich den Kelch gleich schmecken,
Der bitter ist nach meinem Wahn,
Lass ich mich doch nicht schrecken,
Weil doch zuletzt
Ich werd ergötzt
Mit süßem Trost im Herzen;
Da weichen alle Schmerzen.

Co czyni Bóg, jest dobrze tak,
Choć kielich mam wychylić,
Co zda się mieć za gorzki smak,
Bać nie chcę się ni zmylić,
Wiem, że na dnie,
Ukrywa się,
Tak słodkie pocieszenie,
Iż znikną bóle, cienie.

Zweiter Teil

Część druga

VIII. Sinfonia

IX. Recitative (Alto)

Nur eines kränkt
Ein christliches Gemüte:
Wenn es an seines Geistes Armut denkt.
Es gläubt zwar Gottes Güte,
Die alles neu erschafft;
Doch mangelt ihm die Kraft,
Dem überirdschen Leben
Das Wachstum und die Frucht zu geben.

Jedna tylko jest przyczyna
Niepokoju chrześcijanina:
Gdy myśli jak dusza jego uboga.
Wierzy on wprawdzie w dobroć Boga,
Co wszystko tworzy i utrzymuje;
Lecz sił mu wciąż brakuje,
Aby to nadziemskie życie
Owocowało należycie.

X. Aria (Alto)

Jesus macht mich geistlich reich.
Kann ich seinen Geist empfangen,
Will ich weiter nichts verlangen;
Denn mein Leben wächst zugleich.
Jesus macht mich geistlich reich.

Jezus wzbogaca ducha obficie,
Ach, gdybym od Niego ducha miał,
To więcej nic nie będę chciał,
Bo przez to rośnie moje życie.
Jezus wzbogaca ducha obficie.

XI. Recitative (Bass)

Wer nur in Jesu bleibt,
Die Selbstverleugnung treibt,
Dass er in Gottes Liebe
Sich gläubig übe,
Hat, wenn das Irdische verschwunden,
Sich selbst und Gott gefunden.

Kto w Jezusie pozostaje i Jego wybiera
Kto siebie samego się zapiera,
Kto się miłości Bożej
Oddaje w wierze,
Gdy minie postać świata tego,
Ten wtedy znajdzie Boga swego.

XII. Aria (Bass)

Mein Herze glaubt und liebt.
Denn Jesu süße Flammen,
Aus den' die meinen stammen,
Gehn über mich zusammen,
Weil er sich mir ergibt.

Serce me wierzy i miłuje,
Jezusa miłe płomienie,
Mojej miłości zarzewie,
Przenikają me istnienie,
Bo On mnie się ofiaruje.

XIII. Recitative (Tenor)

O Armut, der kein Reichtum gleicht!

Wenn aus dem Herzen
Die ganze Welt entweicht
Und Jesus nur allein regiert.
So wird ein Christ zu Gott geführt!

Gib, Gott, dass wir es nicht verscherzen!

O ubóstwo, któremu bogactwo nie
dorównuje,
Gdy we wnętrzu ludzkiego serca
Nie ma już dla świata miejsca,
Gdy tam Jezus sam króluje.
Wtedy dusza tak uboga prowadzona jest do
Boga.
Niech ten dar się nie zmarnuje!

XIV. Chorale

Was Gott tut, das ist wohlgetan,
Dabei will ich verbleiben.
Es mag mich auf die rauhe Bahn
Not, Tod und Elend treiben;
So wird Gott mich
Ganz väterlich
In seinen Armen halten;
Drum lass ich ihn nur walten.

Co czyni Bóg, jest dobrze tak,
Przy wierze tej zostawam.
Choć każe iść przez szorstki szlak,
Odrazić się nie dawam.
Do Ojca rąk
Uciekam z mąk,
A On mnie w nich piastuje;
Niech wszystkim On kieruje.