N
O W O C Z E S N Y
T
E C H N I K
D
E N T Y S T Y C Z N Y
66
I N N O W A C Y J N A
P R A C O W N I A
Technologia CAD/CAM
w praktyce
Proszę krótko opisać system,
którego Pan używa.
System Everest CAD/CAM „ucyfra-
wia” projektowanie i wykonanie koron
lub mostów. W jego skład wchodzą:
skaner i komputerowo sterowana fre-
zarka Everest. Pracę protetyczną pro-
jektuje się w przeznaczonym do tego
programie komputerowym, w obrazie
3D. Faza wytwarzania polega na tym,
że frezarka wycina dany element pracy
protetycznej na podstawie projektu
przygotowanego w programie kom-
puterowym.
Jaką rolę odgrywa technik w tym
procesie?
Technik jest zaangażowany w fazę
skanowania modelu i projektowania
pracy protetycznej w programie kom-
puterowym. Sterowana komputerowo
frezarka na podstawie przygotowanego
przez technika projektu samodzielnie
wycina dany komponent. W kolejnym
etapie technik nadaje mu ostateczny
kształt i kolor.
W
Klinice Implanto-
logii i Ortodoncji
HAHS w Szczecinie prace
protetyczne powstają w sys-
temie Everest CAD/CAM
firmy KaVo. Z opiekunem
działu protetyki w Klinice
HAHS Tomaszem Hahsem
o praktycznym zastoso-
waniu technologii CAD/
CAM rozmawiały Anna
Olszewska i Sabina Borszcz.
Jaka jest precyzja tego działania?
Dzięki ok. 50-krotnemu powiększeniu
unikamy pomyłek w pomiarach i ide-
alnie dopasowujemy każdy fragment.
Na bazie tak przygotowanego cyfro-
wego obrazu zęba wykonywana jest
podstawa korony. W efekcie każda
korona jest precyzyjnie dopasowana
i bardzo mocna.
Z jakich materiałów frezujecie?
W klinice HAHS najczęściej pracujemy
na cyrkonii. Korzystać można z wielu
materiałów, takich jak: stal, tytan, pla-
stik na prace tymczasowe, ceramika.
Nowością są dwa materiały, z których
możemy wyciąć korony i mosty anato-
miczne, tj. niemal gotowe do zacemen-
towania w ustach pacjenta. Z Vita Cad
Temp w ciągu ok. 2 godzin od otrzyma-
nia modelu jesteśmy w stanie wyciąć
koronę tymczasową lub most (nawet
cały łuk). Wystarczy je potem jedynie
wypolerować i ewentualnie dopaso-
wać powierzchnię żującą. Natomiast
e.max Cad pozwala na wycięcie peł-
fot. ar
chiwum Kliniki HAHS
Technicy dentystyczni podczas pracy w Klinice Implantologii i Ortodoncji HAHS
w Szczecinie
Tomasz Hahs, opiekun działu protetyki w klinice HAHS: „Program zapewnia pełną
edycję obrazu, dając operatorowi maksimum swobody”
3
/ 2 0 1 0
67
I N N O W A C Y J N A
P R A C O W N I A
noporcelanowych koron. Technikowi
pozostaje wówczas ich indywidualna
charakteryzacja (nadanie koloru, efek-
tów i glazury). W ten sposób przygo-
towujemy pełnoporcelanową koronę
w ciągu jednego dnia.
Czy materiał stosowany
do przygotowania prowizorium
wykorzystujecie także jako formę
dla konstrukcji metalowej?
Poza omówionym wcześniej mate-
riałem Vita Cad Temp do prac tym-
czasowych wykorzystujemy: C-Temp
– do prac tymczasowych na okres ok.
jednego roku, oraz C-Cast – materiał
odlewniczy do przymiarek. Potem,
wykorzystując projekt cyfrowy, odle-
wamy pracę we właściwym metalu,
np. złocie.
Jakie konstrukcje wykonujecie
we frezarce Everest?
Frezujemy mosty, czapki pod korony,
licówki, wypełnienia typu inlay/onlay/
MOD oraz abutmenty do implantów.
Wykonujemy nawet konstrukcje uzu-
pełniające bezzębie, czyli odbudowu-
jemy pełen łuk zębowy.
Czy projektowanie wymaga
przygotowania technicznego,
informatycznego?
Program komputerowy przeznaczony
do systemu Everest jest bardzo intu-
icyjny. Nie mieliśmy w naszej klinice
problemu z wdrożeniem techników.
Ponadto, dzięki temu, że program
ma dwa niezależne moduły (skanujący
i projektujący) umożliwia jednoczesne
skanowanie i projektowanie różnych
prac, przyspieszając kolejne etapy
pracy.
Na czym polega proces skanowania?
W pierwszej kolejności skanujemy
cały model, później poszczególne
punkty. Można stosować każdy gips
i kalkę okluzyjną w spraju. Można
także skanować przęsła mostu. Za-
miast modelu przeciwstawnego ska-
nuje się kęsek zwarciowy wykonany
z silikonu. W programie zaznacza się
odpowiednią funkcję (Check Bite).
W efekcie na ekranie powstaje obraz
3D uwzględniający pełen zgryz.
Jak dokładny jest skan?
Precyzja pracy to 4 mikrony. Jest ona
możliwa dzięki temu, że skaner jest
urządzeniem optycznym i posiada
matrycę o bardzo wysokiej rozdziel-
czości.
Jak określamy granice preparacji?
Czy preparacja musi być
specyficzna (stopień, zbieżność
ścian, podcienie)?
Skanuje się prace ze stopniem, bez
podcieni. Technik przygotowuje kikut
tak, aby między stopniem a ścianką był
kąt 90 stopni.
W jakim stopniu, w Pana
odczuciu, program pomaga,
a w jakim ogranicza technika przy
projektowaniu?
Program zapewnia pełną edycję ob-
razu, dając operatorowi maksimum
swobody. Jest wyposażony w bogatą
bibliotekę gotowych modułów, z któ-
rych się korzysta podczas projekto-
wania. Można je jednak modyfikować
oraz dodawać swoje. Jesteśmy także
w stanie dokonać dokładnych pomia-
rów. Co więcej, możemy samodzielnie
określić poszczególne wymiary, we-
dług których praca zostanie wycięta.
Program ma wprowadzone wartości
krytyczne dla każdego z materiałów.
Sygnalizuje ich przekroczenie. Nie-
mniej jeśli się chce, pracę można wy-
konać pomimo ostrzeżenia.
Czy po otrzymaniu gotowej
konstrukcji trzeba ją jeszcze
dopasować?
Nasze doświadczenie pokazuje, że pra-
ca wycięta frezarką Everest idealnie
pasuje na modelu. To, czy będzie
doskonale pasować w ustach pacjen-
ta, zależy od jakości wycisku, który
laboratorium otrzymuje od dentysty
i według którego projektuje pracę.
Jak ocenia Pan wydajność frezarki
Everest?
Przy zachowaniu komfortu pracy w la-
boratorium w ciągu dnia wycinamy
ok. 10 punktów (z pojedynczych blocz-
ków), zachowując najwyższą jakość
wewnętrzną i zewnętrzną, a w nocy
ok. 20 punktów prac tymczasowych
(z tzw. dysku). To satysfakcjonujący
wynik.
Czy często wymieniacie frezy?
Granica jakości przy wycinaniu mo-
stów z jednego frezu sięga 35 punktów.
Tym samym frezem możemy wyciąć
jeszcze ok. 100 koron.
Czy można samodzielnie swobodnie
ingerować w oprogramowanie
(np. zmieniać zakres temperatury,
wielkość itp.)?
Dane zawarte w programie są precy-
zyjnie dopracowane i sprawdzone
przez KaVo. Praktyka w naszym labo-
ratorium pokazuje, że ich modyfikacja
nie jest konieczna. Jednak program
daje użytkownikowi możliwość inge-
rencji.
Podsumujmy krótko specyfikę
tego systemu.
System Everest pozwolił nam znaczą-
co skrócić czas przygotowania koron
i mostów. Uzyskujemy oczekiwane
przez pacjentów naszej Kliniki efekty
w bardzo krótkim czasie. W przy-
padku koron pełnoceramicznych jest
to szczególnie wyraźne. Proces ich
powstawania został skrócony z dotych-
czasowych kilkunastu dni do 1-2 dni.
Co ważne, utrzymywana jest wysoka
jakość koron – ich wytrzymałość i pre-
cyzyjne dopasowanie.
Dotychczas przygotowanie koron
pełnoceramicznych wymagało od nas
współpracy ze szwedzkim laborato-
rium Nobel Biocare. Skan kształtu zęba
wysyłaliśmy przez internet do Szwecji,
gdzie powstawała czapka (wewnętrz-
na część) korony. Proces był bardzo
czasochłonny. Inną zaletą systemu
jest wspomniana wcześniej szeroka
gama rozmiarów bloczków, z których
frezujemy, oraz różnorodność metod
wycinania. Dzięki temu pacjentom
z trudnymi warunkami zębowymi
możemy zaproponować rozwiązania
projektowane w systemie CAD/CAM,
co do tej pory było niemożliwe.
Dziękujemy dyrektorowi ds. PR w Kli-
nice HAHS Marcinowi Gaborskiemu
za umożliwienie i pomoc w przepro-
wadzeniu wywiadu.