Nowotwory krtani

Nowotwory krtani

Zalecane piśmiennictwo:

Zalecane piśmiennictwo:



„

„

Otorynolaryngologia” – Hans-Georg

Otorynolaryngologia” – Hans-Georg

Boenninghaus

Boenninghaus



„

„

Otolaryngologia kliniczna” – red.

Otolaryngologia kliniczna” – red.

Aleksander Zakrzewski

Aleksander Zakrzewski

Nowotwory krtani:

Nowotwory krtani:



Łagodne

Łagodne



Złośliwe

Złośliwe

Nowotwory łagodne krtani:

Nowotwory łagodne krtani:



Pochodzenia nabłonkowego

Pochodzenia nabłonkowego

( brodawczak, gruczolak,

( brodawczak, gruczolak,

torbielakogruczolak, guz mieszany )

torbielakogruczolak, guz mieszany )



Pochodzenia nienabłonkowego

Pochodzenia nienabłonkowego

(włókniak, tłuszczak, chrzęstniak,

(włókniak, tłuszczak, chrzęstniak,

kostniak, naczyniak, mięśniak,

kostniak, naczyniak, mięśniak,

nerwiak, kłębczak )

nerwiak, kłębczak )

Brodawczaki krtani:

Brodawczaki krtani:



Brodawczaki wieku dziecięcego

Brodawczaki wieku dziecięcego

( juvenile type )

( juvenile type )



Brodawczaki dorosłych ( adult type )

Brodawczaki dorosłych ( adult type )

Brodawczaki:

Brodawczaki:



Typ dziecięcy : liczne,

Typ dziecięcy : liczne,

drobne wyniosłe guzki,

drobne wyniosłe guzki,

barwy czerwonej,

barwy czerwonej,

kruche, rozmieszczone

kruche, rozmieszczone

na powierzchni błony

na powierzchni błony

śluzowej, różne okolice

śluzowej, różne okolice

krtani, często

krtani, często

powracają, szybko

powracają, szybko

rosną, mogą przetrwać

rosną, mogą przetrwać

do wieku dorosłych,

do wieku dorosłych,

etiologia wirusowa

etiologia wirusowa



Typ dorosłych:

Typ dorosłych:

najczęściej

najczęściej

pojedyncze, twarde,

pojedyncze, twarde,

mogą być stanami

mogą być stanami

przedrakowymi

przedrakowymi

prowadzącymi do

prowadzącymi do

rozwoju raka

rozwoju raka

Typ dziecięcy brodawczaka

Typ dziecięcy brodawczaka

Typ dorosłych brodawczaka

Typ dorosłych brodawczaka

Typ dziecięcy u dorosłego

Typ dziecięcy u dorosłego

Histopatologia

Histopatologia



Typ dziecięcy brodawczaka: znaczny rozrost

Typ dziecięcy brodawczaka: znaczny rozrost

nabłonka wielowarstwowego płaskiego,

nabłonka wielowarstwowego płaskiego,

pokrywającego wypustki tkanki łącznej,

pokrywającego wypustki tkanki łącznej,

nabłonek zawiera komórki o cechach

nabłonek zawiera komórki o cechach

degeneracji, w powierzchownych warstwach

degeneracji, w powierzchownych warstwach

zaburzenia w architektonice, cechy

zaburzenia w architektonice, cechy

rogowacenia nabłonka, liczne mitozy w

rogowacenia nabłonka, liczne mitozy w

warstwie podstawnej i środkowej, zrąb

warstwie podstawnej i środkowej, zrąb

utworzony przez tkankę łączną z młodymi

utworzony przez tkankę łączną z młodymi

naczyniami

naczyniami

Histopatologia

Histopatologia



Typ dorosłych brodawczaka: rozrost

Typ dorosłych brodawczaka: rozrost

nabłonka wielowarstwowego mniejszy,

nabłonka wielowarstwowego mniejszy,

mniej figur podziału, bardziej nasilony

mniej figur podziału, bardziej nasilony

proces rogowacenia, na powierzchni

proces rogowacenia, na powierzchni

niekiedy owrzodzenia, tkanka łączna

niekiedy owrzodzenia, tkanka łączna

włóknista tworząca zrąb bardziej zbita,

włóknista tworząca zrąb bardziej zbita,

mniej naczyń

mniej naczyń

Papillary fronds of multilayered benign squamous

Papillary fronds of multilayered benign squamous

epithelium containing fibrovascular cores

epithelium containing fibrovascular cores

Little or no keratin production

Little or no keratin production

Objawy:

Objawy:



chrypka (czasem bezgłos)

chrypka (czasem bezgłos)



duszność

duszność

Leczenie:

Leczenie:



Operacyjne usunięcie (tracheotomia,

Operacyjne usunięcie (tracheotomia,

mikrochirurgia laserowa CO2)

mikrochirurgia laserowa CO2)



Rtg-terapia ?

Rtg-terapia ?



interferon

interferon

Nowotwory łagodne krtani:

Nowotwory łagodne krtani:



Pochodzenia nabłonkowego

Pochodzenia nabłonkowego

( brodawczak, gruczolak,

( brodawczak, gruczolak,

torbielakogruczolak, guz mieszany )

torbielakogruczolak, guz mieszany )



Pochodzenia nienabłonkowego

Pochodzenia nienabłonkowego

(włókniak, tłuszczak, chrzęstniak,

(włókniak, tłuszczak, chrzęstniak,

kostniak, naczyniak, mięśniak,

kostniak, naczyniak, mięśniak,

nerwiak, kłębczak )

nerwiak, kłębczak )

Chrzęstniaki:

Chrzęstniaki:



Najczęściej tworzą się na płytce

Najczęściej tworzą się na płytce

chrząstki pierścieniowatej

chrząstki pierścieniowatej



W laryngoskopii pośredniej w okoliy

W laryngoskopii pośredniej w okoliy

podgłośniowej twarde uwypuklenie

podgłośniowej twarde uwypuklenie

pokryte prawidłową śluzówką

pokryte prawidłową śluzówką



Objawy: duszność, chrypka

Objawy: duszność, chrypka



Leczenie operacyjne (wyłuszczenie po

Leczenie operacyjne (wyłuszczenie po

rozszczepieniu krtani)

rozszczepieniu krtani)

Stany przedrakowe krtani:

Stany przedrakowe krtani:



Przewlekłe zapalenie krtani

Przewlekłe zapalenie krtani



Brodawczaki wieku dorosłego

Brodawczaki wieku dorosłego



Leukoplakia (rogowacenie białe)

Leukoplakia (rogowacenie białe)



Pachydermia

Pachydermia



Keratozy

Keratozy

Laryngitis chronica

Laryngitis chronica

Laryngitis chronica

Laryngitis chronica

Laryngitis chronica

Laryngitis chronica



Leukoplakia, pachydermia, keratozy to

Leukoplakia, pachydermia, keratozy to

różne formy rozrostu nabłonka wyrażające

różne formy rozrostu nabłonka wyrażające

się różnym ukształtowaniem jego

się różnym ukształtowaniem jego

powierzchni (makroskopowy obraz zmian).

powierzchni (makroskopowy obraz zmian).

W ocenie tych zmian bardziej istotne

W ocenie tych zmian bardziej istotne

znaczenie ma budowa mikroskopowa

znaczenie ma budowa mikroskopowa

nabłonka i stopień jego zróżnicowania.

nabłonka i stopień jego zróżnicowania.

W tym celu wprowadzono histopatologiczne

W tym celu wprowadzono histopatologiczne

pojęcie dysplazji nabłonka.

pojęcie dysplazji nabłonka.

Dysplazja nabłonka:

Dysplazja nabłonka:

wg Kleinsassera

wg Kleinsassera



Stadium I: przerost prosty nabłonka płaskiego

Stadium I: przerost prosty nabłonka płaskiego



Stadium II: przerost nabłonka z miejscową

Stadium II: przerost nabłonka z miejscową

atypią w pojedynczych komórkach

atypią w pojedynczych komórkach



Stadium III: nabłonek przedrakowy czyli

Stadium III: nabłonek przedrakowy czyli

carcinoma in situ, z atypią jądra i

carcinoma in situ, z atypią jądra i

nieprawidłowymi podziałami komórek,

nieprawidłowymi podziałami komórek,

zaburzenia namnażania się nabłonka bez cech

zaburzenia namnażania się nabłonka bez cech

naciekania warstwy podnabłonkowej (rak

naciekania warstwy podnabłonkowej (rak

przedinwazyjny)

przedinwazyjny)

Wg WHO cztery stopnie dysplazji.

Wg WHO cztery stopnie dysplazji.

Leukoplakia

Leukoplakia

Epidemiologia raka krtani:

Epidemiologia raka krtani:



2-5 % wszystkich nowotworów

2-5 % wszystkich nowotworów



50% wszystkich raków z obszaru

50% wszystkich raków z obszaru

gardła, nosa i ucha

gardła, nosa i ucha



5-10 razy częściej u mężczyzn niż u

5-10 razy częściej u mężczyzn niż u

kobiet

kobiet



Najczęściej zachorowania w wieku 55-

Najczęściej zachorowania w wieku 55-

65 l.

65 l.

Etiologia wg Ballenger`s:

Etiologia wg Ballenger`s:

Przyczyny powstania raka

Przyczyny powstania raka

krtani:

krtani:



Palenie tytoniu (benzopiren)

Palenie tytoniu (benzopiren)



Inne nałogi (alkohol)

Inne nałogi (alkohol)



Czynniki środowiskowe (kontakt z azbestem,

Czynniki środowiskowe (kontakt z azbestem,

opary organiczne, metale min. nikiel, chrom)

opary organiczne, metale min. nikiel, chrom)



Czynniki genetyczne

Czynniki genetyczne



Inne choroby dróg oddechowych

Inne choroby dróg oddechowych



Niedobór witaminy A (sprzyja metaplazji

Niedobór witaminy A (sprzyja metaplazji

nabłonka i jego rogowaceniu).

nabłonka i jego rogowaceniu).

Podział krtani:

Podział krtani:

Podział anatomiczno-kliniczny

Podział anatomiczno-kliniczny

raka krtani:

raka krtani:



Rak krtani i brzegu gardła dolnego –

Rak krtani i brzegu gardła dolnego –

epilarynx (tzw. brzeżne guzy nagłośni):

epilarynx (tzw. brzeżne guzy nagłośni):

brzeg nagłośni, fałd nalewkowo-

brzeg nagłośni, fałd nalewkowo-

nagłośniowy, okolica chrząstki

nagłośniowy, okolica chrząstki

nalewkowatej.

nalewkowatej.



Rak nadgłośniowy: dolna powierzchnia

Rak nadgłośniowy: dolna powierzchnia

nagłośni, fałdy kieszonki krtaniowej,

nagłośni, fałdy kieszonki krtaniowej,

kieszonka krtaniowa.

kieszonka krtaniowa.

Podział anatomiczno-kliniczny

Podział anatomiczno-kliniczny

raka krtani – c.d.:

raka krtani – c.d.:



Rak głośni: fałdy głosowe, spoidło

Rak głośni: fałdy głosowe, spoidło

przednie, ściana tylna.

przednie, ściana tylna.



Rak podgłośniowy.

Rak podgłośniowy.



Rak gardła dolnego: zachyłek

Rak gardła dolnego: zachyłek

gruszkowaty, ściana tylna gardła

gruszkowaty, ściana tylna gardła

dolnego, rak okolicy zapierściennej

dolnego, rak okolicy zapierściennej

Rak fałdu głosowego.

Rak fałdu głosowego.



Objawy:

Objawy:

Chrypka (zwłaszcza trwająca dłużej

Chrypka (zwłaszcza trwająca dłużej

powyżej 2 tygodni)

powyżej 2 tygodni)

Duszność.

Duszność.

Rak fałdu głosowego.

Rak fałdu głosowego.



Najczęściej zróżnicowany

Najczęściej zróżnicowany

histologicznie,

histologicznie,



Nieczęsto daje przerzuty do węzłów

Nieczęsto daje przerzuty do węzłów

chłonnych szyi (skąpe unaczynienie

chłonnych szyi (skąpe unaczynienie

chłonne)

chłonne)

Rak głośni

Rak głośni

Rak głośni

Rak głośni

American Joint Committee on

Cancer.



Klasyfikacja TNM głośni:

Klasyfikacja TNM głośni:

T1 - guz ograniczony do fałdu głosowego

T1 - guz ograniczony do fałdu głosowego

z zachowaniem jego ruchomości

z zachowaniem jego ruchomości

T2 – zajęte dwie okolice krtani

T2 – zajęte dwie okolice krtani

T3 – guz ograniczony do krtani z

T3 – guz ograniczony do krtani z

unieruchomieniem fałdów głosowych

unieruchomieniem fałdów głosowych

T4 – guz nacieka przez chrząstkę

T4 – guz nacieka przez chrząstkę

tarczowatą lub rozprzestrzenia się na

tarczowatą lub rozprzestrzenia się na

okoliczne tkanki poza krtań

okoliczne tkanki poza krtań

Rak fałdu głosowego –

Rak fałdu głosowego –

leczenie:

leczenie:



Operacyjne

Operacyjne

Chordectomia

Chordectomia

Częściowa

Częściowa

laryngectomia

laryngectomia

czołowo-przednia

czołowo-przednia

Częściowa

Częściowa

laryngectomia

laryngectomia

czołowo-boczna wg

czołowo-boczna wg

Leroux-Roberta

Leroux-Roberta

Laryngectomia

Laryngectomia

połowicza

połowicza



Radioterapia

Radioterapia

(utrzymuje

(utrzymuje

prawidłową funkcję

prawidłową funkcję

głosową)

głosową)

Rak fałdu głosowego.

Rak fałdu głosowego.



Rokowanie: ponad 90% 5-letnich

Rokowanie: ponad 90% 5-letnich

wyleczeń

wyleczeń

Rak okolicy nadgłośniowej

Rak okolicy nadgłośniowej



25–40%

25–40%

raków krtani

raków krtani



Jest późno rozpoznawany, chrypka

Jest późno rozpoznawany, chrypka

pojawia się przy przejściu nowotworu

pojawia się przy przejściu nowotworu

na fałd głosowy.

na fałd głosowy.



W większości ma utkanie z komórek

W większości ma utkanie z komórek

mało zróżnicowanych.

mało zróżnicowanych.



Obfite unaczynienie chłonne (przerzuty

Obfite unaczynienie chłonne (przerzuty

40-50%)

40-50%)

Rak okolicy nadgłośniowej

Rak okolicy nadgłośniowej



Objawy: ucisk w krtani, głos matowy,

Objawy: ucisk w krtani, głos matowy,

chrypka, otalgia, dysphagia, duszność

chrypka, otalgia, dysphagia, duszność

Rak okolicy nadgłośniowej

Rak okolicy nadgłośniowej



TNM

TNM

T1 – zajęta jedna okolica nadgłośniowa z

T1 – zajęta jedna okolica nadgłośniowa z

prawidłową ruchomością fałdów głosowych

prawidłową ruchomością fałdów głosowych

T2 – zajęta więcej niż jedna okolica

T2 – zajęta więcej niż jedna okolica

nadgłośniowa z prawidłową ruchomością fałdów

nadgłośniowa z prawidłową ruchomością fałdów

głosowych

głosowych

T3 – unieruchomienie fałdów głosowych lub

T3 – unieruchomienie fałdów głosowych lub

okolicy zapierściennej, ściany środkowej

okolicy zapierściennej, ściany środkowej

zachyłka gruszkowatego lub tkanek położonych

zachyłka gruszkowatego lub tkanek położonych

przed nagłośnią

przed nagłośnią

T4 – jak w raku głośni

T4 – jak w raku głośni

Rak okolicy nadgłośniowej

Rak okolicy nadgłośniowej

leczenie:

leczenie:



Operacyjne

Operacyjne

Laryngectomia

Laryngectomia

pozioma

pozioma

(horyzontalna)

(horyzontalna)

Laryngectomia

Laryngectomia

całkowita (przy

całkowita (przy

zajęciu głośni)

zajęciu głośni)



Radioterapia

Radioterapia

Rak okolicy nadgłośniowej

Rak okolicy nadgłośniowej



Rokowanie

Rokowanie

50-55% przeżyć 5 letnich

50-55% przeżyć 5 letnich

60% przeżyć 5 letnich po dodatkowej

60% przeżyć 5 letnich po dodatkowej

operacji neck-dissection

operacji neck-dissection

Rak okolicy podgłośniowej

Rak okolicy podgłośniowej



Prawie zawsze jest nacieczeniem

Prawie zawsze jest nacieczeniem

wtórnie przechodzącym z więzadła

wtórnie przechodzącym z więzadła

głosowego w kierunku dolnym.

głosowego w kierunku dolnym.



Pierwotne raki okolicy podgłośniowej

Pierwotne raki okolicy podgłośniowej

należą do rzadkości.

należą do rzadkości.

Rak okolicy podgłośniowej

Rak okolicy podgłośniowej



Objawy podobne do objawów raka

Objawy podobne do objawów raka

głośni.

głośni.

Wcześnie występuje duszność.

Wcześnie występuje duszność.

Wcześnie nacieka chrząstkę i szybko

Wcześnie nacieka chrząstkę i szybko

daje przerzuty do węzłów chłonnych

daje przerzuty do węzłów chłonnych

przedtchawiczych o okołotchawiczych.

przedtchawiczych o okołotchawiczych.

Rak okolicy podgłośniowej

Rak okolicy podgłośniowej

leczenie:

leczenie:



Operacyjne:

Operacyjne:

laryngectomia

laryngectomia

całkowita z operacją

całkowita z operacją

radykalnego

radykalnego

usunięcia węzłów

usunięcia węzłów

chłonnych na szyi.

chłonnych na szyi.



Uzupełniająca

Uzupełniająca

radioterapia

radioterapia

Rak okolicy podgłośniowej

Rak okolicy podgłośniowej



Rokowanie: 60% 5 letnich wyleczeń

Rokowanie: 60% 5 letnich wyleczeń

Rak gardła dolnego

Rak gardła dolnego



Późno rozpoznawany ze względu na

Późno rozpoznawany ze względu na

brak charakterystycznych objawów.

brak charakterystycznych objawów.



Bardzo wcześnie występują przerzuty.

Bardzo wcześnie występują przerzuty.

Rak gardła dolnego

Rak gardła dolnego



Objawy: utrudnione połykanie

Objawy: utrudnione połykanie

zachłystywanie się

zachłystywanie się

otalgia

otalgia

uczucie ciała obcego w gardle

uczucie ciała obcego w gardle

Często pierwszym objawem jest przerzut do

Często pierwszym objawem jest przerzut do

węzłów chłonnych okolicy kąta żuchwy lub z

węzłów chłonnych okolicy kąta żuchwy lub z

tyłu i pod uchem na podstawie czaszki.

tyłu i pod uchem na podstawie czaszki.

Chrypka dopiero przy przejściu zmiany na

Chrypka dopiero przy przejściu zmiany na

chrząstkę nalewkowatą.

chrząstkę nalewkowatą.

Rak gardła dolnego

Rak gardła dolnego

leczenie

leczenie



Operacyjne:

Operacyjne:

Laryngectomia z

Laryngectomia z

częściową resekcją

częściową resekcją

gardła dolnego i

gardła dolnego i

radykalne usunięcie

radykalne usunięcie

układu chłonnego

układu chłonnego



Uzupełniająca

Uzupełniająca

radioterapia

radioterapia

Rak gardła dolnego

Rak gardła dolnego



Rokowanie: 20% 5 letnich przerzyć.

Rokowanie: 20% 5 letnich przerzyć.

Operacja radykalnego usunięcia układu

Operacja radykalnego usunięcia układu

chłonnego szyi

chłonnego szyi

wg Jawdyńskiego-Crile`a

wg Jawdyńskiego-Crile`a

(neck-dissection)

(neck-dissection)



Radykalna

Radykalna



Radykalna zmodyfikowana

Radykalna zmodyfikowana