SSF wykład 5

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania, Katedra Rachunkowości

Materiały do wykładu z przedmiotu Standardy sprawozdawczości finansowej cz. V

Standardy Sprawozdawczości Finansowej

Prowadzący: mgr Karolina Gościniak

Wykład 5. Pozycje rachunku zysków i strat (cd.)

Zakres wykładu:

MSR 19 „ŚWIADCZENIA PRACOWNICZE”

ŚWIADCZENIA PRACOWNICZE W REGULACJACH KRAJOWYCH:

a) uregulowane przepisami UoR (art. 39) i KSR nr 6 „ Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe” (§ 1.6, 3.14, 4.7, przykład 8)

b) wynikają z bieżącej działalności jednostki - powinny być ustalane w wiarygodnie oszacowanej wartości, w ciężar kosztów bezpośrednio związanych z działalnością operacyjną w bieżącym okresie.

c) zaliczamy do biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów ,

d) w bilansie wykazujemy jako rezerwy na zobowiązania w pozycji bilansu B.I.2 – Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne, z podziałem na długo i krótkoterminowe,

e) dotyczą w szczególności: niewykorzystanych urlopów, odpraw emerytalnych i rentowych, nagród jubileuszowych, odpraw emerytalnych i rentowych oraz nagród jubileuszowych

f) podstawą ich wyceny są przepisy prawa pracy, regulaminów wynagrodzeń, układów zbiorowych i innych wiążących porozumień pracodawców z pracownikami. Szacunek kwoty rezerwy powinien uwzględniać obowiązkowe obciążenie pracodawcy wynikające z obowiązujących na dzień szacowania rezerwy

przepisów prawa (np. składki emerytalne i rentowe). Przy wycenie świadczeń emerytalnych i podobnych można kierować się postanowieniami MSR 19 „ Świadczenia pracownicze”.

g) zalecaną metodą szacowania rezerw na te świadczenia jest wycena aktuarialna. Wycena rezerw na długoterminowe świadczenia pracownicze, w tym: nagrody jubileuszowe, odprawy emerytalne i rentowe powinna zostać przeprowadzona zgodnie z metodologią aktuarialną, korzystając z pomocy aktuariusza,

h) w przypadku tworzenia rezerw należy wziąć pod uwagę, przy zachowaniu zasady istotności, zmiany

wartości pieniądza w czasie.

MSR 19:

I. CEL:

Regulacja zasad rachunkowości świadczeń pracowniczych oraz ujawniania informacji na ich temat. Na mocy niniejszego standardu wymaga się od jednostki, aby ujmowała:

a) zobowiązanie, gdy pracownik wykonywał pracę w zamian za świadczenia pracownicze, które mają być wypłacone w przyszłości; oraz

b) koszty, gdy jednostka wykorzystuje korzyści ekonomiczne wynikające z pracy wykonanej przez pracownika w zamian za świadczenia pracownicze.

II. ZAKRES:

Niniejszy standard stosują pracodawcy w rachunkowości wszystkich świadczeń pracowniczych za wyjątkiem tych, do których odnoszą się postanowienia MSSF 2 Płatności w formie akcji. (§ 1).

Zgodnie ze standardem

ŚWIADCZENIA PRACOWNICZE

Świadczenia pracownicze, do których stosuje się niniejszy standard, obejmują świadczenia wynikające z (§ 3): a) sformalizowanych programów lub innych sformalizowanych ustaleń między jednostką a jej

poszczególnymi pracownikami, grupami pracowników i ich przedstawicielami;

Prowadzący: mgr K. Gościniak

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania, Katedra Rachunkowości

Materiały do wykładu z przedmiotu Standardy sprawozdawczości finansowej cz. V

b) wymogów prawnych lub ustaleń branżowych, na podstawie których jednostki są zobowiązane do wpłacania składek na rzecz krajowych, państwowych, branżowych i innych wielozakładowych

programów; lub

c) niesformalizowanych praktyk, które powodują powstanie zwyczajowo oczekiwanego obowiązku.

KATEGORIE ŚWIADCZEŃ PRACOWNICZYCH (§ 4):

wynagrodzenia, składki na ubezpieczenia społeczne

………………………………………………………… czy wypłaty z zysku i premie (jeśli podlegają

realizacji w okresie 12 miesięcy od dnia bilansowego)

należne po okresie zatrudnienia emerytury i inne temu

………………………………………………………… podobne korzyści, ubezpieczenia na życie, opieka

medyczna,

świadczenia pracownicze (inne niż świadczenia po

okresie zatrudnienia oraz świadczenia związane z

………………………………………………………… ustaniem stosunku pracy), które nie staną się

wymagalne

ciągu

dwunastu

miesięcy

zakończenia

okresu,

którym

pracownicy

wykonywali odnośną pracę, takie jak długoterminowe

płatne nieobecności, nagrody jubileuszowe i inne

świadczenia z tytułu długiego stażu pracy, czy

długoterminowe renty inwalidzkie

płatne w następstwie:

a) decyzji jednostki o rozwiązaniu stosunku

………………………………………………………..

pracy z pracownikiem przed osiągnięciem

przezeń wieku emerytalnego; lub

b) decyzji pracownika o przyjęciu propozycji

dobrowolnego rozwiązania stosunku pracy w

zamian za te świadczenia

DLA KAŻDEJ KATEGORII ŚWIADCZEŃ STANDARD USTALA ODDZIELNE WYMOGI.

III. KLASYFIKACJA ŚWIADCZEŃ PRACOWNICZYCH

1. Krótkoterminowe świadczenia pracownicze :

A. To świadczenia pracownicze, (inne niż świadczenia związane z ustaniem stosunku pracy), które staną się wymagalne w ciągu dwunastu miesięcy od zakończenia okresu, w którym pracownicy wykonywali odnośną pracę.

B. Do krótkoterminowych świadczeń pracowniczych zalicza się takie świadczenia, jak (§ 8):

wynagrodzenia oraz składki na ubezpieczenia społeczne;

krótkoterminowe płatne nieobecności (takie jak płatny urlop wypoczynkowy i płatne zwolnienie chorobowe), jeśli oczekuje się, że nieobecności wystąpią w ciągu dwunastu miesięcy od zakończenia okresu, w którym pracownicy wykonywali związaną z nimi pracę;

wypłaty z zysku i premie przypadające do wypłaty w ciągu dwunastu miesięcy od zakończenia okresu, w którym pracownicy wykonywali związaną z nimi pracę; oraz

świadczenia niepieniężne (takie jak opieka medyczna, mieszkania służbowe, samochody i inne nieodpłatnie przekazywane lub subsydiowane towary lub usługi) dla aktualnie zatrudnionych

pracowników.

C. Ich ujęcie nie wymaga …………………………………………………………………………………………...

……………………………………………………………………………………………………………………….

D. Ujmowanie i wycena (§ 10):

Jeśli pracownik wykonywał pracę na rzecz jednostki gospodarczej w ciągu okresu obrotowego, jednostka ujmuje przewidywaną, niezdyskontowaną wartość krótkoterminowych świadczeń, które zostaną wypłacone w zamian za tę pracę:

a) jako ………………………………… (bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów), po potrąceniu

wszelkich kwot już zapłaconych (wypłaconych zaliczek na poczet przyszłego wynagrodzenia). Jeśli kwota już zapłacona przekracza niezdyskontowaną wartość świadczeń, jednostka ujmuje tę nadwyżkę Prowadzący: mgr K. Gościniak

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania, Katedra Rachunkowości

Materiały do wykładu z przedmiotu Standardy sprawozdawczości finansowej cz. V

jako składnik aktywów (czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów), jeżeli takie opłacenie kosztów z góry doprowadzi do obniżenia przyszłych płatności lub ich refundacji; oraz

b) jako ……………………………, chyba że inny standard wymaga uwzględnienia tych świadczeń w koszcie wytworzenia składnika aktywów (MSR 2, MSR 16).

E. Rodzaje świadczeń krótkoterminowych:

I. Krótkoterminowe płatne nieobecności dzielimy na (§ 11-16):

Płatne nieobecności kumulowane

uprawnienia do nich przechodzą na przyszłe okresy i można je

(np. świadczenia z tytułu urlopu

wykorzystać w przyszłości, jeśli w bieżącym okresie nie zostały w

wypoczynkowego)

pełni wykorzystane;

mogą

uprawniać

ekwiwalentu

pieniężnego

tytułu

niewykorzystania uprawnień na dzień odejścia pracownika z

jednostki albo nie uprawniać do takiego ekwiwalentu;

zobowiązanie rośnie wraz z wykonywaniem przez pracowników

pracy, która zwiększa ich uprawnienia do przyszłych płatnych

nieobecności;

zobowiązanie występuje i jest ujmowane, nawet jeśli płatne

nieobecności nie uprawniają do ekwiwalentu pieniężnego w razie

niewykorzystania uprawnień, aczkolwiek możliwość odejścia

pracowników przed wykorzystaniem skumulowanych uprawnień

wpływa na ustaloną wysokość tego zobowiązania;

………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………. .

Płatne

nieobecności

nie mogą być przenoszone na przyszłe okresy;

niekumulowane

(np.

……………………………………………………………………….;

okolicznościowe

zwolnienia

zobowiązanie i koszt ujmuje się z chwilą wystąpienia

pracy, płatna opieka nad dzieckiem)

nieobecności, gdyż wykonywanie pracy przez pracownika nie

zwiększa kwoty świadczenia.

Przykład krótkoterminowej płatnej nieobecności niekumulowanej: ………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………………….

Przykład krótkoterminowej płatnej nieobecności kumulowanej: …………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………………….

II. Programy dotyczące wypłat z syku:

Zobowiązanie z tego tytułu ujmujemy wówczas, gdy (§ 17):

a) na jednostce ciąży obecne prawne lub zwyczajowo oczekiwane zobowiązanie do dokonania takich

wypłat w wyniku zdarzeń przeszłych;

b) można dokonać wiarygodnej wyceny takiego zobowiązania oraz

c) jednostka nie ma realnej możliwości wycofania się z dokonania płatności.

Przykład (§ 18)

Program wypłat z zysku wymaga od jednostki płacenia ustalonej części jej zysku netto za rok obrotowy pracownikom, którzy pracowali przez cały rok. Jeśli w ciągu roku nie odejdzie żaden pracownik, łączne płatności z tytułu wypłat z zysku będą odpowiadały 3 % zysku netto. Jednostka oszacowała, że rotacja pracowników spowoduje obniżenie tych płatności do 2,5 % zysku netto.

Jednostka ujmuje zobowiązanie i koszty w wysokości …………………………………..

Jednostka może dokonać wiarygodnego oszacowania swoich prawnych lub zwyczajowo oczekiwanych zobowiązań wynikających z programu wypłat z zysku i systemów premiowych wtedy i tylko wtedy, gdy (§ 20): a) sformalizowane zasady funkcjonowania programu zawierają wzór służący ustaleniu kwoty świadczenia; b) jednostka ustala kwoty do zapłaty przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego do publikacji; lub c) dotychczasowa praktyka jasno wskazuje na wymiar zwyczajowo oczekiwanego obowiązku.

Programy wypłat z zysku są ujmowane jako koszt, a nie jako podział zysku, ponieważ z pracy pracowników, a nie z transakcji z właścicielami. Jeśli są one należne w czasie dłuższym niż 12 miesięcy od zakończenia okresu, w którym pracownicy wykonywali związaną z nimi pracę, należy je zaliczyć do innych długoterminowych świadczeń pracowniczych (§ 21 i 22)

Prowadzący: mgr K. Gościniak

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania, Katedra Rachunkowości

Materiały do wykładu z przedmiotu Standardy sprawozdawczości finansowej cz. V

2. Świadczenia po okresie zatrudnienia:

A. świadczenia należne pracownikom po zakończeniu zatrudnienia, nie zaliczane do świadczeń z tytułu rozwiązania stosunku pracy. Jednostka zapewnia świadczenia po okresie zatrudnienia albo w formie programów określonych składek albo w formie programów określonych świadczeń.

Programy świadczeń po okresie zatrudnienia to sformalizowane lub niesformalizowane ustalenia, zgodnie z którymi jednostka zapewnia świadczenia po okresie zatrudnienia jednemu lub więcej pracownikom.

B. Charakterystyka programów po okresie zatrudnienia:

Programy określonych składek

Programy określonych świadczeń

Zakres

Jednostka wpłaca składki w ustalonej ………………………………………..

wysokości do odrębnego podmiotu ………………………………………..

(funduszu)

Obowiązki jednostki

Ograniczone

wpłaty

ustalonej Na

jednostce

ciąży

obowiązek

składki – jednostka nie ma obowiązku bezpośredniej

wypłaty

świadczeń

wypłaty przyszłych świadczeń ani pracowniczych

lub

zapłaty

zapłacenia dodatkowych składek, jeśli dodatkowych

kwot,

jeśli

zakład

fundusz nie będzie posiadał aktywów w ubezpieczeń nie wypłaci wszystkich

wysokości wystarczającej do zapłaty przyszłych świadczeń

wszystkich świadczeń pracowniczych,

dotyczących pracy wykonanej przez

pracownika w okresie bieżącym i w

okresach ubiegłych

Ryzyko aktuarialne

………………………………………… Ponosi jednostka (świadczenia mogą

………………………………………… kosztować więcej niż przewidywano)

Ryzyko inwestycyjne (że Ponosi pracownik

Ponosi jednostka

zainwestowane

aktywa

będą niewystarczające do

realizacji przewidywanych

świadczeń)

Przyjęcie założeń

aktuarialnych

przy ………………………………………… …………………………………….

ustalaniu zobowiązania i

kosztów

Możliwość wystąpienia

NIE

TAK

zysków i strat

aktuarialnych

C. Ujmowanie i wycena – BILANS

Programy określonych składek (§ 44 i 45):

Programy określonych świadczeń (§ 50)

Składkę płatną do programu określonych składek Rozliczanie przez jednostkę programów określonych ujmuje się jako:

świadczeń obejmuje następujące czynności:

a) zobowiązanie

(bierne

rozliczenia

między a) zastosowanie technik aktuarialnych do dokonania

okresowe

kosztów),

pomniejszeniu

wiarygodnego oszacowania świadczeń. Wymaga

ewentualne składki już zapłacone. Jeśli składki

to od jednostki ustalenia, jaka część świadczeń

już zapłacone przekraczają kwotę składki płatną z

może być przyporządkowana bieżącemu okresowi,

tytułu pracy wykonywanej do dnia bilansowego,

a jaka okresom ubiegłym;

jednostka powinna ująć tę nadwyżkę jako b) zdyskontowanie

świadczenia

metodą

składnik aktywów (czynne rozliczenia między

prognozowanych uprawnień jednostkowych w

okresowe

kosztów), jeżeli takie opłacenie

celu ustalenia wartości bieżącej zobowiązania z

kosztów z góry doprowadzi, na przykład, do

tytułu określonych świadczeń i kosztów bieżącego

obniżenia przyszłych płatności lub refundacji w

zatrudnienia;

formie pieniężnej; oraz

c) ……………………………………………………..

b) koszty, chyba że inny standard wymaga

……………………………………………………;

uwzględnienia

tych

składek

koszcie d) ustalenie

łącznej

kwoty

zysków

strat

wytworzenia składnika aktywów lub je dopuszcza

aktuarialnych oraz kwoty tych zysków i strat

(MSR 2, MSR 16).

aktuarialnych, które powinny zostać ujęte;

e) jeśli program został wprowadzony lub zmieniony,

Prowadzący: mgr K. Gościniak

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania, Katedra Rachunkowości

Materiały do wykładu z przedmiotu Standardy sprawozdawczości finansowej cz. V

Zobowiązania są ustalane bez dyskontowania, za

ustalenie wynikających z tego kosztów przeszłego

wyjątkiem sytuacji, gdy składki nie są w całości

zatrudnienia; oraz

należne w ciągu dwunastu miesięcy od zakończenia f) jeśli program został ograniczony lub rozliczony, okresu, w którym pracownicy wykonywali związaną z

ustalenie wynikającego z tego zysku lub straty.

nimi pracę

W razie gdy jednostka prowadzi więcej niż jeden

program

określonych

świadczeń,

wymienione

czynności należy stosować dla każdego istotnego

programu odrębnie

WIELOZAKŁADOWE PROGRAMY ŚWIADCZEŃ to programy określonych składek (inne niż programy państwowe) lub programy określonych świadczeń (inne niż programy państwowe), które:

a) łączą aktywa wniesione przez różne jednostki nie będące pod wspólną kontrolą; oraz

b) wykorzystują te aktywa w celu zapewniania świadczeń pracownikom więcej niż jednej jednostki, zgodnie z zasadą, że poziom składki i świadczenia są określone niezależnie od tego, która z jednostek zatrudnia pracowników, których dotyczy składka lub świadczenie.

PROGRAMY PAŃSTWOWE (§ 36-38)- są ustanawiane przez prawo, obejmują swoim zasięgiem wszystkie jednostki (lub wszystkie jednostki konkretnej kategorii, na przykład z określonej gałęzi gospodarki) i są prowadzone przez administrację centralną, lokalną lub inny organ (na przykład autonomiczną agencję powołaną specjalnie w tym celu), który nie podlega kontroli ani wpływowi jednostki sprawozdawczej. Niektóre programy ustanowione przez jednostkę zakładają zarówno realizację obowiązkowych świadczeń, które zastępują świadczenia, jakie w przeciwnym razie byłyby pokryte z programu państwowego, jak i dodatkowych, dobrowolnych świadczeń. Takie programy nie są programami państwowymi.

Programy państwowe charakteryzuje się jako programy określonych świadczeń lub programy określonych składek i traktowane są w taki sam sposób jak programy wielozakładowe.

PROGRAMY OKREŚLONYCH ŚWIADCZEŃ:

Zobowiązania programu:

Wartość bieżąca zobowiązania z tytułu określonych świadczeń to wartość bieżąca – nie pomniejszona o aktywa programu – przewidywanych przyszłych płatności, których dokonanie wymagane jest do wywiązania się ze zobowiązań wynikających z pracy wykonywanej przez pracowników w okresie bieżącym i w okresach ubiegłych

W celu ustalenia wartości bieżącej zobowiązań z tytułu świadczeń po okresie zatrudnienia i związanych z tym kosztów bieżącego zatrudnienia, konieczne jest (§ 63):

a. zastosowanie metody wyceny aktuarialnej (metody prognozowanych uprawnień

jednostkowych) – w celu ustalenia wartości bieżącej zobowiązań z tytułu określonych świadczeń oraz związanych z nimi kosztów bieżącego oraz przeszłego zatrudnienia;

b. przyporządkowanie świadczenia do poszczególnych okresów zatrudnienia (zgodnie ze wzorem

przyjętym w programie świadczeń); oraz

c. przyjęcie założeń aktuarialnych.

Aktywa programu:

Aktywa programu świadczeń pracowniczych obejmują:

a) aktywa posiadane przez długoterminowy fundusz świadczeń pracowniczych; oraz

b) kwalifikujące się polisy ubezpieczeniowe – polisy wystawione przez nie powiązany zakład ubezpieczeń, które mogą być wykorzystane jedynie w ramach realizacji programu określonych świadczeń.

Aktywa programu powinny być wycenione na dzień bilansowy w wartości godziwej (rynkowej).

Z aktywów programu wyłączone są niezapłacone składki należne funduszowi od jednostki sprawozdawczej oraz instrumenty finansowe, do których tytułu własności nie można przenosić, wyemitowane przez jednostkę, będące w posiadaniu funduszu. Aktywa programu pomniejszane są o wszelkie zobowiązania funduszu, które nie dotyczą świadczeń pracowniczych, np. zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz inne zobowiązania, a także zobowiązania z tytułu pochodnych instrumentów finansowych (§ 103).

Prowadzący: mgr K. Gościniak

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania, Katedra Rachunkowości

Materiały do wykładu z przedmiotu Standardy sprawozdawczości finansowej cz. V

W BILANSIE KAŻDY PROGRAM POWINIEN BYĆ UJMOWANY ODDZIELNIE. Kompensować

składniki aktywów jednego programu ze zobowiązaniami wynikającymi z innego programu można tylko, gdy jednostka (§ 116):

a) posiada ważny (egzekwowalny) tytuł prawny do wykorzystania nadwyżki z jednego programu do uregulowania zobowiązań, które na niej ciążą w ramach innego programu; oraz

b) zamierza rozliczyć zobowiązanie netto albo zrealizować nadwyżkę z jednego programu i uregulować zobowiązanie ciążące na niej w ramach innego programu.

D. UJMOWANIE I WYCENA PROGRAMÓW OKREŚLONYCH ŚWIADCZEŃ W RZIS

Jednostka ujmuje w zysku lub stracie łączną sumę poniższych kwot, z wyjątkiem sytuacji, gdy inny standard wymaga lub dopuszcza ich uwzględnienie w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia składnika aktywów (§ 61): a) koszty bieżącego zatrudnienia;

b) koszty odsetek;

c) przewidywany zwrot z aktywów programu oraz z ewentualnych praw do rekompensaty;

d) aktuarialne zyski lub straty, zgodnie z wymogami zasad (polityki) rachunkowości jednostki;

e) koszty przeszłego zatrudnienia;

f) wpływ ewentualnych ograniczeń lub rozliczeń programu.

Suma ujęta jako ZOBOWIĄZANIE z tytułu określonych świadczeń stanowi kwotę netto, obliczoną jako (§

54):

wartość bieżąca zobowiązania (brutto, czyli przed odliczeniem wartości godziwej aktywów

programu) z tytułu określonych świadczeń na dzień bilansowy

PLUS

wszelkie ……………………………………….. , których ujęcie jest odroczone w związku z

przyjęciem podejścia określanego mianem „korytarza”

MINUS

wszelkie ……………………………………….. , których ujęcie jest odroczone w związku z

przyjęciem podejścia określanego mianem „korytarza”

MINUS

……………………………………………………………………………………

MINUS

wartość godziwa na dzień bilansowy związanych z programem aktywów

Jeśli tak wyliczona kwota jest wartością ujemną, jednostka ujmuje składnik AKTYWÓW i wycenia go w wysokości niższej z (§ 58):

a) kwoty ustalonej powyżej oraz

b) sumy:

wszelkich łącznych nieujętych strat aktuarialnych netto i kosztów przeszłego zatrudnienia oraz

wartości bieżącej (zdyskontowanej) korzyści ekonomicznych dostępnych w formie refundacji z programu lub obniżki przyszłych składek na rzecz programu.

Składnik aktywów może powstać wówczas, gdy na rzecz programu określonych świadczeń przekazano zbyt

dużo środków lub, w pewnych wypadkach, gdy ujęto zyski aktuarialne (§ 59).

Prowadzący: mgr K. Gościniak

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania, Katedra Rachunkowości

Materiały do wykładu z przedmiotu Standardy sprawozdawczości finansowej cz. V

Przykład (§ 60):

Program określonych świadczeń charakteryzują następujące dane:

Wartość bieżąca zobowiązania

1 100

Wartość godziwa aktywów

(1 240)

(140)

Nieujęte straty aktuarialne

(110)

Nieujęte koszty przeszłego zatrudnienia

(70)

Wartość ujemna zobowiązania (ustalona jako suma powyższych)

(320)

Limit (obliczony jako suma)

Nieujęte straty aktuarialne

110

Nieujęte koszty przeszłego zatrudnienia

Wartość bieżąca dostępnych przyszłych refundacji i obniżek przyszłych składek

Limit

270

Rozwiązanie:

Koszty przeszłego zatrudnienia powstają, gdy jednostka gospodarcza

Zwrot z aktywów programu to odsetki, dywidendy i inne przychody uzyskiwane z aktywów programu, łącznie ze zrealizowanymi i niezrealizowanymi zyskami lub stratami na tych aktywach, pomniejszone o koszty administrowania programem i ewentualne podatki do zapłacenia przez sam program – stanowi element kosztów i jest ujmowany w rachunku zysków i strat.

Różnica między przewidywanym zwrotem z aktywów programu a rzeczywistym zwrotem z aktywów programu

ustanowi ………………………………………………………………………………………………………….. .

Powstanie ZYKÓW I STRAT AKTUARIALNYCH wynika także

Zyski i straty aktuarialne obejmują (§ 7):

a) korekty założeń aktuarialnych ex post (skutki różnic pomiędzy poprzednimi założeniami aktuarialnymi a tym, co faktycznie nastąpiło); oraz

b) skutki zmian założeń aktuarialnych.

MSR 19 przewiduje uproszczony sposób ujmowania zysków i strat aktuarialnych, zwany „PODEJŚCIEM

KORYTARZA” – nie wymaga natychmiastowego ujmowania wszystkich zysków i strat aktuarialnych, a jedynie wielkość ich nadwyżki ponad „korytarz”. W celu ustalenia wielkości progowych „korytarza” (powyżej których rozpoznajemy zyski i straty aktuarialne), należy(§ 92):

1. ustalić wartość netto skumulowanych nieujętych zysków i strat aktuarialnych na koniec poprzedniego roku, 2. przyjąć wyższą z dwóch kwot:

a) 10% wartości bieżącej zobowiązania z tytułu określonych świadczeń (przed odliczeniem aktywów programu) na koniec poprzedniego roku lub

b) 10% wartości godziwej aktywów programu na koniec poprzedniego roku.

Zyski i straty aktuarialne, jakie jednostka powinna ująć jako przychody lub koszty, odpowiadają tej ich części, która wykracza poza granice „korytarza” na koniec poprzedniego roku, podzielonej przez

przewidywany pozostały okres zatrudnienia pracowników objętych programem.

Prowadzący: mgr K. Gościniak

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania, Katedra Rachunkowości

Materiały do wykładu z przedmiotu Standardy sprawozdawczości finansowej cz. V

Limity te wylicza się i stosuje oddzielnie dla każdego programu.

Przykład (§ 106)

Na dzień 1 stycznia 20X1 r. wartość godziwa aktywów programu wynosiła 10 000, zaś kwota netto

skumulowanych nieujętych zysków aktuarialnych 760. W dniu 30 czerwca 20X1 r. z programu wypłacono

świadczenia w wysokości 1 900 i otrzymano składki w kwocie 4 900. Na dzień 31 grudnia 20X1 r. wartość godziwa aktywów programu wynosiła 15 000, a wartość bieżąca zobowiązania z tytułu określonych świadczeń 14 792. Straty aktuarialne odnoszące się do tego zobowiązania za rok 20X1 wynosiły 60.

Przewidywany zwrot z aktywów programu za rok 20X1 (oszacowany na

1 175

dzień 1 stycznia 20X1 roku)

Rzeczywisty zwrot z aktywów programu ustalony na podstawie danych

2 000

Zastosowanie podejścia korytarza:

Ograniczenie i rozliczenie programów świadczeń:

Ograniczenie programu (§ 109)

Rozliczenie programu (§ 111)

może powstać w wyniku pojedynczego zdarzenia, jednostka staje się stroną transakcji, która powoduje takiego

jak

zamknięcie

zakładu,

zaniechanie eliminację

wszelkich

przyszłych

zobowiązań

działalności lub rezygnacja z programu albo jego dotyczących świadczeń realizowanych w ramach zawieszenie

programu określonych świadczeń. Przykładem jest

dokonanie ryczałtowej płatności na rzecz uczestników

programu w zamian za ich uprawnienia do uzyskania

ustalonych świadczeń po okresie zatrudnienia.

3. Inne długoterminowe świadczenia pracownicze

Do innych długoterminowych świadczeń pracowniczych zalicza się na przykład:

długoterminowe płatne nieobecności, takie jak urlop udzielany z tytułu długiego stażu pracy lub urlop naukowy;

nagrody jubileuszowe i inne świadczenia z tytułu długiego stażu pracy;

długoterminowe renty inwalidzkie;

wypłaty z zysku i premie płatne później niż dwanaście miesięcy od zakończenia okresu, w którym pracownicy wykonywali związaną z nimi pracę; oraz

odroczone wynagrodzenia płatne później niż dwanaście miesięcy od zakończenia okresu, w którym pracownicy wykonywali związaną z nimi pracę.

charakteryzują się małym stopniem niepewności,

standard wymaga stosowania uproszczonej metody rozliczania innych długoterminowych świadczeń pracowniczych:

Prowadzący: mgr K. Gościniak

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania, Katedra Rachunkowości

Materiały do wykładu z przedmiotu Standardy sprawozdawczości finansowej cz. V

a) zyski i straty aktuarialne ujmowane są bezzwłocznie i nie stosuje się podejścia „korytarza”; oraz b) pełna wysokość kosztów przeszłego zatrudnienia ujmowana jest niezwłocznie.

kwota ujmowana jako zobowiązanie z tytułu innych długoterminowych świadczeń pracowniczych stanowi różnicę pomiędzy:

a) wartością bieżącą zobowiązania z tytułu określonych świadczeń na dzień bilansowy a

b) wartością godziwą ewentualnych aktywów programu na dzień bilansowy, z których to aktywów zobowiązania mają zostać bezpośrednio uregulowane.

odrębne regulacje dla renty inwalidzkiej - przewidywane koszty tych świadczeń ujmuje się w momencie, gdy nastąpiło zdarzenie powodujące długoterminowe inwalidztwo.

4. Świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy

Świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy nie przynoszą jednostce przyszłych korzyści ekonomicznych i są niezwłocznie ujmowane w koszty.

Jeśli świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy są należne później niż dwanaście miesięcy od dnia bilansowego, należy je zdyskontować.

LITERATURA:

1. MSR 19 „ Świadczenia pracownicze”,

2. Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej w interpretacjach i przykładach, tom 6, LexisNexis, Ernst&Young,

3. P. Waliński, MSR nr 19 – „Świadczenia pracownicze”, cz. 1 i 2, Monitor Rachunkowości i Finansów nr 2 i 3/2006.

Prowadzący: mgr K. Gościniak