UKŁAD MOCZOWY
DYZURIA – utrudnienie w oddawaniu
moczu (np. przerost stercza):
a) zatrzymanie moczu
b) zbyt częste oddawanie w małych
porcjach
WYWIAD (ANAMNESIS)
c) oddawanie moczu z trudnością, z
parciem
d) przerywanym strumieniem, kroplami
POLAKIZURIA - częste parcie na mocz (np. zap.
CZĘSTOMOCZ
pęcherza moczowego)
ALGURIA – bolesne oddawanie moczu (zap.
- rodzaj dyzurii; to oddawanie moczu >3-6x/d pęcherza moczowego lub cewki moczowej)
STRIANGURIA – silne, kurczowe bóle pęcherza
1) wytwarzania moczu – cukrzyca, moczówka prosta, choroby nerek
moczowego, towarzyszące oddawaniu moczu (
zapalenie pęcherza moczowego)
2) pojemności pęcherza moczowego –
przewl. infekcja, pęcherz neurogenny (SM,
NYCTURIA – oddawanie moczu w nocy
uszkodzenie rdzenia kręgowego)
POLIURIA - dobowe wydalanie moczu > 3500 ml 3) zwężenie drogi odpływu moczu z pęcherza
OLIGURIA - dobowe wydalanie moczu < 400 ml (przerost stercza)
ANURIA - dobowe wydalanie moczu < 100 ml
4) zapalenie pęcherza moczowego
1
ZABURZENIA WYPŁYWU MOCZU
KAMICA UKŁADU MOCZOWEGO
U DZIECI:
Kamienie widoczne w RTG – zawierające sole
-zastawka cewki tylnej
wapnia i szczawiany
- zwężenie szyi pęcherza
- zwężenie ujścia cewki moczowej
Kamienie niewidoczne w RTG – zawierające kwas
- nieprawidłowe miejsce ujścia cewki moczowej moczowy i cystynę
U DOROSŁYCH
- zmiany pozapalne cewki moczowej
- powiększenie stercza (gruczolak, rak)
Najczęściej kamienie zbudowane są ze
szczawianów wapnia i fosforanu wapnia!!!
-
guzy pęcherza moczowego
- kamica
Kamica dróg moczowych sprzyja inf. d.
- uszkodzenie ukł. nerwowego
moczowych i odwrotnie!!!
- zaburzenie funkcji zwieraczy pęcherza
KAMICA UKŁADU MOCZOWEGO
KAMIENIE z soli uwapnionych:
w hiperkaciurii (nadczynność przytarczyc,
Obraz kliniczny:
przerzuty do kości, zatrucie vi. D)
- w razie uruchomienia kamienia i drażnienia
moczowodu mogą wystąpić:
KAMIENIE szczawianowe:
„KOLKA NERKOWA”- w zal. od umiejscowienia
w szczawianicy, zapalne ch. jelit, przewl. biegunka, kamienia bardzo silny, ostry, ból w okol. lędźwiowej kwasica cewkowa, niedobór vit. B6,
i/lub bocznego podbrzusza. Kamienie zlokalizowane w dolnym odc. moczowodu powodują ból
KAMIENIE z kw. moczowego hiperurykemia
promieniujący do worka mosznowego lub warg
KAMIENIE cystynowe i ksantynowe – b. rzadkie: sromowych. Mogą wystąpić nudności, wymioty,
zatrzymanie gazów i stolca (odruchowa niedrożność rzadkie genet. uwarunkowane ch. metabol.
jelit). W czasie kolki chory oddaje mało moczu.
KAMIENIE z fosforanu amonowo-magnezowego:
Chodzenie pomaga!!! (w zap. wyrostka chory stara się nie ruszać).
z reg. duże, wklinowane w miedniczki- w przewl.
Hematuria (zawsze mikrohematuria, u 1/3
inf. dr. moczowych bakteriami metabolizującymi makrohematuria)
mocznik do amoniaku
2
KAMICA UKŁADU MOCZOWEGO-Pytania
LUMBALGIA
- ból w okolicy lędźwiowej (w kącie żebrowo-
1)
czy stwierdzano kamicę dr.
kręgosłupowym)
moczowych?
gdy:
stan zapalny nerki: powiększa się objętość
2)
czy były objawy kolki nerkowej?
nerki→rozciąganie torebki→ból
3)
kiedy?
przeszkoda w drogach moczowych: ostre
rozszerzenie moczowodu i/lub
4)
kamica w rodzinie?
miedniczki→ból
5)
pytanie o dietę? ilość spożywanych
zator i zawał nerki (!!krwiomocz u pacj. z
FA!!!)
płynów?
kolka nerkowa: „schodzenie” kamienia
dyskopatia w okol. lędźw. kręgosłupa
KRWIOMOCZ (hematuria)
PRÓBA 3 SZKLANEK: zbieranie moczu na
początku, podczas i na końcu mikcji:
-widoczna gołym okiem obecność krwi w
moczu
makrohematuria w I i III próbce moczu –
cewka moczowa!!!
*krwinkomocz - jeśli w bad. moczu (w osadzie) liczba erytrocytów jest większa od 2-3 wpw
makrohematuria w I,II,III próbce moczu –
* czerwony mocz – też po spożyciu czerwonych
pęcherz moczowy lub odc. dróg moczowych
buraczków, w porfirii, mioglobinuria,
bliżej nerek
hemoglobinuria
* u kobiety- czy aby nie ma miesiączki???
3
PRZYCZYNY KRWIOMOCZU:
1)
kamica nerkowa – „schodzenie kamienia”
ZAKAŻENIE DRÓG MOCZOWYCH
2)
krwotoczne zapalenie pęcherza moczowego – z obj.
dyzurii
3)
guzy pęcherza, rak nerki!!! – spadek m.c.?
GRANICA- połączenie moczowodowo-
4)
martwica brodawek nerkowych –cukrzyca, nefropatia pęcherzowe
analgetyczna - nadużycie salicylanów, fenacetyny?
5)
uraz- np. krwiak okołonerkowy
6)
ostry GN – białkomocz? wałeczki erytrocytarne?
INF. GÓRNYCH DRÓG MOCZOWYCH
7)
nefropatia IgA – pyt. o inf. g.d.o.??
INF. DOLNYCH DRÓG MOCZOWYCH
8)
gruźlica nerki – jałowa lekocyturia? gruźlica?
9)
skazy krwotoczne – leczenie przeciwkrzepliwe?
10)
zawał nerki – zator t. nerkowych – FA?? zap. wsierdzia??
ZNAMIENNA BAKTERIURIA: >105 kolonii
bakteryjnych w 1 ml moczu
ZAKAŻENIE DRÓG MOCZOWYCH
INF. GÓRNYCH DRÓG MOCZOWYCH
Czynniki uspasabiające:
zwł. odmiedniczkowe zap. nerek
1)
kamica dróg moczowych
Triada objawów:
2)
wrodzone lub nabyte zwężenia w dr. moczowych
- gorączka czasem z dreszczami
3)
guzy: rak stercza, gruczolak stercza
- dyzuria
4)
pęcherz neurogenny
- bóle w okolicy lędźwiowej
5)
cewnik w pęcherzu
- obj. Goldflamma: +++
6)
immunosupresja
7)
cukrzyca
8)
ciąża
Czasem dodatkowo: nudności, wymioty
4
INF. DOLNYCH DRÓG MOCZOWYCH
INF. DOLNYCH DRÓG MOCZOWYCH
ZAPALENIE CEWKI MOCZOWEJ-Pytania
OSTRE ZAPALENIE PĘCHERZA MOCZOWEGO
Objawy:
Objawy:
- stały wyciek wydzieliny z cewki moczowej, lub tylko
- dyzuria - utrudnienie w oddawaniu moczu
krople przed porannym odaniem moczu ( krople
- nietrzymanie moczu
„bonjour”)
- polakizuria (częste parcie na mocz z oddawaniem niewielkiej
-świąd, pieczenie, ból podczas mikcji
ilości)
- częstomocz
Etiologia:
- strianguria – kurczowe bóle w okolicy nadłonowej, również w
- Ch. trachomatis, U. urealyticum, M. hominis, T.
czasie mikcji
vaginalis, HSV2, E. coli, N. gonorrhoeae (rzeżączka)
- czasem krwiomocz – tzw. krwotoczne zap. p. moczowego Bad.:
- ropomocz, bakteriuria, *gorączka
!!! NIE występują bóle w okolicy nerek!!!
-pobrać wydzielinę z cewki moczowej –rozmaz,
Gdy dodatkowo zap. cewki moczowej- pieczenie podczas mikcji barwienie Grama, posiew
cewki moczowej, wyciek wydzieliny z cewki
-bad moczu ogólnie + posiew
NYCTURIA – Pytania?
CHOROBY NEREK - Wywiad rodzinny
- oddawanie moczu w nocy
Dziedziczne:
Gdy:
- zwyrodnienie torbielowate nerek
- przewlekła niewydolność serca
- pierwotna kwasica cewkowa
- cukrzyca
-
z. Alporta (zap. nerek + głuchota)
- moczówka prosta
- cystynoza
- ch. Fabryego
- zmniejszenie pojemności pęcherza moczowego
Pytania o choroby przenoszone drogą płciową zwł.
- zwyczaj wypijania wieczorem dużych ilości
kiłę!!!
płynu!!!
(pacjent z „dziwnymi” objawami: zwapnienia aorty?
- zapalenie pęcherza moczowego
wiąd rdzenia?)
5