{250}{350}PLANETA ZIEMIA
{360}{520}Odcinek VIII|DŻUNGLE
{793}{873}Są to cieplarnie naszej planety.|Dżungle.
{881}{945}Tropikalne lasy deszczowe.
{999}{1089}Lasy takie jak ten pokrywają|tylko 3 procent lądów naszej planety.
{1091}{1198}Są jednak domem dla ponad|połowy gatunków wszystkich zwierząt.
{1226}{1317}Ale jak tyle różnych gatunków roślin i zwierząt
{1319}{1414}znajduje przestrzeń do życia|obok siebie?
{1705}{1851}W ciemności, wilgotne dno|dżungli wydaje się bez życia.
{1876}{1976}Często jedynymi oznakami bytności|są tylko odgłosy.
{2133}{2248}Samiec blue bird of paradise(łac.Paradisaea rudolphi)|prezentuje się partnerce.
{2294}{2331}Jest to niewykłe przedstawienie
{2333}{2458}ale nie jest tutaj jedynym rajskim ptakiem|pragnącym sprawić wrażenie.
{2490}{2580}Jest prawie 40 różnych gatunków|na wyspie Nowej Gwinei
{2582}{2680}każdy wyglądający|pozornie bardziej dziwacznie niż reszta.
{2897}{2967}A riflebird of paradise (łac.Ptiloris paradiseus).
{3206}{3332}Tak jak dużo zwierząt tropikalnych,|rajskie ptaki unikają wspózawodnictwa między sobą.
{3332}{3470}Robią to żyjąc w innych|częściach tej pokrytej dżunglą wyspy.
{3599}{3772}Sześcipiów Gwinejski popisuje się na|specjalnie wysprzątanej polanie, w leśnym poszyciu.
{3926}{4064}The magnificent bird of paradise|faworyzuje niskie gałęzie drzew.
{4146}{4238}Jego samica jest skromnie opierzona.
{4514}{4578}Samiec posiad dobre płuca
{4579}{4709}ale musi zrobić coś więcej niż tylko|mrugać powiekami, jeśli chce jej zaimponować.
{4861}{4921}Wszystko zależy od jego przedstawienia
{5045}{5138}Samica może patrzy|znudzona ale jest bardzo wybredna
{5183}{5273}i przyszedł czas na bliższe spojrzenie.
{5406}{5523}Jego prawa strona wygląda nieźle...|ale co z jego lewą?
{5618}{5727}Całkiem imponujące,|ale czy jest wystarczająco wspaniały?
{5774}{5856}Ojej. Jej odejście mówi wszystko.
{5871}{5969}Pokolenia wybrednych samic|doprowadziły do ewolucji
{5971}{6028}w postaci niesamowitego popisu kolorów.
{6053}{6168}Czym bardziej ekstrawagancki będzie samiec,|tym większą ma szanse na zauważenie.
{6785}{6942}Nowa Gwinea leży w ciepłym pasie|który otacza naszą planete wokół równika.
{6951}{7032}Przy obwitych deszczach|i dwunastogodzinnym oświetleniu
{7034}{7191}występującym przez cały rok,|las deszczowy rozkwita.
{7306}{7461}Zaskakujące jest to, że tylko|2 procent promieni słonecznych dociera do dna lasu.
{7507}{7605}Na dole rośliny walczą o wzrost
{7614}{7689}ale mrok nie jest wieczny.
{8492}{8590}Śmierć leśnego giganta zawsze smuci
{8595}{8705}ale musi się to stać|jeśli las ma pozostać zdrowy.
{8744}{8892}Nagły blask słońca przyniesie życie na dno lasu.
{8966}{9115}Hektar lasu deszczowego|może zawierać 250 gatunków drzew.
{9119}{9198}To prawie 10 razy tyle co w całej Wielkiej Brytanii.
{9204}{9334}Pragnienie światła|powoduje nieustający wyścig do słońca.
{9707}{9753}Nie można marnować czasu.
{9755}{9919}Nasiono które mogło spaść zaledwie kilka|dni temu, teraz przebija się przez ściółkę.
{10252}{10381}Przy tylu rywalach|dobry początek jest sprawą krytyczną
{10429}{10520}ale każda roślina ma swoją własną strategię
{10524}{10613}aby wykorzystać swoją okazje.
{10633}{10700}Nasiona drzew szybko kiełkują
{10704}{10837}ich strategioa jest jak żółw,|powolna i spokojna.
{10948}{11122}Winorośla i inne pnącza|koncentrują całą energie na pionowym wzroście,|niż na rozroście na boki
{11127}{11200}chociaż potrzebują wsparcia.
{11343}{11454}Strategia pnączy wygląda na chaotyczną.|Ale w tym szaleństwie jest metoda.
{11455}{11623}Ich koniuszki okrążają drzewo jak lasso,|poszukują zakotwiczenia dla swych wrzecionowatych łodych.
{11779}{11831}Ich wąsy tworzą zwoje
{11834}{11941}więc kiedy ich podpora poruszy się|wtedy rozciągną się a nie pękną.
{12005}{12100}Na tym etapie liderzy,|wypełniają pustą przestrzeń.
{12103}{12181}Są pionierami tak jak Makaranga.
{12204}{12359}Ich potęzne liśie chwytają duże|ilości światła słonecznego, napędzając ich wzrost.
{12505}{12613}W rezultacie Makangara rośnie z niesamowitą|prędkością 8 metrów na rok
{12615}{12703}wzosząc się ponad otaczających rywali.
{13008}{13099}W wyścigu do szczytu startują setki
{13102}{13266}ale tylko niewielu osiągnie metę.|Ich wzrost zostaje zachamowany przez brak światła.
{13326}{13421}W niecałe 4 lata,|pustka zniknie całkowicie
{13428}{13513}ale nie jest to koniec wyścigu.
{13719}{13871}Ostatecznymi zwycięscami są "zółwie",|powolne i spokojne drzewa.
{13916}{13993}Kiedy krótkowieczni pionieży upadną
{13999}{14135}to drzewa zajmą ich miejsce.|50 metrowe giganty takie jak ten,
{14140}{14273}będą miały swoje miejsce|w słońcu przez następne 200 lat.
{15159}{15262}Na szczycie lasu jest korona,|"silnikownia" dżungli.
{15269}{15405}To tutaj możemy znaleźć|większość zwierząt żyjących w lesie deszczowym.
{15427}{15611}Ale pomimo pozornej obfitości jedzenia|roślinnego, zbieranie go nie jest wcale takie łatwe.
{15934}{15981}Z braku wyraźnych pór roku
{15990}{16091}każdy kwiat i owoc|pojawiają się w innym czasie.
{16093}{16196}Oznacza to, że jedzenie jest dość rozproszone.
{16317}{16445}Małpy takie jak te Tamaryny, muszą przeszukiwać|koronę w poszukiwaniu wszelkiego jedzenia
{16450}{16501}jeśli maja przetrwać.
{16562}{16684}Ale we wszystkich lasach|deszczowych jest jedno drzewo owocowe
{16686}{16785}które zawsze ma owoce.|Figowce
{17008}{17161}Gdziekolwiek rośnie zawsze przyciąga|do siebie różnego rodzaju zwierzęta.
{17212}{17327}W Amazonii najpierw|pojawiają się małpy pajęcze.
{17359}{17438}Te wielkie naczelne|są wielkiemi zjadaczami fig.
{17440}{17572}Ale nie będą długo miały drzewa tylko dla siebie.|Inni też chcą swój udzał.
{17598}{17680}Tacy jak te drobniutkie Tamaryny Cesarskie.
{17759}{17910}Tamaryny też uwielbiają figi,|ale posiadając niewielkie rozmiary są łatwe do przestraszenia.
{18155}{18278}Małpy wiewiórki są także małe|ale ich siła leży w ilości.
{18336}{18484}Ich współużytkowanie drzewa może byc krótkie,|więc ich taktyka opiera się na szybkim porywaniu owoców.
{18699}{18782}Kapucynki są despotami w tych lasach
{18786}{18871}chcą mieć dojrzałe figi tylko dla siebię.
{19288}{19388}Figowce są jednym z niewielu drzew, które owocują przez cały rok.
{19400}{19562}Więc kiedy trudno o pożywienie,|dla nich zawsze gdzieś są dostępne.
{19657}{19802}Nawet dla liściożernych Wyjców|dojrzałe figi są nie do pogardzenia.
{19946}{20067}Wyjce są za duże|aby Kapucynki mogły je przepędzić.
{20154}{20287}Figi są tak popularne, że na jednym drzewie, na zmianę...
{20290}{20402}mogą żerować aż 44 gatunki małp i ptaków.
{20617}{20758}Ponieważ drzewa owocowe są bardzo cenne,|niektóre małpy są terytorialne.
{20762}{20806}A jeśli żyjesz w koronie drzew
{20809}{20938}prawdopodobnie nie ma lepszego sposobu|na okazanie swojej własności terytorium, niż to.
{21084}{21181}Wołanie Gibona Siamanga rozpoczyna się jako duet
{21181}{21244}pomiędzy dominującym samcem i samicą.
{21547}{21700}Reszta rodziny niedługo do nich dołączy,|powdując straszliwy hałas.
{21903}{22037}Wołanie słychać z ponad mili,|wiadomość jest jasna.
{22154}{22285}Mówi sąsiadującym Siamangom,|że to ich terytorium. Zakaz zbliżania.
{22530}{22664}Tutaj w górze wołanie Siamangów|wydaje się dominować.
{22665}{22734}Ale przy olbrzymim zróżnicowaniu dżungli
{22734}{22817}są setki innych głosów, które chcą być usłyszane.
{22966}{23083}Każda warstwa ma swój własny ton.
{23493}{23604}Rankiem leśny chór jest szczególnie bogaty.
{23611}{23705}Dźwięk niesie dalej w chłodniejszym, powietrzu.
{23792}{23944}Ale niewiele głosów może nieść tak daleko jak ten|przez tą gestą roślinność.
{23948}{24055}Głeboki solowy bas samca Orangutana.
{24431}{24514}W południe aktywność w dżungli jest mała
{24515}{24628}i gorące gęste powietrze przycisza dźwięk.
{24688}{24825}Popołudniem uaktywniają się inni muzykanci.
{24875}{25030}Owady pracują w harmonii, wydając swoje odgłosy|pomiędzy tonami innych dzwięków.
{25215}{25288}Wielu śpiewaków trzyma się ściśle harmonogramu
{25293}{25392}śpiewając zawsze dokładnie|o tym samym czasie jak ta cykada, zawsze o szóstej.
{25686}{25782}Nocą przybywa całkiem inna orkiestra.
{26371}{26481}Kakofonia rywalizujących|dźwięków jest dla nas ogłuszająca
{26486}{26630}ale uszy żab nastawione są tylko na dźwięki|wydawane przez osobniki swojego gatunku.
{26800}{26906}Zewsząd słychać echa zalotów.
{27215}{27352}Samiec *gliding leaf frogs|skacze z czubka drzewa.
{28185}{28349}Aby wolniej opadać,|używają wielkich błoniastych stóp jako spadochronu.
{28452}{28572}Te wielkie drzewne żaby|spędzają większość życia w koronie drzew
{28574}{28665}schodzą tylko aby się rozmnażać.
{28796}{28923}Kiedy są już na pozycji,|zaczynają swoje serenady dla niewidocznych samic.
{29205}{29311}Teraz czas aby samica wykonała swój ruch.
{29415}{29539}Potencjalnych wybrańców jest aż nadto,|ale ta samica już wybrała.
{29539}{29682}Kieruje się ku najgłośniejszemu nawoływaniu,|ponieważ głośny głos pochodzi od dużego samca
{29694}{29881}ale aby do niego dotrzeć|musi przebrnąć przez grupy mniejszych konkurentów.
{29891}{30010}Ich jedyną szansą na rozmnażanie jest|podstępne przechwycenie.
{30143}{30178}Udało mu się.
{30181}{30352}Ale z ciągle przybywającymi nowymi samicami,|to nie jest koniec dopóki wielka żaba nie przestanie śpiewać.
{30503}{30639}Stopy tak ważne przy szybowaniu,|teraz przydają się do czegoś innego.
{30760}{30867}Dwa to w sam raz,|trzy to problem
{30873}{30985}tak czy siak,samce mają|suche kciuki
{30989}{31105}umożliwiają im one|porządny uchwyt wilgnej partnerki.
{31137}{31243}To jest tak - pierwszy przybyły pierwszy obsłużony.
{31429}{31592}Życie w tak wilgotnym środowisku,|oznacza dla tropikalnych żab mniejsze przywiązanie|do zbiorników wodnych
{31596}{31683}A te nawet składają jaja poza wodą.
{31918}{31980}Szansa na ich wyschnięcie jest niewielka
{31988}{32081}a tutaj w górze są bezpieczniejsze przed drapieżnikami.
{32256}{32372}Zaskakująco w lesie deszczowym nie pada codziennie
{32388}{32479}ale nadal spada więcej deszczu niż|gdzielowiek indziej na Ziemi.
{32488}{32563}Średnio ponad 2 metry w roku.
{32808}{32950}pojedyncze drzewo może wchłonąć setki ton w ciągu roku.
{33009}{33067}Ale drzewa nie są w stanie zużyć|takiej ilości wody.
{33070}{33231}Więc duża jej część wraca do powietrza jako para,|tworząc mgłe i chmury.
{33356}{33474}W Amazoni, w największym nienaruszonym odcinku|lasu deszczowego na świecie,
{33479}{33654}połowa wody deszczowej pochodzi z chmur,|które są wytworzone przez same drzewa.
{34428}{34564}Przy tak dużych opadach|nie jest niespodzianką, że największe rzeki
{34568}{34635}znajdują się właśnie w lasach deszczowych.
{34996}{35073}Wewnątrz lasu, wysoka wilgotność
{35075}{35267}stwarza idealne warunki|dla świata którego życie oparte jest na rozkładzie.
{35553}{35763}Ameba jak wykwit krąży po powierzchni,|karmiąć się bakteriami i gnijącą roślinnością.
{36146}{36247}Grzyby także rosną dzięki rozkładowi.
{36280}{36402}To są owocniki grzybów,|jedyne widoczne oznaki
{36405}{36534}rozległej podziemnej sieci - grzybni.
{37287}{37425}W lasach umiarkowanych, ściółka z martwych liści|tworzy bogate pokłady składników odżywczych.
{37430}{37500}Tutaj jednak się tak nie dzieje.
{37591}{37691}Składniki odżywcze które dosięgną gleby|są wypłukiwane przez deszcz
{37692}{37801}ale grzyby połączone są z korzeniami drzew,|poprzez ich podziemną sieć nitek.
{37805}{37857}Poprzez szybkie wchłanianie martwych resztek
{37858}{37994}pomagają w recyklingu kluczowych minerałów,|które trafiają prosto do korzeni drzew.
{38153}{38302}Ten recykling jest dużo szybszy,|niż gdziekolwiek na naszej planecie.
{38782}{38910}Naukowcy sądzą, że jest około|miliona różnych gatunków grzybów w tropikach.
{38913}{39020}Wiekszość ich nadal jest nieznana nauce.
{39169}{39226}Ale jedno jest pewne...
{39231}{39351}las deszczowy nie mógłby istnieć bez grzybów.
{39617}{39688}Nic się nie marnuje.
{39694}{39811}Grzyby z kolei stają się pożywieniem|na przykład dla law żuka.
{39914}{39989}Znalezienie grzyba|nie stanowi problemu dla larw
{39991}{40101}w końcu ich troskliwi|rodzice pokazują im drogę.
{40420}{40547}80 % wszystkich|owadów żyje w dżungli
{40556}{40720}większość nie odnosi taki sukcesów jak mrówki.|Na jednym hektarze może być 8 milionów osobników.
{40753}{40852}Ale teren ten nie tylko należy do mrówek.
{41014}{41140}Paraponera Clavata|okazują niepokojące symotomy.
{41154}{41247}Zarodniki pasożytniczych grzybów zwanych Maczużnik
{41248}{41352}dostały się do ich ciała i umysłu.
{41505}{41622}Zainfekowany mózg kieruje je ku górze
{41658}{41786}kiedy są już całkowicie zdezorientowane,|chwytają się szczękami łodygi.
{41797}{41874}Zarażone które zostaną wykryte przez robotnice
{41874}{41981}są szybko wyrzucane daleko poza kolonie.
{42019}{42135}Wydaje się to brutalne,|ale istnieje powód dlaczego tak się dzieje.
{42173}{42241}Jak coś z science-fiction
{42244}{42380}owocnik Maczużnika|wyrasta z głowy mrówki.
{42729}{42789}Mogą minąć trzy tygodnie|zanim całkowicie wyrośnie
{42798}{42910}a kiedy dorośnie,|zabójcze zarodniki zostaną rozpylone z jego końca
{42915}{43046}Wtedy każda mrówka w sąsiedztwie|jest poważnie zagrożona.
{43101}{43213}Ten grzyb jest tak jadowity,|że może zmieść z powierzchni ziemi całą kolonie mrówek
{43223}{43318}Nie tylko mrówki|padają ofiarą tego zabójcy.
{43369}{43484}Są dosłownie tysiące gatunków Maczużnika
{43487}{43633}każdy specjalizuje się na|innym gatunku owada.
{44491}{44610}Ale te ataki mają pozytywny efekt na|zróżnicowanie życia w dżungli.
{44617}{44775}Pasożyty powstrzymują przed|uzyskaniem przewagi przez daną grupę zwierząt.
{44787}{44920}Im większa liczba osobników danego gatunku,|tym większe prawdopodobieństwo,|że zostanie zaatakowany przez Maczużnika
{45557}{45700}Przy takim współzawodnictwie,|dżungla stała się domem specjalistów.
{45706}{45832}Na Borneo żyje jedno z najbardziej|niezwykłych zwierząt.
{45850}{45975}To jest Lotokot, latający lemur|chociaż to jest w pewnym sensie błędna nazwa.
{45975}{46073}Dlatego że właściwie to on nie lata|i na pewno nie jest lemurem.
{46077}{46200}Właściwie to nie ma pewnośći kto jest|jego najbliższym krewnym.
{46669}{46763}Dieta Lotokota zależy do świeżych liści
{46767}{46879}żeby znaleźć ich wystarczającą ilość,|musi się przemieszczać z drzewa do drzewo.
{46917}{47076}Liście nie są zbyt pożywne,|ale poruszanie się nie wymaga dużo energi.
{47216}{47334}W jedną noc Lotokot może|przebyć dystans 2 mil(3200 metrów)
{47335}{47474}robi to z łątwością dzięki|swoim znakomitym zdolnością szybowania.
{48240}{48352}Kluczem do sukcesu w rywalizacj w dżungli|jest specjalizacja
{48355}{48463}To doprowadziło w drodze ewolucji|do bardzo intymnych związków
{48463}{48546}pomiędzy roślinami a zwierzętami.
{48567}{48673}To są dzbaneczniki, także pochodzą z Borneo.
{48797}{48892}Przystosowane do życia w bardzo ubogich glebach.
{48896}{49025}Dzbaneczniki pobierają większość składników|odżywczych z owadów zwabionych przez gruczoły nektarowe
{49029}{49096}które znajdują się na spodzie pokrywy.
{49124}{49278}Kiedy już na niej staną, woskowata część|zapewnia owadowi niewielką szanse na ucieczke.
{49356}{49447}Większość ześlizguje się do wodnistego grobu.
{49627}{49730}Na dnie dzbanecznika znajduje się enzym
{49733}{49853}który pomaga trawić zwłoki,|karmiąc tym samym rośline.
{49874}{49976}Ale przywiązanie do dzbanecznika|nie dla wszystkich jest zgubne.
{50004}{50191}Czerwony Pająk Krabowy spędza całe życie|w dzbaneczniku, zwisając na jedwabnej nici.
{50404}{50554}Zamiast budować sieci,|polega na wodzie wypełniającej dzbanecznik|jako na pułapce na ofiary.
{50617}{50733}Kiedy wpadnie mrówka,|pająk po prostu poczeka aż utonie
{50737}{50846}Wtedy zjeżdża po linie|na swoje łowisko.
{51007}{51111}Żywa mrówka była by zbyt|niebezpieczna dla pająka.
{51114}{51261}Więc używając Dzbanecznika jako pułapki,|pająk może zdobyć większe posiłki.
{51304}{51379}Pająk nie okrada Dzbanecznika ze wszystkiego.
{51383}{51476}Strawione resztki|zdobyczy trafią w końcu do wody
{51479}{51563}zapewniając chwilowe pożywienie roślinie.
{51662}{51773}Inne jedzenie takie jak larwy|komarów wydają się być poza zasięgiem pająka.
{51775}{51852}Ale ma on w zanadrzu|kolejną zaskakującą sztuczkę.
{51858}{51936}Zabiera ze sobą powietrze w postaci pęchcerzyka
{51939}{52064}dzięki czemu może zanurkować|na samo dno Dzbanecznika.
{52139}{52310}Pająk kiedy już złapie swoją ofiarę,|wycofuje się po własnej linie zabezpieczającej.
{52482}{52621}Dzbanecznik jest jak sklep dla tego pająka,|ale nie jest on sam..
{52629}{52773}W dżungli toczy się współzawodnictwo o wszystko,|nawet o wypełnione wodą małe Dzbaneczniki.
{53161}{53278}Takie wyspecjalizowanie tworzy|w dżungli niewirygodne zróżnicowanie życie.
{53289}{53367}Zdobycie wystarczającej|ilości pożywienia stanowi wyzwanie.
{53370}{53446}Dlatego większość żyjących tu zwierząt jest niewielkich rozmiarów.
{53452}{53512}Sa jednak wyjątki.
{53698}{53782}To jest Kongo w Afryce.
{53788}{53924}Jest to olbrzymia dzicz.|Najmniej zbadana ze wszystkich dżungli na świecie.
{53982}{54126}Z góry las wygląda na zbliżony do tego,|który rośnie w Amazonii lub Południo-wschodniej Azji.
{54141}{54248}Ale na dole są niespodziewane znaki.
{54677}{54799}Niezliczone mile autostrad przecinające las.
{54803}{54888}Zostały zrobione przez coś dużego.
{55113}{55233}Leśne Słonie przemierzają olbrzymie dystanse|w poszukiwaniu jedzenia
{55242}{55368}ale żeby przeżyć muszą wyjść z mroku lasu.
{55404}{55561}Polanki takie jak ta,|działają jak magnes na Słonie z całej okolicy.
{56903}{57037}Te słonie żyją w dużo mniejszych grupach|niż ich kuzyni z Sawanny .
{57050}{57192}To może być pierwsze spotkanie od kilku miesięcy,|kiedy to jedna grupa spotyka drugą.
{57420}{57594}Dla dorosłych samców jest to miła przerwa|w ich samotnej egzystencji
{57787}{57885}i nie są to jedyne zwierzęta|przyciągnięte na polane.
{57947}{58083}Bawół Krótkorogi I Świnia Rzeczna|są także regularnymi gośćmi
{58093}{58224}tak jak Bongo,|które trudno zobaczyć poza polanami.
{58237}{58382}Wszystkie te leśne zwierzęta przybyły tu|aby zdobyć niezbędne składniki ich diety.
{58386}{58458}Leżą one pod mułem.
{58571}{58693}Trąba Słonia jest idealnym|narzędziem do ich wydobywania.
{59032}{59067}Aby zdobyć to czego szukają
{59067}{59201}Słonie muszą najpierw|wypłukać górną warstwę mułu.
{59732}{59802}W końcu sukces.
{59921}{59994}Wydobywają szczególny rodzaj gliny
{59997}{60101}zawiera ona minerały niezbędne do życia,|rzadkie w ich naturalnej diecie.
{60108}{60258}To może być błoto, ale nie ma właściwie niczego|tak wzbogacającego krew.
{60283}{60444}Glina pomaga także w absorpcji|toksyn znajdujących się w liściach zjadanych przez słonie.
{60578}{60650}Są także inne korzyści z przybycia tutaj.
{60670}{60748}Te polanki są jedynymi|miejscami gdzie może naraz...
{60748}{60818}przebywać tyle Słoni Leśnych.
{60823}{60974}Kiedy wrócą do lasu,|każda grupa pójdzie swoją drogą.
{61466}{61545}Jeśli duże zwierzęta są rzadkie w dżungli
{61548}{61686}to grupy dużych zwierząt żyjące razem|są jeszcze rzadsze.
{62136}{62305}Ta grupa myśliwych jest nie tylko straszna,|ale i także bardzo duża.
{62767}{62872}W poszukiwaniu pożywienia Szympanse|poruszają się bez wysiłku
{62872}{62946}pomiędzy dnem lasu a koroną.
{62950}{63050}Jest tylko kilka zwierząt w dżungli,|które to potrafią.
{63401}{63499}Figi są ważną częścią diety Szympansów
{63508}{63607}i niektórzy nigdy nie mają ich dość.
{63836}{63940}Ale w tym odcinku lasu w Ugandzie|jest coś specjalnego.
{63942}{64013}Są tutaj duże zasoby owoców.
{64147}{64262}A dużo owoców|może wykarmić dużo Szympansów.
{64660}{64758}Ta społeczność|liczy ponad 150 osobników.
{64758}{64826}Jest największą jaką odkryto w Afryce.
{64830}{64961}Ich duża liczebność powoduje, że potrzebują|dużego terytorium, z dużą liczbą Figowców.
{64964}{65025}Są gotowe o nie walczyć.
{65248}{65399}Te odgłosy oznaczają początek najazdu|na terytorium kontrolowane przez ich sąsiadów.
{65550}{65720}Kiedy wyruszają z ich głównej strefy,|patrol porusza się w ciszy,|od czasu do czasu zatrzymując się by nasłuchiwać.
{65824}{65963}Oznaki wroga zostały wykryte|i dokładnie zbadane.
{66301}{66425}Patrol Szympansów|jest aktualnie na skraju swojego terytorium.
{66444}{66533}Każdy musi być w gotowości.
{66732}{66807}Czekają i nasłuchują.
{67322}{67422}Wołanie nieznanego Szympansa|podnosi napięcie.
{67424}{67603}Jest to niepewna chwila.|Liczba wrogiego stada nie jest jeszcze znana.
{67663}{67752}Niedaleko stąd sąsiedzi pożywiają się owocami figowca
{67760}{67840}nieświadome zbliżającego się niebezpieczeństwa.
{67872}{67963}Patrol rusza dalej w określonym celu.
{67963}{68057}Nie mogą zostać usłyszani|zanim nie dotrą do stada rywali.
{68358}{68402}Rozpoczyna się atak.
{68463}{68607}Aby zastraszyć oponentów, agresorzy|krzyczą i bębnią w korzenie.
{69093}{69171}Kilku samców okrążyło wrogą samicę.
{69171}{69290}Jest to morderczy atak,|miała szczęście że wyszła z tego z życiem.
{69705}{69773}Inni nie mieli tyle szczęścia.
{69924}{70027}Wygrana bitwa.
{70049}{70126}Młode z wrogiego stada zostało złapane i zabite.
{70133}{70267}Ciało zostanie podzielone|pomiędzy członków stada i zjedzone.
{70345}{70471}Zabicie konkurenta ma sens|jeśli chce się chronić zapasy żywności.
{70548}{70673}Ale dlaczego zjadają|rywali tego dokładnie nie wiadomo.
{70699}{70818}Może po prostu dla uzyskania dodatkowych protein.
{71093}{71194}Współpraca przyniosła|temu stadu Szympansów wielki sukces
{71198}{71292}ale niedługo osiągną maksimum|swych możliwości.
{71312}{71482}Współzawodnictwo o zasoby powoduje,|że żaden gatunek nie staje się dominujący.
{71639}{71738}Różnorodność lasu deszczowego ma swoją cenę.
{71743}{71843}Las deszczowy stał się najbardziej|wyważonym ekosystemem na świecie.
{71847}{71968}Jest jednak z łatwością niszczony przez inną wielką małpę
{71974}{72043}najbliższego krewnego Szympansów
{72051}{72133}Człowieka.