Decyzje w
DECYZJA
DECYZJA
zarządzaniu
świadomy, czyli nielosowy, wybór
dot. przyszłego działania
jednego spośród co najmniej dwóch
1. Istota decyzji kierowniczych
wybór nielosowy
uznanych za możliwe do realizacji
2. Proces podejmowania decyzji
rozważane są tylko realne warianty
wariantów działania
3. Warunki podejmowania decyzji
działania
4. Racjonalność decyzji
R. Fimińska-Banaszyk R. Fimińska-Banaszyk
Sformułowanie problemu
MODEL JEDNOOSOBOWEGO
decyzyjnego
PODEJMOWANIA DECYZJI
Decyzje kierownicze
STAN STAN
ISTNIEJ
CY POŻ
DANY
dwuszczeblowe
1. Sformułowanie problemu decyzyjnego
dot. kierownika
2. Sprecyzowanie systemu celów
dot. podwładnych
3. Wyodrębnienie i opisanie możliwych
ODCHYLENIE
podejmowane w zakresie
LUKA
podstawowych funkcji zarządzania wariantów działania
odchylenie od przeszłych " np. awaria maszyny
(planowanie, organizowanie,
osiągnięć " wzrost poziomu kosztów
4. Ocena i wybór wariantu działania
motywowanie, kontrolowanie) bieżących
odchylenie od planu
" spadek poziomu zysków
informacje od innych
5. Wdrożenie (realizacja) decyzji i kontrola
" długie kolejki przed kasami
działalność konkurentów
" wzrost liczby reklamacji
" wzrost liczby skarg
R. Fimińska-Banaszyk R. Fimińska-Banaszyk R. Fimińska-Banaszyk
Sprecyzowanie systemu Sprecyzowanie systemu
Sformułowanie problemu
celów celów
decyzyjnego
funkcja celu = reguła decyzyjna funkcja celu = reguła decyzyjna
liczba wielkości opisujących funkcję celu (zysk, relacje pomiędzy wielkościami opisującymi funkcję
obrót, zatrudnienie, ilość opracowanych wniosków, ilość
celu
złożonych skarg)
identyczności
ocena istotności odchylenia
funkcja preferencji (wartość alternatywy na skali
neutralności
preferencji; wykorzystywanie funkcji użyteczności)
postrzegany obraz funkcjonowania
komplementarności
organizacji zależy od: kryterium optymalizacji (np. maksymalny, minimalny,
konkurencyjności
pożądany)
poziomu aspiracji decydentów i
antynomii
współdecydentów
przy wielu WOFC występuje problem w
ich wiedzy i wyobrażeń o tym jak być
powinno, a jak nie powinno formułowaniu funkcji preferencji
R. Fimińska-Banaszyk R. Fimińska-Banaszyk R. Fimińska-Banaszyk
Ocena i wybór wariantu
Wyodrębnienie i opisanie
relacje pomiędzy wielkościami
działania
wariantów działania
opisującymi funkcję celu
poszukiwanie możliwych wariantów
W 1, W 2, ....., W n (potencjalne, możliwe
rozwiązania problemu decyzyjnego)
określenie ograniczeń dla
relacja konkurencyjności
dopuszczalnych wariantów
działania zmierzające do poprawy jednej
kryteria, system celów
prognoza konsekwencji
wielkości prowadzą równocześnie do
pogorszenia poziomu innych wielkości rozważanych wariantów
sytuacja konfliktu pomiędzy celami
W x - wybrany wariant działania
luka informacyjna
(rzeczywiste rozwiązanie
prawdopodobna ocena możliwych konsekwencji
problemu decyzyjnego)
R. Fimińska-Banaszyk R. Fimińska-Banaszyk R. Fimińska-Banaszyk
Racjonalność decyzji
Racjonalność decyzji
luka informacyjna
Realizacja i kontrola luka informacyjna
Informacje
wymagane
Ilość informacji
Luka
informacyjna
niepełna wiedza o uwarunkowaniach i
możliwych konsekwencjach
wdrożenie wybranego wariantu
wzrost deficytu wiedzy proporcjonalny
decyzyjnego
obserwacja wykonawstwa do wzrostu różnorodności sytuacji, którą
Informacje
i korygowanie uchybień dostępne
się interesujemy
luka pomiędzy pełną wiedzą o
Złożoność problemu
rzeczywistości a wiedzą dostępną
R. Fimińska-Banaszyk R. Fimińska-Banaszyk R. Fimińska-Banaszyk
Racjonalność decyzji Racjonalność decyzji
Racjonalność decyzji
twórcze myślenie
luka informacyjna twórcze myślenie
twórcze myślenie wspiera heurystyka, czyli
reguły przetwarzania informacji
podział warunków podejmowania nauka zajmująca się metodami rozwiązywania
reguła dostępności
problemów w warunkach niepełnej informacji.
decyzji na:
reguła reprezentatywności
fazy procesu twórczego myślenia:
warunki pewności
preparacja, reguła zakotwiczenia
warunki ryzyka
inkubacja,
warunki niepewności
olśnienie,
weryfikacja.
R. Fimińska-Banaszyk R. Fimińska-Banaszyk R. Fimińska-Banaszyk
Racjonalność decyzji Racjonalność decyzji Racjonalność decyzji
reguła dostępności reguła reprezentatywności reguła zakotwiczenia
minimalizujemy wysiłek poznawczy korzystając
większe znaczenie przypisujemy informacjom
uczymy się ze zdarzeń, które wydają
przede wszystkim z informacji z najbliższego posiadanym, czy też otrzymywanym w pierwszej
kolejności
otoczenia
nam się reprezentatywne dla danego
spowolnione modyfikowanie
przypisujemy większe prawdopodobieństwo
otoczenia i na takie jesteśmy prawdopodobieństwa wystąpienia danego zdarzenia
zjawiskom bardziej nam znanym w miarę otrzymywania nowych informacji (są pomijane)
przygotowani
R. Fimińska-Banaszyk R. Fimińska-Banaszyk R. Fimińska-Banaszyk
DECYZJE
Racjonalność decyzji Racjonalność decyzji
czynniki hamujące twórcze myślenie metody twórczego myślenia
NIEPROGRAMOWALNE
PROGRAMOWALNE
metody odroczonego wartościowania
O częściowo
O znanej strukturze
O nieznanej
transfer nawyku znanej
(np. burza mózgów)
strukturze
strukturze
nowe problemy są rozwiązywane przy
metody transpozycji (np. advocatus
pomocy starych metod
Modele prawie Modele w dużym Modele
diaboli)
całkowicie stopniu głównie
konformizm społeczny
algorytmiczne algorytmiczne heurystyczne
metody szeregowania (np. lista pytań
bezkrytyczne przyjmowanie stereotypu
sugerujących)
Heurystyczne
myślowego danej grupy ludzi
Proste Algorytmiczne
metody złożone (np. metoda delficka)
Kompleksowe
Programowalność Strukturyzacja Różnorodność
R. Fimińska-Banaszyk R. Fimińska-Banaszyk R. Fimińska-Banaszyk
Racjonalność decyzji Racjonalność decyzji
Racjonalność decyzji
H. Simon  zasada ograniczonej H. Simon  zasada ograniczonej
racjonalności racjonalności James March
człowieka charakteryzuje ograniczoność
poznawcza, nie jest zdolny do poznania
racjonalne mogą być różne, nawet
decydenci są jak dzieci (ich świadomość
wszystkich możliwych wariantów działania
sprzeczne decyzje
konsekwencji jest ograniczona)
sekwencyjność rozumowania
aby zrozumieć wybór decydenta, należy
wybierają mniejsze zło, a swoje
poszukiwanie rozwiązań racjonalnych
określić kryteria, jakie stosował w sposób
(pierwsze znalezione rozwiązanie, które odpowiada
preferencje odkrywają post factum
świadomy lub nieuświadomiony, akceptując
przyjętym przez decydenta kryteriom
można podwyższać racjonalność
racjonalności)
lub odrzucając oferowane mu możliwości
decydent poszukuje satysfakcji a nie rozwiązań zbierając doświadczenie i ucząc się
optimum
R. Fimińska-Banaszyk R. Fimińska-Banaszyk R. Fimińska-Banaszyk
zmienność
automatyzm
Racjonalność decyzji Racjonalność decyzji
Racjonalność decyzji racjonalność metodologiczna racjonalność rzeczowa
zgodność ze  sztuką podejmowania
związek pomiędzy racjonalnością decyzji decyzja racjonalna rzeczowo odpowiada
decydenta a racjonalnością instytucji rzeczywistym uwarunkowaniom
czynniki wyznaczające racjonalność
metodologiczną:
na kryteria satysfakcji decydenta wpływ uwzględnia rzeczywiste zdarzenia i
wiedza decydenta o problemie decyzyjnym
mają cechy i właściwości instytucji, zjawiska oraz realne cechy
umiejętności rozwiązywania problemów
której decydent jest częścią
decyzyjnych
motywacja decydenta do podejmowania
decyzji
R. Fimińska-Banaszyk R. Fimińska-Banaszyk R. Fimińska-Banaszyk
Racjonalność decyzji Racjonalność decyzji Podejmowanie decyzji
racjonalność absolutna racjonalność metodologiczna eksperyment psychologów
i ograniczona i rzeczowa z Uniwersytetu w Amsterdamie - 2006
stając przed prostym wyborem:
człowiek dąży do działania
człowiek poszukuje satysfakcji , a nie
zastanów się i decyduj
skutecznego
optimum
podejmując trudną decyzję:
warunkiem skuteczności jest wybór
racjonalnym jest pierwsze rozwiązanie,
zgodny z najlepszą wiedzą
włącz w ten proces podświadomość
które zadowala decydenta
wybór należy dostosować także do
z czasem decydent uczy się podświadomość jest i bardziej
okoliczności i uwarunkowań
podejmowania coraz bardziej
pojemna i bardziej obiektywna
otoczenia
zadowalających decyzji
R. Fimińska-Banaszyk R. Fimińska-Banaszyk R. Fimińska-Banaszyk