WYKŁADY Z ZARZĄDZANIA I ORGANIZACJI

System wolnej gospodarki rynkowej (podmioty gosp. Rynek):

• w tym systemie byli pracownicy najemni

• wolność działalności gosp. (każdy mógł zarejestrować działalność gosp.)

• konkurencja - cały mechanizm planowania został zastąpiony mechanizmem konkurencji - każdy wolny podmiot gosp. Na rynku konkuruje o klientów, równe warunki konkurencji są dzięki ustawą (np.: ustawa o monopolu)

W wyniku transformacji społeczeństwo zostało podzielone na 4 grupy:

• kapitaliści (pracują kapitałem obojętnie co za pomocą kapitału robią poprzez inwestycje powiększają kapitał

• prowadzący działalność gosp. (pracują na własne ryzyko to co zarobią inwestują ponownie w działalność)

• pracownicy najemni (pracują u innych ktoś im płaci ta grupa podlega ochronie (ustawa o pracę , kodeks) zawsze jest więcej pracowników najemnych niż kapitalistów i p. dz. gosp.

• bezrobotni

Transformacja - od połowy lat 80 do połowy lat 90; prywatyzacja zakładów, dzierżawy i leasing; tworzenie firm rodzinnych; sprzedaż, wymiana obcej waluty

Retransformacja wtórna - gdy rynek stabilizuje się i przepisy klarują, trzeba je znać przedsiębiorstwa upadają i należy zwiększyć poziom zarządzania i organizacji.

prakseologia ( nauka o pojęciach związanych z działaniem ludzkim)

KIEROWANIE - oddziaływanie obiektu kierującego na obiekt kierowany aby ten osiągną zakładany cel:

• w sensie szerokim jest to powodowanie aby rzecz kierowana zachowywała się zgodnie z wolą kierującego

• w sensie wąskim istnieje wtedy jeśli powodujemy że inni ludzie zachowują się zgodnie z wolą kierującego

Jednostki wojskowe	Urzędy	Organizacje gospodarcze	Organizacje władzy państwowej
Dowodzenie	Administrowanie	Zarządzanie	Rządzenie
Szkoły oficerskie	Prawo administracyjne	O i Z	Nauki społeczno polityczne
Niszczenie nieprzyjaciela	Przestrzeganie prawa	Zysk	Stanowienie prawa

Zarządzanie - jest procesem planowania organizowania przewodzenia kontroli działania członków organizacji wykorzystania jej zasobów dla osiągnięcia zakładanego celu jest procesem to znaczy że trwa w czasie

Przejściowy cel - opanowanie rynku aby zniszczyć konkurencję i osiągnąć cel

Cel musi być społecznie akceptowalny

Definicyjne elementy zarządzania i planowania:

Planowanie

• ustalenie celów

• gromadzenie informacji

• prognozowanie warunków otoczenia

• programowanie czynności i środków

• pozyskiwanie pomocy metodologicznej (consulting)

ustalenie celów - (ogólny cel - misja organizacji - jest to sformułowanie podstawowego celu organizacji misja to przesłanie

cele strategiczne - jest to cel wyznaczony przez nadrzędne kierownictwo firmy realizowane na najwyższym jej poziomie

cele taktyczne-cele realizowane i określone przez kierownictwo poziomu średniego (menadżerów) często są to rozwinięcia celów strategicznych

cele operacyjne - są określone i realizowane przez kierownictwo niższego stopnia

gromadzenie informacji - w dzisiejszym wieku jest natłoczenie informacji wybór informacja kompilacji zebrania informacji

prognozowanie warunków otoczenia :

- przewidywanie przyszłości

- zjawisko ekonomiczne gosp. są mało przewidywalne

- metody przewidywania:

- aproksymacja - na bazie pewnych zjawisk które nastąpią nakreślamy pewne sytuacje

- statystyka - dotycząca zadań poprzednich

- firmy consultingowe zajmują się prognozowaniem

programowanie czynności i środków

l.p.	Czynność	Termin zakończeni i rozpoczęcia	Wykonawca	Nadzór	Środki	Miejsce	Nakłady

- mając cel i informacje oraz projekcje przyszłości należy przygotować właściwy plan, musimy przewidzieć co konkretnie będziemy robić

- plan - jest to coś co jest określone w czasie

- program - jest to coś bardziej szczegółowego i czas realizacji jest krótszy

- rodzaje planów:

• strategiczny

• taktyczny

• operacyjny

• wykonawczy

• bieżący

• doraźny

pod względem okresu realizowanego dzielimy plany na:

• długofalowe wieloletnie około 5 do 10 lat

• średnioterminowe 1-5 lat

• krótkookresowe (kwartalne półroczne roczne) - poniżej roku

plany wykonawcze - struktura planów wynikająca z planu rocznego;

wynika z planu rocznego roczny dzieli się na kwartalne kwartalny na miesięczne miesięczny na tygodniowe / dekadentalne tygodniowe na dzienne, zmianowe, sekwencyjne, jednostkowe.

rolling plan:

m - miesiąc w którym jesteśmy np. październik

m+1 listopad

m+2 grudzień

t - tydzień

t+1

d - dzień

d+1

biznes plan - wywoływany przez banki i wierzycieli, określa czynności, przedsięwzięcia w kontekście nakładów (środków pieniężnych)

podział planów ze względu na charakter:

• sprzedaży (ile potrafimy sprzedać)

• ekonomiczny(koszty nakłady kredyty płatności)

• produkcji (na bazie p.s. i p.e. tworzy się p. produkcji)

ORGANIZOWANIE

• grupowanie i podział czynności i pracowników departamentylizacja, dywersyfikacja (podział) i różnicowanie

• tworzenie organizacji - dzielimy prace

• podział tworzy struktury

• przydział środków, zadań i wyposażenia (środki adekwatne do zadań )

• podział odpowiedzialności i kompetencji - za co kto odpowiada; przydział odpowiedzialności osób; zakres kompetencji pracownika ( jaki ma zakres władzy kogo mogę zatrudnić zwolnić z kim mam rozmawiać)

• dobór kadry kierowniczej - czytelny podział; czynnik kadrowy; zatrudnienie strategicznych osób ( kadra kierownicza, pracownicy wykonawczy ); o firmie decyduje tylko kilka ludzi a nawet może jeden (strategiczny menadżer)

PRZEWODZENIE (motywowanie ):

• człowiek z natury jest leniwy

• skłanianie ludzi do realizacji założonego celu

• dzielimy przewodzenie:

• dobór pracowników (zasady i metody )

• kodeks pracy ustawy itd. (łatwo zatrudnić trudno zwolnić)

• okres zwolnienia

• przyczyny

• ostrożnie dobieramy

• wyznaczanie zadań taryfikacja pracy - zadanie pracownika określone są w karcie technologii

• taryfikacja pracy (3 elementy)

• taryfikator

• siatka płac

• metody wartościowania pracy)

Tabela płac - działania które mają służyć do określenia płacy pracownika

Taryfikator- próba usystematyzowania płac dla określonych zawodów

np. ślusarzy:

Kategoria	wymagania
I	Stażysta	a	b
II	Stażysta min 0.5 roku	a	b	c	d
. . .	. . .
IX	Średnie wykształcenie techniczne 15 lat stażu wew. Egzamin klasyfikacyjny
X	Pow. 20 lat stażu, dyplom

Siatka płac 1=3zł

Kat / grupa	A	b	c	...	G
I	3,5 (1,16)	4 (1,32)	4,5
II	4	5	6		7,5
. . .
X	12				20

Metody wartościowania pracy (czyli ile kto na danym stanowisku powinien zarabiać)

Skala od 1 do 5

Wymagania	Kopacz	Suwnicowy
Intensywność	4,5	1
Zagrożenie	1,5	1,5
Uciążliwość	4	1
Odpowiedzialność	1,5	5
Kwalifikacje	1	2,5
Dyspozycyjność	2	4
razem	14,5	15

USTALENIE ZASAD PŁCOWYCH I REGULAMINU PRACY

Płaca pełni 3 funkcje

• dochodową - za to co otrzyma musi się utrzymać; minimalna płaca powinna zapewniać regenerację sił oraz utrzymanie się na poziomie odpowiednim do jego poziomu społecznego

• motywacyjną (stymulacyjną) - polega na tym, że pracownik powinien z zadowoleniem intensywnie pracować; dynamiczny układ motywacyjny, czyli ścieżka awansu

• społeczną - płaca wyznacza miejsce danego pracownika człowieka w hierarchii społecznej płaca wyznacza status społeczny, dochodowy, pozycję społeczną

płaca - kompetencje zawodowe związków zawodowych, kodeks pracy nakazuje aby istniał zakładowy system wynagrodzeń w firmach powyżej 20

system wynagrodzeń - regulamin systemu wynagrodzeń powinien zawierać

• jakie systemy dla grup

• jak płacimy za urlop , nagradzamy godziny postojowe

• jakie obowiązują taryfikatory, siatki płac itd.

SYSTEMY WYNAGRODZEŃ (TECHNIKI PŁACOWE)

• system czasowy - dniówkowy, godzinowy, miesięczny - charakteryzuje go prostota ale jest mało motywacyjny

• system akordowy:

• ilościowy - ilość wykonanych wyrobów

• czasowy - kalkulacyjny znormowany czas

• akord

• prosty - zarobek proporcjonalny do ilości

• progresywny - stawka akordowa rośnie wraz ze wzrostem ilości

• degresywny - stawka akordowa maleje wraz ze wzrostem ilości

• system dniówkowo - premiowy system czasowy + premie; premia pełni funkcję motywacyjną

• premia uznaniowa - w zależności od uznania szefa, kierownika

• premie regulaminowe - po spełnieniu wymagań regulaminowych

• system dniówkowo - zadaniowy - stawka za określone zadanie

• systemy prowizyjne - pracownik otrzymuje prowizje; prowizja - procent od zakupu dochodu lub sprzedaży

klasyczne szkoły zarządzania

80% motywacje materialne

20% motywacje pozamaterialne

W regulaminie zapisane są stosunki pomiędzy pracownikami a pracodawcami

• godziny pracy, przerwy w pracy, dni wolne, bilansowanie czasu pracy

• jakie kary i nagrody

• jaki jest system odwołań

Regulamin podlega kodeksowi pracy - prawo pracy największy akt poza konstytucją który określa stosunki między pracownikiem a pracodawcą

Szkolenie (element przewodzenia) - musimy pracownika pouczyć przystosować do naszych potrzeb

Szkolenia:

• obligatoryjne (obowiązkowe) pracownik przyjęty musi być przeszkolony

• szkolenie wstępne (bhp p. poż.)

• szkolenie stanowiskowe

• szkolenie okresowe

• szkolenia podnoszą kwalifikacje pracowników szkolimy tylko jeżeli mamy z tego korzyści

szkolenie wewnętrzne (przez własną kadrę)

szkolenie zewnętrzne (przez różne firmy)

każde szkolenie powinno kończyć się weryfikacją (egzaminem)

KONTROLA

• ustalenie zadań (identyfikacja ) zaprojektowania procedur kontrolnych

• kontrola - polega na weryfikacji sprawdzeniu porównaniu do tego co jest a co miało być olbrzymi zakres różnych działań

• kontrola polega na

• ustaleniu zadań

• zweryfikowaniu zadań czy zostały poprawnie wykonane

• forma kontroli - ustalić procedurę kontroli

• technologia kontroli w zarządzaniu musi być zapisana

• kontrola i jakość są powiązane

• jakość oznacza spełnienie określonych warunków powstaje w momencie projektu produktu jest to relacja miedzy ceną a parametrami

• kontrola sprawdza czy parametry zostały zachowane ( końcowe i pośrednie)

• kontrola statystyczna - kontrola wybiórcza najczęściej stosowana

• zbiór procedur - wyrób złożony

• jakość może być badana nie tylko w obszarze wyrobów ale także obszar usług

• jakość, kontrola organizacji

• certyfikacja - firma poddała się dobrowolnej weryfikacji międzynarodowej organizacji (ISO) określa normy przepisy, które musza spełniać wyroby)

• audyt - dobrowolna kontrola

• audyt - jest pozytywny jeżeli firma spełnia normy otrzymuje certyfikat

• certyfikaty dążą w dwóch kierunkach

• odanonimowanie - kto dokładnie daną cześć zrobił, utożsamienie się człowieka z wykonana pracą, dwie funkcje: kontrolna i etyczna

• identyfikacja - określenie dla każdej czynności parametrów, które są możliwe do odtworzenia w danym okresie czasu

Rodzaje kontroli:

• kontrola funkcjonalna - kontrola sprawowana przez komórki organizacji specjalnie do tego przewidziane w strukturze np. służba bhp (inspektor kontroluje) nadzór inwestycyjny urząd dozoru technicznego inspekcja handlowa sanepid kontrola realizacji poleceń w zakładzie komórki kontroli jakości

• kontrola merytoryczna- sprawowana przez kierowników wszystkich szczebli wynikająca z ich statusu, każdy kierownik oprócz tego, że kieruje, planuje, organizuje, kontroluje wszystkiego co mu podlega (kontrola totalna), kierownik odpowiada za maszyny działania dyscyplinę przepisy p. poż. Bhp

• kontrola poprzez system finansowy - zgadzają się parametry finansowe firmy czyli:

• nie ma strat

• odpowiednio zaplanowany dochodów

• jak w kasie gra to wszystko jest w porządku

• kontrolujemy parametry ekonomiczne

• komórki rewizji - rewizja dotyczy bilansu (koszty, stany, wydatki gdy zgadzają się tworzony jest protokołów rewizji) NIK - najwyższa izba kontroli najwyższa komórka kontroli w państwie

• komórki inwentaryzacji - (remanent -inwentaryzacja)

• remanent- sprawdza się stan faktyczny ze stanem ewidencyjnym (kartotekowym) spis z natury

• różnice inwentaryzacyjne- zawsze należy wyjaśnić, stwierdzić czym one są spowodowane:

• błędy w ewidencji

• kompensaty

• kradzież

• zła gospodarka

• w wyniku różnicy inwentaryzacyjnej powstaje protokół

• inwentaryzacja ciągła - według specjalnych metod liczy się określone wyroby w trakcie procesu produkcyjnego

• wnioski pokontrolne:

• nie ma sensu robić kontrole, gdy nie ma wniosków

• kontrola jest szkodliwa jeżeli w jej wyniku nic się nie dzieje

• nieodzowne po kontroli są ustalenia: ukarać, nagrodzić, odebrać lub udzielić premii; za dobre wynagradzać a za złe karać

• wnioski po kontroli zatwierdza kierujący np. dyrektor kierownik danego szczebla

• zarządzając musi nastąpić harmonizacja jeżeli czegoś brakuje proces zarządzania jest ułomny niekompletny

NAUKI W OBREBIE ZARZADZANIA

Zarządzanie - nauka interdyscyplinarna składająca się z wielu nauk

Nauki podstawowe:

• podstawy o i z

• techniki organizatorskie

• teoria projektowania systemów

• organizacja i zarządzanie produkcją (branżową)

• ergonomia

• marketing

Nauki uzupełniające:

• ekonomia - nauka o celu i kryteriach optymalizacji

• prawo - skodyfikowanie, określone w ustawach w formie kodeksów

• informatyka - jako narzędzie organizacji

• psychologia i socjologia

• znajomość języków

Władza

Atrybuty władzy:

• atrybut formalny jest to tytuł dopełnienia władzy

• atrybut organizacyjny osoba sprawująca władzę musi być w odpowiednim schemacie zarządzania

• atrybut organizacyjny - osoba sprawująca władzę musi być w odpowiednim schemacie zarządzania, umiejscowienie w strukturze organizacyjnej

• atrybut informacyjny - żeby sprawować władzę trzeba mieć dostęp do informacji i możliwość generowania informacji

• atrybut społeczny - otoczenie uznaje, że dana osoba pełni władzę, jest to atrybut bardzo subiektywny inni ludzie podporządkowują się

Cechy naturalne umożliwiające pełnienie władzy :

• prawo natury (w naturze przywódca jest najsilniejszy)

• szereg cech osobowych (wiedza, łatwość podejmowania decyzji, komunikatywność, zachowanie w ekstremalnych warunkach itp.)

Władza formalna i nieformalna - osobnika który nieformalnie rządzi jest trudny do zidentyfikowania, ponieważ nie zawsze jest widoczny, należy go wyeliminować lub się z nim zjednać

Pojęcie organizacji:

• znaczenie rzeczowe - organizacja jest to instytucja istniejąca realnie fizycznie wraz z ludźmi, wyposażeniem i środkami np. uczelnia, urząd wojewódzki

• znaczenie czynnościowe - organizacja rozumiana jako przedsięwzięcie np. organizacja rajdu rowerowego, spływu na rzece, zbiór czynności które tworzą przedsięwzięcie

• znaczenie atrybutowe - jako cecha (właściwości atrybutu) np. jesteśmy na meczu (zaczyna się rozróba jest ochrona tam gdzie trzeba jest dobra organizacja jako cecha pozytywna

• stworzenie dobrej organizacji - organizacja jako cecha pozytywna istnieje wówczas jeżeli działania związane z osiąganiem celu są sprawne

• sprawność określamy przy pomocy takich cech jak

• skuteczność

• korzystność

• W - wynik działania (rezultat, zysk, dochód )

• K - koszty działania, które ponosimy działając w odpowiednim celu

• W > K - korzystne

• W < K - niekorzystne

• W = K - obojętne (ze względu na korzyści)

• ekonomiczność

• działania są skuteczne jeżeli osiągamy dany cel (skutek)

• W / K > 1 - działanie ekonomiczne

• działania mogą być częściowo skuteczne kiedy nie w pełni realizujemy cele

• W / K < 1 - działanie nieekonomiczne

• działania nie skuteczne, nie zrealizujemy celu

• W / K = 1 ekonomicznie obojętne

• działania przeciw skuteczne osiągnęliśmy cel przeciwny do zamierzonego

Zasady zwiększania ekonomiczności

Zasada wydajności - przy kwotach stałych zwiększamy wynik - całość rośnie

W

K=Const

Zasada oszczędności przy stałych wynikach zmniejszamy koszty działania

W=Const

K

Zasada racjonalizacji - działamy w zakresie wzrostu wyników zmniejszaniu kosztów

W

K

Wariant rozwojowy - wzrasta wynik działania, wzrastają również koszty, ale w mniejszym stopniu

W

K

Wariant recesyjny - recesja - sprzedaż spada to doprowadzamy do tego żeby spadły koszty w większym stopniu niż sprzedaż

W

K

Wariant upadłościowy - produkcja, sprzedaż spada wraz z kosztami tylko ze koszty wolniej lub spada produkcja a rosną koszty

W

K

W

K

Struktury organizacyjne:

Podstawowe zadanie organizatora to tworzenie struktur.

Struktura organizacyjna - jest to złożony zakres zależności między składnikami (elementami) organizacji utworzony dla sprawnej i efektywnej realizacji celu. Czyli nie sam schemat, ale i zależności. Jako efektywność rozumiemy, że żadna inna struktura nie będzie tak korzystna po tak niskich kosztach w realizacji celów co inna.

Klasyfikacja struktur:

1. wg sposobu podległości komórek organizacyjnych

2. wg kryterium grupowania komórek organizacyjnych

Struktury liniowe:

• zachowuje jednoznaczność podległości

• każda komórka pracownik ma jednego przełożonego

• najbardziej rozpowszechniona struktura jeżeli możemy osiągnąć cele wg struktury liniowej powinniśmy na tym poprzestać

Struktury funkcjonalne

Istnieje zwielokrotniony sposób podległości komórka organizacyjna posiada wielu przełożonych, którym przysługują uprawnienia decyzyjne w określonym zakresie funkcji tej komórki nie zachowują klasycznych zasad biurokracji mianowicie: jedności rozkazodawstwa, zasady hierarchi służbowej

Struktury funkcyjne - są to takie gdzie wyodrębnione komórki organizacji według ich funkcji

• zalety

• duża efektywność operacyjna

• specjalizacja

• łatwość w poszukiwaniu kadr

• wady

• konieczność koordynacji pomiędzy komórkami

• brak odpowiedzialności za zysk

• tendencja do autonomizacji

Struktura produktowa - (technologiczna) - jest wówczas kiedy wyodrębniamy komórki względem produktu lub stosowanej technologii

• zalety

• odpowiedzialność za zysk

• dostosowanie do rynku

• skuteczność koordynacji

• rozwój kadry

• wady

• konieczność posiadania wysoko wykwalifikowanej kadry

• rozproszenie środków (potrzeba więcej aut, komputerów)

• konkurencja wewnątrz firmy

Struktura geograficzna

• komórki wyodrębnia się według terytorium, obszaru działalności

• zalety

• dostosowanie do obszarów działania

• sprzyja rozwojowi kadry

• wyzwala samodzielność

• wady

• trudna do zachowania jednolitość organizacyjna

• zwiększone zapotrzebowanie na kadry

• zwielokrotnione zapotrzebowanie na środki

Struktura konsumencka - komórki podzielone są według sposobu, rodzaju obsługi klienta

• wady

• brak specjalizacji

• rozproszenie środków

• trudność w realizacji przedsięwzięć wspólnych

• zalety

• dostosowanie do rynku

Struktura hybrydowa - na różnych poziomach istnieją różne typy struktur

Struktura macierzowa- (wyrasta poza podziały I i II)

• struktura pośredniczy pomiędzy s. liniowymi i s. Funkcjonalnymi

• jest zarazem strukturą hybrydową

Rozwinięta struktura funkcyjna przedsiębiorstwa produkcyjnego:

Produkcja:

• planowanie - każda firma musi posiadać plan, aby pracownik wiedział co ma robić

• sprawozdawczość - zapoznać się z realizacją planów z dni poprzednich (czytelny obraz tego co się dzieje w firmie)

• koordynacja - na bieżąco załatwiać sprawy

Technika:

• rozwój wyrobu - trzeba doskonalić wybór ( konstrukcja co mamy zrobić)

• technologia - jak to mamy zrobić ( różnica w technologii) kto na jakim stanowisku powinien robić ( karta technologii)

• utrzymanie ruchu - struktura organizacyjna (ktoś dyżuruje i czeka aż coś się zepsuje )

• remonty - (nie można czekać aż się coś zepsuje trzeba okresowo naprawiać urządzenia )

• gospodarka narzędziowa - narzędzia się niszczą, tępią itp.

• dystrybucja

• regeneracja - naprawia się nóż ostrzy się wiertło

• produkcja - produkujemy nowe narzędzia

• narzędzia handlowe - kupujemy w sklepach lub wykonuje się narzędzia na zamówienie (specyficzne i oryginalne dla nas np. formy odlewnicze itp.)

• inwestycje - dwa zakresy

• zakupowe - kupujemy np. nowa maszynę

• budowlane - budujemy np. budynek kanał

• wynalazczość - (racjonalizacja) - aby wyzwolić pomysły

Ekonomia:

• planowanie ekonomiczne - określa się dochód zyski koszty

• polityka płac - fundusz płac trzeba podzielić

• polityka ceny ( cena decyduje o dochodzie i ma złożona strukturę

10 - 20% marża fabryczna - CENA WYTWORZENIA (najbardziej szczerzona tajemnica firmy)

5 - 15% marża hurtowa -CENA FABRYCNA

15 - 30% -marża detaliczna - CENA HURTOWA

*TAK KSZTAŁTOWAC CENY ABY JAK NAJWIEKSZA CZĘŚĆ MARŻY ZOSTAŁA U NAS

• analizy bieżące - monitoring - czy cele osiągamy

• miesiąc - sytuacja

• kwartał - zjawisko

• kontrola poprzez system finansowy

• rozrachunki wewnętrzne - pełna wiedza kosztów materiału (strumień materiałowy )

Finanse / Księgowość:

• rachuba płac - konkretne systemy wynagrodzeń, płacenie podatków, ZUSu

• parametry ekonomiczne przepływu materiału (księgowość materiałowa)

• przepływy gotówkowe: obroty gotówkowe (cash), bezgotówkowe (karty płatnicy)

• należności i płatności: wszystko co kupujemy musimy za to zapłacić, okres płatności (kredyt kupiecki), zator płatniczy - ktoś nam nie płaci dlatego my także nie płacimy

• rewizja - ewidencja - inwentaryzacji - liczenie tego co jest fizycznie z tym co jest w aktach

Sprzedaż:

• łatwo jest wyprodukować, podstawowym problemem jest sprzedać, nabyć nabywców na swój towar

• sprzedać to znaczy zapewnić istnienie firmy

• musimy wyprzeć innych z rynku

• jak określimy rynek to na ten rynek kierujemy swoją ofertę aby nabyć klientów, np. gratisy, darmowa sprzedaż, promocje itp.

• wszystko co sprzedajemy mamy na fakturze VAT

• eksport

• sprzedaż zagraniczna (posiada swoją specyfikę)

• musi być kontrakt, umowa, porozumienie

• dokumenty celne: SAD, ubezpieczenie towaru itp.

• eksport może nam zanikać (UE)

• sieć własna (sprzedaży)

• koordynacja sieci sprzedaży

• kanały dystrybucji - sposób w jaki chcemy sprzedać nasz towar:

• przez pośredników

• sami, poprzez sklepy firmowe

Zakupy:

• zaopatrzenie - kupujemy towar który istnieje na rynku jako towar handlowy

• kooperacja - produkuje dla nas potrzebny materiał, półprodukt

• czynny kooperant - produkuje

• bierny kooperant - bierze

• kooperanci - zawierają umowę kooperacyjną (stwarza wysoki stopień uzależnienia dwóch kooperantów ), uzgadniają, negocjują

• ocena dostawców - ta komórka musi być w stałym konflikcie z tymi którzy wybierają dostawców oceniają ich analizując rynek, zbierając informacje

• import - różne formy współpracy

• działy importu (rzadko się stosuje) łatwość zakupu towaru

• znajomość rynków zagranicznych (nie tylko ci co się reklamują)

• uruchomienie zewnętrzne - połączone z kooperacją (często), dział tworzony przy dużej liczbie kooperantów (albo w zaopatrzeniu albo w technice)

• magazyny - gospodarka magazynowa (umiejscowione są w zakupach)

• magazyny zakupowe

• zaopatrzeniowe

• kooperacyjne

• magazyny wyrobów gotowych

• zaawansowania systemów logistycznych dlatego umiejscowione bywają w odrębnym pionie logistycznym

Kadry:

• ruch osobowy - przyjęcie / zwolnienie pracownika, formalne zidentyfikowanie pracownika, wyszukanie odpowiedniego pracownika

• dyscyplina - sprawdzanie obecności w pracy, należy prowadzić kontrole, ile dni nieobecności, ile spóźnień, ile dni chorobowych, ile urlopów, zwolnień, listy obecności, karty zegarowe

• szkolenia - obligatoryjnie - bhp, p.-poż., specjaliści od szkolenia

• sprawy socjalno bytowe - trzeba zapewnić warunki, np. szatnie, umywalnie, pokój śniadaniowy, stołówki pracownicze; działalność socjalna - zajmuje się organizowaniem czasu po pracy (ośrodki wypoczynkowe, kółka zainteresowań, kluby)

• kadra kierownicza - decyduje, wpływa na losy przedsiębiorstwa, inna forma zatrudniania i zwalniania

• archiwum - zbieranie dokumentów pracownika aż do jego śmierci albo i dłużej, obowiązek archiwizacji (kartoteka o 3 częściach)

Administracja:

• słowo wieloznaczne

• dział służący na wewnętrzne potrzeby przedsiębiorstwa

• utrzymanie pomieszczeń - sprzątanie, naprawianie drobnych awarii (konserwator), wyposażenie

• gospodarka terenami - zewnętrzne otocznie, prawa własności

• zaopatrzenie administracyjne - drobne zakupy

• ochrona - dozór, portierzy, strażnicy wynajmowani zewnętrznie

Kontrola (kontrola jakości):

• kontrola - sprawdzanie, porównywanie czegoś do czegoś (do wzoru), proces/czynność porównywania, stwierdzania stanu istniejącego

• jakość - pewien przyjęty zespół cech (właściwości) charakteryzujących cechy użytkowe wyrobu; wynika z założonych cech; relacja nakładów do ceny

• metody i systemy jakości (procedury) - wartości techniczne określające dany wyrób, projektowanie jakości, sposób jej sprawdzania; ISO - standardy procedur certyfikacja

• kontrola jakości dostaw - pierwszy element wersyfikacji „tego co do nas” wchodzi kontrola kooperantów, umiejscowiona w magazynie dostawczym (strefa przyjęć, strefa kontroli jakości dostaw)

	Strefa przyjęć	Strefa kontroli jakości dostaw	Strefa magazynowa	strefa wydawania
		Izolator braków

• kontrola jakości produkcji - zdublowanie niektórych funkcji produkcyjnych, oddzielenie potrzebne, aby nie doszło do symbiozy powodującej pogorszenie jakości, powinien być pewien konflikt między działem produkcji a działem kontroli

• kontrola jakości wyrobu - kontrola funkcjonalna, badanie gotowego wyrobu, ostateczna okazja sprawdzenia jakości

im szybciej wyeliminujemy błędny element tym mniejsze koszty i komplikacje (im szybciej tym lepiej)

• kontrola inspekcyjna - wysokowykwalifikowani technicy rozwiązujący problemy pojawiające się w czasie eksploatacji; dokładne badanie problemu, wnioskuje o zmiany konstrukcyjne itp.

• serwis - sprzężenie zwrotne, dzięki temu kontrola jakości wie o wadach produktu; procedury naprawcze, magazyny części, ekipy serwisowe, wysoka organizacja czasowa; zabezpieczenie w części, ich szybkie dostarczanie i dostępność

Organizacja:

• organizacja zarządzania:

• przygotowanie i utrzymanie struktur organizacyjnych

• przygotowanie regulaminów organizacyjnych, ksiąg służbowych

• emitowanie bieżących aktów normatywnych, pewną formą aktów normatywnych są procedury i instrukcje (określają procesy działania czynności powtarzających się)

• adaptacja zewnętrznych aktów normatywnych np. ustawy, akty prawne, itd.

• Organizator przygotowuje materiały, a dyrektor generalny podpisuje dokumenty i to on ponosi odpowiedzialność

• organizacja pracy:

• I - struktura organizacyjna Dział Organizacji

• II - rozplanowanie (layout) Dział Organizacji / Technolog

• III - synchronizacja procesu produkcji (przebiegi) technolog

• służba systemów - są to zespoły, które przygotowują przebiegi informacyjne, stosowane jako obiegi dokumentów albo algorytmy do systemów informatycznych

• logistyka - zarządzanie strumieniami materiałów

• informatyka:

• sposób przetwarzania informacji przy pomocy narzędzi elektronicznych

• informatyk może wszystko

• informatyk ma zrobić to co my chcemy, a nie to co on chce

• albo zewnętrzna i wtedy kupujemy (buy) współpraca poprzez służbę systemów lub wewnętrzna i wtedy robimy (make) własna służba informatyczna (hardware i software)

• 1. analityk użytkownika

• 2. projektant systemowiec

• 3. programista

• 4. technolog

(próbna weryfikacja)

Elementy logistyki

Logistyka:

• materiały nie są zawsze tam gdzie zapotrzebowanie

• narodziła się w wojsku (2000 lat temu) strategia, taktyka i logistyka dostarczanie wszystkiego czego wojsko potrzebowało

• logis (fr.) - zakwaterowanie

• logos (gr.) - logika

• występuje tam gdzie jest woja na rynkach, tak aby dostarczyć wszystko co jest potrzebne w określonym miejscu i czasie

Logistyka - proces planowania, sterowania i kontroli kosztów i informacji dla przepływu oraz magazynowania towarów od źródła pochodzenia do odbiorcy (klienta)

SUROWCE	strumień materiałowy	WYRÓB GOTOWY KLIENT
			strumień informacji
			strumień prawa własności
			strumień płatności
			Logistyka optymalizuje te strumienie

Kryterium optymalizacji są sprawność i koszty:

• koszty - przebieg logistyczny przekształcający surowiec w wyrób musi być tańszy niż inny sposób

• sprawność - w założonym czasie i miejscu klient musi uzyskać towar

Aby obniżyć koszty ogranicza się magazyny stosując założenie just in time (jit)

Kanał logistyczny:

• ciąg dotyczący danego towaru

• jest to zespół pewnej liczby jednostek, przedsiębiorstw i instytucji, które działają wspólnie w sposób zintegrowany w celu dostarczenia właściwego towaru na odpowiednie miejsce i w odpowiednim czasie przy najniższych kosztach

Kluczowa działalność logistyczna:

• standaryzacja produktów i usług - określa ile czego możemy sprzedać, ale nie na podstawie badania rynku, ale na podstawie przepustowości

• definicja wyrobu (logistyczna) - jakie opakowania, zabezpieczenia, metki, opis, instrukcje itd.

• jakość wyrobu w sensie obsługi jakościowej i serwisowej

• recykling

• działalność transportowa - jak?, czym?

• przerób logistyczny

• transport

• wybór i optymalizacja trasy

• wybór środka transportu (technologia transportu)

• rozkład (harmonogram) jazdy

• wyposażenie techniczne (dodatkowe) palety, kontenery, itp.

• koszty (sprawność, skuteczność przy minimalnych kosztach)

• zarządzanie zapasami (składowanie, magazynowanie)

• wielkość i lokalizacja magazynów

• rotacja i wielkość zapasów

• wyposażenie techniczne magazynów (technologia)

• proces dostaw

• wybór dostawcy

• określa formę i częstotliwość zamówień (umowy kooperacyjne)

• bezpieczeństwo dostaw (alternatywne źródła dostaw)

• harmonogram dostaw

• kontrola jakości dostaw

• ocena dostawców

• przepływ materiałów w produkcji:

Zaopatrzenie	Produkcja	Sprzedaż / zbyt
- dostarczenie surowców	- przemieszczanie surowców w procesie produkcji	- dystrybucja

• przepływ materiałów w procesach technologicznych

• pola odkładcze

• systemy sterowania produkcją

• transport międzywydziałowy

• synchronizacja przewoźników

• CIM / CAM - zintegrowane wytwarzanie komputerowe, automatyzacja produkcji

• kodyfikacja wyrobów - każdy wyrób musi być zidentyfikowany

• proces sprzedaży (zamówień) od strony klienta

• sieć sprzedaży (kanały dystrybucji) bezpośredni (własność producenta)

• realizacja sprzedaży (zarządzanie siecią sprzedaży jak?, komu?, zbieranie i realizacja zamówień

• płatność

• systemy informatyczne

• metody logistyczne (projektowanie logistyki)

• informatyka

• obieg dokumentów

Klasycy nauk o organizacji:

1. Nurt inżynierski (tayloryzm) F. Taylor (1856 - 1915)

• pierwszy organizator

• wydajność znacznie wzrasta jeżeli jedną czynność podzielimy na cząstki i każdą część będzie robić inna osoba specjalizacja zdolności, procesu technologicznego

• zmiana manufaktury w produkcję

• doskonalenie narzędzi

• koordynacja pracy

• pomysł taśmy montażowej

„Prawa organizacji i zarządzania jak każde prawa przyrody są nieubłagane. Mogą przynieść wielki pożytek jeżeli mając na widoku cel pożyteczny zastosuje się do nich ściśle, ale ukażą go niemiłosiernie jeżeli zacznie postępować wbrew nim lub dobrze ich nie rozumiejąc odchyli się od ich nakazu.” - Karol Adamiecki (1866 - 1933)

Prawo harmonii - wszystko powinno być zharmonizowane, kompatybilne

2. Nurt uniwersalistyczny Fayol, Urwick, Weber

• formułowano prawa organizacji i zarządzania

3. Behawioryzm - szkoła ludzkich zachowań

• reakcja na tayloryzm

• wydajność człowieka zależy od ukształtowania modelu społecznego, od reakcji społecznych

• człowiek to obiekt psychologiczno - społeczny

• obecnie renesans behawioryzmu

4. Szkoła ilościowo - jakościowa Newman, Wiener

• teoria gier

• logika

• statystyka

• tworzenie modeli teoretycznych dających najlepsze efekty

• podwaliny logistyki

Biurokracja:

• niezbędny element organizacji

• instytucjonalny zespół działań środków zapewniający funkcjonowanie danej instytucji

14 zasad biurokracji:

• podział pracy

• autorytet władzy

• dyscyplina

• jedność rozkazodawstwa

• podporządkowanie

• centralizacja

• ład

• stałość personelu

• inicjatywa

• humanitaryzm

• wynagradzanie

• hierarchia

• specjalizacja

• współpraca

Zasady biurokracji według Webera:

1. obszar funkcjonowania instytucji

1. trwałe przypisanie funkcji do stanowiska

2. każdy ma określone stanowisko i sferę kompetencji (władzę absolutną na zajmowanym obszarze)

3. obowiązuje hierarchia stanowisk - nadrzędność i podrzędność określona osobowo

4. wydawanie poleceń odbywa się na zasadzie profesjonalizmu i racjonalności

5. wszystkie polecenia (informacje) powinny mieć formę udokumentowaną

2. obszar zatrudnienia i pracy personelu

1. członkowie instytucji są wolni brak pracy przymusowej czy niewolniczej

2. pracownicy są zorganizowani w biurze o budowie hierarchicznej

3. selekcja pracowników odbywa się wyłącznie na podstawie kwalifikacji wymaganych na danym stanowisku

4. zapewnienie kariery zawodowej dla każdego człowieka najważniejsza jest nadzieja ścieżka awansu

5. nikt nie może sobie przywłaszczyć stanowiska

Wady stosowania biurokracji:

• depersonifikacja

• brak mobilności i elastyczności

• niska skuteczność w warunkach niestabilnych i kryzysowych

Zalety biurokracji:

• skuteczność w warunkach normalnych

• możliwość osiągania wysokiej sprawności funkcjonowania

Formalizacja:

• zespół przepisów, procedur, instrukcji, które określają sposób działania instytucji

• przeformalizowanie

• istnieje wtedy, kiedy mamy zbyt dużą ilość przepisów, procedur, itd.

• gdy przepisy są zbyt szczegółowe

• jeżeli przepisy eksponują działania marginalne, nieistotne

• częste zjawisko w wojsku

• wzrasta pracochłonność związana z biurokracją

• „W przypadku przekroczenia pewnego stopnia biurokracji instytucja działa samodzielnie bez realizacji zadań zewnętrznych” - prawo Parkinsona

• niedoformalizowanie:

• zbyt duża dowolność postępowania

• chaotyczny sposób działania

• brak odpowiedzialności (umiejscowionej)

• zachowania nieformalne, nadużycia

• objawem niedoformalizowania jest autonomizacja, czyli zamiana celu instytucji na szczątkowe, rozbieżne cele pośrednie

• należy wdrażać biurokrację poprzez formalizację, która musi kształtować się na odpowiednim poziomie

Systemy informacyjne w przedsiębiorstwie:

przyjmowanie informacji	przetwarzanie informacji	generowanie informacji

Systemy informacyjne:

• ustne

• dokumentacyjne obieg dokumentów

• nośników elektronicznych

• wyodrębniony to systemy informatyczne

• telefony, pagery, itd.

• mieszane najczęściej występujące

Technologie informatyczne w zarządzaniu:

• wspomaganie prac biurowych

• zastępuje maszynę do pisania i kartoteki

• takie zastosowanie nie usprawnia zarządzania

• komunikacja

• off line komputery nie są połączone przewodami, dane przenoszone są na dyskietkach itp., ten rodzaj jest w zaniku

• on line komputery połączone między sobą przewodami itd., nośniki elektroniczne; najczęściej tzw. sieci lub terminale czyli jednostki zbierające dane i przekazujące je do komputera głównego; sieć istnieje, gdy jednostki „są inteligentne”, główny komputer czyli serwer zarządza pozostałymi komputerami, ale one też mogą przetwarzać dane; transmisja w czasie rzeczywistym, czyli natychmiastowe przesyłanie danych przez serwer z komputera do komputera; oraz sesje, czyli przesyłanie danych do serwera co jakiś czas np. co godzinę

• infostrady - powszechne systemy komunikacyjne (Internet), które dają nieograniczone możliwości komunikacji

• bazy danych - wysoko zorganizowane zbiory danych wzajemnie, funkcjonalnie połączonych ze sobą

• sztuczna inteligencja - zapewnienie odpowiednich mocy obliczeniowych oraz algorytmu, aby system mógł się udoskonalać samodzielnie; określa się takie systemy, które potrafią aktywnie reagować na różne okoliczności (warunki otoczenia), ale te warunki muszą być najpierw zaprogramowane

PRZEBIEG PODSTAWOWYCH INFORMACJI (LOGISTYCZNYCH) W PRZEDSIĘBIORSTWIE

















































































CAD - komputerowe wspomaganie projektowania

Elementy komplikujące przebieg informacji:

1. Dostawy bezpośrednie (zaopatrzenie) - ze względu na oszczędność i sprawność logistyka próbuje ominąć magazyny - just in time (j.i.t.)

2. Zmiany:

1. konstrukcyjne

2. technologiczne

3. organizacyjne

3. Interwencje

1. zmiany wynikające z nieprzewidywalnych okoliczności

2. systemy rezerwowe, awaryjne i interwencyjne

Aplikacyjne (użytkowe) systemy informatyczne:

• systemy przygotowania produkcji (CAD, BDPr, BDP, systemy zmian są ze sobą zintegrowanie)

• systemy zarządzania / sterowania produkcją (CAP, CAM) - najbardziej zintegrowane systemy są w fabrykach, transport wszystkiego jest automatyczne, „fabryka bez ludzi”

• 
  systemy F-K (finansowo - księgowe) - najszybciej wkraczające systemy informatyczne do księgowości, także systemy płacowe

• systemy zakupowe i sprzedaży (logistyka)

• systemy kadrowe baza danych, kartoteka

• systemy jakościowe, administracyjne i inne

• czym bardziej zintegrowane bazy danych tym większa jakość i korzyść z zarządzania systemami informatycznymi

Podstawowe rodzaje organizacji ze względu na kryterium własności.

1. Przedsiębiorstwo Państwowe (P.P.):

• założycielem i właścicielem jest Skarb Państwa

• dyrektora powołuje minister i on powołuje statut

• ministerstwo kontroluje przedsiębiorstwo

• Walne Zgromadzenie Delegatów Załogi (W.Z.D.Z.) - w spotkaniu uczestniczą przedstawiciele załogi i decydują o kierunku działania przedsiębiorstwa

• w czasie, gdy nie zbiera się zgromadzenie rządzi rada Pracownicza

• 
  istnieją związki zawodowe


























2. Przedsiębiorstwo komunalne - założycielem i właścicielem są organa samorządowo terytorialne (miasto, gmina, powiat)

3. Przedsiębiorstwa (organizacje) spółdzielcze - własność / wartość wspólna członków spółdzielni, działa wobec prawa spółdzielczego

4. Fundacje i stowarzyszenia - nie tworzą zysku, wypracowują środki, które są przeznaczane na statutowy cel działalności, zarejestrowane jako oba prawna i podlegają oddzielnym przepisom

5. Indywidualna działalność gospodarcza

• każdy obywatel może założyć firmę - zarejestrować się

• prowadzona jako działalność osoba fizyczna jest właścicielem, a majątek firmy to majątek tej osoby; jednoosobowa działalność

• Spółki:

• Rodzaje spółek:

• cywilne:

1. spółka osób fizycznych i nie jest osoba prawna (osoba prawna - zarejestrowana w sądzie rejestrowym jako podmiot gospodarczy i odpowiada wobec osób trzecich w sposób całkowity i skuteczny)

2. umowa spółki cywilnej nie wymaga formy notarialnej

3. odpowiadają również własnym majątkiem, oddzielnie płaca podatki

4. po przekroczeniu pewnego poziomu obrotu (800 000 zł) nakaz przekształcenia w spółkę jawną

• jawna:

1. spółka osób fizycznych i jest zarejestrowana w sądowym rejestrze gospodarczym

2. należy podać wszystkie dane spółki (majątek, skład, siedzibę itd.)

16

C

I

M

wydziały produkcyjne

C

A

M

C

A

P

montaż

W - n

W - 2

W - 1

MAGAZYN

WYROBÓW

GOTOWYCH

Sterowanie produkcją

MAGAZYN ZAOPATRZENIOWY

PLANOWANIE

(logistyka)

Centrum logistyczne

Zakupy

Sprzedaż

(marketing)

D

S

T

A

W

C

Y

R

Y

N

E

K

Techniczne Przygotowanie Produkcji

TPP

BAZA DANYCH PRODUKCYJNYCH

BDP

BAZA DANYCH PROJEKTOWYCH

BDPr

CAD

W. Z. D. Z.

R.Z.Z.

PRYWATYZACJA

Rada Pracownicza

dyrektor

---