EKONOMIA ROZWOJU
NOTATKI i PROBLEMY
do samodzielnych refleksji
Wykłady 2 -3
Rozwój ma wiele aspektów (również trudnych do zmierzenia, np. w sferze ochrony zdrowia, praworządności itp), przez wzrost gospodarczy rozumiemy wzrost realnego PKB (wzrost volumenu PKB). Uważa się, że wzrost gospodarczy jest decydujący dla rozwoju. Czy jednak nie ma też sprzężeń zwrotnych: od różnych aspektów „niemierzalnych“ do tempa wzrostu PKB?
Wyobraźmy sobie, że gospodarka jest „mało otwarta“ na wymianę handlową z zagranicą (tj. mało eksportuje, mało importuje - a bilans handlu jest i tak zawsze zerowy. Jak pamiętamy (mam nadzieję), oszczędności narodowe są sumą inwestycji i eksportu netto. W gospodarce „mało otwartej“ eksport netto jest zero (tak sobie założyliśmy). Stąd wniosek, że oszczędności narodowe są równe inwestycjom. OSZ = INW. To proste równanie nie mówi jeszcze nic o kierunku przyczynowości. Czy zwiększenie oszczędności (SPOWODUJE zwiększenie inwestycji? Czy też na odwrót: zwiększenie inwestycji SPOWODUJE zwiększenie oszczędności narodowych?
Jeszcze o paradoksie oszczędzania. Załóżmy, że gospodarstwa domowe postanowią oszczędzac nie 10% swoich dochodów, lecz powiedzmy 20%. Pytanie: czy SUMA oszczędności narodowych WOGÓLE wzrosnie? (Podpowiedź: raczej ZMALEJE!).
Była mowa o tym, że PKB = suma dochodów (płac, zysków i innych dochodów ze sprzedaży np. osiąganych przez rolników). W tym schemacie nie ma miejsca dla dochodów rentowych, emerytalnych, zasiłków itp? Otóż dochody te są elementem WTÓRNEGO podziału PKB. W ramach tego podziału PAŃSTWO opodatkowuje dochody pierwotne (płace, zyski) różnymi podatkami BEZPOŚREDNIMI (w tym składkami emerytalnymi itp.) Z tychże podatków m.in. wypłaca ono bieżące renty, emerytury itp.
Uważa się (na ogół słusznie), że gospodarstwa domowe o niskich dochodach oszczędzają mniejszy procent swoich dochodów niż gospodarstwa zamożniejsze. Polityka finansowa zakładająca zwiększenie podatków od dochodów wysokich a zwiększenie niskich rent i emerytur zwiększa też popyt konsumpcyjny. Jakiego efektu można tu oczekiwać jeśli idzie o rozmiary PKB (wzrośnie? spadnie?)
Wykład 4
Prawo Engla stanowi, że w miarę wzrostu zamożności zmiejsza się udział wydatków żywnościowych w wydatkach konsumpcyjnych ogółem. Konkretniej, zachodzą dwa procesy: (1) żywność relatywnie tanieje (2) Volumen popytu na żywnośc „stagnuje.“ Proszę się zastanowić, nad implikacjami prawa Engla dla wyboru strategii specjalizacyjnej ubogiego kraju rolniczego.
Zadanie dla ambitnych: przejrzeć strony 1-3 oraz EWENTUALNIE 322-325 w artykule Waszego profesora:
http://publications.wiiw.ac.at/?action=publ&id=details&publ=RR322