Kierunek sytuacyjny wchodzi w skład kierunków rozwoju zarządzania i zakłada, że konkretne rozwiązania są zależne od sytuacji, w której znajduje się organizacja. Uczestnicy organizacji zachowują się w zależności od sytuacji która wytwarza się na zewnątrz organizacji. Sytuacja ta może być dziełem osób i innych organizacji działających na zewnątrz, względnie uwarunkowań naturalnych, takich jak warunki naturalne, geograficzne, pogodowe itp. Wśród uwarunkowań sytuacyjnych, będących efektem ludzkich działań, najważniejsze są sytuacje konkurencji, współdziałania, walki oraz tworzone na zewnątrz organizacji uwarunkowania instytucjonalne, takie jak normy prawne, przepisy, zasady, struktury. Uwarunkowania instytucjonalne są efektem formalizacji zachodzącej na zewnątrz organizacji. Zewnętrzne uwarunkowania sytuacyjne mogą wywoływać u ludzi zachowania reaktywne, będące po prostu odpowiedzią na zdarzenia zewnętrzne lub praktyczne, zmierzające do ukształtowania tych zdarzeń w określonym kierunku, czyli do aktywnej zmiany uwarunkowań sytuacyjnych. Takie lub inne zachowania, będące odpowiedzią na uwarunkowania sytuacyjne, zależą od czynników takich jak: cechy osobowości poszczególnych uczestników organizacji ich odwagę, skłonności do ryzyka i szybkość.
Początki - lata siedemdziesiąte XX wieku.
Geneza: teza, że nie da się zbudować jednej teorii zarządzania.
Główne założenia: skupienie uwagi na współzależnościach rozmaitych czynników wpływających na sytuację kierownika. Kierunek sytuacyjny jest wynikiem prac kierowników, konsultantów i badaczy, którzy starali się wykorzystać koncepcje głównych szkół teorii zarządzania w sytuacjach rzeczywistych . Szukali wyjaśnień, dlaczego metody bardzo skuteczne w jednej sytuacji zawodziły w innej. Zwolennicy kierunku sytuacyjnego mieli logiczną odpowiedz na wszystkie takie pytania: wyniki są odmienne bo
sytuacje się różnią, technika w jednym przypadku skuteczna nie musi być taka w innym. Zadaniem kierownika jest ustalenie, jaka metoda w danej sytuacji, w określonych warunkach i w danym czasie najlepiej posłuży do osiągnięcia przyjętych przez kierownictwo celów. Kierunek sytuacyjny stanowi ważny zwrot we współczesnej teorii zarządzania, bo zajmuje się konkretnym zbiorem zależności organizacyjnych w szczególnych warunkach, w których zbiór ten występuje.
W rozmaitych sytuacjach i warunkach mogą być stosowane różne techniki dla osiągnięcia celów organizacji. Dzięki temu w określonych sytuacjach można stosować rozwiązanie, które sprawdziło się w
sytuacji podobnej, jaka wystąpiła w innym analizowanym przypadku.
Kierunek sytuacyjny opiera się na następujących postulatach:
1) Relatywizm w formułowaniu twierdzeń.
2) Metoda badawcza: case study.
3) Postulat budowy wielu teorii zarządzania.
Twórcy kierunku sytuacyjnego:
Thomas Peters i Robert Waterman
Joan Woodward
Paul Lawrence i Jay Lorsch