1. Ośrodkowe i obwodowe działanie greliny i PYY3-36
Grelina produkowana jest głównie przez komórki żołądka, jednak w mniejszym stopniu również przez jelita, trzustkę, nerki, łożysko, tarczycę, przysadkę mózgową i podwzgórze. .. Komórki immunoaktywne dla greliny zostały znalezione również w jelicie cienkim i grubym. Zawartość greliny w OUN jest niska Ma działania regulacyjne w mózgu i na obwodzie. Przy podaniu obwodowo lub centralnie (jest wydzielana bezpośrednio do układu krwionośnego) powoduje
- szybki wzrost ilości przyjmowanego pokarmu i przyrost masy ciała,
-hamowanie wydzielania serotoniny
-zwiększa motorykę i wydzielanie kwasów żołądkowych, najbliższym homologiem receptora dla greliny jest receptor dla motyliny, która wydzielana jest w podobnych miejscach i również oddziałuje na autonomiczny układ nerwowy.
-poziom greliny we krwi wzrasta podczas głodzenia, natomiast ulega obniżeniu po podaniu pokarmu, lub jego wprowadzeniu do żołądka.
-Stwierdzono, że komórki nerwowe zawierające receptory dla greliny znajdują się jedynie w jądrze łukowatym podwzgórza. Rejon ten odpowiada za regulację łaknienia, co może świadczyć o udziale greliny w regulacji tego procesu.
-możliwe działanie sercowo-naczyniowe(występują receptory w komórkach mięsnia sercowego)
-może również antagonizować anorektyczne działanie leptyny poprzez aktywację szlaku receptorowego białka Y/Y1 w podwzgórzu.
2.Gastryna, sekretna, CCK- wytwarzanie i działanie.
Gastryna
-wraz z histaminą oraz acetylocholiną jest odpowiedzialna za wbudowywanie rurek oraz pęcherzyków w błonę kanalików wewnątrzkomórkowych a także mikrokosmków zwiększając 6-10 razy powierzchnię kanalików śródkomórkowych( dot komórek okładzinowych-żołądek) powoduje to aktywację pompy protonowej
-pobudza proces wymiany nabłonka powierzchni( trwa ok. 2-6 dni)
-głowny hormon pobudzający wydzielanie żołądkowe protonów poprzez stymulację uwalnianiania parakrynnie histaminy z komórek ECL(część APUD)
-pod wpływem dużych(farmakologicznych)dawek gastryna wpływa na motorykę przewodu pokarmowego, pęcherzyka żółciowego oraz odpowiada za skurcz LES i zwieracza odźwiernika
-stymuluje wątrobę do wydzielania żółci
-pobudza wydzielanie glukagonu
Gastryna jest uwalniania:
-głównym miejscem wytwarzania, magazynowania i uwalniania są komórki G( wyst. w żołądku-część odźwiernikowa i w jelicie cienkim-początkowe odcinki dwunastnicy)
-GPR: peptyd uwalniający gastrynę, produkowany przez zakończenia neuronów peptydergicznych niepodlegającym wpływowi atropiny, odgrywa rolę w wydzielaniu w fazie głowowej(GŁÓWNIE) a także żołądkowej i jelitowej pod wpływem pobudzenia n.X wydzielana zostaje acetylocholina --->oddziałuje na komórki G
W fazie jelitowej wydzielanie gastryny jest niewielkie, zachodzi głównie pod wpływem GRP i oddziaływaniu białek na komórki G.
-hamowanie jej wydzielania następuje pod wpływem wzrostu kwasowości(ujemne sprzężenie zwrotne z jonami H)
Gastrinoma- nadmierne wydzielanie gastryny spowodowane rozplemem komórek G, dochodzi do zbyt częstego procesu odnowy oraz przerostu błon śluzowych
Sekretna -należy do rodziny sekretynowej do której zaliczą się tez glukagon, GIP, VIP
-odgrywa główną rolę w całości wydzielania trzustkowego trzustkowego fazie jelitowej( 70-80% całego wydzielania)
-pobudza wydzielanie HCO3- przez trzustkę, drogi żółciowe i gruczoły dwunastnicze
-hamuje motorykę żołądka, wydzielanie gastryny i jonów protonowych i pobudza wydzielanie pepsyny
-pobudza trofikę trzustki
-zwiększa przepływ krwi w trzustce
-pobudza uwalnianie innych hormonów( np. insuliny)
-pobudza wydzielanie żółci
-wzmaga zużycie tlenu przez narządy przewodu pokarmowego
- CCK powoduje zwiększenie działania sekretny( i na odwrót -sekretyna wzmaga działania CCK)
Uwalniania pod wpływem
-wzrostu kwasowości w wyniku przechodzenia treści żołądkowej do jelita cienkiego(dwunastnica) oraz produktów trawienia białek i tłuszczów tłuszczy jelicie
-wzrost wydzielania występuje w interakcji z CCK.
Cholecystokinina
Jest odpowiedzialna za:
-najsilniej hamuje wydzielanie żołądkowe a także opróżnianie żołądka przez receptory CCKA (hamowanie dwunastnicze)
- bierze udział w fazie jelitowej wydzielania trzustkowego
-odpowiada za pobudzanie wydzielania enzymów trzustkowych( interakcja z sekretną)
-pobudza wydzielanie gruczołów dwunastniczych
-pobudza skurcze pęcherzyka żółciowego
-wzrost przepływu krwi przez trzustkę
-skurcz zwieracza odźwiernikowego i wzrost motoryki jelita cienkiego
-pobudza uwalnianie glukagonu
Jest uwalniania pod wpływem:
-produktów hydrolizy lipidów, białek
-aktywacja wydzielania pod wpływem L-aminokwasów głw. Fenyloalaniny i L-tryptofanu
-aktywacja wydzielania przez polipeptydy i kwasy żółciowe (mające więcej niż 8c), jony protonowe i sole żółciowe
-uwalniana pod wpływem peptydu monitorującego MP, pochodzącego z komórek pęcherzykowych( trzustka) oraz CCK-RP produkowanego przez błonę śluzową jelit
-jest wydzielana z komórek I dwunastnicy i jelicie czczym