Alternatywne pojęcie wychowania

Alternatywne ujęcia i interpretacje wychowania.

Koncepcje odwołujące się do innych przesłanek, zasad, form, treści innych jak obowiązujące

w systemie danym społeczeństwie. Jak również alternatywne działania innowacyjne,

autorskie programy wychowania, nurty inspirujące działalność wychowawczą.

Odmiany myślenia alternatywnego w pedagogice:

Według Muszyńskiego istnieją odmiany poglądów i inspiracji w grupie, która istnieje jako

radykalna odmiana wychowania alternatywnego, należą do nich orientacje:

- antypedagogiczna (sprowadza się do odpedagogizowania relacji wychowawczej)

- naturalistyczna (kierunek myślenia w str pedagogiki humanistycznej)

- legitymistyczna (akcentuje problem reformy systemu prawnego)

- emancypacyjna (poddaje refleksji spoleczną funkcje wychowania)

Każda kwestionuje wartość, legalność lub zasadność wychowania.

Definicje naukowego charakteru pedagogiki według różnych autorów:

-wg St. Kunowskiego - złożonośc pedagogiki powoduje trudności w jednoznacznym

określeniu jego naukowego charakteru, a powiedzenie, że pedagogika jest nauką o

wychowaniu jest zbyt ogólne, pedagogika to nauka o człowieku, a wychowanie jest tylko

wspomaganiem rozwoju osoby ludzkiej.

-Wg Emila Durheima- każde społeczeństwo ma własny system wychowania, należy zatem

poddawać badaniom socjologicznym systemy wychowawcze ,a podobieństwo w zakresie

ideałów pochodzi z tradycji i kultury chrześcijańskiej.

-Wg J. Mirskiego- pedagogika może sprowadzać się jedynie do naukowego systemu

wychowania w szkole i przedszkolu. Odrzucił wychowanie „ nieumiejętne” w domu i

społeczeństwie.

Rozwój historyczny pedagogiki:

-pedagogika istnieje od początku istnienia ludzkiego

-kiedy stare formy wych. Zaczęły przeżywać kryzys już starożytności sofiści postawili

problem, co decyduje o rozwoju człowieka: urodzenie czy wychowanie

-chrześcijaństwo wniosło nowe pojęcia i wartości wynikające z podstaw wiary relig.

-Wiek XVI poddał krytyce wych. Katolików podzielił społeczeństwo na katolików i

protestantów

-Oświecenie wyeksponowało utopię w wychow. - wych. na łonie natury

-myślenie pedagogiczne od pocz. XIX w opierało się na refleksji filozoficznej. A naukowy

charakter myśl. Pedagogicznego wniósł Fredrih Herbert.

-Nie udało się określić celów i ideałów wych. W oparciu o zał. Pedagogiki dopiero

fenomenologia Husserla - wykształciła się pedagogika czysta ukierunkowana na badania praw

rozwojowych człowieka.

Nauki pogranicza w pedagogice.

Główną ideą w metodach badawczych jest humanizacja metod w pedagogice, czyli nie należy

stosować metod, które mogą szkodzić badanym podmiotom.

Nauki pomocnicze w pedagogice współczesnej: etyka, filozofia, psychologia ogólna.

Nauki pedagogiczne: historia wychowania, socjologia wych., psychologia wych..

Nauki pedagogiczne uzupełniają ważną dla badanego problemu wiedzę z innych nauk np.:

I gr. historia wychowania z historii politycznej, kultury itp.

II gr. socjologia wychowania z socjologii pracy, miast, wsi, przemysłu itp.

III gr. wzajemna potrzeba korzystania ze swoich nauk, np. psycholog tłumaczy pedagogowi

jak funkcjonuje psychika ucznia, pedagog informuje psychologa jak był wychowywany

badany uczeń.

Stan nauk współpracujących z pedagogiką można ułożyć w schemacie zależności:

1) nauki pedagogiczne: historia wychowania, kulturologia wych., antropologia wych., biologi

a wych., psychologia wych., socjologia wych., filozofia wych., teologia wych.

2) Nauki współdziałające z pedagogiką:

-nauki realne - higiena z naukami medycznymi, ekonomika oświaty i kształcenia, demografia

-nauki formalne związane z matematyzacją: cybernetyka, prakseologia, logika z metodologią

nauk i naukoznawstwem

-nauki aksjologiczne: estetyka, etyka

Rola wartości w wychowaniu(cele, metody, badania)

Cele wychowania:

Co należy rozumieć przez cele wychowania?

Standardy(normy) wychowawcze, określające pożądane społecznie moralnie zachowanie, wartości,

postawy oraz cechy osobowościowe. Wszystkie cele w wychowaniu występują w postaci

zwerbalizowanej oraz niezwerbalizowanej.

Rodzaje celów wychowawczych:

-cele kreatywne (typu „wywołać”; „ukształtować”)

-cele optymalizujące (typu „zwiększyć”; „wzmocnić”)

-cele minimalizujące (typu „osłabić”)

-cele korekcyjne (typu „zmienić”; „przekształcić”)

Ideał wychowania wynika z podstawowych dyspozycji osobowościowych jednostki osiągniętych

za pomocą celów kierunkowych.

Cele wychowawcze powinny wskazywać na zgodność z wartościami między innymi

ogólnoludzkimi, uniwersalnymi, poznawczymi, moralnymi, estetycznymi.

Celem wychowania jest między innymi zdrowie psychiczne.

Metody wychowania: modelowania, zadaniowa, perswazyjna, nagradzania, karania, oddziaływań

grupowych

Dziedziny wychowania:wychowanie moralne, wychowanie estetyczne, wychowanie seksualne,

wychowanie patriotyczne inne dziedziny wychowania (umysłowe, religijne, zdrowotne)

Pojęcia bliskie wychowaniu.

Podział według kategorii w odniesieniu do…..

1. rozwoju umysłowego i osobowościowego jako nauczanie, uczenie się, kształcenie.

2. życia społecznego jako edukacja, socjalizacja, inkulturacja.

3. oddziaływań zabezpieczających - pedagogika społeczna.

Wychowanie o profilu intelektualno - indywidualnym w nauczaniu

1. rodzaje procesów uczenia się i nauczania

- nauka samorzutna

- specjalne celowe nauczanie w wieku szkolnym

- samodzielnego zdobywania wiedzy

UCZENIE SIĘ

- intensywne, ekstensywne, metodologiczne, informujące, wychowujące

*relacje pomiędzy nauczaniem a wychowaniem

- stosunek obojętności, stosunek opozycyjności, stosunek pozytywny

Wychowanie jako proces wprowadzenia człowieka w życie społeczne i świat kultury (socjalizacja,

inkulturacja, edukacja)

- socjalizacja pierwotna (wchodzenie w rolę członka społeczeństwa)

- socjalizacja wtórna (wchodzenie w rzeczywistość zastaną)

Teoria wychowania - definicja

wg M. Łobockiego - teoria wychow. jest podst. dyscypliną pedagogiczną obok pedag. ogolnej,

dydaktyki, pedag. porownawczej, specjalnej oraz historii wychow. i oświaty

wg Durkheima - wychow. jest oddziaływaniem pokoleń doroslych na te, które jeszcze nie dojr

zały do życia spolecznego.

Wg Kunowskiego wychow. można podzielić na 4 gr.(prakseologiczne, ewolucyjne, sytuacyj

ne, adaptacyjne)

Wychowanie i opieka

Przedmiotem zainteresowań teorii wychowania jest wychowanie w rozumieniu kształtowania

postaw i innych cech osobowych dzieci i młodzieży, stworzeniem warunków do

samorealizacji, pod względem rozwoju moralnego, społecznego, kulturowego i fizycznego.

Opiekę stosuje się w przejawach niekorzystnych dla rozwoju m.in. choroba, zaburzenia

psychiczne, defekty organizmu

Współczesne teorie i koncepcje wychowania.

Typy podejść do wychowania wg Tilmana i Grootaersa (sprawdźcie nazwiska, bo nie mogłam

się doczytać ) *Postawa wyczekująca, symbiozy, psychologizująca, stałej interwencji,

kształtująca, moralizująca, kontrolująca

Cechy wychowania:

1. Złożoność wychowawcza

Zachowanie człowieka zależy zarówno od uwarunkowań zewnętrznych jak i wewnętrznych,

czyli osobistych przeżyć, doświadczeń człowieka:potrzeb, aspiracji, motywów,

Złożoność wychowania sprowadza się do zapamiętania i rozumienia norm postępowania ale i

ich akceptacji w codzienności.

2. Intencjonalność wychowania.

Pozytywne oddziaływanie na rozwój nawet wtedy, kiedy cele nie są dość uświadomione, to

jedna dobra intencja.

3.Interakcyjność wychowania

Proces wychowawczy może odbywać się tylko w sytuacji interakcji wychowawczych bez

możliwości jedynie podmiotowych działań wobec wychowanka.

4. Relatywność wychowania:

Nigdy nie jest tak, że wychowawca jest „sam z wychowankiem” i można na niego wpłynąć

wg jakiegoś planu (są też rodzice, rówieśnicy)

5. Długotrwałość wychowania

Wychowanie przez całe życie, głównie w celu pogłębienia i przetrwania osiągniętych

wyników.

Żródła pedagogiki

-pedag. praktyczna - praktyka wychowawcza z dziećmi mlodszymi i doroslymi w

placowkach oświatowych. Efekt: wiedza praktyczna

-pedag. opisowa - bierne doświad. Empiryczne związane z przezywaniem, refleksją,

obserwacją oraz badaniem. Efekt: wiedza empiryczna o zjawiskach, przebiegu, przyczynach i

skutkach

-pedag. normatywna - ideologie w zakresie systemu wartości, swiatopoglądów, ideii spolecz.

Efekt: wiedza normatywna o celach i ocena wyniku wychowania

pedag. teoretyczna - teorie dotyczące istoty natury i i stnienia czlowieka oraz wiedzy o

rozwoju człowieka. Efekt: wiedza teoretyczna określonej rzeczywistości wychowawczej

Przygotowanie zawodowe nauczycieli

Ksztalcenie, dosksztalcanie, doskonalenie

W każdym z tych pojęć znajdują się infor. na temat przygotowania zawodowego nauczycieli

do pelnienia spoczenej roli pedagoga, co stanowi również pkt wyjścia do okreslenia

kompetencji związanych z zawodem nauczyciela.

Kompetencje jakie mogą wystepowac w zawodzie nauczyciela - niegotowe,

niewystarczające, pozostające w ruchu, w rozwoju stale wymagające zmiany przyczyny.

Kompetencje nauczycieli: praktyczno-moralne, techniczne

Do czego sprowadza się przygotowanie zawodowe nauczycieli: do kompetencji etyczno

-moralnych, technicznych i praktyczno-moralnych

---