UKŁAD KRĄŻENIA.
Funkcje układu krążenia:
Oddechowa - W małym krwioobiegu krew pobiera tlen ze środowiska zewnętrznego, który w dużym krwioobiegu jest przekazywany tkankom (szczególnie wrażliwa na niedotlenienia jest tkanka nerwowa - komórki tej tkanki giną po 4 - 5 minutach, podobnie jest z mięśniem sercowym, czynność wątroby i nerek ustaje po 10 - 20 minutach od przerwania krążenia).
Odżywcza - polega ona na dostarczeniu do tkanek substancji odżywczych i odprowadzanie do narządów wydalniczych zbędnych produktów wymiany tkankowej.
Regulacyjna - związana jest z rozprowadzaniem przez układ krążenia hormonów regulujących procesy życiowe. Utrzymanie równowagi (stała temperatura ciała, przenoszenie ciepła z mięśni i wątroby oraz regulacja oddawania ciepła na zewnątrz).
Termoregulacyjna.
W dużym krwioobiegu można wyróżnić:
Tętnice - są to naczynia o ścianach elastycznych, a krew płynie w nich pod dużym ciśnieniem. Dzięki dużej elastyczności i sprężystości ścian tych naczyń napływ krwi z komór (okresowy) zostaje zamieniony na przepływ ciągły.
Naczynia oporowe - składają się z naczyń oporowych (małe tętniczki = arteariole) oraz naczyń przedwłosowatych i pozawłosowatych tzw wenul i drobnych żył.
Naczynia odżywcze - kapilary.
Naczynia układu żylnego o niskim ciśnieniu.
Zespolenia tętniczo-żylne.
Wpływ masażu na układ krążenia opiera się o 3 teorie:
1 - Teoria mechaniczna. Dużą rolę w regulacji krążenia odgrywa pompa mięśniowa umożliwiająca powrót krwi żylnej do serca. U osób długo przebywających w łóżku może dochodzić do zaburzeń funkcjonowania układu krążenia. Stosowanie masażu (wszystkich technik ze szczególnym naciskiem na głaskanie i ugniatanie) prowadzi do przepychania krwi w kierunku serca, a także zassanie krwi leżącej obwodowo. Masaż powoduje poprawę pracy serca (zwiększa pojemność minutową i wyrzutową).
2 - Teoria odruchowa. Opiera się na istnieniu receptorów rejestrujących różne parametry krwi. Odbywa się to dzięki tzw. mechanoreceptorom zlokalizowanym w niskociśnieniowej części ukł krążenia, a także baroreceptorami występującymi w części tętniczej. Impulsy powstające w tych receptorach docierają do ośrodków naczynioruchowych, które w odpowiedzi zmieniają napięcie mięśniówki ścian naczyń (tętnice i żyły) w takim kierunku, aby wyrównać zakłócenie.
W naczyniach szyjnych i aortalnych znajdują się chemoreceptory.
3 - Teoria hormonalna. Dotyczy ona zwiększonego wydzielania histaminy z tkanek pod wpływem masażu. Histamina powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych. Wraz z krwią dostaje się do nadnerczy, gdzie stymuluje zwiększone wydzielanie adrenaliny i noadrenaliny. Adrenalina powoduje zwężanie naczyń krwionośnych.
WPŁYW MASAŻU NA UKŁAD ODDECHOWY.
Oddychaniem nazywamy wymianę gazową tlenu i dwutlenku węgla między organizmem a środowiskiem zewnętrznym. Pobieranie tlenu i usuwanie dwutlenku węgla odbywa się dzięki pracy układu oddechowego i krążenia.
Funkcje układu oddechowego:
Usuwanie CO2 (regulacja równowagi kwasowo-zasadowej oraz utrzymanie stałego pH krwi).
Poprzez usuwanie pary wodnej (udział w gospodarce wodnej organizmu).
Utrata ciepła poprzez parowanie (termoregulacja).
Wpływ masażu na układ oddechowy możemy podzielić na:
Wpływ pośredni - prowadzi do poprawy procesów życiowych (oddechowych), dzięki współdziałaniu układu krążenia i oddechowego. Zwiększony przepływ krwi żylnej, zwiększony przepływ krwi przez serce i płuca, rozszerzenie naczyń krwionośnych wpływają na poprawę przemiany materii, co jest związane z większym zapotrzebowaniem na tlen.
Po masażu dochodzi do poprawy pracy płuc, uwalnia się większa ilość histaminy (powoduje zwężenie drzewa oskrzelowego i zmniejszenie przestrzeni nieużytkowej płuc). Stosując masaż wywieramy leczniczy wpływ na układ oddechowy.
Wpływ bezpośredni - dotyczy opracowywania grzbietu i kręgosłupa, klatki piersiowej, a w szczególności mięśni międzyżebrowych. Masaż powoduje uelastycznienie mięśni międzyżebrowych, zwiększenie ruchomości w stawach (mostkowo-żebrowych i żebrowo-kręgowych). Poprawiają się parametry klatki piersiowej, a co za tym idzie poprawia się oddychanie. Pobudzenie drzewa oskrzelowego prowadzi do zwiększonego wydzielania śluzu (stosujemy technikę oklepywania - kl. Piersiowa i grzbiet). Odpowiednie zastosowanie gimnastyki oddechowej wpływa na poprawę wentylacji płuc, a tym samym zwiększa wydolność układu oddechowego.
WPŁYW MASAŻU NA UKŁAD POKARMOWY.
Każdy organizm pobiera ze swego środowiska substancje pokarmowe, które przetwarza na materiał budulcowy oraz na energię. Materiał budulcowy zostaje umieszczony w cząsteczkach żywej materii, a energia jest zużywana do wykonywania czynności życiowych i pracy organizmu. Do pobierania i przetwarzania pokarmu służy przewód pokarmowy, który u człowieka ma kształt długiej cewy, rozpoczynającej się jamą ustną i kończącej się odbytem. Do przewodu tego należą: jama ustna, gardło, przełyk, żołądek, jelito cienkie, jelito grube oraz gruczoły trawienne: wątroba i trzustka.
Wpływ masażu możemy podzielić na pośredni i bezpośredni.
Wpływ pośredni odbywa się:
Za pośrednictwem układu krążenia - poprzez pobudzenie układu krążenia doprowadzimy do lepszego odżywienia, a tym samym do funkcjonowania przewodu pokarmowego. Zwiększa się wchłanianie substancji odżywczych.
Na drodze odruchowej - poprzez układ nerwowy stymulujemy pracę mięśni przewodu pokarmowego, których napięcie w znacznym stopniu decyduje o procesach wchłaniania. Spożywane pokarmy są dokładniej trawione, a zawarte w nich składniki odżywcze są wykorzystywane w całości. Przyspieszenie procesów przemiany materii w całym organizmie powoduje pobudzenie ośrodka głodu. Znaczny wpływ wywieramy drogą unerwienia segmentarnego.
Na drodze hormonalnej - zmiany w organizmie prowadzą do regulacji zarówno wydzielania substancji trawiennych, jak również napięcia mięśni przewodu pokarmowego (np. wzmożone wydzielanie histaminy powoduje zwiększone wydzielanie soku żołądkowego).
Wpływ bezpośredni. Dochodzi do niego podczas masażu narządów jamy brzusznej, oczywiście za pośrednictwem powłok brzusznych.
Stosując techniki rozluźniające lub pobudzające, wpływamy na napięcie mięśni ścian żołądka, jelita cienkiego i jelita grubego.
Poprzez bezpośrednie drażnienie narządów jamy brzusznej wzmagamy wydzielanie hormonów żołądkowo-jelitowych.
Odpowiednio wykonany masaż powoduje przepychanie zalegających mas kałowych w jelicie grubym.
WPŁYW MASAŻU NA UKŁAD MOCZOWO - PŁCIOWY
Narządy moczowe i płciowe stanowią jeden układ moczowo - płciowy. Narządy moczowe mają za zadanie usuwanie z organizmu końcowych produktów przemiany materii oraz utrzymanie na stałym poziomie składu chemicznego i fizykochemicznych właściwości osocza krwi dla zapewnienia stałości środowiska wewnętrznego. Zadanie to wykonują nerki wytwarzające mocz oraz narządy odprowadzające (kielichy nerkowe, miedniczki nerkowe, moczowody, pęcherz moczowy i cewka moczowa), przez które mocz jest wydalany z organizmu na zewnątrz.
Wpływ masażu na układ moczowy możemy podzielić na pośredni i bezpośredni.
Wpływ pośredni - wiąże się przede wszystkim z układem krążenia. Zwiększenie, pod wpływem masażu, pojemności minutowej serca sprawia, że zwiększa się przepływ krwi przez nerki, poprawiając filtrację kłębuszkową. Poprawia się oczyszczanie osocza krwi oraz zwiększa się wydzielanie wazopresyny, która powoduje zagęszczenie moczu poprzez ułatwienie wtórnego wchłaniania wody. Również o wpływie pośrednim mówimy opracowując przy masażu strefy unerwienia segmentarnego.
Wpływ bezpośredni - wywieramy opracowując grzbiet na wysokości od IX kręgu piersiowego do II kręgu lędźwiowego, a więc w miejscu rzutowania nerek, jak również opracowując podbrzusze, co wpływa na funkcjonowanie zwieraczy.
Na układ płciowy możemy wywierać
wpływ pośredni poprzez lepsze ukrwienie i odżywienie narządów płciowych, jak również drogą unerwienia segmentarnego,
wpływ bezpośredni wywieramy przy opracowaniu podbrzusza.
WPŁYW MASAŻU NA UKŁAD WEWNĄTRZWYDZIELNICZY
Czynność gruczołów dokrewnych pod wpływem masażu ma charakter adaptacyjny. Stymulacja bądź hamowanie wydzielania służy przystosowaniu organizmu do masażu. Szczególnie istotną rolę odgrywają zmiany wpływające na adaptację układu krążenia i kontrolę metabolizmu.