Psychopatologia

prof. dr hab. Andrzej Jakubik

Psychopatologia

Anna Grzybowska

prof. dr hab. Andrzej Jakubik

„Życie nie jest tym co człowiek przeżył, ale tym, co i jak zapamiętał” Gabriel Garcia Marquez

„człowiek może zawsze próbować być czymś więcej niż jest” Sartre

03.10.07 I

„Psychiatria” pod redakcją Adama Bielikiewicz 2003 PZWN- 1, 2, 3, 22, 24, 25, 28, 30, 32, 34

„Schizofrenia” Kempiński

Psychiatrię dzielimy tradycyjnie na symptomatologię ogólną, czyli psychopatologię ogólną i psychopatologię szczegółową, czyli psychiatrię właściwą.

Psychopatologia- Psyche- rozum, Patos- cierpienie, Logos- nauka; nauka o cierpieniach psychicznych, zajmuje się poszczególnymi symptomami psychicznymi

Pierwszą grupa leków, która znalazła zastosowanie w psychiatrii, były barbiturany. Wykorzystywano się je od 1915 do leczenia metodą „snu przedłużonego” przełomowy okazał się rok 1952 od którego rozpoczęła się era leków psychotropowych.

• Symptom- objaw, symptomatologia- nauka o pojedynczych objawach, syndromologia- nauka o zespołach zaburzeń psychicznych

• Ojciec psychopatologii- Karl Jaspers- psychiatria napisał „Psychopatologia ogólna” zawarł w tym dziele fenomenalne opisy objawów (1911)

Fizjologiczne podstawy czynności psychicznych

Zorganizowane działanie przystosowawcze całego organizmu nazywamy zachowaniem. Popędy mogą być apetytywne, czyli takie które są motorem dążenia do bodźców pozytywnych, i awersyjne, czyli takie, które służą unikaniu czynników szkodliwych. Pobudzenie i zaspakajanie popędów wiąże się z określonym stosunkiem do zjawisk, czyli emocji.

Uczenie się-względnie trwałe zmiany w zachowaniu, powstające pod wpływem doświadczenia

1. Wdrukowanie

2. Habituacja- polega na zaniku wrodzonej reakcji na wielokrotnie powtarzany bodziec

3. Warunkowanie klasyczne- (pawłowowskie) polega na ustaleniu związku między wrodzoną skłonnością do reagowania a sygnałem towarzyszącym celowi reakcji

Mózg archaiczny- stanowi podłoże uwarunkowanych genetycznie, elementarnych zachowań i reaguje na zmiany w środowisku tylko nasileniem lub osłabieniem z góry ustalonych reakcji. W skład mózgu archaicznego wchodzą:

- zwoje podstawne (wraz z korą mózgu i móżdżkiem) sterują aktywacja ruchową, obecnie wiadomo, że regulują również czynności poznawcze, zawiadują emocjami, hamują impulsy psychiczne i ruchowe nieadekwatne w określonej sytuacji; uszkodzenie: triada podkorowa na którą składa się depresja, zaburzenia ruchowe i otępienie

- międzymózgowie

- śródmózgowie

Układ limbiczny- zalicza się struktury takie jak:

- kora oczodołowa- zawiaduje hamowaniem popędów i tłumieniem nieistotnych informacji, odpowiada też za empatię

- kora przedczołowa na przyśrodkowej części płatów czołowych, anatomiczny substrat nagrody,

- zakręt obręczy- dzieli się na dwie część przednia, segment afektywny, i tylną, segment kognitywny, granicą jest płaszczyzna pionowa przebiegająca przez spoidło przednie; segment afektywny- reguluje funkcje wegetatywne i endokrynne, emocje i wzbudzenie; segment kognitywny- planowanie aktywności ruchowej

- jądro podstawowe Meynerta

- jądra przegrody- anatomiczny substrat nagrody,

- kora bieguna skroniowego

- wyspa- centrum alarmowe, jej przednia część jest aktywowana podczas reakcji emocjonalnych na szczególnie stresujące problemy poznawcze lub bodźce wewnętrzne, a także podczas lęku oczekiwania

- struktury przyśrodkowego płata skroniowego (zakręt hipokampa, zakręt zębowaty, hipokamp, kora śródwęchowa, podkładka)- pamięć deklaratywna, uszkodzenie upośledza nabywanie nowych informacji

- ciało migdałowate- reguluje poziom wzbudzenia i lęku

- jądro półleżące- anatomiczny substrat nagrody,

- jądra wzgórza (jądra przednie, jądra linii pośrodkowej, jądro przyśrodkowe, część jąder bocznych)

- niektóre struktury podwzgórza

- jądra szwu

- część brzuszna nakrywki

- istota szara środkowa- anatomiczne podłoże przeżywania kary

- miejsce sinawe

Jako całość układ limbiczny kieruje czynnościami popędowo- emocjonalnymi, odgrywa także istotną rolę w przetwarzaniu informacji. Anhedonia- niezdolność do przeżywania satysfakcji.

Mozg nowy- czyli sześciowarstwowa kora półkul mózgu. Zawiera ona czuciowe ośrodki odbioru informacji, ruchowe ośrodki manipulacyjne i pola kojarzeniowe.

- tylny obszar asocjacyjny- zawiaduje lokalizacją wzrokowo- przestrzenną i językiem

- płacik ciemieniowy górny- integruje percepcję przestrzeni zewnętrznej i obrazu własnego ciała

- prawy płacik ciemieniowy górny jest częścią struktur tworzących anatomiczne podłoże uwagi

- kora położona w głębi bruzdy skroniowej górnej jest Multi modalnym ośrodkiem kojarzeniowym, przesyłającym zintegrowane informacje słuchowe, wzrokowe i somatosensoryczne do układu limbicznego, zwojów podstawnych i płatów czołowych

- tylna część zakrętu skroniowego środkowego i dolnego jest korą kojarzeniową, w której rozpoznawane są kształty i twarze

- przedni obszar asocjacyjny znajduje się w korze przedczołowej, tam odbywa się rozwiązywanie nowych problemów, planowanie, ocena konsekwencji, uczenie się i myślenie abstrakcyjne

Interakcja czynników etiologicznych w patogenezie zaburzeń psychicznych

Do zaburzeń czynności psychicznych dochodzi zwykle w wyniku współdziałania wielu czynników etiologicznych:

• Czynniki endogenne- związane z predyspozycją genetyczną, determinujące zaburzenia czynności OUN

• Czynniki somatogenne- znane czynniki patogenne i procesy chorobowe doprowadzające do zaburzeń czynności OUN

• Czynniki psychogenne- związane z nieprawidłowym rozwojem psychicznym, społecznym uczeniem się oraz sytuacjami i wydarzeniami powodującymi stres psychiczny

Predyspozycja (vulnerability) obejmuje:

• Czynniki genetyczne związane z czynnością mózgu

• Nabyte zmiany biologiczne OUN

• Rozwój psychiczny osobowości

Prawidłowa czynność struktur mózgowych warunkowana jest adekwatnym przekazywaniem bodźców na ich synapsach neuronalnych. W procesie tym uczestniczą liczne neuroprzekaźniki mózgowe, z których najważniejsze to dopamina, serotonina, noradrenalina, kwas gamma- aminomasłowy (GABA) i kwas glutaminowy. Unieczynnienie neuroprzekaźników następuje przez ich rozkład enzymatyczny oraz wychwyt do neuronu presynaptycznego przy udziale tzw. transporterów. Czynności neuroprzekaźników mogą sprawować również niektóre substancje peptydowe, np. endorfiny, wazopresyna, oksytocyna czy kortykoliberyna (CRH) oraz gazy (tlenek azotu).

Podstawy analizy psychopatologicznej:

• Fenomenologia- analiza fenomenów, która zmierza do ustalenia ich cech ogólnych, stałych, strukturalnych i istotnych. Fenomeny można podzielić na wewnętrzne (subiektywne przeżycia pacjenta opisujące jego stan wewnętrzny), zewnętrzne (zachowanie, dostrzeganie pacjenta) oraz interaktywne (odczucia, reakcje wzbudzane w kontakcie)

• Symptomatologia- zajmuje się takimi wyróżnionymi fenomenami, które są przydatne klinicznie tzn. odgrywają rolę wskaźnika pomocnego w ustalaniu rozpoznania, planowaniu terapii czy przewidywaniu przebiegu zaburzeń

• Syndromologia- zajmuje się zespołami psychopatologicznymi. Zespół- to zbiór objawów występujących wspólnie w warunkach naturalnych.

• Nozologia- porządkuje zespoły psychopatologiczne według sensownych zasad praktycznych i teoretycznych, które pozwalają utworzyć system nozologiczny- klasyfikację zaburzeń psychicznych

OBJAWY ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH

Zaburzenia czynności poznawczych:

• Zaburzenia uwagi- nieuwaga (dekoncentracja)- stanowiąca zbiorcze określenie zaburzeń uwagi na które mogą składać się zaburzenia jej funkcji. Niemożność (aprosekcja) lub ograniczenie (hipoprosekcja) ogniskowania uwagi wiążą się zwykle z jakimś zaburzeniem jej czujnego podtrzymywania. W przypadku nadmiernego ogniskowania uwagi (hipreprosekcja) ograniczenie jej przerzutności również utrudnia śledzenie wydarzeń. Wahania uwagi (koncentracji) uciążliwa zmienność czujności uwagi, zwykle towarzyszą one wahaniom w przebiegu innych czynności psychicznych.

• Zaburzenia pamięci

Zaburzenia ilościowe (dysmnezje)	Zaburzenia jakościowe (paramnezje)
		Wspomnienia zniekształcone (allomnezje)	Wspomnienia rzekome (pseudomnezje)
Hipermnezja- pamięć wzmożona; pod wpływem substancji halucynogennych, w stanach zmienionej świadomości, w stanach ekstatycznych, pod wpływem silnych przeżyć Hipomnezja- ograniczenie pamięci; upośledzenie pamięci dawnej lub pamięci świeżej, ogólny deficyt zapamiętywania lub odtwarzania o charakterze przemijającym lub trwałym- uszkodzenie mózgu Amnezja-jest postacią hipomnezji: Stopnia- amnezja całkowita i fragmentaryczna Zakresu- pełna lub cząstkowa Trwałości- trwała lub przemijająca Fazy- deficytu pamięci krótkotrwałej lub długotrwałej Czasowego związku niepamięci z czynnikiem sprawczym- niepamięć wsteczna (rozciąga się wstecz od momentu zadziałania czynnika do ostatnich realnych wspomnień poprzedzających to wydarzenie) lub niepamięć następcza (od pełnego ustąpienia zaburzeń do odzyskania zdolności zapamiętywania zachodzących wydarzeń) niepamięć śródczesna lub retro psychotyczna (obejmuje okres między niepamięcią wsteczną a następczą) Ekmnezja- przeżywanie przeszłości jako teraźniejszości	Iluzje pamięci- wspomnienia rzeczywiste lecz zniekształcone pod wpływem innych przeżyć, zwłaszcza silnych emocji fizjologicznych lub emocji wyzwolonych przez stany chorobowe Kryptomnezja- wspomnienia odtworzone bez rozpoznania jego wtórności Złudy utożsamiające- przeżycia, w których zachodzi błędne usytuowanie wydarzeń, deja vu (już widziałem), deja vecu (już przezywałem) jam ais vu (nigdy nie widziałem), jam ais vecu (nigdy nie przeżywałem)	Konfabulacje- to wypowiadanie fałszywych wspomnień, które zwykle współwystępują z głębszą niepamięcią wypełniają tę lukę Omamy pamięci- fałszywe wspomnienia z silnym przekonaniem realizującym

• Zaburzenia spostrzegania

Spostrzeżenia
zmienione	nierozpoznane	Błędnie rozpoznane	Fałszywe (bez bodźca)
Zniekształcenia- anomalie; pacjent jest na ogół świadomy zniekształcenia, często oddzielnie opisuje się podobne anomalie dotyczące spostrzegania przez chorego analogicznych cech własnego ciała (metamorfognozja cielesna), występują w zaburzeniach psychotycznych, uszkodzeniach mózgu, migrenie, pod wpływem substancji halucynogennych, deprywacji sensorycznej, deficytach i dysfunkcjach narządów zmysłów. Mogą stanowić składnik padaczkowych napadów psychosensorycznych.	Deficyty zmysłowe- częściowa lub całkowita utrata wrażeń z zakresu zmysłu wzroku, słuchu, węchu, smaku lub czucia, może mieć charakter ośrodkowy, obwodowy lub czynnościowy	Iluzje- złudzenia; błędnie rozpoznane spostrzeżenia istniejących przedmiotów	Omamy (halucynacje)- spostrzeżenia nieistniejących przedmiotów, od iluzji różnią się brakiem obiektywnie istniejącego przedmiotu; omamy wzrokowe- fotomaty- błyski, cienie, świecące lub migające punkty; omamy słuchowe- szmery, trzaski, stuki (akoazmaty), dźwięki regularne (fonematy); omamy czuciowe; omamy węchowe; omamy smakowe; omamy w czasie zasypiania (hipagogiczne) i budzenia się (hipnopompiczne) mają najczęściej charakter wzrokowy i słuchowy. Omamy rzekome- SA to przeżycia wyodrębnione spośród innych omamów z powodu cech, które sugerują, iż tracą charakter doznań zmysłowych zbliżają się do zaburzeń myślowych. Parahalucynacje- wrażenia lub spostrzeżenia nieistniejących przedmiotów, których chory nie traktuje jako realnych przedmiotów

• Zaburzenia myślenia, języka i komunikacji

1. Zaburzenia treści myślenia

1. Myślenie nadwartościowe (idee nadwartościowe)- trudno odróżnić od urojeń, mają nadmierny wpływ na zachowania człowieka. Mogą dotyczyć różnorodnych dziedzin życia (zdrowia), różnych idei społecznych, nauki (aleksytymia), systemy religijne. Idee mogą być korzystne albo niekorzystne, jest niedynamiczne, nierozwija się. człowiek zachowuje się w sposób sztywny, nieelastyczny. Mogą dotyczyć przekonania różnych dziedzin życia np. zdrowia. Ścisła dieta: wegetarianizm. Może dotyczyć różnych idei społecznych np.: politycy. Nauka- fanatycy koncepcji i teorii które nic nie wnoszą a są bardzo kosztowne. Te idee mogą być korzystne lub niekorzystne z punktu widzenia życia jednostki jak i społeczeństwa.

2. Urojenia- fałszywe przekonania pochodzenia chorobowego, rozwijanie się przekonań chorego z przekonaniami otoczenia

- fałszywość przekonań

- kontekst chorobowy- nigdy nie ma tak że chory ma tylko same urojenia ale też inne symptomy

- niezwykle silne poczucie oczywistości

- niekorygowalność- niepodatność na rzeczowe argumenty

- indywidualistyczny i wyizdowany społecznie charakter urojeniowy, pozamykanie w domu itp.

Jak powstają urojenia?

Urojenia występują w psychozach, nie ma ich w nerwicach. Urojenia powstają w wyniku choroby. Zaburzenie selekcji informacji- nadmiar dopływu informacji powoduje chaos, osłupienie- zamknięcie na nowe informacje. Rozpad struktury „ja” relacji społecznych, lęk totalny- olbrzymie zagrożenie, że zaraz coś strasznego się stanie. Mieszanie świata zewnętrznego i wewnętrznego, od razu są uruchamiane mechanizmy obronne. Następnie przechodzi się w stan:

OLŚNIENIA UROJENIOWEGO- Jaspers. Zaczyna się wszystko układać, ale to się układa w patologiczne struktury poznawcze w fałszywe przekonania. Już jest spokojny nie ma lęku.

AKTYWNOŚĆ UROJENIOWA- uciekanie, chowanie, działanie zgodne z urojeniami

MYŚLENIE UROJENIOWE- chorzy starają się osiągnąć potwierdzenie swoich urojeń. Przeszłe fakty przekształcają się zgodnie z urojeniami.

Ważna jest aktywność urojeniowa- ona świadczy o tym jak bardzo jest zaangażowane

- proste- zmieniają się często nawet w ciągu dnia

- paranoiczne- bardzo często sprawiają że to jest prawda, bardzo często kończą się śmiercią, aktywność urojeniowa jest podstawą urojenia paranoicznego

- paranoidalne- mniej powiązane zmienne

- oniryczne- sam bierze udział, aktywny udział, powiązane z omamami






















Najczęstsze urojenia:

1. Urojenia dotyczące własnej osoby

1. Urojenia depresyjne- dotyczą własnej osoby, urojenia hipochondryczne

2. Urojenia nihilistyczne- pacjent uważa że nie ma jakiegoś organu, najczęściej występują u osób starszych

3. Urojenia małej wartości- deprecjacja, poczucie winy (urojenia winy), jedno z najbardziej niebezpiecznych, mamy określoną hierarchię wartości, jeżeli je przekroczymy ekspiacja- odpokutowanie za winy

4. Urojenia oczekiwania na karę, są niebezpieczne ponieważ dotyczą bliskich osób pacjenta, zabójstwa, a później samobójstwa (tzw samobójstwa rozszerzone)

5. Dysmorfofobia- zmiany we własnym ciele połączone lękiem, bardzo trudne do wyleczenia dotyczące rozszczepienia umysłu

2. Tego co się dzieje ja- inni

1. Prześladowcze (najczęściej w schizofrenii)- urojenia odnoszące, odnosi do siebie zachowania innych, które w ogóle go nie dotyczą, błędne utożsamianie innych osób

2. Oddziaływania (wpływu, owładnięcia)- chory uważa że jego przeżycia, emocje są pod wpływem obcych sił (np.: fale elektromagnetyczne itp.) mogą również sobie przypisywać wpływ na innych

3. Odsłonięcie myśli- pacjent uważa że druga osoba wszystko wie o jego myślach

3. Inni- świat

1. Automatyzmy psychiczne- przeżycia zatracania lub utraty wpływu chorego na własne przeżycia i zachowania. utrata wpływu na własne zachowania. Ma poczucie automatyczności i utraty woli. Poczucie obcości swoich przeżyć. Świat dookoła zmieniony a on o niczym nie decyduje. Automatyzm ideacyjno- słowny- słyszy głosy wewnątrz swojego ciała- komentarze, różne słowo (psychoza, schizofrenia). Automatyzmy psychiczne- Zaburzenia formy myślenia

2. Myśli natrętne- obsesje. Uporczywie powracają, ma poczucie tych myśli, zdaje sobie sprawę z ich nienormalności, bluźniercze do wartości religijnych i seksualnych. Osoby chcą się oderwać a nie mogą. Luminacje natrętne- stałe rozważania na temat wątpliwości.

10.10.07 II

2. Zaburzenia formy myślenia:

• Toku myślenia- może polegać na spowolnieniu myślenia (w depresji) lub przyspieszeniu myślenia (mania). Tutaj jest natłok myśli, szybkie mówienie, określa się jako „gonitwę myśli”, aż do słowotoku. Formą zaburzeń toku myśli może być także:

1. Spowolnione, zahamowane myślenie. Depresje- wolno, ciężko myśli. Po narkotykach, alkoholu. Lub przyspieszenie myślenia- w manii. Nasilane myślenie- gonitwa myśli. Słowotok. Monoideizm- zaleganie jednej myśli.

2. Otamowanie- Natłok, chwilowe nieoczekiwane- pauza myśli, pustka myśli. Natłok- poczucie uciążliwego, nadmiernego natłoku myśli. Nie można dokończyć wątku bo już tłoczą się następne myśli (Mantyzm)- w schizofrenii.

3. Rozwlekłość myślenia- często inicjuje się dodatkowe wątki. Lepkość myślenia w padaczce, złapanie jakiejś myśli i ciągnięcie jej w nieskończoność.

4. Perseweracja- powtarzanie tego samego.

5. Mutyzm- niemota, utrata mowy. Mimo zachęcania nic nie mówi. Osoba przeżywa silny stres. Może być wybiórczy, sytuacyjny, jako objaw nerwicowy,

1. Struktury i funkcji

1. zaburzenie myślenia (alogia- ograniczenie ilościowe i treściowe wypowiedzi, ubogie słownictwo, mała zawartość informacyjna. Rezonerstwo- filozofowanie.

2. Myślenie paralogiczne- odstępstwa od powszechnych reguł budowania logicznych wypowiedzi. Neologizmy- zupełnie nowe pojęcia.

3. Myślenie nieskładne- zaburzenie w formie nieskładności. Nieskładność gramatyczna, nieskładność toku wypowiedzi (dyskursu)

4. Myślenie niekomunikatywne- autystyczne. Datyzm- zamknięcie się w sobie i życie wewnętrznym swoim światem. Myślenie egocentryczne- jednostronność spojrzenia brak zainteresowania osobą z którą się rozmawia, osoby histeryczne, niedojrzałe.

5. Rozkojarzenie- dezorganizacja, chaos, powracanie, zła składnia. schizofazja- bez podmiotu. Inkoherencja- rozerwanie związków myślowych, zaburzenia składni gramatycznej, dyskurs. Wątek podąża za przypadkowym skojarzeniem, zmienia wątek do rymu jeśli coś brzmi podobnie fonetycznie, też powtarza.

6. splątanie- nasilona inkoherencja, majaczenie poplątanie wątków

Zaburzenia czynności emocjonalnych i motywacyjnych

• zaburzenia uczuciowości, zaburzenie czynności emocjonalno- motywacyjnych. Choroby afektywne- zawężenie świadomości czym przestępczy w afekcie. Nastrój- długo trwające emocje o dużym nasileniu

TYP NASTROJU

obniżenie nastroju- ujemny ton emocjonalny, negatywne odbieranie wszystkich przeżyć,

1. nastrój depresyjny- poczucie niezadowolenia nic nas nie cieszy. Niska samoocena, deprecjonowanie siebie, pesymistyczne spojrzenie na przeszłość, teraźniejszość, przyszłość, poczucie winy.

2. nastrój dysforyczny- ujemna ocena swojego życia- gwałtowna zmienność, rozżalenie, zniechęcenie, rozdrażnienie, złość

3. nastrój dystymiczny- zmienny, w nerwicach ma tendencje do lęków dolegliwości cielesne nastawienie hipochondryczne

17.10.07 III

Podwyższenie nastroju- dodatnie emocje

1. Nastrój maniakalny- równomierny, wzmożony nastrój, radość, szczęście niesienia, trwa długo. Odwrotnie podwyższona samoocena, przypisuje sobie różne, duże wartości, czasami zmienia swoją tożsamość; wysoko ocenia swoją przeszłość, przypisuje sobie nieprawdziwe osiągnięcia, wysoka ocena przyszłości. Są to osoby których charakteryzuje pewna chaotyczna działalność. Zdarzają się utrapieniem dla rodzin. Współbrzmi z otoczeniem. Stawia sobie nierealne cele co prowadzi do niepoparcia ze strony otoczenia. Narasta element drażliwości i złośliwości (mania gniewna). Nastrój hipomaniakalny- nieznacznie nasilony zespół zaburzeń.

2. Nastrój euforyczny- płytkie wzmożenie nastroju, pogoda ducha, radość, euforii, poczucie uniesienia, zadowolenie. Na ogół towarzyszy brak krytycyzmu- nie widzi trudności, przeciwieństw- organiczne uszkodzenie mózgu i wszystkie choroby z tym związane

3. Nastrój moriatyczny- (moria- wiłość)- odmiana euforii wesołkowatość pusta, tendencja do błaznowania, dowcipkowanie, nikt nie rozumie tych zachowań. Typowy dla uszkodzenia oczodołowej części płatów czołowych

4. Nastrój ekstatyczny- podniosłość nastroju, niebiańskość, przezywa w spokoju, cudowne uniesienie. Napady padaczkowe, psychozy padaczkowe (stany marzeniowe), jeżeli występują urojenia mówimy o schizofrenii.

Lęk- dominujący objaw różnorodnych zaburzeń psychicznych

- jeżeli mamy określony przedmiot strachu to mówimy o strachu nie lęku.

- przeżywamy niepokój wewnętrzny ale nie jest on uprzedmiotowiony to mówimy o lęku

- jeżeli będziemy przewidywać (antycypacja) coś co wzbudza lęk nazywamy obawą

- jeżeli obawa utrzymuje się w sposób dłuższy to mówimy o trwodze

- jeżeli nagle wystąpi lęk to mówimy o panice. Panika występuje w sytuacjach niebezpiecznych

- nawykowe unikanie sytuacji lękorodnych które są kojarzone z obawą nasilenia lęku nazywamy fobią. Jeżeli znajdziemy się w określonej sytuacji i wywoła w nas lęk więc unikamy takich sytuacji. Charakterystyczny lęk przed wysokością, zamkniętą przestrzenią, głęboką wodą. Jednym z najczęstszym lękiem jest lęk jazdą windą wiąże się z klaustrofobią. Lęk przed zabrudzeniem się co wiąże z lękiem przed zarażeniem się.

Objawy lęku:

• Ze strony wegetatywnego- pocenie się, przyspieszone bicie serca, drażliwość, trudności skupienia się, zasypianiu, drżenie rąk, męczliwość (miękkie nogi), zawroty głowy, zasłabnięcia, nudności, aż do wymiotów włącznie, suchość błon śluzowych, uderzenia gorąca, parcie na mocz, biegunka

• Przewidujemy rzeczy najgorsze, obawa przed utratą kontroli zachowania

• Lęk, strach, obawa pierwsze symptomy odruchu obronnego

• Lęk dezadaptacyjny powodujący zakłócenie naszego funkcjonowania (lęk destrukcyjny)

• Lęk może mieć pozytywne znaczenie- lęk adaptacyjny (alpiniści)

Inne rodzaje lęku:

• Lęk uogólniony- (przewlekły, wolnopłynący)- długotrwale utrzymujący się stan lęku

• Krótkotrwałe, napadowe- nagły napad bardzo silnego lęku, ale krótko trwające, pojawiają się co jakiś czas, chory sam nie wie dlaczego

• Są osoby które mają pewne cechy lękliwości, albo mają taką gotowość lęku na pewne sytuacje

Elementy zaburzeń nastroju:

• Nastrój dysforyczny- ma charakter nagły i krótkotrwały, napady dysforyczne (autystyczne dzieci) prawie jak autoagresja, stany bardzo silnej irytacji, połączone ze złością, wściekłością; mogą wystąpić tam gdzie jest organiczne uszkodzenie mózgu (OUN), w stanach dysforycznych chory wybiera obiekt gniewu, najczęściej przypadkowe osoby, nie są kontrolowane przez chorego, jeżeli nie ma obiektu kieruje całą złość na własną osobę

DYNAMIKA NASTROJU

1. Zobojętnienie, apatia- obniża stopień przeżywanych uczuć

2. Spłycenie uczuciowe- sztywność, bladość, to ograniczenia intensywności, zmienność barwy i modulacji reakcji emocjonalnych.

3. Uproszczenie, zubożenie emocji- przyjemność zaspokojenia głodu

4. Najczęstszym objawem jest chwiejność emocjonalna, labilność emocjonalna- bardzo widoczna zmienność nastroju, nietrwałość, zmiany między przeciwległymi biegunami wynika z pewnych cech osobowości (brak zrównoważenia emocjonalnego)

5. Nietrzymanie emocji- reakcje emocjonalne których nie możemy kontrolować,

6. wyraźna reakcja emocjonalna o znaku pozytywnym lub negatywnym, jedna z charakterystycznych cech klinicznych

WYSYCENIE EMOCJI

W psychopatologii używa się określenia syntonia a w psychologii mówimy o empatii- w niektórych chorobach będzie brak syntonii (występuje coś w rodzaju muru, że nie ma współbrzmienia uczuciowego). Często spójność zachowań jest bardzo trudna. Terapeuci powinni się charakteryzować wysokim poziomem empatii.

• Katatymia- myślenie życzeniowe, przeżycie życzeniowe, przekształcamy naszą rzeczywistość życzeniowo. Lęk przekształca naszą rzeczywistość jak lęk mija, mija również przekształcenie rzeczywistości

• Paratymia- rozbieżność między ekspresją emocjonalną a rzeczywistym stanem, często zaskakuje otoczenie. W schizofrenii chory mówi coś smutnego i jednocześnie się śmieje (ambisentencja) występuje sprzeczność uczuć (ambiwalencja)- jednoczesne przeżywanie dwóch sprzecznych emocji, a dokładniej uczuć np.: wyraża się często w mowie kocham- nienawidzę. Ambitendencja- różne tendencje, występuje w momencie gdy nie ma alternatywy.

W zakresie emocji może być nadmierna ekspresja emocjonalna, tendencja do pokazywania emocji, bądź zahamowania ekspresji emocjonalnej (zależą od kultury, uczy się o ujawnianiu emocji). Mechanizm kontroli emocji który pozwala na ekspresję emocjonalną.

24.10.07 IV

Zaburzenia aktywności

Napęd zwiększony i zmniejszony:

• Coś wewnętrznego co podtrzymuje i wywołuje aktywność

• W depresji- zmniejszony

• W mani- zwiększony

Aktywność ruchowa
Ogólny poziom	Zmiany
Pobudzenie ruchowe- niepokój ruchowy Zahamowania ruchowe- krańcowe osłupienie lub stupon - brak reakcji, różne postawy. W schizofrenii katatonicznej, głębokich stanach depresyjnych	Natręctwa ruchowe- kompulsje- przymuszone pewne czynności. Występują w tak zwanych zespołach natrętsw . zaburzenia obsesyjno (myśli natrętne) kompulsywne (czynności przymusowe). Jeden z nielicznych objawów z których chory zdaje sobie sprawę. Gdy próbują to odrzucić budzi się w nim duży lęk. Najczęściej mycie rąk- lęk przed zabrudzeniem się. Np. nie może iść po chodniku inaczej niż tylko po płytkach nie po łączeniach. Stereotypie, perseweracje, iteracje ruchowe- różne formy bezwładności ruchów dowolnych polegających na ograniczającej elastyczność ekspresji ruchowej Parakinezy- skutek automatycznej uległości lub automatycznego oporu chorego w stosunku do nakazów i działań otoczenia Katalepsja- związana z nienaturalnym wzmożeniem napięcia mięśniowego, sztywne ręce, zastyganie Sprawdzanie czynności- czy zamknęłam drzwi- wracanie, układanie przedmiotów na to samo miejsce; czyszczenie po kimś klamki zanim dotknie, nie podawanie komuś ręki; nerwicowe wyrywanie włosów, wstawanie i siadanie, co jakiś czas obraca się; chowanie przedmiotów ostrych (boją się że ostrym narzędziem komuś coś zrobią) zamykanie okna (bo boją się że wyrzucą dziecko)

Zaburzeni impulsywności

Aktywność impulsywna
Poziom	Zmiany
		Motywowane emocjami	Motywowane popędem	Motywowane nawykami
Impulsywność wzmożona/ ograniczona	Impulsywność emocjonalna- najczęściej i najłatwiej osłabieniu ulega kontrola nad złością, podwyższenie nastroju sprzyja lekceważeniu ostrzeżeń i ułatwia działania ryzykowne, obniżenie nastroju skłania do wycofania	Impulsywność popędowa- Popędy dążą do natychmiastowej gratyfikacji potrzeb. Uczymy się odłożenia potrzeb w czasie- a chorzy nie umieją powstrzymać się. Niemożność odraczania w czasie. Nie ma kontroli emocji.	Nawykowe działania- są nabytymi, wyuczonymi impulsami do działania, których siła motywująca przypomina siłę wrodzonych motywów popędowych Natrętne impulsy- są uporczywie powracającymi impulsami do działania Fobie (nawykowe unikanie)- czynnikiem motywującym jest tu najczęściej wyuczona obawa; agorafobia- dotyczy każdej sytuacji publicznej; fobie społeczne- unikanie takich sytuacji w których występuje ocenianie społeczne; fobie specyficzne- unikanie sytuacji swoistych dla chorego

• Nawyki- wyuczone w życiu- potem stają się automatyczne, mogą powstać na bazie popędów (wrodzone potrzeby biologiczne) ale nimi nie są

Aktywność intencjonalna
Poziom	Zaburzone wzorce
		ekspresji	interakcji	Postaw społecznych
Zwiększenie/ zmniejszenie intencjonalności- można podzielić na trzy grupy: bierność, niezainteresowanie, nieuczestniczenie	Natręctwa- obsesje, Stereotypie- tendencyjne powracanie do tych samych przemyśleń, wyobrażeń, wypowiedzi Perseweracje- polegają na powielaniu w trakcie kontaktu tych samych, już wykorzystanych reakcji, mimo że temat i okoliczności uległy w tym czasie zmianie Interacje- wielokrotne, automatyczne powracanie pewnych dźwięków Manieryzmy- podskakuje chodząc, chodzenie na palcach, salutowanie każdej osobie koło której przechodzi, spluwanie po każdym zdaniu, 99% w przewlekłej schizofrenii Grymasowanie- ogranicza się do ekspresji mimicznej wyrazu twarzy	Trudny kontakt Niedostosowanie- rozróżniamy: 1) niedostosowanie emocjonalne- dotyczącej ekspresji emocjonalnej (paratymia), w tym mimicznej (paramimia) 2) niedostosowanie zachowania- ekspresja ruchowa (parakineza), celowa aktywność (parabulia), 3) niedostosowanie myślenia i wypowiedzi- cechy myślenia (paralogia) oraz wypowiedzi (parafazja) Ambiwalencja- intencjonalność dwuwartościowa; zjawisko jednoczesnego przeżywania i ujawniania całkowicie sprzecznych z sobą uczuć (ambiwalencja), wypowiedzi (ambisentencja) lub zachowań (ambitendencja) Wycofanie się- ograniczenie interakcji społecznej, życie samotnika Autyzm	Liczne odmiany, m.in.: podejrzliwość, sensytywność, niestabilność, lękliwość

31.10.07 V

Zaburzenia świadomości, elementy:

• Czuwanie- poczucie subiektywnej aktualności, teraźniejszości, współobecność przeżywania i wydarzeń

• Stopień jasności- świadomości- odczuwanie otoczenia

• Refleksja- czas, przestrzeń

Stan czuwania- przytomności, to węższe rozumienie świadomości, odnoszące się do bezpośrednio, aktualnie dostępnego przeżywania, nazywane jest czasem świadomością rdzenną

Zaburzenia świadomości
Przytomności (sensorium)		Poczucia, uświadamiania sobie (conscientia)
Ilościowe- strumień świadomości ulega wyłączeniu	Jakościowe- strumień świadomości ulega charakterystycznym zmianom	Otoczenia, czasoprzestrzeni	Siebie samego- zaburzenia obrazu własnej osoby, własnego „ja”- depersonalizacja- zmiana siebie i własnego poczucia, zmiana schematu ciała, „ja” fizyczne- urojenia dymorficzne; objaw sobowtóra- chory ma poczucie jakby spostrzegał siebie poza granicami swojego ciała
Senność patologiczna- silna tendencja do zasypiania na tle ogólnie zmniejszonej aktywności Sopor- sen patologiczny, stan przedśpiączkowy, sprawia że kontakt z chorym można nawiązać za pomocą bardzo silnych bodźców Śpiączka- coma, narkolepsja, np. po wypadku, po urazach czaszkowo- urazowych, zawałach tętnic urazowych, u osób które uległy zatarciu	Przymglenie- poruszanie się człowieka w gęstej mgle, dotyczy nie tylko otoczenia ale i własnej osoby, trudna reakcja z otoczeniem, zwolniony, przygaszony, trudny kontakt z pacjentem, zaburzenia orientacji miejsca i czasu, poziom ten może się wahać Zamącenie- (przyćmienie lub zaćmienie)- urazy poalkoholowe, sposób splątany, jest całkowicie zaburzona orientacja, kontakt żaden, wysterują urojenia, po wszystkim pacjent nic nie pamięta z wcześniejszego okresu Zwężenie- pole świadomości się zawęża przy efekcie, ma charakter na trudną reakcję	Derealizacja- uogólnione poczucie zachodzącej w otoczeniu zmiany Zaburzenia poczucia czasu- np.: zaburzenia czasu, nie potrafi podać daty, czas jest albo do przodu lub jest spowolniony, wyraźne zmiany chory twierdzi że coś się zdarzyło w przeszłości 2 lat temu a zdarzyło się 5 lat temu. Pojawia się to u osób starszych ze zmianami organicznymi, najczęściej wieczorami, u osób z padaczką element aury padaczkowej przed atakiem też zmiany organiczne Zaburzenia poczucia przestrzeni- nie tylko odległości ale i zniekształcenia kształtu przedmiotu i wielkości, chory przenosi przedmiot na drugą stronę- przeciwstronne przenoszenie np.: stół stoi po prawej stronie a chory lokalizuje go w innym miejscu.	Depersonalizacja- uogólnione poczucie zmiany własnych przeżyć, często niejasne, mało jednoznaczne Zaburzenia jaźni- posługując się wspomnianymi wymiarami jaźni, można je opisać jako zaburzenia poczucia: żywotności, aktywności, spójności, rozgraniczenia, tożsamości Zaburzenia schematu ciała- chodzi o nieadekwatną do rzeczywistości ocenę własnej postaci, objaw fantom (po amputacji większych kończyn), objaw sobowtóra (autoskopia, spostrzeganie siebie poza granicami własnego ciała) Zaburzenia poczucia zdrowia (choroby)- 1. Krytycyzm- oznacza zdolność do realistycznej oceny rzeczywistości; 2. Poczucie choroby- uznanie przez chorego chorobowości przeżywanych stanów; 3. Gotowość leczenia- gotowość współdziałania w proponowanym leczeniu

• Zespół majaczeniowy- majaczenie drzemne, choroby alkoholowe, występują w zespole apscynecyjnym, mogą towarzyszyć urojenia drzemieniowe, chory bierze w czymś udział plus majaczenie, zachowuje się w dziwny sposób np.: daje personelowi rzeczy które nie istnieją, po detoksykacji prosi o zwrot tych rzeczy, przeżycia patologiczne traktuje za rzeczywiste

Objawy nieuzasadnione wynikami badania:

• Zaburzenia pod postacią somatyczną (somatoformiczne):

- objawy somatyzacyjne- to uporczywe dolegliwości cielesne, skłaniające chorych do ciągłego ponawiania badań

- objawy hipochondryczne- to uporczywe przypuszczenia lub przewidywania dotyczące wystąpienia poważnej choroby

• Objawy konwersyjne- obejmują zaburzenia ruchu bądź czucia których nie uzasadnia wynik obiektywnego badania neurologicznego

• Objawy dysocjacyjne- cechują się mniej lub bardziej wyraźną utratą świadomej kontroli nad przeżywaniem i zachowaniem które uwolnione, nabierają cech mimowolności, jakby odczepiając się od świadomego funkcjonowania

• Agrawacja- przedstawienie rzeczywistych objawów jako że są one cięższe np.: chorzy którzy chcą przedłużyć rentę

• Symulacja- jest świadomym i celowym wprowadzeniem w błąd, zaplanowane kontrolowanie i oszukiwanie

• Zespół Münchhausena (pozorowanie choroby)- wytwarzanie różnych objawów choroby somatycznej i psychicznej aby poddać się pewnym zabiegom chirurgicznym, najczęściej uszkadzanie ran pooperacyjnych, zażywanie różnych leków, chcą opieki, leczenia i to najczęściej w szpitalu, objawy sugestywne

• Dysymulacja- ukrywanie objawów zaburzeń psychicznych, najczęściej w schizofrenii, chorzy którzy są depresyjni, chcą dokonać ataku samobójczego

Zaburzenia orientacji:

• Deficyt orientacji (dezorientacja)- jest typowa dla zaburzeń przytomności oraz zaburzeń organicznych ze znacznymi deficytami czynności poznawczych lub uszkodzeniem ogniskowym

• Wahania orientacji- cykliczne narastanie i ustępowanie zaburzeń, wskazują zwykle na czynny charakter jej przyczyn, najczęściej na zaburzenia świadomości

• Tendencyjność orientacji- z powodu urojeń chory błędnie interpretuje czas, miejsce, sytuację lub własną tożsamość

• Zaniedbywanie orientacji- chory nie ujawnia zainteresowania ani potrzeby orientowania się

Zaburzenia sprawności intelektualnej (inteligencji):

• Upośledzenie (IQ<69) to nieosiągnięcie dla wieku pewnego poziomu sprawności intelektualnej, poziom upośledzenia może wahać się i zmieniać w niewielkich granicach pod wpływem rehabilitacji

• Otępienie- demencja- obniżenie sprawności rozwoju intelektualnego, nawet codziennego funkcjonowania, powstaje zawsze w następstwie znacznego stopnia, nieodwracalnych i zwykle rozległych uszkodzeń mózgu

• Otępienie rzekome- otępiono podobne zespoły- zespół Gansera, psychoza więzienna, wypowiedzi obok np.: przy pytaniu ile kura ma nóg- odpowiedź 2 lub 3

07.11.07 VI

Zaburzenia osobowości- punkt wyjścia do zaburzeń psychicznych

Nurty:

• Osobowość- czysto hipotetyczny konstrukt, od Hipokratesa i Galona. Osobowość jest wynikiem dziedziczenia zaliczamy tzw koncepcje typologiczne (temperament, budowa ciała, warunkują rozwój osobowości)

• Koncepcje dynamiczne (psychodynamiczne)- popędy i potrzeby, mieszczą się kierunki psychoanalityczne (Freud, Saligman), zakłada rozwój osobowości i wszelkie formy zaburzeń są związane z czynnikami psychospołecznymi

• Opisowe (deskryptywne)- teoria cech osobowości

• Ujęcia systemowe- wszystkie koncepcje poznawcze

Typologia osobowości- Jung, Nosal „Typy umysłu”

Koncepcje które wywodzą się z psychopatologii

1. Ernest Kretscher- z obserwacji klinicznych

• Pewien określony typ budowy ciała predysponuje do pewnych zaburzeń psychicznych jaki i osobowościowych

• Kontinuum ilościowe od zdrowia psychicznego, zaburzeń osobowości aż do zaburzeń psychicznych, w leczeniu cofamy się od zaburzeń psychicznych

Wyróżnił 3 ciągi ilościowe:

1. Leptosomiczna- temperament, charakter leptosomiczny, bardzo szczupły, długie kończyny

- zdrowie psychiczne- schizotymia (osobowość niezaburzona)

- zaburzenie osobowości- schizoida, osobowość schizoidalna

- zaburzenie psychiczne- schizofrenia

2. Pykniczna- temperament, charakter pykniczny, osoba niezbyt duża, o krótkich kończynach (typ ciepłego misia)

- zdrowie psychiczne- cyklotymia

- zaburzenia osobowości- cykloidia

- zaburzenia psychiczne- cyklofrenia, psychoza maniakalno- depresyjna (choroba afektywna dwubiegunowa)

3. Atletyczna- „mniejszy Gołota”

- zdrowie psychiczne- iksotymia a później epileptotymia (Frańciszka Mińkowska)

- zaburzenie osobowości- epileptoidia

- zaburzenia psychiczne- epilepsja- padaczka

2. Eugeniusz Brzezicki- nie zawsze da się wyodrębnić każdy więc wprowadził typ mieszany dysplastyczna

- zdrowie psychiczne- skirtotymia

- zaburzenie osobowości- skirtoidia

- zaburzenie psychiczne- histeria

3. Tadeusz Bilikiewicz- histeria nie jest zgodna z typologią więc:

- zdrowie psychiczne histerotymia

- zaburzenie osobowości- histeroidia- populacja polska, opis typowego szlachcica, skłonność do buntów, kłótliwość, silne emocje, nie trwałość uczuciowa, rzewny romantyzm

- zaburzenia psychiczne- histeria

4. Kempiński- doszedł do wniosku to nie prawda że cechy narodowe mieszczą się w histeroidalnych i trzeba opisać psychostemika

Teorie osobowościowe:

- Allport- 50 definicji osobowości z punktu cech osobowościowych

- Zawadzki- początki lat 60-100 definicji

- lata `70 - 200-250 definicji

Cecha- jest to pewna właściwość, dyspozycja psychofizyczna człowieka; jest to zbiór zachowań określonych któremu nadajemy jakąś nazwę;

Osobowość- zbiór różnorodnych cech

Francuski psychiatria Pinkel- opisał tzw. Manie bez urojeń: są to zaburzenia bez urojeń, ale zaburzenia w strefie uczuć (moralność), defekt w sferze uczuć moralnych. To „coś” się dziedziczy „ślepa moralność”, kreoidia

Pojęcie Prischarda- obłęd moralny, szaleństwo

W 1981 Koch- psychopatyczna (dziedziczna) onstentycjonalna mało wartościowość- inaczej psychopatia- jest dziedziczna

1921 Schneider- osobowość nieprawidłowa

Dziś osobowość nieprawidłowa= osobowość dysocjalna= osobowość psychopatyczna czyli psychopatia

Socjopatia jest to samo co psychopatia- uwarunkowana społecznie i środowiskowo

• Klasyfikacje psychopatii powstały

• Schneider też opracował klasyfikację oraz uczeni rosyjscy

• Amerykański psychiatra Cleckey- osobowość psychopatyczna

1. Trwała niezdolność do trwałego uszkodzenia w związkach uczuciowych

2. Przedmiotowy stosunek do partnera seksualnego

3. Brak poczucia winy i wstydu (nerwica wykluczona)

4. Brak przeżywania lęku (nerwice, depresje wykluczone)

5. Niemożność pojmowania odległych cech (żyję tu i teraz)

6. Niemożność wyciągania wniosków z danych doświadczeń

7. Brak zdolności uczenia się

8. Autodystrukcyjny tryb życia (osoba która osiąga sukcesy np.: w pracy i nagle pracę traci gdzie awansowali na stanowisko kierownicze)

14.11.07 VII

Patogeneza i epidemiologia

- osobowość dyssocjalna- zachowanie antyspołeczne (mogą też wystąpić u ludzi zdrowych) tu mamy do czynienia z utrwalonym i nieadekwatnym zachowaniem społecznym np.: przypadek mężczyzny który wyłudzał od przechodniów papierosy, gdy już go nikt nie poczęstował wkradał się do sklepu i tam palił, a gdy przyjechała policja dziwił się i twierdził że odda pieniądze za szkody, zdrowy człowiek po włamaniu uciekł by. Są to czyny poważne występują poważne zmiany w mózgu (uszkodzenie organiczne)

Obraz kliniczny i różnicowanie

W zaburzeniach osobowości i zachowania się dorosłych wyróżnia się zasadniczo trzy grupy psychopatologiczne:

• Swoiste zaburzenia osobowości- są głębokimi zaburzeniami charakteru i sposobu zachowanie się jednostki, muszą spełniać następujące kryteria:

- wyraźnie nieprawidłowe postawy i zachowania

- długotrwałość nieprawidłowych zachowań

- wzorzec nieprawidłowego zachowania się jest całościowy i niedostosowany do sytuacji indywidualnych i społecznych

- wymienione trudności pojawiają się w okresie późnego dzieciństwa lub okresie młodzieńczym i utrzymują się nadal w wieku dojrzałym

- zaburzenia prowadzą do poczucia subiektywnego cierpienia

- często, ale nie zawsze, zaburzenia współwystępują z pogorszeniem funkcjonowania w rolach zawodowych i społecznych

OSOBOWOŚĆ PARANOICZNA- w młodości osoba przeżyła silne poczucie krzywdy (nadwrażliwość na swoim punkcie- sensytywność) przejawia się dążeniem aby zlikwidować to poczucie czyli nieustająca latami walka z otoczeniem. Brak tolerancji na krytykę i niepowodzenia, silnie przeżywają brak akceptacji otoczenia (mają zniekształcone poczucie rzeczywistości) nawet miły skłon w ich stronę odbierany jest wrogo, są podejrzliwi wszędzie widzą wrogość, pogardliwość dla siebie, przewyższają swoje uzdolnienia, poczucie wyjątkowości i wyższości, poczucie aspirowości, podejrzliwe szczególnie w wierności małżonków, lubią pozbierać informacje o kimś „mieć haka na kogoś”, gdzie są krytykowani szybko wycofują się z kontaktu, gdy napotkają szkody szybko stają się gwałtowni, stosują metody szantażu, mają fantastyczną skłonność do obrony swoich idei, są agresywni w stosunku do otoczenia, wyraźne tendencje fanatyczne, posłannicze.

Do tej kategorii diagnostycznej zalicza się również jednostki z osobowością ekspansywną paranoiczną, sensytywną paranoiczną, fanatyczną, pieniaczą, reformatorską i paranoidalną.

OSOBOWOŚĆ SCHIZOIDALNA- unikanie kontaktów, brak empatii, ograniczenie zdolności do wyrażania uczuć i odczuwania przyjemności, chłodna rezerwa oraz dystans w stosunku do otoczenia oraz pewna niewrażliwość na obowiązujące normy i konwencje społeczne; skłonność do fantazjowania , introspekcji i ucieczki we własny świat przeżyć wewnętrznych; reakcje lękowe, bądź ksobne w relacjach międzyosobowych

OSOBOWOŚĆ DYSSOCJALNA- trwała niezdolność do związków uczuciowych; bezosobowy stosunek do życia seksualnego; brak poczucia winy i wstydu; nieodpowiedzialność i lekceważenie norm, nieumiejętność odraczania satysfakcji; utrwalone i nieadekwatne zachowania antyspołeczne; nieumiejętność planowania odległych celów; niezdolność przewidywania skutków własnego postępowania i wysnuwania wniosków; przerywanie każdej podjętej konstruktywnej działalności, zmienność i nietrwałość dążeń; otępienie semantyczne- głupota semantyczna; Delbruck- mitomania, pseudologia, fantastyka- świadome kłamstwo, wczuwanie się przez cały czas w czyjąś rolę; brak lęku; nietypowa i niezwykła reakcja na alkohol; częste szantażowanie otoczenia samobójstwem; tendencja do samouszkodzeń- samookaleczeń- oddzielenie od prób samobójczych, wiąże się z szantażowaniem o samobójstwie (mechanizm manipulacyjny), nadmierne zapotrzebowanie na stymulację- tłumaczy autodestrukcyjny tryb życia- poszukiwanie nowych silnych bodźców; charakteropatia- Tadeusz Bilikiewicz przypomina psychopatię ale ze zmianami organicznymi,

OSOBOWOŚĆ CHWIEJNA EMOCJONALNIE- wyodrębnia się dwa typy zaburzeń osobowości:

1. Typ impulsywny osobowości chwiejnej emocjonalnie- niestabilność emocjonalna, nadmierna drażliwość; zdolność do wybuchu złości, gniewu, niekiedy rozpaczy bądź uwielbienia; tendencją do podtrzymywania zachowań impulsywnych, gdy są krytykowane lub kończą się niepowodzeniem

2. Typ pograniczny osobowości chwiejnej emocjonalnie (borderline personality)- niezdolność do kontrolowania zachowań emocjonalnych; skłonność od działań gwałtownych, prowadzących zwykle do konfliktów; niezrównoważenie emocjonalne; intensywne ale nietrwałe związki z innymi ludźmi; powtarzające się samouszkodzenia, próby samobójcze; stałe uczucie pustki wewnętrznej; zaburzenie obrazu własnego „ja”, zwłaszcza poczucia tożsamości; pozornie dobre przystosowanie społeczne

OSOBOWOŚĆ HISTRONICZNA-

• Mieszane i inne zaburzenia osobowości

• Trwałe zmiany osobowości, nie wynikające z uszkodzenia ani z choroby mózgu

Kryteria diagnozy osobowości nieprzystosowanej

- lew salonowy- osoby które lubią się popisywać w towarzystwie, np.: gdy coś przeczytają to o tym opowiadają i się na ten temat wymądrzają

- encefalopatia- wyraźnie uwarunkowane zmianami w mózgu zachowania antyspołeczne np.: skutek brania narkotyków i picia alkoholu

• Skala uspołecznienia- CPI Gappa- inwentarz osobowości autorem jest Gappa (ACL)

• Skala socjopatii- Stilbergera STAI

Problem terapii- po przez zabiegi na tkance mózgowej, leki psychotropowe, elektrowstrząsy. Leczenie litem, psychoterapią były skazane na niepowodzenie, podjęto jeszcze próbę dla więźniów z rozpoznaniem psychopatycznym z programem różnych oddziaływań psychoterapii, metody żetonowe, wprowadzono pracę- terapia zajęciowa, terapia sztuką- muzykoterapia, wspólne wieczory, kino, telewizja, wskaźniki poprawy: miało być mniej okaleczeń, zmniejszenie recydywy okazało się że sytuacja jest odwrotna, więcej okaleczeń i recydywa okazała się brak stymulacji. Wniosek trzeba zastosować to na normalnych osobach. Takim osobom trudno jest pomóc czasem te osoby pod naciskiem rodziny dają się zbadać ale nie godzą się na leczenie.

21.11.07 VIII

Nerwicowy zespół lękowy

Osobowość lękliwa- stały styl zachowania, osoba ogranicza się do minimum

OSOBOWOŚĆ ZALEŻNA- bierne bezwolne opieranie się na innych, obawa przed porzuceniem. Demonstracja bezradności, brak kompetencji, inicjatywy i napędu do działania w celu utrzymania osoby. Odwdzięczają się przywiązaniem, lojalnością itd. Trudności w podejmowaniu nawet zwykłych codziennych decyzji. Niepewność, nieśmiałość, mała dynamika życiowa. Duża wrażliwość, szerokie zainteresowania intelektualne. Skłonność do introspekcji. Skłonność do oceny i przeżywania własnych przeżyć. Podobny do osobowości anonkastycznej.

Inne określone zaburzenia osobowości

OSOBOWOŚĆ EKSCENTRYCZNA- styl zachowania odmienny, oparty na fantazjach, posiada przeświadczenia fanatyczne. Buntują się gdy ktoś krytykuje ich zachowania

OSOBOWOŚĆ HALD-LOUS- niepohamowana, brak kontroli nieumiejętność liczenia się z zasadami moralnymi

OSOBOWOŚĆ NIEDOJRZAŁA- infantylność, przeżywanie często połączone z zachowaniami dziecięcymi. Przeważa emocjo lny sposób przeżywania i wyrażania się. Nieumiejętność radzenia sobie w niemożliwości zaspokojenia potrzeb. Brak odpowiedzialności za siebie i innych. Osoba niedojrzała ma dużo związku z osobą histrioniczną (dojrzałość- zaawansowanie procesu integrowania wszystkich składników dojrzałości)

OSOBOWOŚĆ NARCYSTYCZNA- zawyżona własna wartość, koncentruje uwagę na siebie, przez chęć uzyskiwania uznania prowadzi do eksploatowania innych bez zwracania uwagi na ich prawa i potrzeby. Brak empatii, zazdrość. Egocentryzm, egoizm nieliczenie się z innymi, wykorzystywanie.

OSOBOWOŚĆ BIERNO-ZALEŻNA- wrogość bierna. Nieustępliwość. Robi na złość. Domaga się pomocy i oparcia po to żeby wikłać osoby które udzielają pomocy w swoje zachowania

OSOBOWOŚĆ AGRESYWNA- chęć dominowana połączona z drażliwością, nie trzymanie afektu wybuchowości, narzucanie innym swojej decyzji, krytykują, rywalizują z innymi, poczucie wszechmocy, dowódcy

OSOBOWOŚĆ PSYCHONEUROTYCZNA- konstelacje różnych cech, nieumiejętność życia, podstawa zaburzeń nerwicowych, nieadekwatność mechanizmów obronnych. Słabe ego, brak superego, brak elastyczności, słaba kontrola nerwicowa

OSŁUPIENIE NERWICOWE- obniżenie funkcji intelektualnych

28.11.07 IX- nie było

05.12.07 X

OSOBOWOŚĆ Z POGRANICZA (borderline)- ograniczna, dwa czynniki:

• Nowe terminy, które utrudniają diagnostykę różnicową

• Psychoanaliza, zaczęli leczyć psychoanalizą choroby psychosomatyczne, żadnych efektów nie było i zamiast modyfikować przerzucają odpowiedzialność na pacjentów, to oni nie chcą się leczyć „Jeżeli teoria nie zgadza się z rzeczywistością a tym gorzej dla faktów niż teorii”

1938 Stern- wprowadził pojęcie pogranicza (borderland- teren sporny) tam gdzie były wątpliwości diagnostyczne: byli zwolennikami kontinuum od zdrowia do zaburzeń psychicznych; Stern uznał że od nerwicy można przejść do psychozy, teraz uważa się psychozę za inną jakościowo chorobę. Pojęcie pogranicza oznacza wg Sterna coś pomiędzy nerwicą a psychozą i bliżej zbliżone do psychoanaliz niż do psychoz.

- schizofrenia paranoidalna, katatoniczna, prosta i hedotoniczną i pogranicze ukryta, ambulatoryjna, jak gdyby, rzekoma nerwicowa, późna, latentna osobowość z pogranicza jest ona podtypem osobowości chwiejnej emocjonalnie

Nagminnie rozpoznawano osoby z pogranicza (25%-50%) gdzie schizofrenia (1%) a depresja (2%) a od 50%-87% po roku lub dłużej u tych samych wystąpiła psychoza bądź choroba afektywna co podważało istnienie osobowości z pogranicza.

Zaczęto wprowadzać prób obiektywacji na podstawie kwestionariusza (MMPI)

Jakie cechy osobowości z pogranicza są charakterystyczne (DZM4) 9 kryteriów rozpoznania z których 5 musi wystąpić:

1. Nie rzadko mają myśli samobójcze- dany chory podejmuje trud i wysiłek celem uniknięcia niebezpieczeństwa związanego z samobójstwem

2. Bardzo silne ale nietrwałe związki z innymi ludźmi charakteryzujące się biegunową stanowczością, od nadmiernej idealizacji do dewaluacji

3. Zaburzenia tożsamości polegające na zniekształceniu obrazu własnej osoby, niewytworzeniu własnej odrębności między ja a inni

4. Impulsywne zachowanie autodestrukcyjne w dwóch różnych formach

- trwonienie pieniędzy, hazard

- wyczerpujące życie seksualne

- drobne kradzieże

- nadużywanie substancji odurzających

- obżarstwo

- nieostrożna jazda samochodem

5. Powtarzające się samookaleczenia, samouszkodzenia bądź próby samobójcze

6. Niezrównoważenie emocjonalne- zmiany nastroju epizod dysfornii lub lęku, zwykle występujący po kilka godzin

7. Stałe poczucie pustki wewnętrznej (schizofrenia prosta)

8. Niekontrolowane, nieadekwatne wybuchy gniewu

9. Przejściowe związane ze stresem objawy dysocjacyjne lub nastawienia urojeniowe

Różne metody obiektywizacji- nie ma dobrego narzędzia ale uważa się za najlepsze wywiad diagnostyczny oraz skala osobowości z pogranicza Perieliego.

Problem leczenia- uważa się że musi być stosowane odrębne podejście, silna więź terapeutyczna jest najważniejsza, jakie pytania: Milon- niestety nie ma terminów z pogranicza, być może jest to stopień diagnostyczny

ALEKSYTYMIA- Sytneos 1973- osobowość aleksytymiczna odzwierciedla określeniowe zaburzenia, u chorych psychosomatycznego typu (nadciśnienie, choroba wieńcowa, wrzodowa, dychawica oskrzelowa- astma, choroba reumatyczna)- bez słów dla emocji- dosłowne tłumaczenie

1995- Brzeziński- konstrukt aleksytymiczny przeszedł rewolucję, nowy paradygmat medycyny psychosomatycznej.

Aleksander- ojciec psychosomatyki, uważał że geneza chorób jest wielo czynnikowa

PS=f(a, b, c, d, e, f, g, h, i, j, k…)

1. Czynnik konstytucjonowlany temperament

2. Urazy porodowe

3. Nabyta w wyniku schorzeń słabość jakiegoś narządu,

4. Charakter opieki rodzicielskiej, przeżycia wczesno dziecinne, odstawienie od piersi, trening czystości

5. Przypadkowe fizyczne urazy w okresie wczesnodziecięcym

6. Emocjonalna atmosfera w rodzinie oraz cechy osobowości rodziców i rodzeństwa

7. Frustracja potrzeb oralnych

8. Konflikt popędów

9. Urazy w wieku późniejszym

10. Przeżycie emocjonalne w relacjach interpersonalnych

11. Sytuacja trudna, bezpośrednio przed zachorowaniem

Cechy charakterystyczne dla aleksytymii:

• Niedorozwój poznawczej reprezentacji emocji

• Brak umiejętności rozpoznawania swoich różnych stanów emocjonalnych

• Trudność w odczuwaniu, przezywaniu, rozumowaniu, rozróżnieniu i werbalizacji własnych uczuć i emocji oraz niezdolność odróżnieniowa emocji od zmian fizjologicznych organizmu

• Niezdolność modulacji emocji przez procesy poznawcze

• Wysokie natężenie odwagi negatywnej i niskie pozytywnej

• Koncentracja na doznaniach somatycznych

• Odreagowywanie napięcia psychicznego przez zachowanie nawykowe (objadanie się)

• Brak zdolności do widzeń i fantazji

• Nasilenie konkretnego sposobu myślenia

• Ekstrawertyczny styl poznawczy

• Tendencja do lęku, depresji

• Unikanie sytuacji trudnych z pomocą zachowań pozorujących

• Niezdolność radzenia sobie ze stresem (brak motywacji wyrażania pomocy od innych)

Analfabetyzm emocjonalny

- testy projekcyjne Rorchacha (MMPI)

- torontowska skala aleksytymi (TAS)

- TAS-20 opiera się na trzech czynnikach:

• Trudności w identyfikowaniu uczuć i emocji

• Trudności w komunikowaniu uczuć i emocji

• Operacyjny, konkretny styl myślenia

- TAS -26- Maruszewski, Ścigała (w Polsce)

12.12.07 XI

Zaburzenia nerwicowe (nerwica natręctw) związane ze stresem (nerwica 1705 rok) i pod postacią somatyczną. Są zaliczane do zaburzeń psychicznych (nikotynizm, kofeinizm). Zaburzenia mają charakter czynnościowy, nie ma obiektywnych zmian organicznych w organizmie człowieka. Zaburzenia funkcjonalne (zaburzenia funkcji ale nie ma zaburzeń struktury). Wszelkie zaburzenia leczmy z wyboru psychoterapią, można podawać leki ale przez krótki okres czasu, ze względu na to że pacjent jest w stanie korzystać z psychoterapii.

Postacie zaburzeń nerwicowych (ICD 10)

1. Zaburzenia lękowe w postaci fobii- bardzo charakterystyczne zaburzenia dotyczące określonych sytuacji bądź obiektów na zewnątrz osoby tzw lękotwórcze- bardzo silny lęk ze wszystkimi objawami wegetatywnymi, albo przez antycypację- przewidywanie czegoś złego, w związku z tym że inne tego typu historie (lęk przed chorobą, lęk zmiany w kształcie ciała) zaliczane do zaburzeń hipochondrycznych. Fobie:

1. Achluofobia- nyktofobia- lęk przed ciemnością

2. Aerofobia- lęk przed powietrzem (wiatr, przeciąg, podróż kolejką roller)

3. Agorafobia - lęk przed przebywaniem na otwartej przestrzeni, wyjściem z domu, wejściem do sklepu, tłumem, miejscami publicznymi, samotnym podróżowaniem, połączony często z antycypacją ataku lęku w unikanej sytuacji.

4. Agrizoofobia - lęk przed dzikimi zwierzętami

5. Aichmofobia - lęk przed ostrymi przedmiotami

6. Ailurofobia - lęk przed kotami.

7. Akarofobia - lęk przed roztoczami.

8. Akrofobia - lęk wysokości

9. Algofobia - lęk przed bólem

10. Amaksofobia - lęk przed prowadzeniem auta

11. Androfobia - lęk przed mężczyznami

12. Antofobia - lęk przed kwiatami

13. Antropofobia - lęk przed ludźmi

14. Aquafobia - lęk przed wodą

15. Arachnofobia - lęk przed pająkami lub innymi zbliżonymi do nich wyglądem

16. Awiofobia - lęk przed lataniem samolotami.

17. Basifobia - lęk przed chodzeniem

18. Brontofobia - lęk przed burzami

19. Dromofobia - lęk przed podróżowaniem

20. Dysmorfofobia - lęk przed deformacją własnego ciała

21. Entomofobia - lęk przed owadami

22. Erytrofobia - lęk przed czerwienieniem się

23. Fobia społeczna - to rodzaj fobii, w której odczuwa się wszechogarniający i ciągły lęk przed sytuacjami społecznymi.

24. Hemofobia - lęk przed krwią, przed widokiem krwi.

25. Klaustrofobia - lęk przed zamkniętymi pomieszczeniami.

26. Ksenofobia - lęk przed obcymi ludźmi

27. Keraunofobia- przed piorunami;

28. Maniafobia - lęk przed chorobami psychicznymi - przed szaleństwem.

29. Mysofobia- lęk przed zabrudzeniem

30. Nekrofobia - lęk przed zmarłymi.

31. Ochlofobia - lęk przed tłokiem.

32. Seksofobia - lęk przed płcią przeciwną.

33. Stasibasifobia - lęk przed staniem i chodzeniem

34. Tanatofobia - lęk przed śmiercią.

35. Traumatofobia - lęk przed zranieniem.

2. Nerwica lękowa- zaburzenia np. lęki paniczne, zaburzenia z napadami lęku (nieoczekiwane, w różnorodnych sytuacjach, nawracające epizodyczne) powoduje to że człowiek ma poczucie że umiera, bardzo silne bóle w klatce piersiowej i okolice serca, silna duszność, silne zawroty głowy

3. Lęk wolnopłynący- stałe poczucie niepokoju, napięcia

4. Zaburzenia depresyjno- lękowe mieszane

5. Zaburzenia obsesyjno- kompulsywne- nerwica natręctw

1. Inne zaburzenia lękowe

Dawniej nazywane nerwicą lękową. Są to np.:

• lęki paniczne - zaburzenia lękowe z napadami lęku. Lęk pojawia się nieoczekiwanie w różnych sytuacjach, ma charakter powracający, najczęściej bardzo często. Lęk paniczny powoduje, że człowiek ma uczucie, że zaraz umrze. Bóle w klatce piersiowej i okolicy serca, atak bardzo silnej duszności, silne zawroty głowy, strach przed śmiercią czy chorobą psychiczną. Napady trwają bardzo krótko (kilka minut), później znikają, a po jakimś czasie, niezależnie od okoliczności mogą powrócić. Chory obawia się powtórnego napadu, ma obawę, przewiduje, kiedy to nastąpi. Nie znano przyczyny lęku napadowego, szukano zmian organicznych w mózgu, bo sądzono że jest to zamiast napadu padaczkowego, ale badania nie wykazały żadnych zmian w mózgu. Należy stwierdzić wystąpienie kilku ciężkich napadów w okresie jednego miesiąca i wtedy można stwierdzić lęk napadowy. Musi on wystąpić w sytuacji bez obiektywnego zagrożenia. Między napadami występuje względne uwolnienie się od lęku - raczej jest to obawa.

• zaburzenia lękowe uogólnione - lęk wolnopłynący, występuje niezależnie od sytuacji. Może występować często w innych zespołach lękowych, które dotyczą depresji, psychozy schizofrenicznej. Chory ma stałe uczucie zdenerwowania, napięcie, drżenie, pocenie się, zawroty głowy, przyspieszone bicie serca, uczucie niepokoju lokalizowane w brzuchu. Przebieg jest dłuższy.

• zaburzenia depresyjno-lękowe mieszane - każdej depresji towarzyszy lęk

• Zaburzenia obsesyjno - kompulsywne (nerwica natręctw)

myśli natrętne - obsesje

czynności przymusowe - kompulsje

Aby to wystąpiło jest konieczna osobowość anankastyczna. Pacjent zdaje sobie sprawę z bezsensowności tych myśli i bezsensowności tych czynności. Są to myśli o charakterze obscenicznym i agresywnym. Czynności przymusowe to np. przymusowe mycie rąk (może być nawet setki razy dziennie) np. tak iść, aby nie stanąć na połączeniu płyt chodnikowych, można mieć przymus, że idąc ulicą trzeba przejść dookoła każdej latarni i dopiero wtedy można dalej iść. Jest to taki absurd, ale oni muszą to robić. Niektórzy mają myśl, taką natrętną, aby coś zrobić, np. zabić je nożem, wyrzucić przez okno i to jest taki przymus, wtedy chowa się noże, zamyka okna. Niektórzy piszą, że jest to u matek, które nie dorosły do tej roli.

Niektóre myśli natrętne można odrzucać np. rano coś usłyszeliśmy w radiu i później cały czas to nucimy, staramy się to odrzucić, ale to jeszcze nie jest choroba. Silny lęk, niepokój, poczucie dyskomfortu psychicznego świadczą, że to już choroba, jeżeli się danej czynności nie wykona.

Cechy nerwicy natręctw:

• myśli natrętne i czynności przymusowe muszą być uznane przez chorego za własne

• pacjent bezskutecznie się przeciwstawia, ale czasem, że nawet już są przeciwstawni, pojawiają się inne natręctwa

• myśl o wykonaniu przymusu nie może być przyjemna

• myśl i impulsy do czynności muszą się powtarzać w nieprzyjemny dla pacjenta sposób

Nerwica anankastyczna - różnicuje się ją np. w zespole depresyjnym.

W schizofrenii - najpierw leczymy schizofrenię, a dopiero później natręctwa.

• mogą być luminacje natrętne, stale powracające myśli, które bez przerwy analizujemy. Typowe jest to dla depresji, chory cały czas myśli co źle zrobił, jak mógł lepiej, wpędza go to w poczucie winy.

• mogą być wyłącznie czynności natrętne np. wracamy i sprawdzamy czy zamknęliśmy dom, sprawdzamy czy gaz jest zakręcony. To jest taki przymus, jak tego nie wykonamy to cały czas myślimy o tym i się boimy, że np. nie zamknęliśmy domu.

• inne zaburzenia obsesyjno - kompulsywne

19.12.07 XII

Zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne pochodzi od Freuda „skierowuję ku”) objawy somatyczne mogą trwać do kilku lat na ogół mają tendencję do szybkiego pojawiania się. Są to stany które sprawiają ciężkie objawy.

Objawy dysocjacyjne- czynnościowe zaburzenia świadomości:

• Amnezja dysocjacyjna (niepamięć, najczęściej po wypadkach) występuje w sytuacjach trudnych, może być albo całkowita albo fragmentaryczna, nie trwa długo (nie utrzymują się dłużej niż 1-2 dni) wykluczamy organiczne zmiany w mózgu, rozmowa psychologiczna, wywiad psychologiczny, niepamięć wsteczna,

• Fuga dysocjacyjna- wszystkie cechy amnezji, bezcelowe podróże poza miejsce zamieszkania, albo miejsce pracy, może się powtarzać nawet w dużych odstępach czasowych, towarzysze podróży mogą potwierdzić normalne zachowanie nie świadczące o zaburzeniach, najczęściej podróże które mogą być powiązane emocjonalnie z osobą chorego

• Osłupienie dysocjacyjne- stan totalnego osłupienia, żadnych objawów somatycznych, nie reaguje prawidłowo na takie bodźce jak światło, dotyk, często leży nieruchomo

• Napady padaczkowe- napady mocne (mimowolne oddanie moczu), faza toniczna- sztywne unieruchomienie kończyn, wydłużenie rąk i nóg, trwa to 0,5 sekundy, faza skurczów- drgawki nóg i rąk, uszkadzają ciało przy wypadkach, po napadzie głęboko śni

• Napady histeryczne- nigdy w nocy, nie ma tych dwóch faz co w napadach padaczkowych, bezwładne pokładanie się, osuwa się na ziemię jakby omdlewanie, nie robi sobie krzywdy przy upadkach, po oswojeniu ataku wraca do przytomności nie usypia

• Żeby rozpoznać padaczkę- napady padaczkowe charakteryzują się zapisem elektroencefalograficznym, wyładowania elektryczne w mózgu, reakcja na lęki przeciwpadaczkowe

• Osobowość mnoga- osoby z wieloma osobowościami, które mogą się na zmianę pojawiać po dłuższym czasie

Objawy konwersyjne- zaburzenia ze strony wszystkich receptorów (wzrokowych, słuchowych itp.) forma uproszczenia komunikacji i zawsze się do kogoś odnoszą to tzw komunikacja ciała czy komunikacja objawów; ruchy receptorów- mogą być różnorodne, naśladują objawy neurologiczne

• Ślepota konwersyjna- często u młodych dzieci, występuje jakby wołanie o pomoc

• Mutyzm konwersyjny- utrata mowy, siła emocjonalnej komunikacji

• Konwersyjny skurcz karku

• Skurcze rąk- u pisarzy i muzyków

• Zaburzenia czucia są niezgodne z soma tyką (tzw rękawiczki, skarpetki histeryczne)

• Zaburzenia receptorów (smak, węch)

• Stygmaty mają charakter czynnościowych

• Glosolalia mówienie jakby w innym języku

• Trnas- poczucie ekstazy, silne zawężenie mięśni, podniecenie seksualne, wróżenie w stanie transu

• Opętanie- dziewczęta z dalekiej wsi, które nie mają perspektyw życiowych które chcą na siebie zwrócić uwagę

2 przejawy budzące konwersje objawów dysocjacyjnych:

• trans

• opętanie

Kiedy mamy do czynienia z patologią już, a czymś co Kościół katolicki akceptuje? Jeżeli trans i opętanie nie są zgodne z normami katolickimi to wtedy mamy do czynienia z patologią.

Trans - stwierdzono w około 180 społeczeństwach jako forma rytualna - związana z wierzeniami. Rzadko jest to forma indywidualna, mamy trans zbiorowy. Mamy tu do czynienia z bardzo głębokim zawężeniem świadomości - osoba traci kontakt z rzeczywistością. Społeczności plemienne używają muzyki jednostajnej, aby przyspieszyć trans rytualny. Dana osoba ma poczuć, że wszedł w nią duch lub bóstwo. Stara się przemawiać jego głosem (głosolalia- mówienie w obcym języku). Ma poczucie ekstazy, zachwytu, nie reaguje na bodźce zewnętrzne, nie czuje bólu, można ich przebijać nożami, a oni nawet nie krwawią. Może być podniecenie lub wyładowanie seksualne. Niektórzy w tym stanie wróżą np. szamani.

Współczesne stany transu:

• we Włoszech tarantula jest powszechnym pojęciem i budzi lęk u plemień sycylijskich. Na samo hasło tarantula osoba może wpaść w trans taneczny. od razu pojawia się kapela, która gra taniec tarantuli. Osoba mogła tańczyć bez przerwy nawet 3 doby, zmieniała się tylko kapela. Kiedy trans się kończy osoba jest bardzo zmęczona.

• taniec Dantanki w Bułgarii - jest on wtedy, kiedy rodzi się dziecko. U Dantanek jest taniec - 2, 3 kobiety znaczące we wsi tańczą taniec, przechodzą przez rozpalone ogniska, pokazywały później swoje stopy i nie było na nich śladu. jako psychopatologię oznacza się te stany transu, które są niewytłumaczalne wiarą, rytuałami, obyczajami lub są niechciane. Jest niepamięć tego okresu, osoba nie pamięta, co się z nią działo w danym czasie.

Opętanie - często jest u kogoś, na kogo nie ma zainteresowania np. proste, młode kobiety ze wsi, które chcą zwrócić na siebie uwagę. Opętanie jest przez złego ducha. Często pojawiają się egzorcyści. Mają za zadanie przepędzić tego złego ducha.

Nazwa histeria wzięła się od greckiego słowa „histeria” - „macica”. Uważana, że jest to domena tylko kobiecości. Jest na skutek przemieszczania się macicy w niewłaściwe miejsce i dlatego ten mutyzm, niemota, zaburzenie ruchu, niedowłady.

Do objawów dysocjacyjnych zalicza się także osobowość mnogą (osobowość podwójna, wieloraka). Wierzy w to porf. Gołąb. ona polega na tym:

• pastor Anglikański ożenił się, miał żonę, ale zniknął z domu. Znalazł się wtedy w Stanach Zjednoczonych, nic nie pamiętał, nie wiedział skąd jest, gdzie mieszkał. Zaczął tam żyć, pracować, tworzył nową osobowość. Po 10 latach przypominał sobie wszystko, całą tą poprzednią osobowość.

• w Polsce książka „Znachor” - profesor Wilczur od wybitnego polskiego chirurga odchodzi żona, on to tak przeżywa, że traci pamięć, znajduje się na wsi, nie ma pojęcia kim był, że był chirurgiem i tam zatrudnia się jako parobek.

• 2 różne opisy młodej dziewczyny i wszystkie są całkiem różna, ta osoba po kolei przechodziła przez te różne osobowości.

02.01.08 XIII

Psychoterapia nerwic.

Podstawy zaburzeń nerwic i psychozaburzeń- leczy się z wyboru, sesjami psychterapeutycznymi, a nie lekami, one uzależniają (jak valerium, leki uspokajające, nasenne, przeciwbólowe). Wspomaganie lekami halucynogenne- rzadko się stosuje.

Psychoterapia- co jest celem?

Psychoterapia- to świadome ukierunkowanie na określony cel, oddziaływanie psychologiczne za pomocą danych metod

Psychoterapia- zmiana postaw wobec siebie, świata i innych ludzi, celem jest modyfikacja nieprawidłowego zachowania które prowadzi do tych nerwic, przewarunkowanie nieprawidłowego rozwiązywania problemów, czyli frustracja, konflikt zewnętrzny: rodzina, partner, wewnętrzny konflikt emocji i możliwości związanych z tym: silny stres.

Im człowiek jest młodszy tym skuteczniejsza jest terapia. Nie ma nerwic bez zaburzeń osobowości są one ściśle ze sobą powiązane. Celem terapii jest wyeliminowanie nerwicy. Większość terapii ma charakter wglądowy (zrozumienie mechanizmów powstawania i przyczyn nerwicy). Aby uzyskać prawdziwy wgląd potrzebny jest wgląd emocjonalny. Pacjent musi to przeżyć, stawia się mu określone zadania. Terapia wymaga dużego wysiłku emocjonalnego, zarówno od terapeuty jak i pacjenta. Potrzebna jest do wyleczenia ogromna praca, nie ma mowy o żadnym odpoczynku.

Zaburzenia nerwicowe nie mają żadnych zmian w narządach. Badania somatyczne nic nie wskazują, ale nie wolno ich zaniedbać- pacjent przymusowo musi mieć wykonane to badanie.

Objawy rzekomo nerwicowe mogą wskazywać na nerwicę ale przyczyna może być np. w mózgu dlatego ważne są badania.

Efektywność i skuteczność nerwic nie zależy od orientacji teoretycznej. Efektywność zależy od pewnych cech terapeutów- doświadczenie im dłużej osiąga lepsze efekty, dojrzałość osobowościowa- terapeuta musi najpierw załatwić swoje problemy i później pomagać innym. Dlatego ważne jest szkolenie terapeutów.

Metody i techniki.

• Metody życiorysowe (autobiograficzne)- informowanie pacjenta co go czeka na takiej sesji- musi od dzieciństwa opowiedzieć co przeżył, bardzo intymne rzeczy (uważa się że terapia indywidualna z grupową powinny być połączone) terapeuta napuszcza grupę n pacjenta

• Psychodrama- odgrywanie określonych scenek życiowych przez pacjenta gdy nie możemy uzyskać wglądu

• Trening, psychorysunek- pacjenci rysują na narzucony temat , rodzaj testu projekcyjnego

• Spotkania społeczności leczniczej

• Muzykoterapia- bierna- słuchanie- czynna

• Hipnoza u pojedynczych pacjentów (w schizofrenii nie stosuje się, pogorsza ona skutki, utrwala)

• Wielkość grupy 10-12 osób w psychoterapii grupowej

• Psychoterapia krótkoterminowa jest nieefektywna, zalecana jest długoterminowa , co najmniej 2 lata lub dłużej wówczas można uzyskać trwałe rezultaty

• Krótkoterminowa- sytuacje kryzysowe, wsparcie w sytuacjach trudnych np.: u rodzin po katastrofie

• W psychologii nerwic ważne jest: efekt placebo- wprowadzenie do 2 grup leku, do jednej placebo, do drugiej lek i nikt nie wie co jest w której grupie. Porównywanie efektów ok. 25% pacjentów zaobserwowuje się efekt placebo. Po przyjęciu na oddział występuje likwidacja objawów przez krótki okres czasu

• Występuje u pacjentów rywalizacja, szczególnie o przywództwo i o to kto jest bliżej terapeuty, pacjent chory na nerwicę nie widzi innych problemów, jego są najważniejsze

• Uczenie się odniesienia do innych

• Więź terapeutyczna- efekt, swoisty rodzaj związku uczuciowego między terapeutą a pacjentem

• Przekraczanie więzi terapeutycznych- źle się kończy

• NIE WOLNO PRZECHODZIĆ NA TY Z PACJENTEM

• Nie wolno spowodować aby udzielać porad, pacjent sam musi dojść do tego przy naszej pomocy

• Problem oceny skuteczności psychoterapia dwojaki sposób:

1. Cel psychoterapii, wypisanie z oddziału pacjenta, badamy postawy przed i po przyjęciu, ważna jest ocena katatestyczna- nerwicę oceniamy po roku- pozwala ocenić jak proces nerwicowy przeminął w czasie

2. Ważne jest miejsce gdzie siada terapeuta, dlatego też siada on ostatni gdy wszyscy zajmą już miejsca aby nie występowała walka o terapeutę

09.01.08 XIV

Społeczność lecznicza

Psychiatria wywodzi się z medycyny, modele hierarchiczne:

1. Ordynator oddziału

2. Lekarze psychiatrzy

3. Psycholog (60-90)

4. Pielęgniarki

5. Pracownik społeczny

6. Salowi

7. Pacjenci

Pacjenci są dla personelu a nie ma odwrót, nie mają oni głosu (pacjent się nie liczy więc można z nim robić wszystko)regulamin jest narzucany z góry nie ma nic do powiedzenia.

Psycholog musi być członkiem zespołu leczącego, nie może sobie pozwolić na to aby go uważano za kogoś nieważnego.

Maxwell Jones- pierwszy uznał że model medyczny jest zły do leczenia nerwic, potrzebny jest model społeczno- psychiczny aby leczenie było efektywne. Społeczność leczniczą w której biorą udział wszyscy może być wykonywana tylko na jednym oddziale, a nie na wszystkich jednocześnie, każdy oddział musi być indywidualny, działający samodzielnie a nie jak cała klinika.

Psychoterapia nerwic

1. Spotkania społeczności leczniczej

Psychiatria wywodzi się z medycyny, medycyna ma niezwykłą hierarchizację (ordynator- lekarze psychiatrzy- psycholodzy- pielęgniarki- pracownicy społeczni).

W oddziale psychiatrycznym mamy taką hierarchizację. Wyższa Szkoła Higieny psychicznej utworzona przez Kazimierza Dąbrowskiego, to pierwsza szkoła wychowująca psychologów. I właśnie następni w hierarchii są psycholodzy później pielęgniarki później pracownicy społeczni, a do nich zaliczamy terapeutów zajęciowych, następnie salowych, a na samym końcu mamy pacjentów. W tym modelu medycznym wadą jest to, że pacjent traktowany jest jak numer. Czasem pamięta się jego nazwisko. Pacjenci nie mają żadnego głosu, dlatego można z nim robić wszystko. Musi być regulamin porządkujący życia tej małej grupy na oddziale. Regulamin jest pacjentom z góry narzucony np. nie mogą oglądać filmów takie jakie chcą, muszą o 22 już spać, kiedy nie śpią to pielęgniarka szprycuje go lekami nasennymi. Dawniej było także rozporządzenie o aktywizacji pacjentów. Zamyka się im drzwi do pokoju i siedzą tak na korytarzach i podpierają ściany. Pacjent jest traktowany jak przedmiot, zabiera się mu wszystkie rzeczy, kąpie się go od razu szybko i wciska w spraną pidżamkę. Jeśli pacjent zrobi coś niezgodnie z tym, czego chce personel średni(pielęgniarki) jest karany. Informacje przekazywane z góry na dół są na zasadzie „głuchego telefony” przekazywane. Często są podawane błędne leki, informacje są zniekształcone. W bardzo wielu ośrodkach psycholog nie jest równoprawnym partnerem dla lekarzy psychiatrów. W modelu medycznym psycholog spełnia taką samą rolę jak analityk. Zleca się badanie psychologiczne tak jak badanie medyczne np. badanie moczu, a psycholog musi być na równi członkiem teamu lekarskiego. To nierówne traktowanie wywołało frustrację pielęgniarek i psychologów. Pielęgniarki denerwowały się niedocenianiem przez lekarzy, niemożliwością awansu. Psychologowie mieli do pielęgniarek odmienny stosunek niż lekarze. Mieli stosunek partnerski. I tworzyła się taka podgrupa przeciwko lekarzom.

W 1942 roku bardzo dużo żołnierzy zaczęło przejawiać objawy konwersyjne (nerwicy) objawiające się niedowładem nóg. Wiązało się to z tym, że sprzęt był wadliwy i co 10, który wyskakiwał ze spadochronem łamał sobie nogi. Wysłano ich na leczenie w tym modelu medycznym. Nie przynosiło to pożądanych efektów udało się wyleczyć zaledwie 2-3%. Maxwell Joness powiedział, że wina tkwi w modelu organizacyjno- leczniczym. Aby leczyć nerwicę musi być model społeczno- psychologiczny, a nie medyczny. Nazwał to społecznością leczniczą. Zaczęto to wprowadzać w Anglii. I zaczęły być rewelacyjne wyniki leczenia nerwic. Społeczność leczniczą należy budować na bazie jednego oddziału, nigdy na całą klinikę czy cały szpital psychiatryczny. Oddziały nie mają klamek, Mają kraty w oknach. Nie da się wprowadzić społeczności leczniczej, jeśli nie ma przeszkolonego personelu. Trzeba zmienić stany i postawy wyższościowe lekarzy. Najbardziej efektywne są oddziały heteroseksualne. Trzeba przebudować oddziały tak, aby znajdowali się pacjenci obojga płci. Celem społeczności leczniczej jest stworzenie takich sytuacji, kiedy pacjenci mają się uczyć czegoś nowego i myśleć samodzielnie. Pacjenci mają prawo do własnych cywilnych ubrań, kiedy wprowadzono oddziały koedukacyjne to pacjenci zaczęli o siebie, panie zaczęły się malować i stroić.

Powstał problem zniesienia krat i otwarcia drzwi. Z kratami łatwiej poszło natomiast otwarcie drzwi wymagało ciągłej pracy z pacjentami. Przeniesiono gabinetu personelu na oddział zlikwidowano w nich zamknięcia. Pacjenci nauczyli się, żeby nie zawracać głowy lekarzowi, kiedy ktoś u niego jest. Pielęgniarki miały cały czas przebywać wśród pacjentów. Pielęgniarki, lekarze, salowe nie nosiły strojów lekarskich, tylko osobiste. Nikt od nikogo się nie odróżniał. Do tej pory wszystkie decyzje zależały od personelu, teraz trzeba stworzyć samorząd pacjentów, który ma dyskutować i decydować z personelem. Zadanie samorządu było: stworzenie własnego regulaminu.

Otwarcie drzwi wymaga odpowiedzialności personelu i pacjentów. Był to oddział z chorymi na schizofrenie, a więc psychozy. Oddział 33 osoby. Problem otwarcia oddziału długo dojrzewał. Opracowano listę pacjentów. Opracowano listę pacjentów, którzy mogą wychodzić. Przy wejściu siedziała pielęgniarka i pilnowało, kto może wyjść. Chorego na oddział wprowadzał samorząd. Chory dopiero przymocowany miał poczucie bezpieczeństwa, od razu wychodził w grupę.

Na psychiatrii należy odrzucić obchody poranne, bo one stresują pacjentów, są tylko dla celów stereotypowych, a lekarze przestali rozmawiać z pacjentami po obchodzi, bo już go widzieli. Zamiast obchodu codzienne obowiązkowe 10 min rozmowy z każdym prowadzonym pacjentem.

Na oddziale nerwicowym spotkania społeczności leczniczej odbywają się codzienne rano. Różnią się one od spotkań z pacjentami psychotycznymi. Najlepsze jest spotkanie piątkowe i poniedziałkowe. W poniedziałki przedstawiają się i mówią nowi pacjenci, a w piątki SA pacjenci, którzy żegnają się, odchodzą już z oddziału, od nich chcemy się dowiedzieć, co było nie tak, co by poprawili na oddziale. Spotkanie społeczności musi trwać 1.5h. Spotkania ma prowadzić samorząd

16.01.08 XV

Na oddziale powstaje społeczność lecznicza, stworzono samorząd, oddział koedukacyjny, zlikwidowano kraty. Nastąpiła likwidacja obchodów lekarskich. Pojawiły się prace w teamach terapeutycznych, które składały się z 3 osób z personelu. Jeśli ktoś z samorządu zachoruje to pacjenci wyznaczają zastępstwo spośród pacjentów. Społeczność zawsze musi się odbyć, kiedy zapada cisza to i tak ktoś nie wytrzymuje napięcia i się odzywa.

Stosuje się takie metody jak w psychoterapii:

• psychodrama

• muzykoterapia

• psychorysunek

• joga

Celem społeczności leczniczej jest stworzenie sytuacji społecznego uczenia się

Zasady obowiązujące w społeczności leczniczej:

1. Zasada permisywności (zasada przyzwolenia) polega na tym, że postawy personelu mają polegać na akceptacji, aprobacie pacjenta, współbrzmieniu uczuciowego, doszukiwania się dobrych stron u pacjentów, empatii. Ale np. na zachowania agresywne nie możemy pozwolić.

W modelu medycznym pacjent agresywny zostałby ukarany, przywiązany dostałby leki. W modelu gdzie jest społeczność lecznicza nie karzemy. Ale taka sprawa zostaje opisana przez personel na spotkaniu. Pacjent ustosunkowuje się do tego krytykę mogą przedstawić jego współpacjenci, a personel musi zdecydowanie powiedzieć, że nie jest to wynikiem choroby i nie będzie to tolerowane po raz kolejny na takim oddziale. Więcej pacjent nie będzie używał wulgarnych słów w stosunku do personelu. Może być także humanistyczne podejście do pacjenta, czyli nie stosowanie przymusu bezpośredniego (przywiązywania kaftanów bezpieczeństwa). Lekarze z takim podejściem wolą rozmawiać, wszystko na spokojnie. Czasami mogą wylądować ze złamaną szczęką, bo nie słuchają pacjentów na temat ich wcześniejszych doświadczeń o ich chorobie. Jeżeli pacjent mówi, że może być agresywny, to trzeba go wysłuchać, o później może pobić lekarza, zdemolować oddział i później wpaść w depresję z powodu poczucia winy. Trzeba słuchać pacjentów, a szczególnie kiedy sami proszą o przymus bezpośredni.

2. Zasada demokratyczności:

• staramy się, aby społeczność była o charakterze demokratycznym, każdy ma równe prawa i obowiązki. Jednak personel ma czasami inne role, ale w zaawansowanej społeczności jest demokratyczność, głosowanie czy ktoś może wyjść. W sytuacji kiedy pacjent się domaga wyjścia to społeczność się wypowiada w tej sprawie, czasami pacjenci mówią, że nie można jeszcze kogoś wypuścić, a czasami podają bardzo mądre powody za tym, że ktoś jest gotowy, aby opuścić oddział. Są to sytuacje społecznego uczenia.

05.03.08 I (XVI)

Psychoschizofreniczna

W roku 1899 psychiatra niemiecki E. Krepeling na podstawie doświadczenia klinicznego obserwowanych zaburzeń psychicznych, które stawały się przewlekłe i objawiały się dezorganizacją psychiczną, niezdolnością przystosowania się do otoczenia jak również trudnościami w nawiązywaniu kontaktów z innymi ludźmi. Objawy degradacji. Wyglądało to tak, jak gdyby osobę młodą spotkała demencja starcza (otępienie starcze). Nazwał to z łaciny dementja praecohox. (otępienie wczesne). W 1952 roku weszły pierwsze leki do leczenia.

Natomiast szwajcarski uczony w 1911 E. Bleuler dochodzi do wniosku, że istotą jest rozszczepienie osobowości. Dezintegracja osobowości. Wprowadza pojęcie schizofrenii. Opisywał grupę psychoz schizofrenicznych. Schizofrenia jest połączeniem dwóch terminów

1. schizis- rozszczepiam,

2. frem- umysł, rozum, psychika

Psychozy schizofreniczne jest to grupa do dzisiaj nie poznana. Psychozy te zaliczamy do psychoz endogennych (wewnątrzpochodnych). Jakieś czynniki wewnętrzne głównie biologiczne odgrywają znaczącą rolę w psychozach. Nadal nie wiele wiadomo skąd się bierze. Dominują poglądy eklektyczne tzn. które przypisują uwarunkowania różnym czynnikom wewnętrznym tj. genetycznym , dziedziczeniu, zewnętrznym tj przeżycia, środowisko, wychowanie, biochemiczne.

Istnieje także koncepcja wirusologiczna - wirusy mogą być jedną z głównych przyczyn pojawiania się schizofrenii. Oparto się o sezonowe pojawianie się tej choroby. Urodzenie we wczesnej wiośnie lub późnej zime gdzie matka przechodzi choroby wirusowe grypa, opryszczka.

1899 Emil Krepelin opisał grupę zaburzeń które powstają w wyniku trwałego schorzenia, konsekwencją desindegracji, złe przystawanie się społeczne lub psychologiczne DEMENTIA PRAECOX- otępienie wczesne

1911 E. Bleuler istota jest rozszczepienie osobowości grupa schizofrenii (schizis- rozszczepiam, phren- umysł, rozum, szeroko rozumianą psychikę) psychoza endogenna, wewnątrzpochodna

Podział schizofrenii:

1. Schizofrenia paranoidalna (90%)

2. Schizofrenia hebefreniczna- hebefrenia (1%)

3. Schizofrenia katatoniczna- katatonia (8-9%) hipo i hiperkatatoniczna

4. Schizofrenia prosta (0,5%)

W ICD10 dodano jeszcze:

• Niezróżnicowana- nie można określić czy jest to jakaś z 4 punktów

• Rezydualna- ukryta, schizofrenia późna

• Depresja poschizofreniczna- mijają objawy schizofrenii ale pozostaje negatywny nastrój (obniżony nastrój)

Typowe objawy (osiowe) każdej schizofrenii (4A)- Są to objawy podstawowe do tego, żeby można było rozpoznać psychozę schizofreniczną. Inne objawy jakie się podaje są dodatkowymi. Innym kryterium są objawy pierwszorzędowe Kurta Schneidera. W 1948 sformułował objawy pierwszorzędowe jakie trzeba stwierdzić aby można było rozpoznać schizofrenie (kryteria objawowe):

• Asocjacja- formalne zaburzenia myślenia

• Afekt- niedostosowanie afektu do sytuacji

• Ambiwalencja- jednoczesne przeżywanie sprzecznych uczuć

• Autyzm- podstawowy, osiowy objaw wg Bleulera, oderwanie się od rzeczywistości, alienacja, osamotnienie, myślenie autystyczne

1948 Schneider objawy pierwszorzędowe schizofrenii:

• Urojenia odnoszące- chory odnoszący się do siebie

• Urojenia oddziaływania

• Odciąganie myśli- pozbawienie myśli chorego

• Urojenia odsłonięcia myśli

• Omamy rzekome- słyszy myśli w głowie (myśli staja się głośne)

• W schizofrenii występują omamy słuchowe dwa rodzaje: 1. Dyskutujące „za” i „przeciw” które dyskutują o chorym, 2. Komentujące chory sam dyskutuje z tymi komentarzami najczęściej są krytykujące

• Schizofazja- formlane zaburzenia myślenia, rozszczepienie mowy i języka

1979 Andreasan „czuwający mózg” opisał skale oceny języka i skale komunikacji (18 form zaburzenia, które się przejawiają w schizofrenii- formalne zaburzenia myślenia , przejawiające w mowie)

18 fenomenów:

• Ubóstwo mowy- ilościowe zmniejszenie wypowiedzi, pytania krótkie pozbawione dodatkowych informacji, odpowiedzi mono sylabiczne, niektóre pytania bez odpowiedzi

• Ubóstwo treści- odpowiedzi adekwatne, ale mało treści przenoszą, liczne powtórzenia

• Natłok mowy- szybka wypowiedź ciężko ją przerwać ok. 100 słów na minutę

• Roztargnienie- pacjent przeżywa wątek wypowiedzi i zmienia temat

• Uskokowość- pacjent unika odskakuje od tematu i zmienia go

• Zbaczanie wypowiedzi- różne tematy poruszane, tekst niespójny, odbieganie od głównego toru wypowiedzi co jakiś czas i dorzucanie czegoś nowego, brak związków znaczeniowych

• Rozkojarzenie (inkoherencja) rozbicie wszystkich zdań, nie możemy zrozumieć pacjenta

• Nielogiczność

• Dźwięczenie- podobieństwo dźwiękowe wyrazów jest ważne a nie znaczenie

• Neologizmy- hipoteza, solistyczność

• Przybliżenia słowne- „legistyma- legitymacja” „kontraktacje- egzamin” dynamit- energiczny”

• Utrata celu- konsekwencja zdań prowadzi do konkluzji

• Drobiazgowość- mówi się bez wytchnienia, drobiazgowość do niczego nie prowadzi ciężko uzyskać cel

• Perseweracje- ciągłe powtarzanie

• Echolalia- powtarzanie słowa czy pytania które mu się zadało

• Blokowanie- przeżywanie toku wypowiedzi zanim dojdziemy do wątku występuje przy padaczce skroniowej, występuje przez kilka minut i następuje przerwa

• Odnoszenie do siebie- nie odpowiada na konkretne pytania tylko zwraca się uwagą na siebie i mówi o sobie

• Mowa sztuczna- sztywna mowa używa się słów standardowych

12.02.08 II (XVII)

Nadal nie wiemy jaka jest przyczyna powstania schizofrenii. Jest to pewna predyspozycja genetyczna do powstania tej choroby. Nie ma bezpośredniego genu, jest ich wiele.

1. W ogólnej populacji ryzyka zachorowania 1%

2. Bliźnięta jednojajowe (monozygotyczne) 48% jeżeli jedno zachoruje to ryzyko zachorowania u drugiego wzrasta do 48%

3. Bliźnięta dwujajowe 17%

4. Jeden rodzic chory, ryzyko zachorowania potomstwa wynosi 13%

5. Oboje rodziców chorych to ryzyko zachorowania potomstwa 46%

6. Dwoje rodziców zdrowych, ale chorował albo dziadek albo babcia, to ryzyko zachorowania dzieci 5%

7. Rodzeństwo rodziców chorowało, to ryzyko zachorowania dziecka 2%

Próbowano porównać inne czynniki środowiskowe jakie mogą wpływać na tą pewną predyspozycję genetyczną zachorowania na schizofrenię. Badano bliźnięta jednojajowe, które wychowywały się w dwóch różnych rodzinach. Okazało się, że zagrożenie jest takie samo i wynosi 48 % bez względu na to w jakim środowisku przebywa. Okazało się, że środowisko wpływa w znacznie mniejszej części. Natomiast zdarzenia bardzo silnie stresujące mogą doprowadzić do wyzwolenia lub przyspieszenia wybuchu schizofrenii (tzw. Czynniki wyzwalające).

Możemy mówić tylko o predyspozycjach. Ani genetyka molekularna ani próba fenotypu w poszukiwaniu różnych anomalii w chromosomach nie wykazała nic charakterystycznego. Nie możemy zatem mówić, że jakiś gen jest odpowiedzialny za schizofrenie.

Zwracano uwagę na czynniki infekcyjno- immunologiczne. Zainteresowano się głównie czynnikami wirusowymi. Zaczęto patrzeć, że jest sezonowość jeśli chodzi o schizofrenie. Ryzyko zachorowania na schizofrenie koreluje z takimi czynnikami jak urodzenie zimą lub wczesną wiosną, kiedy zarażenie wirusowe jest bardzo duże w okresie okołoporodowym jak i w czasie ciąży. Jeżeli kobieta w czasie ciąży choruje np. grypa wirusowa, opryszczka. Zwracano uwagę, że mutacja tego wirusa może być przyczyną choroby (koncepcja wirusologiczna).

Niektóre badania wskazują na to, że choroba somatyczna np. w postaci zwykłej grypy zaostrzają postać schizofrenii. Zaostrzają się wtedy objawy zaburzeń somatycznych. Istnieją badania wykazujące sytuację wręcz odwrotną kiedy zachorujemy na infekcję uwarunkowaną wirusami powoduje cofnięcie się objawów choroby psychicznej. Niektórzy uważali, że wystarczy jakiegoś typu bakteria, zapalenie czy zmiany w komórkach. Badania neuropatologiczne, neuroanatomiczne nie wykazały obecności wirusów w komórkach nerwowych. Badania takie powinny być prowadzone pośmiertnie. Występowały także przypadki kiedy badany miał jakiegoś guza, który został usuwany i później też nie wykazano żadnych wirusów.

Problem polegał na wirusach latentnych, ukrytych. Wirusy dzielimy na dwie kategorie 1. z osłonkami i 2. bez osłonek, które się do czegoś przyczepiają, zazwyczaj do struktury dna i zmieniają strukturę dna w komórce nerwowej. Nie jest się ich w stanie wykryć i nie próbowano ich nawet badać, tzn. struktury dna komórki nerwowej pośmiertnie. Poszukiwano wirusów, które miały swoje odpowiednie powłoki.

Istnieje cała masa koncepcji biochemicznych, neurofunkcjonalnych. Zaburzenia związane z neuroprzekaźnikami (serotoniny, dopaminy, noradrenaliny). Na tych koncepcjach opierają się leki. Schizofrenie leczy się objawowo a nie przyczynowo ponieważ nie znamy jej przyczyny. Okazuje się, że takie koncepcje, które mówią, że jest brak dopaminy. Powoduje to, że w firmach farmaceutycznych doprowadzają do tego, że jest wprowadzany środek w którym znajduje się dopomina i jest ona dostarczana do organizmu. Na tych modelach są zazwyczaj oparte leki psychotropowe nowej generacji. Psychiatrzy twierdzą, że jednak one niczego dobrego nie wnoszą tzn. nie są tak skuteczne jak się o tym mówi. Wyniki badań mogą być całkowicie zakłamane. Samo potwierdzająca się hipoteza.

W rzadkich wypadkach stosuje się elektrowstrząsy. Ważne są tutaj wskazania życiowe w formie schizofrenii katatonicznej. Nazywa się ona śmiertelną katatonią dlatego, że towarzyszą temu objawy bardzo ostrego zapalenia mózgu, wysoka temperatura, ostre zaburzenia dotyczące elektrolitów i chory umiera po jakimś czasie. Jest to katatonia z osłupieniem (całkowity bezruch). Okazało się, że jedynym lekiem przed tym są elektrowstrząsy, które są właśnie stosowane w tej śmiertelnej katatonii. W innych formach schizofrenii nie stosujemy leczenia elektrowstrząsami.

Kiedyś także leczono wstrząsami insulinowymi. Doprowadzano do śpiączki insulinowej, która wynikała z dużej ilości insuliny jaką podawano badanemu. Chory był utrzymywany przez jakiś czas w takiej śpiączce po czym był wybudzany za pomocą odpowiednich roztworów cukru (glukozy). Nie stosuje się tej metody już dzisiaj.

Bliźnięta jednojajowe wychowywane w różnych środowiskach (np. przy adopcji) nie znaleziono uwarunkowań środowiskowych. Czynnik dziedziczny był niezależny od środowiskowych (jeśli rodzic jest chory na schizofrenię).

Koncepcja biochemiczna dotyczące neuroprzekaźników. Oparte są na nich wszystkie leki nowej generacji.

Koncepcje infekcyjne. Najpierw zaobserwowano sezonowość u osób urodzonych zimą albo wczesną wiosną ( w momencie nasilenia wirusów)

Koncepcje bakteryjne. Nie wirusy a bakterie są przyczyną zachorowań.

Epizod schizofrenii (różnorodność objawów):

- psychoschizofreniczna:

• Objawy swoiste

1. Urojenia 60-70% chorych

2. Omamy 30-40% chorych

3. Brak wglądu 60-70% chorych- uważają że są zdrowi, zjawisko obrotowych drzwi- brak leczenia po wyjściu i nawroty objawów

4. Formalne zaburzenia myślenia 50%

• Objawy katatoniczne 15-20% aktywności ruchu

1. Osłupienie „niemote”

2. Pobudzenie

3. Niedostosowanie 50-60% (ambi i para)

• Objawy negatywne, deficytowe- proces degradacyjny

1. Poznawcze

2. W zakresie emocji

• Autyzm 50-60% chorych- postawa całkowitego odwrócenia uwagi od ludzi, od świata, kieruje się w izolację, osamotnienie

• Wahania nastroju 50-60% lęk, lekceważenie ryzyka, formy bardzo płytko rozwijające się (częstość samobójstw u chorych na schizofrenię 10-13%)

• Zaburzenia związane z tożsamością 20-40%

Kryteria wg ICD10:

• Czas trwania objawów- co najmniej jeden miesiąc

Charakterystyczne objawy wg ICD10 (1-4 musi wystąpić przynajmniej jedne, 5-9 muszą wystąpić przy najmniej dwa)

1. Echo myśli, nasyłanie myśli, zawieranie myśli, odsłonięcie myśli

2. Urojenia oddziaływania, urojenia owładnięcia, urojenia odnoszące, urojenia wpływu

3. Omamy (głosy komentujące), pseudo halucynacje słuchowe (w tym omamy rzekome)

4. Urojenia o treści niedostosowanej- niemożliwej

5. Omamy z urojeniami- zespół paranoidalny

6. Rozkojarzenie lub niedostosowanie mowy

7. Zachowanie katatoniczne

8. Objawy negatywne

9. Znacząca zmiana linii życia- podstawa do psychozy schizoidalnej

Typowy zespół paranoidalny- główną postacią są omamy, urojenia, nie można powiedzieć schizofrenia omamowo- urojeniowa, ale można powiedzieć schizofrenia paranoidalna (4x”O”). mogą pojawiać się objawy katatoniczne z zahamowaniem mowy. Poduszka katatoniczna- niewygodna pozycja odchylonej głowy w pozycji leżącej. Objawy negatywizmu biernego- niereagowanie na polecenia. Objawy negatywizmu czynnego- odwrotne czynności niż polecenia.

Forma osłupienia może być formą obrony przed napływem dużej ilości informacji.

Hebefrenia- schizofrenia hebefreniczna 0,5% nieprzewidziane zachowania, dziwaczne, obrażające, nie wywołują wesołości w otoczeniu, przejaw degradacji osobowości.

Schizofrenia katatoniczna cechuje się dwoma krańcami. Krańcowością jest to co się nazywa hiperkatatonią - chodzi tu o stan pobudzenia psychoruchowego, któremu często towarzyszą zachowania agresywne, ze skłonnością do niszczenia przedmiotów. Hiperkinetyczna katatonia jest rozpoznawana w Polsce bardzo rzadko 1 %. Zdecydowanie dominuje tutaj zespól katatoniczny hipokinetyczny. Czyli taka hipokatatonia. Charakteryzuje się ona przede wszystkim osłupieniem czyli całkowitym zahamowanie czynności ruchowych i mowy.

Mutyzm katatoniczny - niemota. Oznacza to, że pacjent w stanie osłupienia może całymi godzinami, dniami w jednej często niewygodnej pozycji, stoi jak slup. Zazwyczaj na dwóch nogach, odwrócony w stronę ściany i nie reaguje na polecenia, nic nie mówi dlatego nazwa mutyzm. Często mamy do czynienia z poduszką katatoniczną. Tzn pacjent leży jak by miał pod głową poduszkę, unosi głowę.

W osłupieniu katatonicznym mamy całkowity brak aktywności. Objawy negatywne tj. niewykonywanie polecenia, brak ruchu. Negatywizm bierny występuje także- nie odpowiada, nie wykonuje poleceń. Natomiast negatywizm czynny - wykonuje czynności przeciwstawne do tego o co się go prosi.

Ważnym elementem jest rzadka odmiana zespołu katatonicznego nazwana śmiertelną katatonią której towarzyszy pobudzenie albo osłabienie. Towarzyszą temu objawy somatyczne w postaci wysokiej gorączki, zaburzenia układy krążenia, oddychania w wielu wypadkach prowadzi to do śmierci. Niektórzy dopatrują się tutaj czynnika infekcyjnego. W rodzaju ostrego zapalenia mózgu. Bo mogło by na to wskazywać ale nie jest tak do końca. Wtedy ratując życie chorego stosuje się elektrowstrząsy w śmiertelnej katatonii. Kiedy pojawiają się objawy somatyczne trzeba natychmiast przystąpić do leczenia elektrowstrząsami.

Schizofrenia hebefreniczną zwana hebefrenią. Rzadko występuje 0,5 %. Jest to zespół dezorganizacji psychicznej, niedostosowane myślenie, mowa, chory się skarży, że nic nie czuje, nic nie pamięta. Zmienne motywy działania, dziwne. Nazwa choroby pochodzi o dziwnej wesołkowatości, która jest bardzo nieadekwatna. Wywołuje on zaskoczenie w otoczeniu. Dowcipy są uszczypliwe, dziwaczne. Jest to postać schizofrenii, której rokowania są bardzo złe.

Schizofrenia prosta 1%- powolna postępująca degradacja.

POSTAĆ SCHIZOFRENII PROSTEJ

Występuje ona 1 % wszystkich rozpoznań schizofrenicznych. Uczeni podają wątpliwości istnienia takiej schizofrenii. Charakteryzuje się ona

• powolną degradacją osobowości

• załamaniem linii życia

• wycofaniem

• brak celu

• brak zainteresowań

• bezczynność

• dziwaczne zachowania

• brak urojeń, omamów

Schizofrenia dotyczy przede wszystkim osób młodych. Najczęściej zaczyna się w 3 dekadzie życia. Między 20 a 35 rokiem życia. Po 40 roku życia schizofrenia późna lub latętna. Wątpliwości budzi także schizofrenia dziecięca. Są to epizody, które później się wyjaśniają w jakiś sposób.

Zejście choroby w schizofrenii utrwalona remisja choroby. Jest to objaw rezydualny które pozostały ale nie zaburzają w większym stopniu. Daje sobie radę w życiu codziennym, wynosi około 20%. Jest względnym przystosowaniem się do życia z chorobą. Natomiast niekorzystne zejścia choroby to 30 %.

Czynniki prognostyczne jakie można wziąć pod uwagę tzn. czy to będzie szybka degradacja czy też nie, czy chory będzie dawał sobie radę. Ostre epizody urojenia i omamy tym lepsza prognoza, rokowania, że chory będzie dawał sobie radę samodzielnie . Natomiast jeśli są to słabe objawy, ukryte to rokowanie dużo gorsze. Do pomyślnych cech przed chorobą zaliczamy cechy osobowości przed chorobą i dobre przystosowanie przed chorobą do życia (praca, małżeństwo, zainteresowania, kontakty, późniejszy wiek zachorowania, ostra choroba) . Czynniki reaktywne na które się silnie reaguje np. śmierć kogoś bliskiego.

19.03.08 III (XVIII)

Choroby afektywne

Już Hipokrates zauważył ludzi z depresją nazwał to melancholią, uznał że przyczyną jest „czarną żółć”. Jest to związane z obniżeniem lub podwyższeniem humoru na przemian z manią. Nazwano to psychozą maniakalno- depresyjną. Występują dwie fazy mania lub depresja, ale może występować tylko depresja. Psychoza maniakalno- depresyjna odpowiada dzisiejszej chorobie afektywnej dwubiegunowej. Jeżeli mamy do czynienia z chorobą afektywną jednobiegunową czyli depresją (depresją endogenną)- dawniej to ta depresja jest wewnątrzpochodna. Duża depresja jest często depresją nawracającą. Inna depresją jest depresja reaktywna (kiedyś depresja nerwicowa)- nastawia na pewną utratę np.: osoby bliskiej, statusu, majątku, pracy, reagujemy na pewną sytuację. Uważa się że depresja reaktywna może wyzwalać poprzedzać prawdziwą depresję (endogenną). Reakcja musi być krótkotrwała, np.: okres żałoby, wyrażone poprzez wyraźne obniżenie nastroju, smutek. Reakcja musi być szybka i krótkotrwała np.: utrata majątku osoby w depresji reaktywnej nawet popełniali samobójstwa.

Rozróżnienie depresji dla psychologa:

• W terapii musi być terapia, interwencja kryzysowa np.: w wojsku 75% żołnierzy wymagają pomocy psychologicznej gdy wracają z wojny

• Pomoc takim osobom jest potrzebna terapii- DR

• Część leków przeciwdepresyjnych może pogłębić depresję

1.psychoza maniakalno-depresyjna (w skrócie MD) - choroba afektywna dwubiegunowa

Występują dwie fazy bardzo wyraźnie mania oraz depresja, ale może być tak ze występuje wyłącznie depresja, nie opisuje się przypadków z epizodami maniakalnymi zbyt często

CHOROBĘ AFEKTYWNĄ PODZIELONO NA DWIE FAZY

1. choroba afektywna jednobiegunowa (mamy tu do czynienia z depresją)

2. choroba afektywna dwubiegunowa (występują epizody manii i depresji)

Choroba afektywna czy depresja wcześniej nazywała się chorobą endogenną (oznacza to, że ta depresja jest wewnątrz pochodna i nie zależna od człowieka ) jest to nazwa typowa dla dawnej melancholii. Teraz możemy mówić o depresji endogennej a w dzisiejszych czasach o epizodzie ciężkie depresji w chorobie afektywnej jest to typowa depresja.

Duża depresja jest nazywana nawracającą. Wszystkie te nazwy są synonimami.

Mamy jeszcze jeden obraz depresji reaktywna (nerwicowa) obniżenie nastroju przebiega szybko, gwałtownie i ma związek z jakąś utratą. Osoby bliskiej, zwierzęcia, majątku , pozycji społecznej, pracy. Reagujemy na określoną sytuację. Czynnik reaktywny, który powoduje jej uruchomienie. W niektórych przypadkach uważa się, że depresja reaktywna może być czynnikiem wyzwalającym czynnikiem endogenną (typową , prawdziwą, melancholię). Jest to taki czynnik jak u niektórych osób poród. Poważne stresy, sytuacje trudne w których reagujemy depresją.

Trudność w diagnozie polega na tym, że poszukując przyczyn pojawiały się prace które badały pojawienie się depresji związanymi z wybuchami pozytywnych bądź negatywnych przeżyć. Można wyłonić depresję prawdziwą w okresie 3 miesięcy. Nie są to wydarzenia, które wyrażane określają się nam jako czynniki reaktywne. Druga trudność polega na tym, że staramy się racjonalnie poszukiwać przyczyn. W depresji endogennej najpierw pojawia się depresja a później kłopoty jakie są z nią zwiane.

Kiedy mamy obniżony nastrój z powodu śmierci kogoś bliskiego. W wielu kulturach uważany jest on za normalny. Jest to zjawisko prawidłowe kiedy nie przedłuża się ono w czasie.

W depresji reaktywnej nie stosujemy leczenia farmakologicznego. Stosujemy leczenie psychoterapeutyczne ukierunkowane na podtrzymanie dobrego stanu tzn. wyciągniecie ze stanu depresji. Depresja endogenna wymaga natomiast leczenia farmakologicznego.

Obraz kliniczny depresji

DEPRESJA ENDOGENNA (MELANCHOLIA)

DEPRESJA REAKTYWNA

Obniżenie nastroju Poczucie winy (chory obwinia się o wszystko aż do urojenia winy) Niepokój i lęk- często za mostkiem Zaburzenia aktywności, obniżenie, nawet po codziennych czynnościach nawet nie chce się umyć, muszą się przełamywać Sezonowość depresji (pojawia się późną jesienią i trwa do wiosny) Wahania dobowe- czuje się różnie w ciągu dnia, najgorzej rano, czuje się lepiej wieczorem Pesymistyczna ocena przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, osoba mimo że ma pracę, rodzinę to i tak ocenia wszystko negatywnie, dolegliwości somatyczne, najczęściej bóle głowy w części potylicy, ze strony serca, zaburzenia snu- wczesne budzenie i niemożliwość zaśnięcia, lub nadmierna senność Myśli samobójcze, bądź tendencje samobójcze lub samobójstwa usiłowane

Obniżenie nastroju Poczucie krzywdy (rozmowa i wywiad) Nie ma poczucia lęku Dotyczy zaburzenia czynności złożonych Sytuacyjność- związane z pewną reakcją Nie ma wahań dobowych, , chory cały czas czuje się tak samo w ciągu dnia Pesymistyczna ocena przyszłości ale się przekonujemy że jest ona realna Dolegliwości somatyczne w postaci zaburzeń snu trudności w zasypianiu Samobójstwa są rzadsze ale też mogą się zdarzyć, dotyczy osób młodszy np. u młodzieży szkolnych

15-20% osoby z DE które popełniły samobójstwo

Do 5% osoby z DR które popełniły samobójstwo

02.04.08 IV (XIX)

Mania jest całkowitym przeciwieństwem depresji. Występuje najczęściej w chorobie afektywnej dwubiegunowej dawniej nazywana psychozą maniakalno- depresyjną. Rzadkie są takie przypadki gdzie mamy epizod maniakalny bez epizodu depresyjnego. Kiedy pojawi się pierwszy epizod maniakalny możemy się spodziewać epizodu depresji i zaklasyfikować chorego do choroby afektywnej dwubiegunowej.

OBJAWY PODSTAWOWE ZESPOŁU MANIAKALNEGO

• zaburzenia nastroju (nastrój maniakalny, wyraźnie podwyższony )

• zaburzenia napędu psychoruchowego (podniecenie maniakalne)

• zaburzenia niektórych procesów fizjologicznych i metabolicznych (metabolizm komórkowy)

• zaburzenia rytmu biologicznego

• zaburzenia emocjonalne (najczęściej dysforie)

• objawy wtórne

CHARAKTERYSTYKA

• ZABURZENIA NASTROJU

• Nastrój nadmiernie podwyższony (subkliniczne - niewielkie, duża mania)

Chory ma uczucie zadowolenia na co dzień, jest beztroski, robi dowcipy. Wzmożone uczucie zadowolenia. Może nagle zniknąć i pojawi się mania gniewliwa - >dysforia. Może prowadzić ona do zachowań agresywnych.

• Upośledzenie myślenia, gonitwa myśli

• Zmienność uwagi dużą, otoczenie wzbudza chwilowe zafascynowanie

• Wielomówność, przyspieszone tempo wypowiedzi, słowotok

• Wzmożona aktywność ruchowa (pobudzenie, podniecenie maniakalne)

• Towarzyszy temu uczucie niespożytej energii

• Chorzy są nadmiernie rychliwi, wszędzie obecni

W mani słabszej -> hipomanii sprawność pamięci jest zachowana taka jak była przed chorobą. Natomiast tam gdzie mamy do czynienia z głęboką manią pamięć nie jest tak sprawna, mamy kłopoty z zapamiętywaniem. Nie pamiętamy za moment co czytaliśmy

• ZABURZENIA RYTMÓW BIOLOGICZNYCH

• Zaburzenie rytmu snu i czuwania, mało snu i wcześnie się budzi

• Bezkrytyczna ocena własnych możliwości

• Potrafi to przechodzić w urojenia

• A także urojenia wielkościowe mogą się pojawić przypisywanie sobie wielkości, oddziaływań daleko idących, możliwość wpływania na świat

• Podejmowanie pochopnych decyzji

• Zwiększony popęd płciowy

• Nadużywanie alkoholu

Na ogół początek mani jest nagły. Często rano chory się budzi i jest w mani. Przebieg zespołów maniakalnych jest różny. Przebieg jest bardzo indywidualny. Faza depresyjna znacznie częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn. Natomiast choroba afektywna dwubiegunowa zarówno często u kobiet jak i mężczyzn. Przypada na wiek od 20 do 50 lat życia najczęściej. Na chorobę afektywną dwubiegunową zapada od 6 do 7 % populacji. Często fazy są krótki ale na ogół utrzymują się 3 miesiące. Duże osiągnięcie w leczeniu litem.

W chorobie afektywnej dwubiegunowej leki przeciwdepresyjne są nieskuteczne kiedy są dwie fazy - mania i depresja. Są przeciwwskazane, ponieważ bardzo łatwo przechodzi się po nich w drugą fazę tj. w manię. Dlatego stosuje się lit. Leki depresyjne są skuteczne w depresji endogennej (nawracającej).

Rokowania w chorobie afektywnej na ogół są dobre. Nie mamy degradacji osobowości. U chorych mogą wystąpić 2 lub 1 epizod. Występuje powtarzający się rytm nawrotów (zima, lato). Po epizodach ostrej mani i depresji przechodzi depresja w mniejszą postać depresji. Bardzo rzadko obserwujemy silny stan hipomaniakalny. Po alkoholu chorzy mają tendencję do nadużywania leków przeciwlękowych, uspokajających, nasennych, przeciwbólowych. Mamy później do czynienia z lekomanią co zdarza się dosyć często. W chorobach afektywnych dwubiegunowych od 15 do 20 % chorych popełnia samobójstwo w fazie depresji. Może być także, że przewlekły stan nie pozwala choremu na funkcjonowanie na pewnych funkcjach jak i w życiu.

Czy zespoły maniakalne to są tylko zespoły endogenne ? zespoły maniakalne mogą powstawać z różnych przyczyn. Dlatego należy za każdym razem przeprowadzać odpowiednio diagnozę różnicową.

Zespoły maniakalne mogą wystąpić po narkotykach. Reakcja i indywidualna jest różna. Możemy wyróżnić także zaburzenia maniakalne które są związane z guzami mózgu. Przy zespole maniakalnym ważne jest zbadanie ośrodkowego układu nerwowego !.

ZABURZENIA PSYCHICZNE - PARANOJE I REAKCJE PARANOICZNE

Paranoje wyodrębnił już Hipokrates. Według niego klasyfikacja chorób psychicznych składała się z takich zaburzeń jak - melancholia, mania , padaczka, paranoja (jako synonim obłąkania czy szaleństwa). Słowo pochodzi z języka greckiego para - obok, poza czymś noos- sens, myśli rozum = poza jakimś sensem, gdzieś obok. Przez wiele lat wyróżniano dwa rodzaje zespołów paranoicznych -

• paranoje prawdziwą (rzadko jest przewlekłą psychozą, charakteryzuje się tym ,że ma usystematyzowana i logiczne urojenia, które rozwijają się stopniowo, nie stwierdza się omamów ani schizofrenicznych zaburzeń myślenia, osobowość nie ulega degradacji, emocje są dostosowane do treści urojeń; może nie zakłócać funkcjonowania społecznego, ale zachowania mogą wywołać konflikty z otoczeniem i prawem) może także prowadzić do zabójstwa drugiej osoby np. choroba Otella zwana paranoją niewierności.

Jeżeli istnieje jakiś czynnik to mówimy o reakcji paranoicznej. Reagujemy na określoną sytuację, która wzbudza w nas poczucie krzywdy. W paranoi prawdziwej nie mamy tego. Reakcja paranoiczna powstaje na podstawie kontinuom, które została przyjęte przez część psychologów amerykańskich

1. mamy osobowość paranoiczną

2. reakcje paranoiczna

3. prawdziwa paranoja

4. schizofrenia paranoidalną

Inna koncepcja mówi nam, że jest to niezależna choroba endogenna psychozy schizofreniczna o zupełnie innym obrazie, która jest przewlekła. Jeszcze inni mówią ze zespoły paranoiczne mogą powstać pod wpływem zupełnie innych czynników, tzn. mogą powstać objawy przy organicznym uszkodzeniu mózgu, w padaczce, nadużywanie leków, narkotyki - amfetamina, kokaina.

Natomiast w Polsce obowiązuje nas klasyfikacja ICD-1O. Paranoja znalazła się tu w grupie uporczywe zaburzenia urojeniowe. Włączono w to paranoje, psychozy paranoidalne, inne podobne, parafrenia (paranoja + omamy). Paranoja występuje bez omamów tylko bardzo usystematyzowane logiczne urojenia! Niektórzy mówią o obłędzie sensytywnym. Opisane zostało to przez Kreshmera - zespół sensytywny znany bardziej jako psychoza erotyczna. Treści są tutaj odnoszone do siebie są to treści erotyczne. Jest to bardzo rzadki zespół.

Mamy także reakcje paranoiczne - ostre i przemijające zaburzenia psychotyczne. Rekcje należy odróżnić od paranoi prawdziwej ponieważ w tej reakcje paranoicznej musza być po pierwsze cechy osobowości i jakiś czynnik który to powoduje i jest uchwytny. Ryzyko zachorowania od 0,05 do 0,01 %. Odsetek pacjentów hospitalizowanych 0,1 %.

Na ogół paranoja i reakcje paranoiczne zaczynają się dosyć późno. Różni to od psychoz schizofrenicznych. Zaczynają się zazwyczaj między 25 a 35 rokiem życia. Często występują znacznie później. (mówimy wtedy o schizofrenii później, latentej). Badania wykazują, że częściej występuje paranoja u kobiet i w niższych warstwach społecznych.

WYRÓŻNIAMY REAKCJE PARANOICZNĄ- > ZAREAGOWANIE NA JAKĄŚ SYTUACJĘ , JEST TO SAMO CO ZESPOŁY PARANOICZNE ORAZ PARANOJĘ PRAWDZIWĄ.

DIAGNOZA ZESPOŁU PARANOICZNEGO:

• występuje zawsze w określonych warunkach np. jakieś poważne przeżycia, które wywołują zaburzony obraz siebie, towarzyszy temu poczucie niesprawiedliwości

• mogą wystąpić w więzieniu, w samotnych wyprawach

• jest bardzo ostry początek objawów, zaczyna się nagle

• urojenia są zawsze obecne od samego początku

• nie ma zaburzeń myślenia

• omamy występują

• zaburzenia psychiczne nie mogą trwać dłużej niż 3 miesiące (jeśli dłużej to paranoja prawdziwa)

• sprawdzamy czy towarzyszył wybuchowi stres

Najczęściej występującymi reakcjami paranoicznymi według Bilikiewicza są :

• paranoje prześladowczą głuchych i głuchoniemych

• paranoję pieniacką

• paranoje niewierności

• paranoje reformatorską

• paranoje wynalazczą

• paranoje genealogiczną

Wśród reakcji paranoicznych wato zwrócić uwagę na obłęd udzielony. Inaczej nazywana paranoją indukowaną. Polega na tym, że dwie lub większa liczba osób popiera taki sam system urojeń i wspiera się w tym. Osoby te pozostają ze sobą w bliskim związku. W takiej psychozie osoba bliska zaczyna wierzyć w to co mówi chory i zaczyna sama to mówić. Charakterystyczne jest to dla sekt.

Kameron stworzył pojęcie pseudo środowisko paranoicznego. Jest to wyimaginowana organizacja osób , które są wmieszane w spisek przeciw choremu.

Proces leczenia paranoi jest bardzo trudny nie mamy motywacji chorego do leczenia. Dużą podejrzliwość do osoby leczącej. Wyższość nad lekarzem odczuwana przez chorego i przekonanie o tym, że badany jest chory. Trudny kontakt, nie należy dyskutować, zaprzeczać urojeń chorego. Natomiast możemy powiedzieć, że nie podzielamy tego. Wyniki leczenia są zazwyczaj wymierne.

09.04.08 V (XX)- nie było

16.04.08 VI (XXI)

KRYZYS =SYTUCJA KRYZYSOWA = WYDARZENIE KRYZYSOWE =ZDAŻENIE NIEPORZĄDANE

• SYTUACJA KRYZYSOWA

Kiedy nasze wszystkie możliwości, mechanizmy przystosowawcze stają nie zdolne są do poradzenia sobie z sytuacją trudną np. utrata kogoś bliskiego , zwierzęcia, utrata posady, majątku, godności, kataklizmy, uwięzienie, porwanie, poddawanie torturom, wypadki np. samolotowe.

Może nią być prawie wszystko. Jednak nie każda sytuacja trudną jest kryzysową. Duża cześć osób świetnie sobie radzi w sytuacjach trudnych. Jeżeli wydarzenia stanowią sytuację kryzysową wymaga interwencji kryzysowej. W interwencji kryzysowej dla celów efektywnej interwencji stworzyły się zespoły interwencji kryzysowej - interdyscyplinarne zespoły. Poszkodowana osoba uzyskuje pomoc psychiatryczną, psychologiczną, materialną, porady prawnicze. W Polsce mamy 3, najbardziej znanym jest zespół interwencji kryzysowej - PRZY POLSKICH LINIACH LOTNICZYCH, drugi taki zespól mamy w WIMR. A także związane z misjami wojskowymi. Większość żołnierzy wracających z misji od 70-75% wymaga takiej pomocy po długotrwałym stresie traumatycznym.

INTERWENCJA KRYZYSOWA WYSTĘPUJE W PRZYPADU :

• Powodzi, pożarów

• Sprawy prawne finansowe

• Sytuacje kryzysową oceniamy kiedy nagle wystąpi utrata wszelkich, potencjalnych zdolności

• Obserwujemy stan paniki

• Niemożności podjęcia jakichkolwiek decyzji

• Zmiany w sferze emocjonalno - uczuciowej

Dlatego celem pomocy interwencji jest psychologiczne podtrzymanie. Chodzi o to aby podtrzymać dotychczasowe, zdolności, możliwości, społeczne przystosowanie, funkcjonowanie w rolach społecznych, którymi dysponowała dana jednostka przed sytuacją kryzysową.

Jednym z oddziaływań będzie psychoterapia (podtrzymująca) jest ona krótkoterminowa 2-3 tygodnie, najczęściej indywidualna, lub w gronie rodziny, czasami jeżeli chodzi o ofiary katastrof może być grupowa. Ma za zadanie przywrócić utracone zdolności i możliwości i podtrzymać żeby badana osoba dalej dawała sobie sam radę.

Czasami mamy do czynienia z interwencją, która obejmuje kogoś, kto spowodował wypadek gdzie zginęła osoba lub doznała uszkodzenia zdrowia a także rodziny uwikłanej w tą sprawę (przykład Otylii Jędrzejczak ). Czasem łatwiej udzielić osobie pomocy, ponieważ rodzina może na nią oddziaływać.

NIE PROWADZIMY PSYCHOTERAPII DOGŁĘBNEJ !! (nie zmieniamy osobowości osoby w kryzysie, dotyczy to sytuacji tu i teraz, tej która dotyczy kryzysu )

• WSPARCIE SPOŁECZNE (OPARCIE)

Do badania służą nad 2 kwestionariusze oparcia społecznego lub nazywany inaczej sieci społecznej a także wsparcia społecznego. Wsparcie społeczne np. w uzależnieniach, schizofrenii, afektywnych chorobach, nerwicach. Wsparciu społecznym chodzi nam o różnorodne grupy, które udzielają nam pomocy, oparcia.

RODZAJE

• EMOCJNONALNE - osoby z tej grupy pomagają nam emocjonalnie np. rodzina, przyjaciele, koledzy, środowisko pracy, instytucje opiekuńcze, fundacje; opiera się na zrozumieniu, empatii podtrzymaniu, akceptacji, aprobacie, dowartościowaniu, przekazywaniu emocji pozytywnych

• POZNAWCZE (INFORMACYJNE) - dana osoba znajdująca się w sytuacji kryzysowej lub chorobie, polega na tym, że osoby udzielające wsparcia udzielają sensownych informacji o chorobie, przebiegu, rokowania, mówi dosłownie wszystko. Brak informacji prowadzi do deficytu informacji co doprowadza do gwałtownego podwyższenia poziomu aktywacji organizmu a co za tym idzie znacznego pogorszenia stanu chorego !

Nie przekazywanie informacji choremu jest niezgodne z konwencją praw człowieka.

Przekazywanie informacji polega na tym, że badany ma zdawać sobie sprawę z tego jaka jest sytuacja, jakie są jego rokowania, jak może wyjść z kryzysu, na kim może się oprzeć.

• MATERIALNE - utrata majątku, materialne podtrzymanie, wsparcie

• POMOC, OPARCIE - w zakresie różnych spraw formalnych, prawnych

Nie zawsze wysoki poziom wsparcia społecznego jest wskazany !

Jest to widoczne szczególnie w dwóch przypadkach kiedy w rodzinie mamy do czynienia z uzależnieniem od alkoholu, narkotyków. W takim przypadku im większa tolerancja innych osób dla uzależnionego tym mniejsze szanse na wyleczenie.

Kto stanowi największe wsparcie dla osoby w kryzysie? Nie zawsze tym wsparciem jest rodzina jak się okazuje z badań. Często wyłączenie się z rodziny. Zdarza się, że rodzina jest ostatnim elementem jak i może w ogóle nie być potrzebna do pomocy. Jeżeli, ktoś został wyłączony to później bardzo ciężko jest go na nowo włączyć.

Bardzo ważne jest pytanie do kogo osoba badana zwróciła by się o pomoc, o wsparcie. Jest to bardzo ważne w przypadku badań nad wsparciem. Często na ostatnim miejscu jest rodzina.

Może być tak, ze badany nie będzie się chciał zwrócić do nikogo o wsparcie jest to charakterystyczne dla chorych na schizofrenię.

DANE DOTYCZĄCE JAK WYGLĄDA SKUTECZNOŚĆ INTERWENCJI I JAK WYGLĄDA WSPARCIE DLA NIEKTÓRYCH ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH

Okazuje się, że zespoły, które pracują w interwencji kryzysowej swoją pomoc oceniają bardzo wysoko. Udaje im się wyprowadzić na drogę zdrowia około 90-95%. Pozostała grupa ma olbrzymie trudności do stanu równowagi wymagają oni pomocy psychiatrycznej i nie rzadko leków psychotropowych.

Uważa się, że w około 15 % pojawienia się sytuacji trudnych mogą one wyzwolić zaburzenia psychiczne typu psychozy schizofrenicznej czy choroby afektywnej. Może wyzwalać psychozy u osób już predysponowanych np. posiadających predyspozycje genetyczne. Prowadzono badania odnośnie zdarzeń niepożądanych (kryzysowych). Określa się liczbę zdarzeń niepożądanych w czasie pół roku od wybuchu choroby psychicznej. Jednak badania te nie są obiektywne.

Opublikowano pracę zajmującą się zdarzeniami niepożądanymi w dzieciństwie do 16 roku życia u chorych na schizofrenię.

NAGROMADZENIE ZDARZEŃ NIEPORZĄDANYCH

-utrata rodzica

-rozwód, separacja rodziców

-wychowanie w rodzinie zastępczej, krewnych

-przemoc fizyczna w rodzinie

-wykorzystanie seksualne

-choroba psychiczna u kogoś z rodziny (rodzicie, rodzeństwo)

-problemy szkolne

-choroba fizyczna badanego do 16 r.ż.

-dziecko `'bezdomne''

-samobójstwo w rodzinie

-usiłowanie samobójstwa przez badanego

NAJCZĘSTSZE (istotne statystycznie czynniki)

-choroba psychiczna rodziców

-rozwód lub separacja rodziców

-wychowanie przez krewnych, rodzinę zastępczą

-przemoc fizyczna w rodzinie

23.04.08 VII (XXII)

Pojęciem nadrzędnym jest psychiatra kulturowa. Podrzędne pojęcia, które się z tym wiążą :

• psychiatra trans kulturowa - poszukuje cech wspólnych dla wielu kultur w zaburzeniach psychicznych

• psychiatra porównawcza - poszukuje różnic w zaburzeniach, genezie w zależności od kultur regionów

• etno psychiatria - bada egzotyczne typy zaburzeń psychicznych, zaburzenia psychiczne uwarunkowane kulturowo, zaburzenia charakterystyczne dla danej kultury

Psychiatra kulturowa wzięła się z normy i patologii psychicznej. Z koncepcji o relatywizmie kulturowym. To co w jednej kulturze uznawane jest za zaburzenie psychiczne w drugiej nie musi być. Psychiatria kulturowa jest dziedziną psychiatrii społecznej.

Pierwsze badania empiryczne były opublikowane przez francuza Morro w 1843. Dane dotyczyły kultur dalekiego wschodu. Termin wprowadzony przez Crepelinga stwierdził ze istnieją różnice w depresji na wyspie Jawa i krajach europejskich. Rozwój tej nauki rozpoczął się w latach 40 kiedy powstała psychiatria i badania antropologiczne.

Podstawowe osiągnięcia psychiatrii sprowadziły się do dwóch podstawowych tez :

1. istnieje spoisty związek między czynnikami kulturowymi a zaburzeniami psychicznymi

2. pojęcie normy i patologii psychicznej nie można rozpatrywać bez uwzględnienia relatywizmu kulturowego

Możliwości uwarunkowań kulturowych jakie możemy brać pod uwagę

1. uwarunkowania kulturowe najbardziej widać w swoistych, egzotycznych zespołach zaburzeń egzotycznych

2. kultura może ukształtować pewne typy osobowości, które mogą być podatne na pewne zaburzone zachowania psychiczne

3. wpływy określone przez sankcje społeczne co mogą wpływać na wystąpienie choroby lub na spoistość

4. czynnik kulturowy może wyzwalać, jeżeli u kogoś są predyspozycje genetyczne to kultura może wywołać daną chorobę

5. kultura może stworzyć warunki, które będą sprzyjały powstawaniu zaburzeń psychicznych, chodzi tu o szybkie przemiany kulturowe, imigracje

6. tabu klanowe

7. wzorce żywienia i higieny

Dane statystyczne są przybliżone. Nie wiemy ile tak naprawdę osób jest chorych. Jest duża dowolność kryteriów psychiatrycznych a także nieadekwatność różnych narzędzi badawczych. Jest parę kwestionariuszy, które mają adaptację polską. Na ogół uważa się ze częstość występowania chorób psychicznych u wszystkich kultur wynosi tyle samo więc możemy przyjąć 1 %.

W krajach azjatyckich choroba schizofrenii występuje w postaci katatonii najczęściej w postaci osłupienia. Uważa się ze nie ma żadnej agresji . Stany osłupienia wiążą się z postawami jogi z takiego założenia wychodzą. Brak zachowań agresywnych wiąże się z kontrolowaniem ujemnych emocji np. wyznawcy hinduizmu czy buddyzmu.

Schizofrenia paranoidalna występuje w Afryce północnej i Ameryce południowej. W treści urojeń przeważą tematyka religijna, magia. Niektórzy autorzy spotykali się z treścią magiczną urojeń we Francji i Szwajcarii. W Chinach dominują obrazy niewierności. W plemionach afrykańskich przebiega schizofrenia w sposób gwałtowny, bogactwem omamów, przyjazne głosy dla chorego.

Różnice w depresji :

-brak poczucia winy i urojeń winy, które są charakterystyczne dla kultur judeochrześcijańskich (tłumaczenie jako silna więź jednostki z grupą w ten sposób może ona przerzucać winę)

-brak poczucia małej wartości

-rzadkość samobójstw

-somatyzacja objawów depresyjnych (zespoły hipochondryczne) w szczególności na układ pokarmowy

-bardzo niski bliski 0 samobójstw w Irlandii, wynikać to może z religijności, natomiast w plemionach Afrykańskich z bliskości rodziny, klanu

-najwięcej zabójstw w Japonii (seppuku- pochylenie się na miecz i przebicie się nim na wylot, harakiri - przecięcie powłok brzusznych od dołu do góry). Indie kult Wisznu sprzyja samobójstwom.

U hutterytów depresja nie jest leczona. Twierdzą, że jest to spowodowane przez Boga i jest to próba od niego. Pomaga grupa społeczna w przejściu przez nią. Mija ona z czasem ale nawraca.

Stosowane są również rytuały magiczne do odpędzenia depresji lub publiczne oskarżanie się .

W niektórych krajach jak Chiny, Korea nie przyznają się do choroby.

Współcześnie w Japonii na Figi wzrasta ilość samobójstw przez skok do krateru przez młodych ludzi.

Ocena tego co jest a co nie jest dewiacją seksualną. Są takie kultury gdzie homoseksualizm jest uznawany za normę. Często mają poprzedzać inicjację heteroseksualną.

Był pewnie okres czasu kiedy nastąpił wzrost depresji reaktywnej - reakcja na sytuację. Stwierdzano u osób które odbywały studia gdzieś za granicą i wracały do własnego kraju, wyjazd za pracą zarobkową. Niektóre kultury nie pozwalają na przeżywanie żałoby.

środowisko kulturowe ma wpływ na jednostkę przez dwie instytucje pierwotną - rodzinne , wtórną - instytucje społeczne. W instytucji społecznej ważne jest na ile jesteśmy zintegrowani, spójni. Ważne są także więzi między osobami, jakiego rodzaju są to związki. Sposoby społecznego nagradzania i karania. Osoby chore mogą być gratyfikowane lub nawet i zabijane, występuje w krajach azjatyckich duża tolerancja.

30.04.08 VIII (XXIII)

Dawniej nazywane egzotycznymi zaburzeniami psychicznymi. Zespoły o charakterze reaktywnym. Ostre reakcje psychogenne. Różnorodne symptomy i przebiegi.

Niektórzy uczeni, badacze nie zgadzają się z tym np. uczony Tory. Psychiatra anglosaski. Pierwszy przed laty opisał jedną z możliwości genezy schizofrenii. Koncepcja wirusologiczna. Uważał, że u kobiet w czasie ciąży wirusowe choroby jakie przebyły, w okresie młodym u człowieka wywołują schizofrenie. Wirusy bez otoczki mogą zmieniać dno komórki. Więc należało by badać właściwie je.

SWOISTE ZABURZENIA PSYCHICZNE UWARUNKOWANE KULTUROWO

1. zespoły lękowe

• koro - zespól występujący w Chinach, Indonezji, Malezji, Singapurze ale u mieszkańców pochodzenia Chińskiego, pochodzi od wierzeń. Opisany po raz pierwszy w 1794 roku. Znany w tradycyjnej medycynie Chińskiej su-yang oznacza kurczenie się członka lub lęk przed wciągnięciem członka do brzucha. Jest to stan ostrego lęku przed śmiercią, która ma wystąpić w z związku z wciągnięciem członka w brzuch. Uważają oni że narządy płciowe stanowią centrum życia. Napady panicznego lęku zazwyczaj u mężczyzn w wieku od 30 do 40 lat trwa od 30 min do paru dni. Objawy wegetatywne nieraz także zaburzenia świadomości. Nie ma tego zespołu wymienionego z żadnej klasyfikacji.

• susto - Hiszpania, oznacza strach, przerażenie. Spotykany najczęściej u Indian z plemienia Inków i Emyara. Lęk przed śmiercią związany z utratą duszy. Działaniem złych duchów spowodowane. Kradzież duszy w czasie snu albo kiedy się czymś przerazimy, nawet w czasie kichania. Powody pojawienia się susto czarna magia lub rzucenie uroku. Początek zespołu jest nagły silny niepokój i lęk. Następnie apatia i zahamowanie ruchowe, spadek aktywności, łaknienia, spadek snu, duże wegetatywne objawy (biegunki, dreszcze, wymioty). Postępujące wyniszczenie fizyczne które kończy się w efekcie śmiercią. Lęk ten wiąże się z niepewnością i oczekiwaniem na śmierć. Współ występowanie lub współistnienie chorób pasożytniczych.

• lęk kajakowy - występuje w śród Eskimosów mieszkających na Grenlandii. Około 10 % u mężczyzn. Silny lęk pojawiający się w formie napadowej. Występuje w charakterystycznym momencie. W czasie długiego pływania na pełnym morzu przy bezwietrznej pogodzie. Towarzyszy temu zawroty głowy, iluzje, poczucie wywracania się kajaku, objawy wegetatywne, duszność. Krótko trwające i spontaniczne ustępują. W przydatku dłuższego trwania dochodzić może do osłupienia. Można przerwać uderzając wiosłem o wodę lub o kajak. Zespół wynikający z deprywacji sensorycznej.

• Kanatomania (Śmierć woodu) - 1942 roku opisany po raz pierwszy przez wybitnego Kanona, Kanaoman - bóg śmierci. Zauważył u Indian Ameryki Południowej i murzynów Afryki środkowej. Jest formą ostrej reakcji na stres związany ze złamaniem tabu. Osoba umiera bez konkretnej przyczyny w ciągu paru dni. Silne psychologiczne przekonanie które może zatrzymać akcje życiowe. Czynniki somatyczne mogą także mieć wpływ na śmierć, wydalenie z wioski na skutek złamania tabu umieranie z zimna oraz głodu.

2. zespoły dysocjacyjne (histrioniczne)

• Negi- negi -zespół reaktywny, różne postaci zaburzeń psychicznych, niektórzy nazywają go zespołem rzekomo-omamowo-urojeniowy. Występuje w śród plemienia Bena z Nowej Gwinei. Jako jedynie akceptowana forma uczyć po utracie kogoś bliskiego. Identycznie jak u Indian ponieważ nie można wyrażać emocji na zewnątrz to taka kumulacja musi wybuchnąć. I jest taki dzień w którym można to odreagować. Pojawia się nagle w nocy trwa od 3 do 24 h. U młodych mężczyzn, którym nie wolno uwalniać na zewnątrz stanów uczuciowych.

• Latach- zespól dysocjacyjny, histeryczny. Opisany na wyspie Jawie. Charakteryzuje się zwężeniem, zawężeniem świadomości, zmniejszeniem pola percepcji, lękiem, echolalią (powtarzanie po kimś wyrazów, zwrotów), echomimia (naśladowanie mimiki osoby, która się zwraca do chorego) echopraksja (naśladowanie ruchów), koplolaria - mówienie wulgarnych wyrazów, koplopraksja pokazywanie wulgarnych gestów. Trwa od kilku minut do kilku godzin. Najczęściej u kobiet i często kończy się bezwładną ucieczką przed siebie. Pojawia się na widok węża albo tygrysa, lub na dźwięk nazwy tych zwierząt. Malezja i Indonezja.

• Amok- opisany po raz pierwszy na Malajach. Spotykany w Azji południowo- wschodniej. Krótko trwający stan podniecenia psychoruchowego. Zwężenie świadomość, agresja fizyczna do zabójstwa włącznie. Kończy się zazwyczaj snem lub osłupieniem. Całkowita amnezja. Chory często zostaje wykluczony przez społeczeństwo a nawet zabity. Reakcje szałowe. Szał niedźwiedzi - Nowa Gwinea.

3. zespoły depresyjne

• windigo - występuje u koczujących Kanadyjskich Indian, bardzo często głodują w okresie zimy. Zaznacza się to obrazem zaburzenia zachowania, depresją, tendencja do odosobnienia, lęk, wymioty, biegunka. Później chory nabiera urojeniowego przekonania że pod wpływem czarów został zamieniony w zimowego potwora. Jest to lodowy szkielet, który pożera ludzi. Odczuwa potrzebę jedzenia ludzkiego mięsa. Leczony rzadko przez szamana, najczęściej wypędzany lub zabijany.

• zespół złamanego serca - Indianie z plemienia Mohikanów, występuje u starszych mężczyzn porzuconych przez młode żony. Mężczyźni malują twarze na czarno, pogrążają się w smutku. Zaburzenia snu, apetytu, obniżony nastrój.

• zespół całkowitego zniechęcenia - plemiona Siuksów, stan prawidłowy uznawany za otoczenie. Przejawia się obniżeniem aktywności , myślami samobójczymi. Nie jest uznawany za zespół z zaburzeniami.

4. zespoły zaburzeń świadomości

• ostra psychoza splontaniowa -plemiona krajów Afrykańskich. Czynniki somatyczne a także psychiczne. Powstaje nagle. Ostry zespól, ostry przebieg. Trwa od kilku godzin do kilku tygodni. Splątanie świadomości, zaburzenia orientacji czasu i miejsca, utrata kontaktu z otoczeniem, lęk agresja. Całkowita lub częściowa niepamięć okresu zaburzeń.

• manocho „złe oko”- Kraje latynoamerykańskie. Według wierzeń złe oko jest skutkiem nieumyślnego uroku jaki został rzucony. Spojrzenie na kogoś. Może być także urok rzucony przez kogoś zazdrosnego. Najczęściej u ludzi młodych. Czynniki somatyczne. Wychucha choroby nagły, zaburzenia świadomości, bóle głowy, wymioty.

07.05.08 IX (XXIV)

• TRANS

najczęściej kojarzony z hipnozą jednak jest to błędne określenie; trans jest to wyraźne zawężenie świadomości danej osoby bądź osób, może być indywidualny lub grupowy; brak orientacji miejsca i czasu, bardzo wyraźne zaburzenie bodźców nawet bólowych; osoba jest znieczulona. Może być związany z przeżywaniem szczęścia, mówienie językami niezrozumiałymi dla otoczenia (glossolalia). Po minięciu transu mamy niepamięć wsteczną tego co się wcześniej działo. Czynniki przyspieszające wejście w trans - jednostajna muzyka, zażywanie środków psychoaktywnych.

Jako taki trans jest elementem rytualnym w wielu wierzeniach i zwyczajach. Jeżeli mieści się to we wierzeniach, ma charakter rytualny nie traktuje się tego jako patologii. W ICD-10 jest patologią kiedy nie ma uzasadnienia w kulturze lub religii. 80 % kultur uważa trans za rytuał uwarunkowany kulturowo.

• TARANTULIZM -taniec tarantuli w południowej Sycili kobiety popadają w trans w którym tańczą, są one wywołane widokiem tarantuli albo jako reakcja na nazwę wypowiedzianą prze kogoś. Zawężona świadomość w tym momencie nie docierają do niej żadne słowa ani bodźce. Osoba taka może tańczyć nawet przez parę dni

• SEKTA TAŃCZĄCYCH DEMBISZY - wpadanie w trans i tańczenie

• TANIEC DESTINAREK -taniec, którym się czci narodziny nowego dziecka w społeczeństwie, taniec nazywany destinarką; w tym tańcu jest element kiedy tańczą na rozżarzonych węglach

• OPĘTANIE

Badany twierdzi, że wszedł w niego zły duch, diabeł. Następuje stan nieświadomości, nieskoordynowanych ruchów. Uważanie, że wewnątrz naszego ciała jest zły duch który nie pozwala nam normalnie funkcjonować. Mogą być opętanie pojedyncze i grupowe. Pierwsze grupowe opętanie sióstr z klasztoru.

Wszyscy są ostrożni w tym czy jest to patologia czy jest to prawdziwe opętanie. Każdy biskup w swej diecezji musi mieć jednego egzorcystę. Ja nie mogą dać rady psychologowie i psychiatrzy wkracza egzorcysta.

USTAWY O OCHRONIE ZDROWIA PSYCHICZNEGO

Ustawa o ochronie zdrowia została zaakceptowana w 1994. Polska była ostatnim państwem w Europie, która to uchwalała. Weszła w życie w styczniu 1995 roku.

Obejmuje ona 3 grupy zagadnień

• promocja zdrowia psychicznego i kształtowanie postaw społecznych

tworzenie ośrodków przy różnych instytucjach, zaczęto prowadzić różnorodne szkolenia w kierunku jak radzić sobie z problemami, w stresie, postawy wobec osób chorych; kontrolowanie i monitorowanie jak się sprawy mają

• opieka zdrowotna i pomoc w środowisku rodzinnym i społecznym

ustawa określa nowoczesny model, okazało się, że długotrwały pobyt chorego w szpitalu psychiatrycznym degraduje w znacznym stopniu osobowość chorego; chodziło o to, żeby jak najszybciej zdiagnozować i wypuścić do środowiska w skutek czego miały zostać stworzone zespoły leczenia środowiskowego (psychiatra, psycholog, pielęgniarka)

Pacjent po postawieniu diagnozy po paru dniach wychodzi do domu i monitoruje się jego stan. Powołano organy do pomocy społecznej, oparcie dla osób upośledzonych.

Wzrosła liczba szpitali psychiatrycznych, odwykowych około 50 % na całą Polskę, odziały dzienne około 30 %. Zmniejszyła się liczba poradni psychiatrycznych.

• ochrona praw osób z zaburzeniami psychicznymi

zapewnia się nieograniczenie kontaktu chorego z osobami z zewnątrz, ochrona korespondencji, wydawanie świadectw, opinii o stanie zdrowia, kierowanie na podstawie wywiadu rodzinnego stało się niemożliwe, chory musi być zbadany przez psychiatrę, stosowanie przymusu bezpośredniego - zaliczamy każde przytrzymanie pacjenta, unieruchomienie (kaftan, przywiązanie do łóżka, umieszczenie w izolatce, podawanie niepotrzebnie leków).

Prawo do wydania przymusu ma psychiatra lub doświadczony psycholog kliniczny, przy wykonaniu przymusu musi być obecna osoba zlecająca , w karcie choroby musi być notatka w historii choroby dlaczego tak postąpiono. Chory musi być leczony w warunkach, które nie są dla niego dodatkowym obciążeniem.

Zachowanie tajemnicy zawodowej było wcześniej dość często łamane. Teraz jest podpisywana taka ustawa o zachowaniu tajemnicy zawodowej przez cały personel włącznie z osobami takimi jak kucharze, sprzątaczki.

Ustawa reguluje stosowanie przymusowej hospitalizacji. Warunkiem takim jest kiedy chory poważnie zagraża swojemu życiu i zdrowiu. Informujemy osobę, że przyjmujemy ją bez zgody na oddział, musi być ktoś jeszcze kto podpisze przyjęcie przymusowe. Musi to być podpis 2 osób. W ciągu 48 h musi zostać to potwierdzone przez ordynatora oddziału. Kolejną dobę ma na podpisane dyrektor placówki. Następnie wysyłanie pisma do sądu opiekuńczego o wszczęcie przymusowego leczenia. Tylko sąd może wydać pozwolenie na leczenie, dwa dni na to aby przybyć do placówki (14 dni od otrzymania pisma ma na rozpatrzenie ) Jest to sprytnie pomyślane ponieważ większość chorych po 10 dniach wyraża zazwyczaj zgodę na leczenie. W takim przypadku sporawa zostaje umorzona.

14.05.08 X (XXV)

Zaburzenia psychiczne na tle organicznym

Pod tym pojęciem rozumiemy zmiany w mózgu wywołane urazami, chorobami, uszkodzenia mózgu. Zaburzenia mogą być pierwotne. Dotyczy konkretnych zmian w ośrodkowym układzie nerwowym, dochodzi tam do bezpośrednich uszkodzeń lub wtórnie wynikających z chorób układowych.

Na początku zespół psychoorganiczny. Nazwa zespół bardzo wyraźnie wskazywała, że są to zmiany bardzo wyraźne, trwałe zmiany morfologiczne w mózgu nie funkcjonalne! dawało to pesymistyczne rokowania. Zespół psychoorganiczny odwracalny - miażdżyca naczyń mózgowych, oraz nie odwracalny.

Zaburzenia te dzielą się na dwie grupy zaburzeń

• zaburzenia funkcji poznawczych; tworzy zespól otępienny na tle organicznym w zależności od tego jak to jest głębokie, jeśli drobne zmiany - encefalopatia albo o zespole otępiennym wywołany głębokimi zmianami.

• zaburzenia świadomości i uwagi - delirium albo majaczenie

Współczesna psychiatra zajmuje się zespołami otępiennymi charakterystycznymi dla pierwszej grupy. Otępienie jest spowodowane chorobą mózgu o charakterze postępującym, zaburzone są wyższe funkcje korowe (pamięć, intelekt, uczenie się, języka, krytycyzmu ). Dochodzi do zaburzenia kory mózgu.

Czasami towarzyszą temu zaburzenia w sferze emocjonalne. Mogą poprzedzać zaburzenia lub występować jednocześnie (zaburzenia emocjonalne drażliwość, dysforia, nie trzymanie afektu skłonność do nieuzasadnionego wzruszania się). Zespół z zaburzeniami emocjonalnymi występuje w chorobie Alzhaimera. Powoduje gwałtowne obniżenie poziomu inteligencji, jest to odwrotność tego co nazywamy niedorozwojem. Spadek może być gwałtowny albo powolny jednak jest to niezależne od procesu starzenia się, które jest spowodowane wiekiem, jest to związane z komórkami korowymi. Otępienie może wystąpić po wypadku nawet u młodych ludzi, może także być spowodowane zażywanie alkoholu lub narkotyków.

Rzutuje otępienia na podstawowe czynności życiowej chorzy niedbałą o higienę, nie myją się, nie przebierają, nie jedzą. O chorych trzeba dbać jak o małe dzieci. Wymagają opieki innych osób.

Nie można pozostawić samych. Zaburzenia pamięci mogą doprowadzić do tego, że jeżeli chory wyjdzie z domu nie pamięta jak wrócić.

Na ogół mówi się, że rzadko występują takie objawy jak omamy, urojenia aczkolwiek mamy do czynienia z psychozą starczą wynika od organicznego uszkodzenia mózgu. Zmiany te mają inny charakter. Może być tak, że zmiany te mogą przejawiać się wyłącznie w majaczeniu.

• KATEGORIE ZESPOŁÓW JAKIE WYRÓŻNIA ICD-10

1.otępienie w chorobie Alzhaimera

2.otępienie naczyniowe - zmiany w układzie krążenia

3. otępienia w innych różnych chorobach

4.organiczny zespół amnestyczny - szeroki krąg niepamięci wypełniony konfabulacjami, występuje wyłącznie w uzależnieniach alkoholowych lub narkotyków.

Nie ma zgodności co do tego jak często występują zespoły otępienne, czyli zaburzenia psychiczne na tle organicznym. Wyniki są bardzo różne. Mogą występować w różnym wieku. Jednymi z wiarygodnych badań są badanie przeprowadzone w USA 10%- 65 powyżej roku życia, natomiast powyżej 80 roku sięga do 50%. W Polsce ocenia się na 4,7 %.

Najczęstsze przyczyny otępień sięgają 140 czynników a co najmniej 50 . W zależności od kraju stwierdza się różnice np.:

• USA

-najczęściej Alzhaimera , około 55 % przypadków otępienia

-otępienie naczyniowe

-struktura mieszana a+n

-inne przyczyny

• POLSKA

-otępienie naczyniowe (jak się pojawi w 95% możemy przypuszczać ze będzie wybuch choroby Alzhaimera)

-Alzhaimera

Trzeba uwzględnić czy wszystkie inne czynniki zostały wykluczone kiedy chcemy zdiagnozować ALZHAIMERA są choroby podobne do niej np.:

• choroba PICKA - otępienie skroniowo czołowe

• choroba PARKONSONA - odróżniamy od zespołu który jest wywołany lekami, choroba Parkinsona jest postępująca do dzisiaj nie znaleziono leku, często podaje się dopaminę nie cofa to jednak objawów lecz w jakimś stopniu hamują

• HIV - mózgowa odmiana AIDS, która przejawia się otępieniem jest to już śmiertelne, gdzie nie rozpoznano wcześniej HIV kończy się zespołem otępiennym i śmiercią

• KIŁA

• choroba Creutzfelda Jacoba (choroba wściekłych krów jak nazywano ją w Polsce)

• PRZYCZYNY OTĘPIENIA

• otępienie po urazach czaszkowo- mózgowych

• przy nadmiernym zażywaniu leków w szczególności uspokajających

• zaburzenia hormonalne

• zaburzenia metaboliczne, niedobór witaminy B12, niedoczynność tarczycy

• guzy mózgowe

Badania dodatkowe przy otępieniach jakie powinny być prowadzone :

• najczęściej rozpoznanie się stawia po eliminacji kolejnych czynników

• dokonanie bardzo szczegółowych badań

• badanie składu morfologicznego krwi

• witamina b 12

• próby wątrobowe

• czynnościowe nerek

• badania tarczycy

• badanie płynu mózgowo- rdzeniowego (odchodzi się od tego i niedobrze)

• zdjęcia czaszki, klatki piersiowej

• tomografie, rezonanse

• testy do badań neurologicznych - test do badań zmian organicznych w mózgu (wykrywają one początek zmian organicznych w mózgu)

Ocenia się że około 10 % pacjentów otępienie jest nie odwracalne. Pocieszające jest to kiedy znamy przyczynę otępienia możemy wtedy wyeliminować objawy. Decyduje o tym szybkość badań diagnostycznych i można dzięki temu odwrócić procesy chorobowe. Jedynym wyjściem z sytuacji nie kiedy jest zapewnienie opieki chorej osobie. Bywa, że do leczenia powstają oddziały zaburzeń psychicznych na tle organicznym.

• CHOROBA ALZHAIMERA

Alojz Haimera opisał pierwszy przypadek otępienia bez znanej przyczyny w 1907 roku. Od tego czasu wyodrębniono zespól otępienny pierwotny i nazwano go chorobą Alzhaimera. Powstaje w większości przypadków po 60 roku życia. Ma początkowo charakter utajony. Wyróżniano także chorobę tą o wczesnym i późnym początku. Postępujący bardzo wolno proces otępienia może trwać od 10 do 15 lat a nawet dłużej co nie uchronnie prowadzi do śmierci. Dane statystyczne wskazują ze kobiety chorują znacznie częściej. Rozpoznanie choroby jest tylko prawdopodobne. Ostateczna diagnoza potwierdza się po śmierci. Badanie histopatologiczne potwierdza nam to w 100%.

W Polsce używa się OGÓLNEJ SKALI DETERIORACJI(ZNISZCZENIA)

1.brak zaburzeń poznawczych

2.pogranicze otępienia

3.niewielkie otępienie

4.średnio nasilone otępienie

5.znacznie nasilone otępienie

6. bardzo ciężkie otępienie

W pierwszym stadium choroby, chory najczęściej zaczyna zapominać gdzie położył jakiś przedmiot, nazwiska ludzi znanych. Żeby stwierdzić zaburzenia pamięci trzeba dokonać bardzo dokładnych badań. Brak orientacji, przygnębienie, nadmierna podejrzliwość np. ktoś mnie okrada.

Otępienie średnio nasilone bywa kiedy badany juz sam nie może sobie radzić, nie pamięta większości danych dotyczących swojego życia, imion bliskich osób. Luki pamięciowe dotyczące życia. W otępieniu naczyniowym typowo starczym związanym z miażdżycą naczyń mamy do czynienia kiedy nie pamiętamy faktów teraźniejszych, świeża pamięć jest zaburzona.

Jeżeli pacjent nie pamięta podstawowych danych nie orientuje się w czasie mamy juz postępującą chorobę.

Kiedy choroba jest juz bardziej rozwinięta mogą towarzyszyć jej lęki, agresja, zaburzenie całkowite miejsca i czasu .Faza przedśmiertna chory ma charakterystyczne chrząkanie, puszczanie zwieraczy, przestaje chodzić zaczynają się niedowłady. Zaczyna się życie wegetatywne.

Najczęściej pacjenci umierają na zapalenie płuc ze względu na to, że zmniejsza się zdolność oddechowa NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIOWO- ODDECHOWA.

• stopniowe pojawianie się zaburzeń funkcji poznawczej

• upośledzenie pamięci polega na upośledzeniu zdolności uczenia się i przypominania tego co było wcześniej - amnezja

• stwierdzenie któregoś z objawów zaburzenia mowy afazji,

• niezdolność do wykonywania złożonych czynności ruchowych przy nienaruszonych zdolnościach motorycznych, apraksja nie jest zaburzony a mimo to chory nie potrafi wykonać złożonych czynności

• niezdolność do nazywania znanych przedmiotów, mimo tego, że nie jest to u chorego zaburzone - agnozja

• zaburzenia w zakresie myślenia - planowania, organizowania, abstrahowania

Punkty 1 i 2 zaburzają podstawowe funkcjonowanie pacjenta w środowisku. Przebieg choroby charakteryzuje się ciągłym obniżaniem funkcji poznawczej. W otępieniu naczyniowym mamy taką sytuację, że jeżeli wynika to z miażdżycy i nadciśnienia jeśli uda nam się zwalczyć to mamy cofnięcie się choroby. Czego nie widzimy w tym przypadku jest tu stopniowe pogarszanie się stanu. Choroba Alzhaimera przebiega bez jakościowych zaburzeń !

Robimy badania po śmierci analizy dna mówią nam o specyficznym genotypie, które dają nam możliwość do przewidywania choroby Alzhaimera.

Jakie zmiany mówią nam o tym, że tak jest :

• jeśli w rodzinie wystąpiła choroba oznaczać to może że jest to genetycznie uwarunkowane

• typowymi zmianami mikrospokowymi są płytki starcze i zwyrodnienia neurohibrynalne

• w chromosomie 21 może być odpowiedzialny za zmiany

• 1,14,19 możemy się także doszukiwać zmian

NIE ZNAMY PRZYCZY CHOROBY ALZAIMERA. MOŻLIWOŚCI LECZENIA PRZYCZYNOWEGO.

21.05.08 XI (XVI)

Opisuje się w literaturze ponad sto. Badania genetyczne niczego nie wykazały.

Leki podawane w chorobie Alzhaimera podawane są objawowo. Nie ma leku, który wyleczył by tą chorobę jak na razie. Łagodzi się niektóre zespoły związane z otępienia np. lęk, agresywność . Nie jest to leczenie przyczynowe ponieważ jej nie znamy.

ZABURZENIA PSYCHICZNE NA TLE ORGANICZNYM C.D.

• OTĘPIENIE CZOŁOWO -SKRONIOWE

Nazwa określa w których częściach kory mózgowej powstają zaburzenia. Nazywane wcześniej chorobą Picka. W klasyfikacji ICD - 10 mamy do czynienia z terminem otępienie w chorobie Picka. Zmiany występujące w mózgu na podstawie badań neuropato logicznych

jest to nazwa najbardziej adekwatna.

• Uważa się, że etiologia otępienia nie jest jednolita. Mniej więcej 25-30% chorych stwierdzono zmiany i mutacje genów w chromosomie 17. U innych takich zmian nie zauważono.

• W obrazie neuropato logicznym prowadzonym pośmiertnie rozpoznanie w mózgu. Przed śmiercią jest to tylko prawdopodobne. Stwierdzono utratę neuronów w tych okolicach szczególnie w obrębie kory czołowej i skroniowej oraz w istocie czarnej, jądrze migdałowatym.

• Stwierdzono, że w cytoplazmie istnieją srebrne odczyny w nieprawidłowych komórkach nerwowych. Niektórzy nazywają je ciałkami picka.

• Zmiany neurochemiczne, które dotyczą głownie deficytu neuroprzekaźników.

Stwierdza się, że choroba Picka występuje w populacji 5-7 razy rzadziej niż choroba Alzhaimera. Niektórzy twierdzą , że jest znacznie częściej ale rzadziej jest rozpoznawane.

W OBRAZIE KLINICZNYM DOMINUJĄ :

• zaburzenia osobowości (charakterologiczne)

• zaburzenie w zakresie krytycyzmu,

• sztywność myślenia,

• zaburzenia uwagi,

• zaburzenia wytrwałości,

• w sferze uczuciowej bardzo dużą gama od leku do przygnębia do euforii (morii)

• zaburzenia mowy, ciężko budować zdania

• stereotypie

• powtórzenia (perseweracje)

• zachowana orientacja miejsca i czasu

Do diagnozowania choroby Picka wykorzystuje się rezonans magnetyczny oraz tomografię komputerową. Wykazują one wyraźne zaniki w płacie czołowym i skroniowym. Nie ma żadnego leczenia przyczynowego, żadne leki nic nie pomagają. Chory wymaga pomocy od innych osób.

• CHOROBA HANKINKTONA

Nazywana inaczej pląsawicą Hankinktona W obrazie choroby występują ruchy mimowolne przeróżnych części ciała. Jest to genetycznie uwarunkowana choroba zwyrodnieniowa. Występuje najczęściej około 25- 45 roku życia. Ruchy mimowolne są typowe dla tej choroby i postępujące otępienie.

Ocenia się, że występuje od 4 do 7 przypadków na tysiąc osób. Dziedziczenie jest tutaj dominujące. Ustalono, że genem odpowiedzialnym za tą chorobę jest gen znajdujący się w 4 chromosomie.

W badaniach dodatkowych okazuje się, ze mamy zanik ogólny kory mózgowej. Wszystkie komórki kory mózgu wykazują uogólniony zanik.

• Choroba zaczyna się objawami zwiastunowymi podejrzliwość,

• wybuchowość, gniewliwość.

• Zaczyna się najczęściej od niekontrolowanych grymasów twarzy.

• I idzie ku dołowi.

• Mamy później do czynienia z mimowolnymi ruchami mięśni w różnych częściach ciała.

Próbowano leczyć silnymi lekami z dopaminą. Niestety działają one bardzo słabo.

W tej chorobie obserwujemy:

• zmiany organiczne w mózgu, które powodują napięcia, które później ujawniają się na zewnątrz ( napad padaczkowy)

• zespół depresyjny

Rokowanie tej choroby jest niepomyślne chorzy umierają najczęściej w ciągu 15 - 20 lat.

Leczenie opiera się na leczeniu objawowym. Staramy się zmniejszyć objawy mimowolne i towarzyszące temu objawy.

• CHOROBA PARKINSONA

Zwana fachowo drżączką poraźną . Należy ją wyraźnie odróżnić od zespołu Parkinsona , jako skutku ubocznego podawania leków psychotropowych.

Choroba Parkinsona jest chorobą zwyrodnieniową o nieznanej etiologii. Rozpoczyna się w dość późnym wieku. Niektórzy uważają, że najczęstszą postacią choroby jest parkinsonizm miażdżycowy. Miażdżyca naczyń mózgowych powoduje w efekcie, że obejmuje ona określone obszary mózgu gdzie występują tętnice i zachodzą zmiany w układzie .Można poprawić objawy w chorobie Parkinsona podając wysokie dawki dopaminy. Leki nie działają w ogóle w chorobie Parkinsona.

OBRAZ KLINICZNY :

• drżenie rąk, głowy, tułowia

• wzrost napięcia mięśniowego

• chodzenie drobnymi krokami

• chodzenie na sztywnych nogach, brak balansowania

• postawa ciała pochylona do przodu

• objaw liczenia pieniędzy

• stwierdza się objawy wegetatywne

-łojotok ( twarz tak wygładzona jak by była wysmarowana oliwą)

-ślinotok (bardzo duże wydzielanie śliny)

-wzmożona potliwość

• 80 % występują zaburzenia charakterologiczne (encefalopatia) lub objawy otępienie

Leczenie ma charakter objawowy. Ze środków farmakologicznych stosuje się ELDOPAN. Próbowano wczepić dopaminę w Polsce były 2 takie przypadki. Metoda ta budziła bardzo duże wątpliwości co do etyki. Rokowanie jest niepomyślne. Nie wiemy skąd się biorą zmiany w mózgu.

• ZESPOŁY NACZYNIOPOCHODNE

Zespoły otępienne naczyniowe lub naczyniopochodne . W klasyfikacji uwzględnia się kilka takich kategorii diagnostycznych.

1. otępienie naczyniowe o ostrym początku

2. otępienie wielozawałowe (wielozatorowe)

3. otępienie podkorowe

4. mieszane korowe i podkorowe

Otępienie wielozawałowe (wielozatorowe) dawniej nazywane wielomiażdzycowym. Wynika z uszkodzenia układu naczyniowego w całym organizmie. Zastąpiono ten termin określeniem wielozawałowym, mówi jakie są przyczyny tego .Mamy zawał w mózgu inaczej zator. Tętnice odrywają się i zawężają aż przeszkadzają. Zator może przesuwać się w różnych kierunkach. Skutkiem może być wylew czyli pęknięcie naczyń i wylew do mózgu. Rozległy wylew najczęściej wynika z tętniaka.

Uważano, że to otępienie miażdżycowe miało polegać na tym, że dotyczy ono dużej ilości drobnych naczyń mózgowych. Natomiast okazało się, że wcale tak nie jest proces miażdżycowy może obejmować jedną główną tętnice lub poboczne. Uważa się, że do otępienia mogą prowadzić drobne zawały mózgowe. Podawanie prostacykliny do rozszerzania naczyń.

CO SPRZYJA W ZACHOROWANIU NA MIAŻDZYCĘ

• przewlekłe nadciśnienie tętnicze

• cukrzyca typu I najczęściej

• nadużywanie alkoholu

• palenie tytoniu

• podwyższony cholesterol

• stres psychiczny

• czynniki genetyczne

• płeć (najczęściej u mężczyzn)

• wiek

Otępienie będzie zależało od wielkości zmian jakie dokonały się w mózgu. Im bardziej rozległe zmiany w naczyniach mózgowych tym poważniejsze obrażenia. Ale niezależnie od tego otępienie zawałowe dzielimy na dwa typy -

• najczęściej narastanie często otępienia przez zaostrzenia i osłabienie, zależy to bardzo często od ogólnego stanu tętnic. Jest to przebieg skokowy raz polepszenie raz pogorszenie,

• drugim typem jest stopniowe powolne pogłębianie się otępienia

NAJCZĘSTRZE ZABURZENIA I TYP(skokowe)

• zaburzenia świadomości - majaczenie, nie poznawania ludzi(przy zaostrzeniu)

• zmiany zaostrzają się pod wieczór i w nocy

• mowa bełkotliwa

• lekkie niedowłady kończyn lub kończyny

• depresja

• zespoły urojeniowe

• zaburzenia poznawcze

NAJCZĘSTRZE ZABURZENIA II TYP

• nie mamy zaburzeń świadomości

• objawy typowe

• zaburzenia pamięci świeżej, krótkotrwałej

• bóle głowy u osób które najczęściej nie miały

• połączone z zawrotami głowy

Metody diagnostyczne są szalenie rozbudowane mamy do dyspozycji nie tylko tomografy czy rezonanse, EEG ale także przede wszystkim badania krwi i badania przepływu krwi w mózgu ANDIOGRAFIA MÓZGOWA- opis wykres naczyń, jak w nich przepływa krew. Podajemy izotopy i śledzimy ich przebieg.

Leczenie jest wielostronne. Farmakologiczne, postępowanie psychokorekcyjne, rehabilitacja.

Często chory może wyjść z wielu niedowładów. Tendencja do cofania się skutków.

• ZESPOŁY OTĘPIENNE W NASTĘPNSTWIE URAZÓW CZASKOWO

MÓZGOWYCH

Gwałtownie rośnie liczba urazów połączona z takimi urazami. Polska dominuje w Europie pod względem tego rodzaju urazów wynikające z wypadków samochodowych. Liczba ta zwiększyła się w ostatnich czasach 5 krotnie.

Z punktu widzenia klinicznego urazy czaszkowe dotyczą urazu czaszki i substancji mózgowej. Urazy czaszkowe dzielimy na otwarte urazy czaszkowe i zamknięte.

• Najgroźniejsze są urazy czaszkowe otwarte następuje złamanie czaszki oraz zranienia i uszkodzenia tkanki mózgowej. Jest to częstą przyczyną śmierci. Jeżeli uda się wyjść z tego pozostają bardzo liczne urazy. Trwałym następstwem urazów jest padaczka pourazowa - jest to zaburzenia ogniskowe, gdzie co jakiś czas występują wyładowania. Przy tych otwartych urazach bardzo szybko dochodzi do otępienia.

• Urazy drugiego typu są zamkniętymi, które dzielimy na trzy kategorie

- wstrząśnienia mózgu (występuje zawsze z utratą przytomności od kilku do kilkunastu minut, niepamięć sródczesna - przebiegu wypadku, nudności i wymioty, wahania ciśnienia krwi, brak łaknienia, trudności w koncentracji, chodzeniu)

- stłuczenie - uszkodzenia powierzchni mózgu, naczyń, w ciężkim przypadku na rozerwaniu mózgu i opon (utarta przytomności rozumiana jako śpiączka lub półspiączka, prężenia kończyn, amnezja

- ucisk mózgu - spowodowany obrzękiem mózgu, wylew, krwiak , ucisk śródmózgowi, guzy mózgu; objawy podobne do guza wewnątrzczaszkowego . Zaburzenia przytomności i powikłania psychotyczne w postaci majaczenia, zamroczenia.

28.05.08 XII (XVII)

ZABURZENIA WYNIKAJĄCE Z PRZYJMOWANIA ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH

Substancje psychoaktywne : alkohol, nikotyna, kofeina..

• RODZAJE SUBSTANCJI PSCYCHOAKTYWYCH ( WHO wyróżnia następujące grupy substancji psychoaktywnych )

• Alkohol

• Nikotyna

• Opiaty

• Kanabinole

• Leki uspokajające i nasenne

• Kokaina

• Substancje psychostymulujące

• Substancje halucynogenne

• Wyroby tytoniowe

• Lotne rozpuszczalniki

• Używanie kilku substancji psychoaktywnych

Środki psychoaktywne są używane w celu wpływu na zachowanie. Mogą działać one uspokajająco lub pobudzająco. Większość substancji ma właściwości uzależniające. Obejmuje zarówno substancje legalne ( nikotyna, napoje alkoholowe, niektóre leki psychotropowe) i nielegalne ( kiedy wpływają na psychikę człowieka uspokajają, stymulują)

Używanie ich prowadzi do szkód zdrowotnych : psychicznych, somatycznych, zaburzeń funkcjonowania w rolach społecznych.

ŚRODKI ODURZAJĄCE - inne niż alkohol, nikotyna i kofeina mówi się o narkotykach

• 3 ETAPY

• pierwszy raz (użycie jest ryzykowne)

• nadużywanie

• uzależnienie ( fizjologiczne, behawioralne, poznawcze)

UZALEŻNIENIE OD SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH

• głód substancji i poszukiwanie jej - silne pragnienie użycia, charakter fizjologiczny

• trudności w kontrolowaniu zachowania ( np. trudności powstrzymania się picia po południu, brak kontroli)

• wystąpienie charakterystycznych dla danej substancji objawów abstynecyjnych (odstawienia) np. zaprzestanie lub zmniejszenie ilości przyjmowanej substancji, używanie substancji podobnie działającej w celu zapobiegania wystąpienia zespołu odstawienia

• tolerancja czy potrzeba większych dawek w celu uzyskania tego samego efektu

• zaniedbywanie ważnych uprzednio zainteresowań, źródeł przyjemności, poświecenie czasu na zdobycie używek

• używanie używek mimo świadomości o jej szkodliwości

• ALKOHOL

Szacuje się, że w Polsce jest około 600 do 800 tys osób uzależnionych od alkoholu i podobna liczba pijących szkodliwie. Preferowanie alkoholu wysokoprocentowego, wypijanie w dużych ilościach w krótkim czasie. Wpływa to na zachowanie (agresja, przestępstwa, psychozy alkoholowe).

• PICIE RYZYKOWNE

Picie ryzykowne posiada dwie definicje - jakościową i ilościową. Jest to odniesienie wyłącznie do alkoholu.

• Jakościowa -pijemy w okolicznościach narażających osobę pijącą na szkody zdrowotne

• Ilościowa -wypijanie przez co najmniej 5 dni w tygodniu średnio dziennie co najmniej 3-4 standardowych porcji alkoholu u mężczyzn i u kobiet 1-2 ( OK. 10 g alkoholu)

Jest bardzo rzadko rozpoznawaną kategorią w Polsce. Test przesiewowy AUDIT. W stosunku do osób pijących powinno się podjąć krótkotrwałą interwencję. Składa się na nią :

• Prowadzenie wywiadu w sposób motywujący do zaprzestania picia alkoholu

• Poinformowanie o ryzyku szkód zdrowotnych

• Zalecenie abstynencji

• Lub znacznego zmniejszenia ilości wypijanego alkoholu

• Poinformowanie o zaniechaniu sprawności psychomotorycznej np. prowadzenia samochodu

• Zachęcanie do wspólnego monitorowania spożywania alkoholu

• PICIE SZKODLIWE ( NADUŻYWANIE ALKOHOLU)

Prowadzi do powstawania lub przyczynia się do :

• pogorszenia konkretnych szkód zdrowotnych

• somatycznych (uszkodzenie wątroby, zapalenia trzustki)

• lub psychicznych (stany depresyjne, dysforyczne)

• pogorszenia relacji międzyludzkich

NIE STWIERDZA SIĘ JESZCZE UZALEŻNIENIA !

Znaczną część nie uważa się za osoby uzależnione mimo tego, że mogą umrzeć w powodu stanu do jakiego się doprowadziły. Zalecana jest procedura wczesnej interwencji, zanim wystąpi uzależnienie. Stosowana najczęściej przez lekarza pierwszego kontaktu oraz specjalistów.

Składania się na nią :

• poinformowanie pacjenta o rozpoznaniu, jest to diagnoza medyczna

• powiedzenie o związku między piciem a chorobą

• pogorszenie objawów w przypadku kontynuowania picia

• oraz możliwości ustąpienia przy zaprzestaniu

• zalecenie abstynencji lub znaczne zmniejszenie

• nauczenie umiejętności odmawiania (asertywność)

• zaproponowanie monitorowania spożycia alkoholu

• zaproponowanie współpracy z rodziną

• rozważą się także stosowanie leków zmniejszających spożycie alkoholu

UZALEŻNIENIE OD ALKOHOLU

Uwarzą się powszechnie, że im szybciej nastąpi rozpoznanie tym lepiej. Zjawiskiem powszechnym jest wytwarzanie w tej grupie mechanizmów obronnych `' system iluzji i zaprzeczeń”. Dlatego dużą część zaprzecza lub minimalizuje spożycie alkoholu i problemy zdrowotne. Ważne są dane z wywiadu.

Czasem elementem motywującym jest `'sięgnięcia dna'' ważne wydarzenie traumatyzujące związane z alkohole.

Leczenie odwykowe zaczyna się u osób, które przez jakiś czas utrzymywały abstynencję. Przerwanie picia wiążę się z wystąpieniem po kilku godzinach zespołu abstynencyjnego (odstawienia). W niektórych przypadkach kiedy objawy same nie ustają np. majaczenie alkoholowe, drgawki konieczne jest leczenie szpitalne.

ZESPÓŁ ABSTYNENCYJNY (ODSTAWIENIA)

• drżenie mięśni języka, dłoni lub powiek

• wzmożona potliwość

• objawy wegetatywne (przyspieszone tętno, tachykardia, nudności, biegunka, nadciśnienie)

• lęk i niepokój

• podniecenie psychomotoryczne

• zaburzenie snu

• bóle głowy

• złe samopoczucie

• uczucie rozbicia

• u około 5 % mogą wystąpić zespoły przebiegające z drgawkami i (lub) majaczeniem

DRGAWKI ABSTYNENCYJNE- napady bez uogólnionego początku,

MAJACZENIE ALKOHOLOWE -ciężka postać zespołu abstynencyjnego, dochodzi do zaburzeń świadomości ( brak orientacji w miejscu i czasie), złudzeń, omamów wzrokowych, czuciowych i słuchowych, urojeniowa interpretacja wydarzeń, lęk.

Leczeniu szpitalnemu podlegają przypadki :

• majaczenie alkoholowe

• zespoły z napadami drgawkowymi

• urazy czaszki w niedalekiej przeszłości

• ciężki stan ogólny chorego np. choroby somatyczne

• poprzednie próby leczenie ambulatoryjnego nieudane

• chory nie ma zapewnionej opieki

• powikłania z zespołami abstynencyjnymi poprzednio

04.06.08 XIII (XVIII)

POWIKŁADNIA PRZEBIEGU UZALEŻNIENIA OD ALKOHOLU

• ZESPÓŁ DEPRESYJNY

Jednym z najczęstszych powikłań jest zespół depresyjny alkoholowy ( depresja alkoholowa). Jest to grupa zaburzeń nastroju o różnym przebiegu. Trwa bardzo krótko albo bardzo długo jest odporne na leczenie środkami środkami antydepresyjnemu. Bardzo wysoki wskaźnik samobójstw. Najczęściej po zaprzestaniu picia.

• PARANOJA ALKOHOLOWA (ZESPÓŁ OTELLA)

Sprowadza się ona do usystematyzowanych urojeń niewierności małżeńskiej. Chorzy robią się agresywni, zdolni do przemocy aby osoba przyznała się do zdrady. Może być hospitalizowana taka osoba przymusowo, zagraża ona innym. Zabójstwa i pobicia domniemanych kochanków.

Osoby takie wymagają intensywnego leczenia psychiatrycznego. Leczenie jest mało skuteczne.

• ZESPÓŁ WERNICKIEGO- KORSKAWOWA (PSYCHOZA KORSAKOWA)

Alkoholowy zespół amnestyczny. Jest to ciężka encefalopatia. Początkowo szybkie upośledzenie zapamiętywania aż do całkowitej utraty pamięci przeszłej.

• Tworzenie się pewnych luk pamięciowych wypełnianych konfabulacjami (wypełnianie najczęściej treścią nieprawdopodobną lub pamięciową) `'chory nie pamięta, że nie pamięta''.

• Cechuje się całkowitym brakiem zapamiętywania

• Brakiem krytycyzmu

Leczenie jest bardzo trudne. Pogłębiające się zmiany organiczne najczęściej pojawia się otępienie, zaburzenia polineuropatią nerwów obwodowych, zmiany dotyczące kończyn, stóp, oko ruchowych Nerwu twarzowego. Najczęściej efektem jest zgon chorego.

• HALUCYNOZA ALKOHOLOWA

Dominują omamy. Psychoza w której dominują omamy słuchowe najczęściej w postaci sądu nad pacjentem ( słyszy dwa różne głowy np. jesteś pijakiem powieś się to jest najlepsze rozwiązanie). Niektórzy sądzą, że są odbiciem nieświadomych myśli pacjenta. Urojenia prześladowcze mogą także towarzyszyć - oceniane jako wtórne. Omamy pojawiają się od samego początku. Leczenie ambulatoryjne. Głosy znikają zależnie od tego czy pacjent pije czy nie. Wymaga bardzo silnych leków psychotropowych.

Przyczyną jest alkohol. Gdzie rozwinęły się urojenia prześladowcze i omamy słuchowe niektórzy uczeni uważają za schizofrenie paranoidalną.

• ENCEGFALOPATIA (CHARAKTERIOPATIA) ALKOHOLOWA

Są to rozległe zmiany osobowościowe uwarunkowane organicznie. Bardzo wyraźne zmiany w osobowości. Jest to połączenie dwóch zespołów objawowych - osobowość dysocjacyjna oraz

objawy uszkodzenia ośrodkowe układu nerwowego ( zmiany organiczne ). Sprawdzamy czy

chory zachowywał się podobnie wcześniej. Bardzo trudne do leczenia. Podawanie środków,

które bardzo wyraźnie hamują emocje. Leczenie objawowe, tymczasowe. Jedynie łagodzenie.

Główną cechą jest (zmiany organiczne)

• upośledzenie kontroli nad impulsami

• drażliwość

• gniewliwość

• zaleganie i spiętrzanie afektu

• rozładowywanie w sposób gwałtowny

• zachowania agresywne

• chwiejność emocjonalna (labilność)

• OPIATY (OPIOIDY)

Do opiatów zaliczamy wszystkie substancje będące wyrabiane z maku lekarskiego np. kompot, zupa, morfina, heroina. Obejmuje różnorodne substancje syntetyczne. Nie było sposobu na leczenie osób uzależnionych od morfiny. Zaczęto podawać im metadon. Leczenia tego nie można niestety już przerwać. Poprawie on wyraźnie funkcjonowanie.

W wielu krajach rozpowszechnione w medycynie. Działanie nasenne, uspokajające.

Najbardziej rozpowszechnione w Polsce heroina oraz kompot. Nie mamy dokładnych danych co do tego jak rozpowszechniona jest narkomania. Szacuje się około 30 do 40 tys. uzależnionych od opatów.

Według danych statystycznych okazuje się, że w Polsce rocznie leczy się około 5- 5,5 tys. osobób rocznie. Kompot podawany jest w Polsce dożylnie.

Pod koniec XX wieku nastąpiła zmiana na rynku narkomanów związana z dostępnością do heroiny głównie tzw. Brown sugar i czystej heroiny. Zażywają ich zazwyczaj osoby starsze, dobrze sytuowane, pogardliwie odnoszących się do narkomanów ulicznych. Kupowanie w niedostępnych miejscach. Początkowo bywa inhalowany. Z czasem przyjmowanie substancji dożylnie.

• UŻYWANIE RYZYKOWNE

Miękkie narkotyki - marihuana, haszysz zażywane sporadycznie i nieregularnie nie doprowadza do uzależnień.

Zażywanie ryzykowne jest bardzo trudno określić w stosunku do opiatów ponieważ zdarzają się zgony po zażyciu jednej dawki. Kompot jest nie sterylny i może to grozić powikłaniami.

• OSTRE ZATRUCIE

Mamy z nim do czynienia kiedy dana osoba chce się popisać i zażywa dawkę narkomańską - kiedy nie ma śmierci. Zależy to jednak od indywidualnej odporności. Jest to stan piękny dla większość osób, jedynym problemem jest zwiększanie dawki.

Ciężkie zatrucie przebiega ze śpiączką lub i depresją ośrodkowa oddechowego. Osoby takie leczone są na detoksie. Pierwsza pomoc polega na podaniu specyficznej `'odtrutki''- nalaksonu, zapewnienia drożność dróg oddechowych, ewentualnie intubacja i prowadzenie oddechu.

Leczeniem zajmuje się np. MONAR.

• UŻYWANIE SZKODLIWE

Okazuje się, że takich osób jest bardzo mało. Stosuje się metodę krótkiej interwencji.

Uzależnienie do przeciwbólowych leków opoidowych w Polsce jest bardzo małe. Groźnym uzależnieniem jest nowotwory złośliwe, których już się nie leczy w fazie śmiertelnej.

Występuje mała motywacja do leczenia. Zachęcanie badanego do leczenia. Diagnoza uzależnienia polega na badaniach toksykologicznych - stwierdzenie substancji opiatowych w organizmie. Z heroiną jest pewnie kłopot. Zwiększyła ona przestępczość wśród narkomanów. Bardzo szybko ulatnia się ona z organizmu i jest droga.Umieralność w tej grupie jest bardzo duża i jest związana przedawkowaniem. Występują bardzo różne powikłania somatyczne, ogólne wyniszczenie organizmu.

• LECZENIE

Osoby uzależnione nie mają motywacje do leczenia. Zachęcanie badanego do leczenia przez wszystkiego rodzaju instytucje (policje, szkoły). Leczenie jest bardzo trudne. Polega na odstawieniu - leczenie zespołu abstynencyjnego. Pierwsza faza polega na odtruciu. Pozbyciu się z organizmu wszelkich pozostałości. Nie udaje się leczenie bez pomocy lekarskiej. Nie należy się spieszyć z usuwaniem opiatów, Nie proponowanie detoksykacji w warunkach domowych przez większość szpitali.W Polsce dominuje metoda leczenia objawów, które się pojawiają. Kofeina była wcześniej znana jako lek na kaszel. Metadon nie jest refundowany w Polsce, dostają je miejsca, które mają odpowiedni program około 700.Programy rehabilitacyjne dla osób uzależnionych są przeprowadzane w poradniach i zazwyczaj przez pacjentów, byłych narkomanów, którzy przeszli szkolenie odpowiednie. Większość leczenia odbywa się farmakologicznie.

• KANABINOLE

Substancje otrzymywane z konopi Indyjskich a rzadziej syntetycznie produkowane. Najczęściej używane pod postacią marihuany. Powstaje z suchych liści i kwiatostanów żeńskich.

W Polsce najczęściej używany haszysz. Kanabinole syntetyczne produkowane w postaci tabletek.

Marihuana jest rozpowszechniona w środowisku młodzieży.

• Podwyższony nastrój, euforyczny

• Wielomówność

• Wzmożenie przyjemności

• Zwiększenie doznań zmysłowych

• Spotęgowanie doznań seksualnych

• Zawyżona ocena swoich możliwości

• Czasem napadowy śmiech

• Rozumienie sensu życia, rzeczywistości

• Filozofowanie

Kanabinole są szkodliwe i mają właściwości uzależniające. Niektórzy uważają, że tak nie jest. W przypadku odstawienia marihuany nie mamy zespołu abstynencji. Polacy uważają, że pod wpływem przewlekłego zażywania marihuany mamy do czynienia z zespołem motywacyjnym - bram motywacji do interesujących aktywności. Uważa się, że pogarszają się relacje z osobami. Możliwe jest wystąpienie głodu poszukiwania marihuany nie jest to zespół jednak abstynencyjny.

Objawy zaburzenie snu, drażliwość, zmniejszony apetyt. Nie wymaga leczenie i jakiej kolwiek interwencji. U niektórych osób mogą wystąpić objawy psychotyczne po jakimś czasie od odstawienia.

Leczenie lekami.

Relacje ja- świat

urojenia

Własna osoba

Świat jako taki

Prześladowcze

Odnoszące do siebie

Oddziaływanie wpływu owładnięcia

---