1)Wyjaśnij pojęcia: długość fali, częstotliwość, okres, prędkość
Długość fali — najmniejsza odległość pomiędzy dwoma punktami o tej samej fazie drgań (czyli pomiędzy dwoma powtarzającymi się fragmentami fali.
Częstotliwość (częstość) określa liczbę cykli zjawiska okresowego występujących w jednostce czasu. W układzie SI jednostką częstotliwości jest herc (Hz). Częstotliwość 1 herca odpowiada występowaniu jednego zdarzenia (cyklu) w ciągu 1 sekundy.
gdzie:
f - częstotliwość,
n - liczba drgań,
t - czas, w którym te drgania zostały wykonane.
Okres - czas wykonania jednego pełnego drgania w ruchu drgającym, czyli czas pomiędzy wystąpieniami tej samej fazy ruchu drgającego. Okres fali równy jest okresowi rozchodzących się drgań.
gdzie:
λ - długość fali,
v - prędkość rozchodzenia się fali.
Prędkość fali:
2)Wyjaśnić związek między pojęciami, równanie fali harmonicznie prostej
Równanie fali harmonicznej prostej ma postać:
s = A sin (ω t - k x + φ0)
λ - długość fali (w układzie SI w metrach - m)
φ0 - faza początkowa (wielkość niemianowana)
A - amplituda fali (jednostka tej wielkości zależy od rodzaju fali i od sposobu jej opisu -np. dla fal dźwiękowych może to być ciśnienie akustyczne, i wtedy wyraża się w paskalach)
ω - częstość kołowa
(jednostka w układzie SI: 1/s = s-1)
ω = 2 π f
T - okres drgań
(jednostka w układzie SI: sekunda - s)
f - częstotliwość
(jednostka w układzie SI: Hz = 1/s = s-1)
k - liczba falowa
(jednostka w układzie SI: 1/m = m-1)
Stosuje się też pojęcie "wektora falowego" - dla fali rozchodzącej się w trzech wymiarach. Wektor falowy ma kierunek zgodny z kierunkiem rozchodzenia się fali i wartość daną przez k.
3)Rodzaje fal, natężenie fali
Fale poprzeczne - gdy drgania odbywają się prostopadle do kierunku rozchodzenia się fali
fale podłużne - gdy drgania odbywają się równolegle do kierunku rozchodzenia się fali
Natężenie fali - jest określane jako moc przenoszona poprzez jednostkowy element powierzchni ustawiony prostopadle do kierunku rozchodzenia się fali. Natężenie jest wprost proporcjonalne do kwadratu amplitudy
4)Dyfrakcja i interferencja fali (wzmocnienie i wygaszenie)
Interferencja - czyli nakładanie się fali, które prowadzi do wzmocnienia lub wygaszenia fali (w miejscach, gdzie nakładające się fale są w fazach zgodnych, następuje wzmocnienie, a tam, gdzie w fazach przeciwnych - osłabienie ruchu falowego cząsteczek, włącznie z całkowitym wygaszeniem, gdy amplitudy fal w fazach przeciwnych są jednakowe)
Dyfrakcja - uginanie się fali na krawędziach, czego skutkiem jest zdolność do omijania przeszkód mniejszych niż długość fali, oraz powstawanie pasków dyfrakcyjnych po przejściu fali przez wąską szczelinę albo przeszkodę.
5)Prawo odbicia i załamania fali
Prawo odbicia - Kąt odbicia równy jest kątowi padania.
Kąty - padania i odbicia leżą w jednej płaszczyźnie.
Prawo załamania
α - kąt padania
β - kąt załamania
v1 - prędkość światła w ośrodku 1
v2 - prędkość światła w ośrodku 2
Duga postać:
n1 - bezwzględny współczynnik załamania ośrodka 1
n2 - bezwzględny współczynnik załamania ośrodka 2
c - prędkość światła w próżni
6)Prawo odbicia - zwierciadło płaskie
7)Zwierciadło kuliste wklęsłe
x>2f
X=2f
F<x<2f
X=f
0<x<f
8)Zwierciadło kuliste wypukłe
9)Przejście światła przez granicę dwóch ośrodków (prawo załamania), płytka płaskorównoległa
10)Całkowite wewnętrzne odbicie
zjawisko fizyczne zachodzące dla fal (najbardziej znane dla światła) występujące na granicy ośrodków o różnych współczynnikach załamania. Polega ono na tym, że światło padające na granicę od strony ośrodka o wyższym współczynniku załamania pod kątem większym niż kąt graniczny, nie przechodzi do drugiego ośrodka, lecz ulega całkowitemu odbiciu.
Wykorzystywane w światłowodach.
11) Ogniskowa soczewki skupiającej i rozpraszającej, zdolność skupiające
Ogniskowa - odległość pomiędzy ogniskiem układu optycznego a punktem głównym układu optycznego, np. odległość środka soczewki od punktu, w którym skupione zostaną promienie świetlne, które przed przejściem przez soczewkę biegły równolegle do jej osi. Ogniskową można określić zarówno dla soczewek i ich układów, jak i dla zwierciadeł.
Zdolność skupiająca (zdolność zbierająca, moc optyczna) - wielkość definiowana dla pojedynczych soczewek i dla układu optycznego oznaczająca odwrotność ogniskowej soczewki lub układu.
gdzie D - zdolność skupiająca, f - ogniskowa.
Zdolność zbierającą mierzy się w dioptriach. Wymiarem dioptrii jest odwrotność metra.
12)Soczewka skupiająca - obrazy
x>2f
obraz jest odwrócony, pomniejszony i rzeczywisty
x=2f
obraz jest odwrócony, tej samej wielkości co przedmiot
i rzeczywisty
f<x<2f
obraz jest odwrócony, powiększony i rzeczywisty
x=f
obraz nie powstaje
X<f
obraz jest prosty, powiększony i pozorny oraz leży po tej samej stronie, po której znajduje się przedmiot
13)Soczewka rozpraszająca
Obrazy w soczewce rozpraszającej są zawsze pozorne, proste i pomniejszone. Wielkość obrazu rośnie, gdy przedmiot zbliżamy do soczewki.
14)Układ soczewek stykających się
Krótkowidz:
Dalekowidz:
15)Soczewka a zwierciadło
16)Obrazy soczewek niestykających się - powiększenie
17)Budowa, rysowanie obrazu i powiększenie mikroskopu
1. Okular (służy do powiększenia obrazu tworzonego przez obiektyw mikroskopu);
2. Rewolwer(umożliwia prostą zmianę obiektywu);
3. Obiektyw (które zbierają światło wychodzące z przedmiotu i tworzą jego powiększony obraz pośredni);
4. Śruba makrometryczna (służy do wstępnej regulacji odległości);
5. Śruba mikrometryczna (służy do ustalenia ostrości);
6. Stolik;
7. Źródło światła;
8. Kondensor(koncentruje światło formując z niego stożek);
9. Statyw
Powstawanie obrazu:
Mikroskop wykorzystuje do generowania obrazu światło przechodzące przez specjalny układ optyczny składający się zazwyczaj z zestawu od kilku do kilkunastu soczewek optycznych.
Powiększenie mikroskopu:
Fizyczna granica maksymalnego powiększenia obrazu w mikroskopie optycznym jest określona przez rozdzielczość kątową obiektywu związaną z długością fali światła. Na wyrazistość obrazu ma też wpływ precyzja wykonania soczewek. Najlepsze mikroskopy optyczne, działające na spolaryzowane światło ultrafioletowe osiągają maksymalne powiększenie do ok. 3500x. Mikroskopy, w których stosowane jest światło widzialne, osiągają maksymalne powiększenia rzędu 1500x.
18)Światło widzialne (kolejność kolorów) - widmo fal elektromagnetycznych
Kolory (od najdłuższej fali):
19)Dyspersja światła białego, płytka płasko-równoległa, pryzmat
Dyspersja, czyli rozproszenie światła.
20)Doświadczenie Younga (monochromatyczne i białe)
eksperyment polegający na przepuszczeniu światła spójnego przez dwie blisko siebie położone szczeliny i obserwacji obrazu powstającego na ekranie. Wskutek interferencji na ekranie powstają jasne i ciemne prążki w obszarach, w których światło jest wygaszane lub wzmacniane.
21)Siatka dyfrakcyjna
przyrząd do przeprowadzania analizy widmowej światła. Tworzy ją układ równych, równoległych i jednakowo rozmieszczonych szczelin
22)Aberracja sferyczna i chromatyczna soczewek, wady soczewek
Aberracja sferyczna - polega ono na tym, że promienie załamywane w różnych częściach soczewki (zwierciadła) załamują się pod kątem innym od pożądanego. Np. promienie biegnące początkowo dalej od osi optycznej mogą załamywać się silniej, niż by to było w przypadku soczewki idealnej.
Aberracja chromatyczna - jest spowodowana rozszczepieniem światła i zachodzi dla przyrządów optycznych zawierających soczewki (nie występuje dla zwierciadeł). Choć rozszczepienie światła najlepiej jest widoczne w pryzmacie, to jednak występuje ono dla większości przyrządów optycznych, których działanie opiera się na zjawisku załamania światła - a więc dla soczewek, pryzmatów, płytek płasko-równoległych. W wielu przypadkach jest ono negatywne dla działania tychże przyrządów. Np. w przypadku soczewek powoduje ono, że ogniska powstające dla promieni o różnych barwach są przesunięte względem siebie, zaś światło białe zostaje zamienione na oddzielne wiązki o różnych barwach.