Podmiot liryczny

Podmiot liryczny:

-ma być rozumiany jako element struktury dzieła wyznaczony i uwarunkowany przez samą wypowiedź literacką

-podmiotu wypowiedzi lirycznej czy narracyjnej nie należy utożsamiać z realną osobą twórcy

-podmiot jest immanentnie zawarty w strukturze przekazu literackiego, że jest „jakoś” wyznaczany przez pozostałe elementy owej struktury

-podmiot czynności twórczych ma on byt wyłącznie funkcjonalny tzn. istnieje tylko jako człon relacji, której drugim członem jest dzieło. Podmiot taki jest każdorazowo określany przez swój dialog z tworzywem, z materiałem tematycznym, z narzucającymi się schematami rozwiązań, z normami stylistycznymi i kompozycyjnymi, z wzorami i dyrektywami tradycji literackiej, które stwarzają – pozytywnie lub negatywnie – ramy dla jego inicjatywy. Stanowi swego rodzaju pryzmat, w którym ulega przełamaniu, przeobrażając się w materiał literackich procederów. Jest strefą oddzielająca wypowiedź literacką od określonego biograficznie osobnika, jakim jest pisarz. Reprezentuje wobec niego interesy dzieła. Jest swego rodzaju „Iloczynem” sytuacji życiowej pisarza i fikcyjnego świata utworu. Określa położenie utworu wśród okoliczności zewnętrznych. Jego działania są zawsze grą w obrębie zastanej kultury literackiej, grą prowadzoną z potencjalnymi oczekiwaniami publiczności, do której przekaz jest skierowany. Decyzje i posunięcia nadawcy wobec konwencji, które znajdują się w polu jego widzenia, przywołują lub odpychają ukrytego poza nimi czytelnika. Nadawca wchodzi nieuchronnie w pewien stosunek społeczny, staje naprzeciw wyobrażonego czytelnika, określając go i będąc równocześnie przez niego określany. Jest elementem sytuacji komunikacyjnej, w której dzieło tkwi, natomiast liryczne ego czy narrator są elementami wewnętrznego porządku dzieła.

- jedną z głównych własności wypowiedzi lirycznej jest jej monocentryczność, skupienie całego materiału semantycznego wokół jednej osoby nadawcy

-tekst epicki i liryczny implikuje obecność nadrzędnego podmiotu mówiącego. Wypowiedź liryczna aktualizuje jeden plan semantyczny, współrzędny względem „ja” mówiącego, gdy tymczasem narracja wyłania ze siebie co najmniej dwa takie plany. Słowo narracyjne uruchamia zarówno ciąg znaczeń kształtujących osobę narratora i sytuację narracyjną, jak też ciąg zdarzeń konstytuujących świat przedstawionych postaci i wydarzeń. Czym większe uwyraźnienie struktury świata przedstawionego, tym bardziej utajnieniu ulega sytuacja narracyjna i odwrotnie.

-liryczny podmiot mówiący jest znaczeniowym korelatem nie poszczególnych wyrazów lub zdań czy jakichkolwiek innych segmentów wypowiedzi, lecz – wypowiedzi w jej pełnej rozpiętości od pierwszego do ostatniego słowa. W miarę rozwoju przekazu czytelnik otrzymuje coraz to nowe informacje o osobie nadawcy, ślady jego obecności. Tekst zawiera w sobie nie tylko ślady osoby mówiącej, ale także reguły wiązania tych przybywających w sekwencji śladów, wskazówki dotyczące ich niekonwencjonalnego, strukturalnego łączenia.

- z punktu widzenia odbiorcy podmiot jest przede wszystkim „akcją” rozwijającą się w kierunku mniej lub bardziej przewidywalnym.

-„ja” jest „dynamiczne” (np. wtedy, gdy w toku wypowiedzi zmienia swoje poglądy), a w drugim „statyczne” (gdy komunikuje gotowe przeświadczenia)

-przekaz liryczny jest w istocie zapisem procesu formowania się jednorazowego „ja” mówiącego i proces ten angażuje, bezpośrednio lub pośrednio, cały potencjał semantyczny utworu

-najbardziej jawnymi śladami obecności podmiotu lirycznego są zaimki i przyporządkowane im formy czasownikowe.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Sławiński-O kategorii podmiotu lirycznego - notatka, POLONISTYKA, LITERATUROZNAWSTWO, Antropologiczn
Rozwiń zagadnienie ja podmiotu lirycznego w wielu psalmach
POZYCJA Sławiński O kategorii podmiotu lirycznego
Podmiot liryczny
O kategorii podmiotu lirycznego, filologia polska, ROK I, Poetyka
Sławiński O kategorii podmiotu lirycznego notatka
Sławiński - O kategorii podmiotu lirycznego, opracownie zagadnień
Poeta a podmiot liryczny, Polonistyka
Sławiński-O kategorii podmiotu lirycznego (opracowanie)
polski-romantyzm grob agamemnona testament moj slowacki , JULIUSZ SŁOWACKI - TESTAMENT MÓJ - Podmiot
notatki2, krol- duch ( Basia), Podmiot liryczny walczy z gromadą sztanów
14 podmiot liryczny a narrator
Sławiński-O kategorii podmiotu lirycznego - notatka, POLONISTYKA, LITERATUROZNAWSTWO, Antropologiczn
Podmiot liryczny poezji Słowackiego i jego postawa wobec świata na przykładzie wierszy Hymn i Testa
Ewolucja stanów psychicznych podmiotu lirycznego w Sonetach krymskich
04 Kreacja podmiotu lirycznego w Rytmach albo wierszach polskich Mikołaja Sępa Szarzyńskiego
Slawinski O kategorii podmiotu lirycznego
O KATEGORII PODMIOTU LIRYCZNEGO

więcej podobnych podstron