1. Koniec ,, Zimnej wojny":
Pod koniec lat 80. i na początku 90. XX wieku miało miejsce wiele procesów i zdarzeń, które mogły świadczyć o zakończeniu zimnej wojny. Najczęściej wymienianym powodem załamania się systemu dwubiegunowego jest upadek Związku Radzieckiego 31 grudnia 1991. Natomiast, istnieje jeszcze kilka istotnych wydarzeń, na które należy zwrócić uwagę. Wśród nich często wymienia się następujące:
Jesień Ludów. Rewolucje roku 1989, które obaliły ustroje komunistyczne i spowodowały upadek tego ustroju w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, począwszy od nasilenia ruchów opozycyjnych w Polsce do rozpadu Czechosłowacji.
Zjednoczenie Niemiec. Ponieważ podział Niemiec na RFN i NRD był wynikiem konfliktu zimnowojennego między Wschodem a Zachodem, logicznym wydaje się wniosek, że upadek żelaznej kurtyny i zjednoczenie obu części państw niemieckich w październiku 1990 roku również miały oznaczać zakończenie zimnej wojny.
Przyjęcie Paryskiej Karty Nowej Europy. 21 listopada 1990 w Paryżu została podpisana tzw. Karta Nowej Europy, proklamująca koniec trwającej niemal pół wieku konfrontacji dwóch bloków polityczno-wojskowych oraz początek „nowej ery demokracji, pokoju i jedności”.
Rozwiązanie Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (28 czerwca 1991) i Układu Warszawskiego (1 lipca 1991). W 1991 roku zostały rozwiązane dwa najważniejsze sojusze Związku Radzieckiego – sojusz polityczno-wojskowy (Układ Warszawski) oraz sojusz gospodarczy (RWPG), co oznaczało ostateczny upadek systemu komunistycznego.
Wycofanie wojsk rosyjskich z państw byłego Układu Warszawskiego. Terytorium Polski wojska radzieckie zaczęły opuszczać 8 kwietnia 1991 roku. 17 września 1993 roku została wycofana ostatnia grupa rosyjskich żołnierzy.
2.Międzynarodowe aspekty przemian w krajach Europy Środkowo- Wschodniej po 1989.
Z początkiem kwietnia 1989 roku odbyły się historyczne obrady Okrągłego Stołu, dzięki którym w Polsce mogły odbyć się pierwsze częściowo wolne wybory. Miały one zapewniać opozycji 35 % miejsc w parlamencie, jednak w obliczu druzgocącego zwycięstwa Solidarności stanowiły ostateczną klęskę komunistów. We wrześniu powstał koalicyjny rząd Tadeusza Mazowieckiego.
Wydarzenia te stały się sygnałem dla pozostałej części krajów uzależnionych od ZSRR do podobnych działań. W maju na Węgrzech doszło do otworzenia granicy z Austrią, a w październiku w wyniku obrad Trójkątnego Stołu nastąpiło porozumienie partii komunistycznej i opozycji ustalono przeprowadzenie wolnych wyborów. Nowym prezydentem wybranym w 1990 roku został Arpad Goncz.
23 sierpnia kraje bałtyckie: Litwa, Łotwa i Estonia utworzyły „bałtycki łańcuch” w proteście przeciw sytuacji swoich krajów, co przyczyniło się do odłączenia tych krajów od ZSRR w 1990 roku.
9 listopada doszło do tak spektakularnego wydarzenia, jak zburzenie muru berlińskiego, co stało się początkiem zjednoczenia Niemiec.
Na przełomie listopada i grudnia w Czechosłowacji miała miejsce aksamitna rewolucja. W efekcie tych zmian w grudniu obalono komunizm również w Bułgarii i w Rumunii. W tym ostatnim kraju aktem obalenia starego reżimu stała się egzekucja dyktatora Nicolae Causescu i jego żony 22 grudnia.
Skutki międzynarodowych aspektów przemian w krajach Europy Środkowo – Wschodniej po 1989:
a)odejście od dwubiegunowego podziału świata na dwa mocarstwa
b)początek współpracy państw Europy środkowej(Trójkąt Wyszehradzki[po rozpadzie Czechosłowacji Grupa Wyszehradzka]
c) „Ucieczka ze wschodu”:
-początek współpracy ze strukturami NATO w ramach programu ”partnerstwo dla pokoju”
-początek współpracy z Unią Europejską(UE) i jej odłamem o charakterze militarnym Unią
Zachodnioeurpejską(UZE).
-marginalizacja współpracy polityczno-gospodarczo z Rosją
d) upadek ZSRR w 1991 roku
WNIOSEK: Po pięćdziesięciu latach zlikwidowano w Europie sztuczne podziały i zintensyfikowano proces globalizacji, czego najpełniejszym wyrazem jest idea powstania Unii Europejskiej.
3. Zjednoczenie Niemiec.
Ponowna jedność Niemiec w podzielonej na dwa systemy polityczno-ideowe Europie, w atmosferze zimnej wojny była niemożliwa. Dopiero polityka M. Gorbaczowa, pieriestrojka, dialog polityczny i rozbrojeniowy, a następnie zakończenie konfliktu Wschód-Zachód spowodowały, iż zmiana sytuacji państw niemieckich zaczęła przybierać realne kształty. Demokratyzacja krajów Europy Środkowo-Wschodniej, a szczególnie przemiany w ZSRR wpłynęły na nasilenie tendencji zjednoczeniowych obu państw niemieckich. W NRD władze partyjne niechętnie odnosiły się do reform, wymusił je z końcem 1989 kryzys polityczny, gospodarczy i masowe ucieczki ludności do ambasad RFN. Symboliczny przełom nastąpił w 1989, gdy władze NRD zezwoliły na swobodę podróży do RFN i Berlina Zachodniego. W listopadzie 1989 zlikwidowano mur berliński zbudowany w 1961. Traktat moskiewski, podpisany 12 września 1990 przez ZSRR, Stany Zjednoczone, Wielką Brytanię, RFN i NRD, był wstępem do formalnego zjednoczenia Niemiec.
Premier NRD H. Modrow zaprezentował plan konfederacji państw niemieckich ze statusem neutralności. 28 listopada kanclerz RFN, H. Kohl, ogłosił 10-punktowy program pełnego zjednoczenia. Rozmowy Kohla z Gorbaczowem doprowadziły do zgody ZSRR na jedność niemiecką. W połowie lutego 1990 cztery mocarstwa zaakceptowały rozpoczęcie negocjacji w tej sprawie, w ramach konferencji 2+4.
W marcu społeczeństwo NRD opowiedziało się za tymi partiami, które chciały przyłączenia kraju do RFN. Umowa z 18 maja ustanawiała unię gospodarczą, walutową, socjalną i państwową. Paryska runda 2+4 w lipcu 1990 objęła też kwestię układów z Polską w sprawie potwierdzenia granicy i dobrosąsiedzkich stosunków.
12 września na ostatnim posiedzeniu w Moskwie podpisano układ o ostatecznym uregulowaniu sprawy Niemiec. Wszedł on w życie wraz z układem zjednoczeniowym RFN-NRD 3 października 1990.
4. Integracja europejska 1989- 2013( z krótkim, zwięzłym uwzględnieniem lat 1945- 1989).
1950, 9 maja Robert Schuman, francuski minister spraw zagranicznych, przedstawia w swoim przemówieniu plan opierający się na pomyśle Jeana Monneta. Schuman proponuje połączenie zasobów węgla oraz stali należących do Francji i Niemiec w ramach nowej organizacji otwartej na członkostwo innych krajów europejskich.
1951, 18 kwietnia Sześć krajów zgromadzonych w Paryżu – Belgia, Francja, Luksemburg, Holandia, Republika Federalna Niemiec i Włochy – podpisuje Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS). Traktat wchodzi w życie 23 lipca 1952 r. na okres 50 lat.
1955, 1-2 czerwca Podczas konferencji w Messynie ministrowie spraw zagranicznych sześciu krajów członkowskich EWWiS podejmują decyzję o rozszerzeniu integracji europejskiej na wszystkie sektory gospodarki.
1957, 25 marca Traktaty ustanawiające Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) i Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom) zostają podpisane w Rzymie przez wymienione sześć krajów. Traktaty Rzymskie wchodzą w życie 1 stycznia 1958 r.
1960 , 4 stycznia Z inicjatywy Zjednoczonego Królestwa w Sztokholmie zostaje podpisana konwencja o utworzeniu Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (ang. EFTA). Jej stronami są również niektóre kraje europejskie niebędące członkami EWG.
1963, 20 lipca W Yaoundé zostaje podpisana umowa stowarzyszeniowa pomiędzy EWG a 18 krajami afrykańskimi.
1965, 8 kwietnia Podpisany zostaje traktat łączący organy wykonawcze trzech Wspólnot (EWWiS, EWG i Euratom) i ustanawiający jedną Radę i Komisję. Wchodzi on w życie 1 lipca 1967 r.
1966, 29 stycznia „Kompromis luksemburski”. Po kryzysie politycznym Francja ponownie zajmuje swoje miejsce w Radzie. W zamian zyskuje potwierdzenie, że sprawy dotyczące „ważnych interesów narodowych” będą nadal przyjmowane jednogłośnie.
1968, 1 lipca Osiemnaście miesięcy przed przewidzianym terminem zniesione zostają cła na towary przemysłowe i wprowadzona zostaje wspólna taryfa celna.
1969, 1-2 grudnia Podczas szczytu w Hadze, szefowie krajów EWG potwierdzają chęć dalszego pogłębienia integracji europejskiej, otwierając tym samym drogę ku pierwszemu rozszerzeniu.
1970, 22 kwietnia W Luksemburgu zostaje podpisany traktat umożliwiający Wspólnotom zwiększenie finansowania przy wykorzystaniu „zasobów własnych” oraz rozszerzający kompetencje nadzorcze Parlamentu Europejskiego.
1972, 22 stycznia Dania, Irlandia, Norwegia i Zjednoczone Królestwo podpisują w Brukseli traktaty akcesyjne.
1973, 1 stycznia Dania, Irlandia oraz Zjednoczone Królestwo przystępują do Wspólnot Europejskich zwiększając liczbę państw członkowskich do dziewięciu. Wskutek negatywnego wyniku referendum w sprawie członkostwa Norwegia pozostaje poza Wspólnotami Europejskimi.
1974, 9-10 grudnia Podczas szczytu w Paryżu przywódcy polityczni dziewięciu państw członkowskich postanawiają, że będą się spotykać trzy razy do roku jako Rada Europejska. Zgadzają się również na bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego oraz na utworzenie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
1975, 28 lutego EWG oraz 46 państw Afryki, Karaibów i regionu Pacyfiku (AKP) podpisują w Lomé konwencję (Lomé I).
1975, 22 lipca Podpisany zostaje traktat nadający Parlamentowi Europejskiemu większe kompetencje budżetowe i ustanawiający Europejski Trybunał Obrachunkowy. Traktat wchodzi w życie w 1 czerwca 1977 r.
1979, 7 -10 czerwca Odbywają się pierwsze bezpośrednie wybory 410 członków Parlamentu Europejskiego.
1981, 1 stycznia Grecja staje się dziesiątym państwem członkowskim Wspólnot Europejskich.
1984, 14 -17 czerwca Odbywają się drugie bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego.
1985, 7 stycznia Jacques Delors zostaje przewodniczącym Komisji(1985–95).
1985, 14 czerwca Podpisany zostaje Układ z Schengen, który zakłada zniesienie kontroli na wewnętrznych granicach Wspólnot Europejskich.
1986, 1 stycznia Hiszpania i Portugalia przystępują do Wspólnot Europejskich, zwiększając liczbę państw członkowskich do 12.
1986, 17 i 28 lutego W Luksemburgu i w Hadze zostaje podpisany Jednolity Akt Europejski. Wchodzi on w życie 1 lipca 1987 r.
1989, 15 i 18 czerwca Odbywają się trzecie bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego.
1989, 9 listopada Upada mur berliński.
1990, 3 października Zjednoczenie Niemiec.
1991, 9-10 grudnia Rada Europejska zgromadzona w Maastricht przyjmuje Traktat o Unii Europejskiej. Stanowi on podstawę wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, ściślejszej współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych oraz utworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej, łącznie z wprowadzeniem wspólnej waluty.
1992, 7 lutego W Maastricht zostaje podpisany Traktat o Unii Europejskiej. Wchodzi on w życie 1 listopada 1993 r.
1993, 1 stycznia Zostaje utworzony jednolity rynek.
1994, 9 i 12 czerwca Odbywają się czwarte bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego.
1995, 1 stycznia Austria, Finlandia i Szwecja przystępują do Unii Europejskiej, która liczy już 15 członków. W następstwie negatywnego wyniku referendum w sprawie członkostwa Norwegia pozostaje poza Unią Europejską.
1995, 23 stycznia Komisja Europejska rozpoczyna swoje urzędowanie pod przewodnictwem Jacques’a Santera (1995-1999).
1995, 27-28 listopada W Barcelonie zbiera się konferencja eurośródziemnomorska, która daje początek stowarzyszeniu pomiędzy UE a krajami południowego wybrzeża Morza Śródziemnego.
1997, 2 października Zostaje popisany Traktat z Amsterdamu. Wchodzi on w życie 1 maja 1999 r.
1998, 30 marca Rozpoczyna się proces przystąpienia obejmujący nowe kraje kandydujące. Proces ten dotyczy Cypru, Malty i 10 krajów Europy Środkowo-Wschodniej.
1999, 1 stycznia Rozpoczyna się trzeci etap unii gospodarczej i walutowej – 11 krajów UE przyjmuje euro, które zostaje wprowadzone na rynkach finansowych, zastępując waluty krajowe w transakcjach bezgotówkowych. Europejski Bank Centralny (EBC) przejmuje odpowiedzialność za politykę pieniężną. W 2001 r. do 11 krajów obszaru euro przystępuje Grecja.
1999, 10 i 13 czerwca Odbywają się piąte bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego.
1999, 15 września Komisja Europejska rozpoczyna swoje urzędowanie pod przewodnictwem Romano Prodiego (1999-2004).
1999, 15-16 października W Tampere Rada Europejska podejmuje decyzję o utworzeniu europejskiej przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.
2000, 23-24 marca Rada Europejska zgromadzona w Lizbonie opracowuje strategię mającą na celu zwiększenie poziomu zatrudnienia w UE, modernizację gospodarki i wzmocnienie spójności społecznej w ramach gospodarki opartej na wiedzy.
2000, 7-8 grudnia W perspektywie rozszerzenia Unii Rada Europejska zgromadzona w Nicei osiąga porozumienie w sprawie treści nowego traktatu zmieniającego system podejmowania decyzji. Przewodniczący Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej i Komisji Europejskiej uroczyście ogłaszają przyjęcie Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej.
2001, 26 lutego Zostaje podpisany Traktat z Nicei. Wchodzi on w życie 1 lutego 2003 r.
2000, 14-15 grudnia Rada Europejska zgromadzona w Laeken przyjmuje deklarację w sprawie przyszłości Unii. Otwiera ona drogę przyszłym reformom w UE oraz umożliwia powołanie Konwentu mającego za zadanie opracowanie Konstytucji dla Europy.
2002 , 1 stycznia Banknoty i monety euro zostają wprowadzone do obiegu w 12 krajach strefy euro.
2002, 13 grudnia Rada Europejska zgromadzona w Kopenhadze wyraża zgodę, aby 1 maja 2004 r. do Unii przystąpiło 10 krajów kandydujących (Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia i Węgry).
2003, 10 lipca Konwent w sprawie przyszłości Europy kończy prace na temat projektu Konstytucji dla Europy.
2003, 4 października Rozpoczyna się konferencja międzyrządowa, której zadaniem jest sporządzenie Traktatu Konstytucyjnego UE.
2004, 1 maja Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia i Węgry przystępują do Unii Europejskiej.
2004, 10 i 13 czerwca Odbywają się szóste bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego.
2004, 29 października W Rzymie przyjęta zostaje Konstytucja dla Europy (pod warunkiem ratyfikacji przez państwa członkowskie).
2004, 22 listopada Komisja Europejska rozpoczyna urzędowanie pod przewodnictwem José Manuela Barroso.
2005, 29 maja i 1 czerwca Podczas referendum we Francji wyborcy odrzucają Konstytucję unijną. Trzy dni później „nie” Konstytucji mówią wyborcy w Holandii.
2005, 3 października Rozpoczynają się negocjacje akcesyjne z Turcją i Chorwacją.
2007, 1 stycznia Bułgaria i Rumunia przystępują do Unii Europejskiej. Słowenia przyjmuje euro.
2007, 13 grudnia Zostaje podpisany trakat lizboński. Wejdzie w życie po jego ratyfikacji przez wszystkie państwa członkowskie UE.
2008, 1 stycznia Cypr i Malta przyjmują euro.
2008, 12 grudnia Szwajcaria przystępuje do strefy Schengen
2009, 1 stycznia Słowacja wprowadza euro
2009, 4–7 czerwca Siódme bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego.
5. Dominacja Zachodu, świat jednobiegunowy:
System międzynarodowy może przyjmować rożne formy w zależności od ilości biegunów - mocarstw kreujących stosunki międzynarodowe, a więc świat jednobiegunowy monocentryczny) – w stosunkach globalnych dominuje jedno główne mocarstwo (hipermocarstwo): np. Wielka Brytania w l. 1815-1914, lub USA po 1995. Zdaniem niektórych teoretyków system biegunowy nie występuje nigdy w czystej postaci, gdyż dominacji jedynego globalnego mocarstwa - tzw. "kreatora" - towarzyszy regionalna bądź sektorowa (w niektórych dziedzinach) dominacja kilku mocarstw – tzw. „moderatorów" - którymi są obecnie Unia Europejska, Rosja, Chiny, Japonia, Indie. Gdy jedno państwo posiada znaczącą przewagę nad pozostałymi, możemy mówić o systemie jednobiegunowym. System unipolarny, z jednym mocarstwem na czele ma wiele zalet, jak i wad. Można powiedzieć, że występowanie jednego dominującego państwa może zapobiec próżni władzy w stosunkach międzynarodowych. Państwa słabsze, mogą czuć się zmobilizowane do poprawy swojej sytuacji. Mobilizacja państw może spowodować ich rozwinięcie się, co zdecydowanie jest pozytywnym skutkiem. Zaletą jednobiegunowości, może być również rozpowszechnianie pozytywnych wartości, oczywiście, jeżeli państwem dominującym jest państwo demokratyczne, nastawione na przestrzeganie praw człowieka. Może ono zachęcać inne państwa do praktykowania podobnych zasad. Jednak wiąże się z tym ryzyko, że państwo będzie ingerować w sprawy innych i zagrozi ich suwerenności. Przewaga jednego państwa może być przyczyną uprzedzenia wobec niego. Awersja wobec hegemona może spowodować wśród innych państw, chęć ataku. Mimo, iż słabsze państwo może nie być w stanie poważnie zagrozić jego pozycji, to może zapoczątkować poważniejszy konflikt. Konflikt taki, może przerodzić się w wojnę, co przyniosłoby ogromne straty, a przede wszystkim spowodowałoby destabilizację międzynarodową.
6. Fundamentalizm islamski, terror, Al- Kaida, 11.09.2001- przyczyny:
Terror - stosowanie przemocy, gwałtu, ucisku, okrucieństwa w celu zastraszenia, zniszczenia przeciwnika; okrutne, krwawe rządy.
Terroryzm – użycie siły lub przemocy psychicznej przeciwko osobom lub własności z pogwałceniem prawa, mające na celu zastraszenie i wymuszenie na danej grupie ludności lub państwie ustępstw w drodze do realizacji określonych celów. Działania terrorystyczne mogą dotyczyć całej populacji, jednak najczęściej są one uderzeniem w jej niewielką część, aby pozostałych obywateli zmusić do odpowiednich zachowań.
Fundamentalizm islamski, rodzaj fundamentalizmu religijnego, występuje w wielu krajach muzułmańskich. Cechuje go uznawanie prymatu czynnika religijnego nad życiem świeckim, dążenie do utworzenia państwa islamskiego, oparcia prawa na Koranie, eliminacji wpływów nieislamskich, zwalczanie prób modernizacji islamu przez współwyznawców.
Najsłynniejszą organizacją islamskich terrorystów stała się międzynarodowa siatka nazywana Al Kaidą (organizacja terrorystyczna o międzynarodowym zasięgu (terroryzm międzynarodowy) założona w 1988 przez Osamę ben Ladena. Jednym z jej przywódców był M. Atef, szef operacji militarnych). Najprawdopodobniej działa jako sieć ugrupowań terrorystycznych na całym świecie., która 11 września 2001 roku dokonała największego w dziejach ataku terrorystycznego – zamachu na World Trade Center i Pentagon.
11 września 2001 – przyczyny:
7. Konflikt z Bliskim Wschodem( ze szczególnym uwzględnieniem polityczno- międzynarodowych aspektów obu wojen w Zatoce Perskiej- Irak).
8. Nowe centra potęgi gospodarczej i politycznej- Chiny, Indie i Brazylia.
9. Szczególna pozycja Rosji- polityka zagraniczna Władimira Putina.
Okres prezydentury Putina jest uznawany za czas odbudowywania międzynarodowej pozycji Rosji i znaczącego wzrostu jej wpływów jednak kształt rosyjskiej polityki zagranicznej także pozostaje przedmiotem poważnych dyskusji zwolenników i przeciwników prezydenta Putina.
Od wielu lat cechą charakterystyczną rosyjskiej polityki zagranicznej jest utrzymywanie silnych relacji z państwami byłego Związku Radzieckiego, przez krytyków odczytywane jako próby ingerencji w wewnętrzne sprawy tych państw. Od czasu pomarańczowej rewolucji stosunki rosyjsko-ukraińskie uległy wyraźnemu ochłodzeniu, a władze Federacji Rosyjskiej z prezydentem na czele wielokrotnie podejmowały próby nacisku na nowe kierownictwo polityczne Ukrainy.
Poparcie udzielone pomarańczowej rewolucji przez władze polskie stało się również przyczyną ochłodzenia relacji rosyjsko-polskich. Postawa prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego, który uczestniczył w obradach ukraińskiego "okrągłego stołu" w roli negocjatora została oficjalnie skrytykowana przez Putina. W trakcie obchodów 60. rocznicy zakończenia II wojny światowej, 9 maja 2005 Putin w okolicznościowym przemówieniu nie wymienił Polski wśród najważniejszych sojuszników ZSRR w koalicji antyhitlerowskiej. Strona rosyjska odmówiła również uznania za ludobójstwo zbrodni katyńskiej. Władze rosyjskie podjęły też wiele kroków, które zdaniem części obserwatorów spowodowały pogorszenie stosunków polsko-rosyjskich, m.in. 10 listopada 2005 wprowadzono zakaz importu produktów mięsnych pochodzących z Polski, zimą 2005 bez podania przyczyny przerwano dostawy gazu do Polski. Po objęciu funkcji prezydenta Polski przez Lecha Kaczyńskiego spekulowano o możliwości jego spotkania z Putinem, do czego jednak nie doszło. 8 lutego 2008, po raz pierwszy po kilkuletniej przerwie, wizytę w Moskwie złożył polski Prezes Rady Ministrów, Donald Tusk. Sam Władimir Putin jako prezydent przebywał w Polsce dwukrotnie: z oficjalną wizytą w dn. 16–17 stycznia 2002 dn. 27–28 stycznia 2005 jako gość uroczystości 60. rocznicy wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz-Birkenau oraz, już jako premier, 1 września 2009 r. podczas obchodów 70-lecia wybuchu II wojny światowej.
10 kwietnia 2010, w godzinę po katastrofie polskiego Tu-154 w Smoleńsku, prezydent Dmitrij Miedwiediew powołał Władimira Putina na szefa specjalnej komisji rządowej ds. zbadania przyczyn katastrofy.
Jednocześnie Putin budował przyjazne stosunki z niektórymi krajami Europy Zachodniej, zwłaszcza z Francją i Niemcami (dodatkowym atutem Putina w jego relacjach z władzami Niemiec jest jego biegła znajomość języka niemieckiego). Za sprawą pozytywnych relacji rosyjsko-francuskich i rosyjsko-niemieckich władze tych dwóch krajów zachodnich były niechętne krytyce poczynań rosyjskich w Czeczenii czy na Ukrainie. Jesienią 2005 międzynarodową (a w szczególności polską) opinię publiczną poruszył fakt zawarcia niemiecko-rosyjskiego porozumienia w sprawie budowy Gazociągu Północnego na Morzu Bałtyckim. Dodatkowym kontrowersyjnym faktem było wejście w skład rady nadzorczej firmy budującej Gazociąg byłego Kanclerza Niemiec Gerharda Schrödera, który jeszcze jako szef rządu zabiegał o zawarcie porozumienia w sprawie Gazociągu.
Inny wymiar mają z kolei stosunki Rosji ze Stanami Zjednoczonymi. Rosja formalnie poparła po 11 września 2001 amerykańską walkę przeciwko terroryzmowi, żądając jednocześnie uznania swoich działań wymierzonych przeciwko bojownikom czeczeńskim za część międzynarodowej wojny z terroryzmem. Z drugiej strony Rosja nie poparła interwencji sił sprzymierzonych w Iraku w 2003. Pogorszeniu się stosunków rosyjsko-amerykańskich sprzyjało również poparcie rządu USA dla "kolorowych" rewolucji w Gruzji w 2003 i na Ukrainie w 2004, w wyniku których władzę w tych krajach objęli politycy niechętni Rosji. Przyczyna leży też w sprzeciwie wobec budowy systemu obrony przeciwrakietowej w Polsce i Czechach, który nasilił się w 2007.