Wykład 4 Histologia

Wykład 3 Histologia

Gruczoły przewodu pokarmowego

Wątroba

Największy gruczoł organizmu człowieka:

- 5% masy ciała,

- 4 niecałkowicie oddzielone od siebie płaty.

We wnęce wątroby znajdują się:

- tętnica wątrobowa,

- żyła wrotna,

- przewód wątrobowy wspólny (żółciowy),

Czynność wątroby:

Bierze udział w metabolizmie i przechowywaniu wielu substancji odżywczych,
Produkcji i magazynowaniu glikogenu,
Utrzymywanie prawidłowego stężenia glukozy we krwi,
Syntezie cholesterolu i lipoprotein,
Zamianie cukrów i białek na tłuszcze oraz spalaniu kwasów tłuszczowych,
Wewnętrzne i zewnętrzne wydzielanie (wydziela substancje: do krwi w postaci różnych jej składników – synteza białek krwi (niektóre czynniki krzepnięcia krwi); do przewodu pokarmowe (jako składnik żółci))

Żółć (płyn zielonkawo-żółty) składa się:

Unieszkodliwianie (detoksykacja wielu substancji szkodliwych – metabolitów, ksenobiotyków:

- powstają w ustroju jako produkty przemiany materii,

- dostają się one wraz z pożywieniem, wodą i powietrzem,

Unaczynienie wątroby:

Bardzo dobrze unaczyniona,
przepływa przez nią około 25% objętości krwi wyrzutowej serca – 120 ml/min/100g wątroby.
Tętnica wątrobowa – doprowadza krew odżywczą (25-30% krwi, która wpływa do wątroby),
Żyła wrotna – dostarcza krew czynnościową(75-80%) – znajduje się w niej około 70% tlenu oraz substancji odżywczych wchłoniętych w jelitach oraz krew ze śledziony).
Obie po wniknięciu do wątroby rozgałęziają się na tętnice i żyły międzyzrazowe a następnie – międzyzrazikowe.
Tętnice i żył międzyzrazowe z międzyzrazikowymi przewodem żółciowym tworzą triady – leżą w tkance łącznej właściwej (przestrzenie bramno-żółciowe)
Od żył między zrazikowych odchodzą pod kątem prostym żyły okołozrazikowe,
Od nich liczne naczynia włosowate typu zatokowego – sinusoidy wątroby,
Sinusoidy biegną promieniście ku żyle środkowej do której uchodzą – niosą krew żylną i tętniczą,
Tętniczki międzyzrazikowe – większość rozpada się na sieć naczyń włosowatych – otaczających międzyzrazikowe przewody żółciowe – krew z tej sieci uchodzi do sinusoidów,
Nieliczne tętniczki łączą się bezpośrednio z sinusoidami,
Krew z żyły środkowej uchodzi do żyły podzrazikowej ostatecznie wpływa do żyły wątrobowej,
Krew z odgałęzień żyły wrotnej (także odgałęzień tętnicy wątrobowej) naczyniami włosowatymi przepływa do odgałęzień żyły wątrobowej – układ dziwny żylno-żylny,

Wątroba zbudowana jest z:

Łącznotkankowego zrębu (stroma) – podtrzymującego liczne naczynia krwionośne, limfatyczne i nerwy,
Miąższu (parenchyma) - składającego się:
- Komórek wątrobowych – hepatocytów,
- Komórek Browicza-Kupffera,
- Komórek tłuszczowych okołozatokowych (Ito),

Otoczona jest torebką łącznotkankową zawierającą liczne komórki tuczne – (Glisson’s capsule),
Zrośnięta jest z błoną surowiczą (otrzewną), pokrytą nabłonkiem surowiczym (mesothelium),

Zrąb wątroby (stroma):

Tkanka łączna właściwa wnętrza narządu rozgałęzia się dzieląc narząd na zrazy i zraziki,
W odnogach tkanki łącznej biegną:
- Naczynia krwionośne,
- Limfatyczne,
- Przewody żółciowe,
- Nerwy,
- Włókna kolagenowe,
- Komórki tkanki łącznej,

Miąższ wątroby:

Hepatocyty – podstawowa komórka zrazika wątroby – układają się w blaszki (beleczki)
Po obu stronach każdego sznura hepatocytów (beleczek) biegną naczynia krwionośne włosowate (sinusoidy),

Sinusoidy:

Naczynia włosowate o dużej średnicy – 30 um,
Śródbłonek ich składa się z płaskich komórek zawierających pory o średnicy 100 nm,
Pory śródbłonka i brak błony podstawnej pozwalają na łatwe przechodzenie cząsteczek z krwi do przestrzeni Dissego i w kierunku odwrotnym,

Hepatocyty:

Biegunowość budowy hepatocytu:

Wolne przestrzenie skierowane ku sinusoidom mają wiele mikrokosmków,
Na powierzchni mikrokosmków receptory przez nie wymiana różnych substancji hepatocyt – krew, krew-hepatocyt,
Przestrzenie Dissego (przestrzenie okołozrazikowe), między mikrokosmkami a sinusoidami,
Szczytowe powierzchnie posiadają kanaliki żółciowe,

Główne czynności hepatocytów:

Udział w metabolizmie glukozy – glukozę za pomocą syntetazy glikogenu przekształcają w glikogen,
Przeprowadzają także glikolizę i glikoneogenezę – oba procesy regulują stężenie glukozy we krwi (120mg%),
Udział hepatocytów:
- W metabolizmie lipidów – hepatocyty produkują cholesterol, triglicerydy, fosfolipidy – głównie lipidy osocza krwi,
- W metabolizmie białek i peptydów:
- Syntetyzują i rozkładają wiele ważnych białek i peptydów funkcjonalnych: albuminę, protrombinę, fibrynogen, transferrynę i in.
- Udział w detoksykacji i unieczynnianiu leków – detoksykacja szkodliwych metabolitów i ksenobiotów w tym leków odbywa się w siateczce śródplazmatycznej gładkiej i peroksysomach hepatocytów,

Wydzielanie hormonów i magazynowanie witamin – wydzielają hormony peptydowe – somatomedynę C i erytropoetynę,
Somatomedyna C pobudza mitozę i syntezę proteoglikanów w chondrocytach – wpływa na wzrost ciała,Erytropoetyna – pobudza erytrocytopozę,

Komórki Borowicza-Kupffera:

Znajdują się między komórkami śródbłonka,
Stanowią 15-20% wszystkich komórek wątrobowych,
Są to makrofagi, które nie tworzą połączeń z komórkami śródbłonka,
Przeciwdziałają wewnątrznaczyniowemu krzepnięciu krwi w wątrobie w wyniku fagocytozy włóknika,
Fagocytują bakterie (zapobiegają bakteriemii), komórki nowotworowe, kompleksy antygen-przeciwciało oraz fragmenty zużytych erytrocytów,

Lipocyty (komórki tłuszczowe okołozatokowe, Ito),

Zrazik anatomiczny:

Struktura wielościenna – najczęściej kształt sześciokątny,
Wymiary 0,6x2mm,
W wątrobie ludzkiej:
- Nie ma wyraźnych pasm tkanki łącznej,
- Granice między zrazikami wytyczają linie łączące sąsiednie przestrzenie bramno-żółciowe (jest ich od 3-6 wokół jednego zrazika),
- W środku zrazika znajduje się żyła środkowa,
- Jego przestrzeń jest wypełniona hepatocytami, między którymi znajdują się sinusoidy,

Zrazik wrotny:

Gronko wątrobowe:

Zgrupowanie hepatocytów wraz ze zrębem, naczyniami krwionośnymi i kanalikami żółciowymi,
Jego oś stanowi żyła okołozrazikowa,
Granice jego wytyczone są przez jedną lub dwie przestrzenie bramno-żółciowe i dwie żyły środkowe,