1.Genetyka- dział biologii zajmujący się dziedziczeniem czyli regułami przekazywania genów z rodziców na potomstwo, oraz zmiennością organizmów populacji. Można wyróżnić wiele dyscyplin w ramach genetyki: genetykę populacji, genetykę cech ilościowych.

2. Uwarunkowania genetyczne cech: możemy wyróżnić 2 podstawowe rodzaje cech: cechy jakościowe i cechy ilościowe. Wyróżniane są one sposobem dziedziczenia i zmiennością

3. Genetyka uwarunkowanie cech jakościowych: dziedziczenie zgodnie z prawami Mendla: TYP ZEA pośrednie z niepełną dominacją AA#Aa#aa Typ pisum z pełnym dominowaniem AA= Aa#aa

Naddominacja AA#Aa#aa (ale Aa>AA) brak wpływów środowiskowych: współdziałania niealleliczne (epistaza), sprzężenie genów, zmienność cech jest dyskretna 4. Genetyczne uwarunkowania cech ilościowych: *dziedziczenie poligeniczne (wielogenowe) efekty poszczególnych genów są różne, obecne są geny o dużej ekspresji, duży wpływ czynników środowiskowych, możliwa jest interakcja genotyp- środowisko, obok działania addytywnego występuje różnego rodzaju interakcje genowe (dominacja, naddominacja, epistaza), zmienność cech ciągła lub skokowa rzadko dyskretne (progowa)

5. Allele i genotypy. W genetyce populacji allelom i genotypom przyporządkowuje się wartości liczbowe, a następnie można wyrazić te wartości za pomocą parametrów statystycznych np: średnich i wariacji W genetyce mendlowskiej geny są założeniami ważnych cech organizmów żywych. W procesie rozmnażania generatywnego geny rodziców przenoszone są na pokolenie potomne. 6. Genetyka mendlowska- gen jest najmniejszą, niepodzielną jednostką dziedziczną i zlokalizowany jest w określonym miejscu chromosomu czyli w danym locus

7. szachownica genetyka-szachownica Punneta

8. Allele i genotypy Gdy mamy 2 allele (A1 i A2), możliwe są 3 rodzaje genotypów: A1 A1, A1 A2 I A2 A2. W puli gamet tego osobnika mogą wystąpić następujące allele: 1A1 i O2 czyli 1+0 w genotypie heterozygotycznym A1A1, 1A1 i 1A2 czyli 1+1 w genotypie heterozygotycznym A1A2, OA1 i 1A2 czyli 0+1 w genotypie heterozygotycznym A2A2

Możemy zapisać to następująco: 1+2+(1+1) LUB (1+1)2

9. Twierdzenie o iloczynie częstości gamet: Tworzenie się genotypów w diploidalnym pokoleniu potomnym jest wynikiem losowego kojarzenia gamet a wynik tego kojarzenia wyraża się iloczynem częstości gamet (1A1+1A2)2 lub (1A1+1A2)f x (1A1 + 1A2)m osobniki heterozygotyczne obupłciowe lub para osobników heterozygotycznych rozdzielnopłciowych (A11 + 0A2) f x (1A1 + 0A2) m rodzice zygoty

10. Częstość alleli (genów) i ich oznaczenia. Populacja jest zbiorem różnych genotypów i wytwarza różnorodny zbiór gamet p i q, pA1 + Qa2) f x (pA1 + QA2)m, p2A1A2+2pqA1+A2+q2A2A2 czyli P2+2pq+ q2

11. Oznaczenia genotypów P= częstość genotypu A1A1 , H= częstość genotypu A1A2 , Q= częstość genotypu A2A2, P+H+Q=1

12. Frekwencja alleli p=P+1/2 H, q=Q+ ½ H = 1-p gdzie p=q=1 , p=0,20+0,50/2= 0,45 , q=0,30 + 0,50/2= 0,55, p+q= 0,45 + 0,50=1 13. populacja i jej struktura genetyczna poszczególne osobniki w populacji zawdzięczają genotypy swoim rodzicom, ale rodzaj genotypów i częstość ich występowania zależą od rodzajów genotypów wszystkich rodziców. Ściślej od wytwarzania gamet, które łączą się losowo podczas zapłodnienia. Strukturę genetyczną populacji można określić poprzez wyliczenie rodzajów gamet oraz względnych częstości ich występowania (1-0) 14. Prawo Hardy- Weinberga w dużej losowa kojarzącej się populacji zarówno częstości genów jak i genotypów są stałe i nie zmieniają się z pokolenia na pokolenie, pod warunkiem, że w zbiorze tym nie zachodzi mutacja, migracja i selekcja. Możemy zapisać częstość frekwencji genotypów z dwumianu: (p+q)2 = p2 + 2pq+q2+1

15. W populacji z dwoma allelami będącej w stanie równowagi Hardy-Weinberga można obliczyć częstość genów na podstawie częstości genotypów ze wzorów: A) jeśli znana jest tylko jedna z homozygot p=√P lub q= √C B) jeśli znane są czestości gamet i jednej z homozygot p=P + H/2 lub q=Q c) jeśli znana jest tylko częstość heterozygot $p = \frac{1 \pm \sqrt{1 - 2H}}{2}$

16. doskonalenie zwierząt- działalność hodowcy powodująca przekształcenie struktury genetycznej stada w pożądanym (optymalnym) kierunku jego użytkowania.

17. etapy doskonalenia zwierząt- a) I etap obejmuje: czynności wspomagające genetyczne polepszenie stad b) II etap obejmuje- czynności bezpośrednio wpływające na genetyczne polepszenie stada. 18. Etap I- obejmuje czynności wspomagające genetyczne polepszenia stad. Ocena zwierząt pod względem: zdrowia mi przystosowania do aktualnych warunków utrzymania żywienia, ocena pokroju konstrukcji i kondycji organizmu pochodzenia, kot orla użytkowności i ocena wartości hodowlanej na podstawie różnych źródeł Etap II obejmuje- czynności bezpośrednio wpływające na genetyczne polepszenia stada zalicza się tu: selekcję, dobór par do rozpłodu, przy wybranym systemie kojarzenia czy krzyżowania

19. populacja biologiczna- oznacza grupę osobników jednego gatunku, zamieszkujących ten sam obszar, w tym samym czasie, mogących się swobodnie i skutecznie krzyżować tzn. wydawać płodne potomstwo. Populacja genetyczna- grupa osobników posiadających założenia genetyczne, które mogą być przekazywane z pokolenia na pokolenie. Populacje można podzielić na: naturalne, laboratoryjne, hodowlane. Populacja otwarta i zamknięta.

20. Podstawowe terminy genetyczne: gen- funkcjonalna jednostka dziedziczności zbudowana z odcinka DNA o specyficznym skaldzie nukleotydów. Allele- (geny alleliczne)- para ganów (A i a) wywołujące różne wykształcenie tej samej cechy, zajmujących to samo miejsce (locus) w chromosomach homologicznych. Locus- miejsce w chromosomie w którym zlokalizowany jest określony gen Gameta- komórka płciowa męska lub żeńska charakteryzuje się zredukowana do połowy liczba chromosomów. Heterozygota- zygota o układzie genetycznym w określonym locus występują przeciwstawne geny homozygota- zygota o układzie genetycznym w określonym locus występują dwa jednakowe geny KARIOTYP- uszeregowanie chromosomów, występujących w jądrze komórki somatycznej, w pary homologiczne. 21. podstawowym zjawiskiem w genetyce populacji jest zmienność Zmienność- różnorodność co do wartości i jakości cech jaka obserwujemy wśród osobników. Rodzaje zmienności: indywidualna (osobnicza), grupowa (systematyczna), wewnątrzosobnicza 22. punktu widzenie metod doskonalenie zwierząt można wyróżnić trzy podstawowe grupy cech:Cechy o prostym dziedziczeniu (Simply- inherited traits) cechy jakościowe (categorical traits), cechy ilościowe inaczej poligeniczne (polygenic traits), cechy progowe (threshold traits) 23. cechy ilościowe inaczej poligeniczne (polygenic traits)

Zmienność większości cech ilościowych

Celem pracy nad doskonaleniem zwierząt jest osiąganie korzystnych fenotypów

24. fenotyp= genotyp +środowisko Fenotyp- całokształt cech organizmu uwarunkowaniem działaniem genotypu i warunków środowiskowych (obok łatwo dostrzegalnych cech morfologicznych do fenotypu zaliczamy również cechy biochemiczne i fizjologiczne) obserwowana jakość lub mierzalna wydajność zwierzęcia pod względem określonej cechy genotyp- całość informacji genetycznej jaka posiada dany osobnik (w węższym znaczeniu założenia dziedziczne warunkują określona cechę) środowisko- warunki w jakich przebywa zwierzę czyli zespół zewnętrznych (niegenetycznych) czynników które maja wpływ na cechy zwierzęcia 25. typy zmienności- zmienność fenotypowa = zmienność genetyczna+ zmienność środowiskowa

δ_p²= δ_G²+δ_E² podstawowe źródła zmienności genetycznej: losowy rozdział chromosomów, zróżnicowania frekwencji alleli, rekombinacja, mutacje, interakcje alleliczne i nie alleliczne

26.

G- zmienność genotypowa: A-genetyczna addytywna (sumująca), D-genetyczna nieaddytywna (dominująca), E-zmienność środowiskowa: Ep- środowiskowa stała (systematyczna),

Et- środowiskowa chwilowa (losowa), G*E- zmienność wywołania interakcję środowisko- genotyp

27. efektem matki- tworzy zespół czynników środowiska zewnętrznego, środowiska wewnętrznego i genotypu matki. Wyróżnia się trzy źródła zwiększonego wpływu matki na potomstwo: genetyczne

(wpływ cytoplazmy matczynej komórki płciowej i zawartych w niej plazmogenów: plemniki zawierają wyłącznie chromatynę), oddziaływanie środowiska matczynego (macica) w okresie życia płodowego (prenatalny efekt matki), wpływ matki w okresie karmienia mlekiem (postnatalny efekt matki)

28. parametry genetyczne- odziedziczalność (haritability), powtarzalność- r, korelacja genetyczna- rG

29. Odziedziczalność (heritability)- jest to stopień zmienności założeń dziedzicznych danej cechy na uzewnętrznienie się zmienności w fenotypie.

Odziedziczalność danej cechy- jest to stosunek jej zmienności genetycznej do ogólnej zmienności fenotypowej ,która jest suma zmienności genetycznej i zmienności środowiskowej. Odziedziczalność możemy rozpatrywać: tzw. Szerszym sensie- $h^{2 = \ \frac{\delta_{G}^{2}}{}}$ i w tzw. Węższym sensie. 30. powtarzalność- czyli stopień siły zależności między powtarzanymi wartościami fenotypowymi osobników dla danej cechy r= $\frac{\delta_{\text{Ep}}^{2}}{\delta_{p}^{2}}$ przez to określenie rozumiemy podobieństwo między kolejnymi wydajnościami u tego samego osobnika w zakresie jakiejś cechy powtarzalnej tzn. występującej w określonych następstwach po sobie okresach życia dorosłego zwierzęcia. 31. korelacja genetyczna- jeżeli występuje zależność między obserwowanymi (fenotypowymi) wartościami dwóch cech to oznacza, że między tymi cechami zachodzi korelacja fenotypowa. Związek między echami może mieć podłoże: genetyczne i środowiskowe. Przyczyna występowania korelacji są efekty plejotropowe i sprzężenie genów. Współczynnik korelacji rG- mierzy zależność między cechami a dokładniej między wartościami hodowlanymi dwóch cech.

Korelacja środowiskowa- określa wyłącznie siła związku między czynnikami środowiskowymi oddziaływującymi na dwie cechy. Selekcja- wybór zwierząt na rodziców w celu uzyskania jak najlepszego potomstwa. Selekcja będzie efektywna, jeśli pokolenie potomne będzie wyraźnie genetycznie lepsze od pokolenie rodzicielskiego. Miara populacji na selekcje jest postęp hodowlany (różnica w średnich wartościach genetycznych pokolenia potomnego i pokolenie rodzicielskiego czyli odpowiedź potomnego na selekcję pozorna w pokoleniu rodzicielskim). 32.selekcja- wybór zwierząt na rodziców w celu uzyskania jak najlepszego potomstwa. Selekcja będzie efektywna, jeśli pokolenie potomne będzie wyraźnie genetycznie lepsze od pokolenia rodzicielskiego. Miarą reakcji populacji na selekcje jest postęp hodowlany(różnica w średnich wartościach genetycznych pokolenia potomnego i pokolenia rodzicielskiego czyli odpowiedniego pokolenia potomnego na selekcję przeprowadzoną w pokoleniu rodzicielskim Selekcja- ocena wartości użytkowej (kontrola użytkowności), ocena wartości hodowlanej (genetycznej), wybór najlepszych genetycznie zwierząt na rodziców następnego pokolenia 33. ocena wartości użytkowej (kontrola użytkowności)- użytkowności mleczna, mięsna, wełnista, nieśna, robocza, rozpłodowa ocena pokroju i ocena wzrostu i rozwoju 34. Selekcja- ocena wartości użytkowej (kontrola użytkowności), ocena wartości hodowlanej (genetycznej), wybór najlepszych genetycznie zwierząt na rodziców następnego pokolenia. 35. Selekcją zwierząt będzie skuteczna tylko w tedy gdy w kryterium wyboru stanowić będzie łączna wartość hodowlana lub wartości hodowlane najważniejszych gospodarczo cech użytkowych zwierząt liczba cech doskonalonych będzie ograniczona a naciski selekcyjne skierowane na poszczególne cechy- wyraźne. Miarą reakcji populacji na selekcje jest postęp hodowlany(różnica w średnich wartościach genetycznych pokolenia potomnego i pokolenia rodzicielskiego czyli odpowiedniego pokolenia potomnego na selekcję przeprowadzoną w pokoleniu rodzicielskim

36. selekcja: a) naturalna- odnosi się do warunków naturalnych w środowisku hodowlanym jej znaczenie jest mniejsze lub prawie całkowicie wyeliminowane b) sztuczna (zootechniczna)- dokonywany przez hodowcę wybór zwierząt do rozpłodu selekcja kryteria podziału- ze względu na końcowy efekt selekcyjny, ze względu na rodzaj reakcji na selekcję, ze względu na liczę decyzji selekcyjnych, ze względu na wielkość jednostki selekcyjnej, ze względu na liczbę doskonalonych cech a) ze względu na końcowy efekt selekcyjny- kierunkowa- obrazem będzie zmiana średniej wartości danej cechy

Stabilizująca- wyrównanie danej cechy w stadzie bez zmiany jej wartości średniej

ROZDZIELCZA- gdy dąży się do otrzymania zwierząt o krańcowych wartościach cechy

b) ze względu na rodzaj reakcji na selekcję- bezpośrednia- gdy selekcję prowadzi się na podstawie wartości cechy doskonalonej pośrednia- gdy selekcję stosujemy na podstawie pomiarów cechy skorelowanej z cechą doskonaloną (selekcja skierowana na jedną cechę zmienia również wartość wszystkich cech skorelowanych z cechą selekcjonowaną- jest to związane z plejotropowym działaniem genów a także sprzężeniem genów)

c) ze względu na liczbę decyzji selekcyjnych- jednostopniowa- całą stawkę ocenianych zwierząt jednorazowo dzieli się na dwie klasy, z których gorsza jest poddana brakowaniu a reszta jest używana do rozpłodu (niema zastosowania w dużych obiektach), wielostopniowa- eliminuje się z oceny znaczną liczbę zwierząt podczas kolejnych decyzji selekcyjnych; najczęściej stosuje się selekcje 3-4 stopniową .d) ze względu na wielkość jednostki selekcyjnej- indywidualna- podczas selekcji na postawie np.: łącznej wartości hodowlanej, wybieramy pojedyncze osobniki rodzinowa, grupowa- jednostką selekcyjną nie jest pojedynczy osobnik ale cała grupa osobników spokrewnionych ze sobą ; pod uwagę bierze się średnią wartość cechy całej rodziny e) ze względu na liczbę doskonalonych cechy: na jedną cechę ,na kilka cech – może odbywać się trojako 37. selekcja następcza- polega na doskonaleniu najpierw jednej cechy, a po osiągnięciu zadawalający rezultatów w tej cesze, na doskonaleniu drugiej, wreszcie trzeciej i następnych

Selekcja niezależna- polega na określaniu dla każdej cechy pewnego minimalnego poziomu i zatrzymania do hodowli zwierząt spełniających te kryteria selekcja na podstawie indeksu selekcyjnego- polega na zatrzymaniu do hodowli zwierząt o najwyższych wartościach indeksu łącznej wartości hodowlanej 38.skuteczność selekcji zależy od: dokładności oszacowania wartości fenotypowej i genetycznej cechy, płodność i plenność wyselekcjonowanych zwierząt, genetycznej zmienności w selekcjonowanym stadzie, trafność doboru par zwierząt do rozpłodu, umiejętności wytyczenia realnego programu doskonalenia populacji lub stada 39. kryteria wyboru rodzaju selekcji: wielkość zmienności genetycznej w stadzie, liczba doskonalonych jednocześnie cech, korelacja między cechami, wartość odstępu między pokoleniami , liczebność populacji, struktury hodowlanej populacji, stopnia spokrewnienia i inbredowania populacji, rodzaj cech: cyklicznie powtarzające się jakościowe ilościowe, rodzaj współdziałania genów wartość rynkowa poszczególnych osobników, specyfiki biologicznej gatunku 40.proces selekcji wydłuża się gdy- odziedziczalność cechy jest niska, stopień reprodukcji jest niski, odstęp między pokoleniami jest długi, poddaje się doskonaleniu dużo cech, występują niekorzystne korelacje genetyczne fenotypowe między doskonalonymi cechami 41. Intensywność selekcji miarą intensywności selekcji jest różnica selekcyjna czyli różnica między średnimi wartościami genotypowymi rodziców i pokolenia rodzicielskiego można ją wyrazić w dwojaki sposób: jako niestandaryzowaną różnicę selekcyjną: S=pr-P, jako standaryzowaną różnicę selekcyjną wyraża przewagę fenotypową zwierząt wybranych na rodziców w jednostkach standardowego odchylenia. S=z/p z- rzędna krzywej rozkładu normalnego

42.ograniczenia możliwości selekcyjnych zależeć będzie przede wszystkim od: gat zwierząt jego plenności i płodności, długości użytkowania, stosowanego sposobu rozrodu. Doskonalenie kilku cech równocześnie prowadzi do ograniczenia możliwości selekcyjnych dla każdej z nich wskutek koniecznego zwiększenia frakcji zwierząt zatrzymywanych do hodowli. W przypadku jednakowego znaczenia ekonomicznego cech doskonalenia i braku korelacji między nimi (cechy niezależne) ograniczenie możliwości selekcyjnych (OS) wynosi: OS (wzór Karolina ) n liczna cech selekcyjnych p frakcja zwierząt wybranych do dalszej hodowli

Gdzie dwie cechy są skorelowane i mają jednakowe znaczenie ekonomiczne to OS rp- korelacja fenotypowa miedzy cechami .

OS=n√P OS=√P/ 1+rp

43. Dobór zwierząt do kojarzenia- cel: utrwalenie pewnych cech i ujednolicenie pogłowia (pożądane w stadiach towarowych); zwiększenie zmienności wśród potomstwa (potrzebne w stadach hodowlanych). Kojarzenie wybranych zwierząt: losowe, na podstawie ustalonych kryteriów: podobieństwo lub niepodobieństwo genetyczne, podobieństwo lub niepodobieństwo fenotypowe. 44. Kojarzenia zwierząt na podstawie podobieństwa i niepodobieństwa genetycznego- kojarzenie osobników podobnych genetycznie (spokrewnionych); podobieństwo spowodowane wspólnym pochodzeniem: kojarzenie krewniacze kazirodcze (rg ≥25%), kojarzenie krewniacze właściwe (10% ≤ rg >25%), kojarzenia krewniacze umiarkowane (rg< 10%). Kojarzenie osobników niepodobnych genetycznie: krzyżowanie ras, linii, rodów, różne formy kojarzenia wolnego (głównie zwierząt z odmiennych linii, innych rejonów użytkowania itp.) 45. Kojarzenia na podstawie podobieństwa i niepodobieństwa fenotypowego- kojarzenia osobników podobnych lub niepodobnych fenotypowo- assortative miting (tzw wybiórcze, oparte na zewnętrznym podobieństwie lub niepodobieństwie osobników, bez względu a ich pochodzenie): wybiórcze dodanie (dobór heterogeniczny)- gdy partnerzy są podobni fenotypowo, wybiórcze ujemne (dobór heterogeniczny)- gdy partnerzy są niepodobni fenotypowo 46. Stosowanie kojarzeń wybiórczych w hodowli zwierząt: kojarzenie wybiórcze dodatnie to łączenie osobników podobnych: najlepszych samców z najlepszymi samicami, dobrych samców z dobrymi samicami, przeciętnych samców z przeciętnymi samcami itp. Kojarzenia wybiórcze ujemne to najczęściej kojarzenia kompensacyjne (wyrównawcze) i „korekcyjne” bo polegają na łączeniu najlepszych samców z gorszymi samicami stada podstawowego: przy użyciu tego rodzaju kojarzenia poprawiano typ mleczny w USA (Schaeffer) i w Kanadzie (Burnside), kojarząc przeciętne pokrojowo krowy z buhajami wybitnymi pod względem typu mlecznego.

47. Genetyczne skutki kojarzeń wybiórczych - Genetyczne konsekwencje zależą od korelacji między wartościami hodowlanymi partnerów (m= t h2, gdzie t jest korelacją między wartościami fenotypowymi partnerów h2 odziedziczalnością cechy), jeśli t jest małe i h2 nie jest wysokie nie można oczekiwać większych korelacji genetycznych, dobre efekty (wyraźne skutki genetyczne i fenotypowe) uzyskuje się gdy t jest duże (najlepiej t= 1 i wówczas m=h2) lub gdy h2 jest wysokie (najlepiej h2=1 wówczas m=t); dodatnie kojarzenia zwiększają dokładność oceny na podstawie rodowodu; ujemne kojarzenia prowadzą do niewielkiego wzrostu heterozygotyczności gdy t jest ujemne i duża jest wartość h2 48. Wykorzystanie kojarzeń krewniaczych w hodowli zwierząt- tworzenie linii inbredowanych (wsobnych), głównie w hodowli zwierząt laboratoryjnych ale także w hodowli komercyjnej wyspecjalizowanych firm (tworzenie linii mieszańców użytkowych drobiu, świń i innych gatunków zwierząt użytkowych); z reguły stosuje się regularne kojarzenia w bliskim pokrewieństwie przez wiele pokoleń; utrwalenie cech mieszańców jako końcowy etap krzyżowania (twórczego, polepszającego, wypierającego); z reguły stosuje się 2-3 pokolenia kojarzeń krewniaczych (kolejno: kazirodcze, umiarkowane i właściwe); hodowla na linię wybitnego przodka- „rekonstrukcja” genotypu wybitnego rozpłodnika. 49. Regularne kojarzenia krewniacze: pełnego rodzeństwa, półrodzeństwa, potomka z młodszym rodzicem, wsteczne potomka z rodzicem 50. Skutki kojarzeń krewniaczych: wzrost homozygotyczności i podobieństwa między rodzicami oraz potomstwem (proporcjonalne do współczynnika pokrewieństwa między rodzicami), a w konsekwencji większa dokładność oceny na podstawie rodowodu; nasilenie kojarzeń krewniaczych w populacji prowadzi do szybkiego zwiększenia homozygotyczności, praktycznie niezależnie od wielkości h2, a w konsekwencji prowadzi do: częstsze ujawnianie się genotypów letalnych i działania genów recesywnych (np.: BLAD, DUMPS, citrullinrmia) 51. Zmienność genetyczna populacji- wzrost homozygotyczności (utrata zmienności genetycznej) wskutek ograniczenia liczby ojców w populacji. 52. skutki wzrostu homozygotyczności: depresja inbredowa, wzrost frekwencji genotypów letalnych Krzyżowanie ras, linii i rodów zwierząt 53. Wsobność wynik kojarzenia między krewnymi, wśród roślin krańcowym przypadkiem wsobności jest samozapłodnienie hermafrodytów. Wynikiem tego zjawiska jest wzrost homozygotyczności i depresja wsobna. 54. Depresja wsobna w wyniku samozapłodnienia redukcji ulega heterozygotyczna część populacji ponieważ potomstwo heterozygot jest w połowie homozygotyczne, np. Aa x Aa daje 1AA 2Aa i aa. Wśród potomstwa wsobnego wystąpią szkodliwe geny które normalnie występują w populacji z niską częstotliwością. takie recesywne geny w układach homozygotycznych, mogą obniżać żywotność. 55. Nadmiar homozygotyczności. Wsobność jest charakterystyczna w kojarzeniach z bliskimi krewnymi. W przypadku takie kojarzenia zmienia się częstość występowania homozygot w populacji powyżej poziomu spodziewanego kojarzeniu losowym( niezbędnym w populacji z równowagą genetyczną to jest rozmnażającej się zgodnie z regułą Hardy`ego Weinberga) 56. Wpływ wsobności na częstość alleli. Szkodliwe recesywne allele stają się homozygotyczne i w rezultacie szybciej ulegają selekcji niż w przypadku kojarzenia losowego. Liczba przypadków śmierci nie zmienia się ponieważ każda nowa recesywna szkodliwa mutacja jest z populacji usuwana. W przypadku pszenicy i grochu dobór prawie całkowicie wyeliminował allele szkodliwe a homozygotyczność jest zjawiskiem korzystnym ponieważ gwarantuje potomstwo genetycznie identyczne z pokoleniem rodzicielskim. 57. Współczynnik pokrewieństwa to prawdopodobieństwo że dwoje krewnych ma allele które są identyczne w wyniku pochodzenia od wspólnego przodka. Gdy dwa osobniki (x i y) nie są inbredowanie ani żaden ich wspólny przodek nie jest inbredowany, wtedy współczynnik pokrewieństwa obliczamy ze wzoru: (KAROLINA) 58. Zmienność genetyczna populacji. Wzrost homozygotyczności (utrata zmienności genetycznej) w skutek ograniczenia liczby ojców w populacji. Utrata zmienności genetycznej- sposoby przeciwdziałania. Wybór 4-5 buhajów (2-3 knurów) z każdej partii n testowych rozpłodników; unikanie kojarzeń krewniaczych; ratowanie samców; analiza rodowodów. 59. Stosowanie kojarzeń wybiórczych w hodowli zwierząt: kojarzenie wybiórcze dodatnie to łączenie osobników podobnych . tworzenie linii inbredowanych (wsobnych), utrwalenie cech mieszańców jako końcowy etap krzyżowania, hodowla na linię wybitnego przodka. 60.Stosowanie metod hodowlanych w obrębie rasy polega na wykorzystaniu zmienności addytywnej. Łączenie zwierząt tej samej rasy nazywamy kojarzeniem praca hodowlana w obrębie populacji dostarcza trwałych efektów w postaci postępu hodowlanego i jego stałej akumulacji z pokolenia na pokolenie. Gdy łączymy zwierzęta różnych ras lub linii albo rodów, wtedy stosujemy krzyżowanie. Pozwala ono na wykorzystanie całej zmienności genetycznej (addytywnej i nieaddytywnej) 61. wykorzystanie zmienności nie addytywnej wykorzystanie zmienności nieaddytywnej jest uzasadnione wtedy gdy poprzez selekcję wewnątrz rasy nie można osiągnąć szybko poprawy zdolności produkcyjnych pogłowia, a także gdy skuteczność selekcyjna jest małą lub zastosowanie krzyżowania jest ekonomicznie bardziej opłacalne. Krzyżowanie pozwala na szybką poprawę cech ale jego efekty nie są na ogół trwałe. Wyróżniamy dwa rodzaje krzyżowania: hodowlane oraz towarowe (użytkowe) 62. metody krzyżowania: krzyżowanie hodowlane ( twórcze- tworzenie nowej rasy gdy rasy współczesne nie posiadają walorów pożądanych w hodowli zwierząt danego gatunku, polepszające- szybka poprawa genetyczna rasy lokalnej przez wprowadzenie genów rasy doskonalszej genetycznie, wypierające- zastąpienie rasy pierwotnej rasą szlachetną gdy rasa szlachetna źle się adaptuje do lokalnych warunków). Krzyżowanie Towarowe uzyskanie efektu heterozji lub nowych właściwości (komplementarności cech mieszańców: proste ( 2-3-i4liniowe), rotacyjne (przemienne), wsteczne. 63. Program krzyżowania wypierającego bydła rasy cb z rasą Welch Black: I etap: krowy cb x buhaje WB=F1 (50% genów rasy WB)- buhajki na rzeź, jałówki do hodowli w II etapie. II etap- krowy F1 x buhaje WB =F2 (75% genów rasy WB)- buhajki i jałówki do hodowli w III etapie. III etap: F2 x buhaje WB = F2 (87,5% genów rasy WB)- buhajki i jałówki do hodowli w IV etapie. Iv etap- krowy F3 x buhaje WB= F4 (93,75% genów rasy WB)- buhajki i jałówki i po ocenie i selekcji wpisane do księgi głównej; buhaje zostaną skierowane do rozpłodu w stadach hodowlanych i użytkowych). 64. przeciętne efekty heterozji

Cecha wskaźnik heterozji %

Płodność i plenność 5-10

Zdolność do opasu mleczność 0-8

Wartość rzeźna 0-5

65. wykorzystanie metod krzyżowania w hodowli sporadyczne w zakresie krzyżowania hodowlanego (twórcze polepszające wypierające). Coraz powszechniejsze wykorzystanie krzyżowania towarowego krzyżowaniu ras (linii) sprzyja systematyczne odchodzenie od tradycyjnej selekcji wewnątrz jednej populacji (hodowli w obrębie rasy); coraz większego znaczenia nabiera kierunek użytkowania (typ użytkowy) a zmniejsza się znaczenie rasy, zwłaszcza wobec powszechnego korzystania z zasobów genetycznych ras popularnych (ras o zasięgu globalnym) 66. Selekcja w schematach krzyżowniczych. Ocena wartości użytkowej (kontrola użytkowości) mieszańców. Ocena wartości hodowlanej- ogólnej zdolności kombinacyjnej i wartości krzyżowniczej- specyficznej zdolności kombinacyjnej; wybór najlepszych genetycznie zwierząt na rodziców następnego pokolenia często na podstawie wartości potomstwa mieszańcowego.