Wykład 12.01.2011r.
Zasada pewności prawa wraz z zasada proporcjonalności stanowią szeroko rozumiane pojęcie bezpieczeństwa prawnego które wiążą się z ideą rządów prawa
Nieodzownymi składnikami zasady pewności prawa są:
Zasada ochrony uprawnionego oczekiwania ( uprawnionych oczekiwań)
Zasada nieretroakcji
Wspólna dla wszystkich państw członkowskich
Opiera się na założeniu że stosowane prawo do konkretnych sytuacji musi być przewidywalne w określony sposób czy te podejmując decyzje muszą być w s tanie przewidzieć jakie prawo będzie miało zastosowanie.
Co dla UE oznacza konieczność stosowania zasady pewności prawa
UE i jej instytucje nie mogą naruszać pozycji prawnej podmiotów których dalsze istnienie stanowi lub może stanowić przedmiot ochrony
Chroniona jest pewność prawa i zaufanie do prawa
Trwałość ochrony zależy od okoliczności pojedynczych przypadków oraz treści celu przepisu z którego wynika potencjalnie ochroniona pozycja
Zasada pewności prawa służy także do kontroli działań państw członkowskich.
ETS podkreślił zasadę pewności prawa, prawo wspólnotowe nie wymaga zatem zawsze wzruszenia niezgodnych z nim decyzji zgodnie z art. 10 istnieje obowiązek ponownego zbadania sprawy zakończonej ostatecznie decyzją jeśli spełnione są przesłanki:
Prawo krajowe przyznaje kompetencje organom administracyjnym do wzruszenia sprawy
Decyzja stała się ostateczna po orzeczenie sądu ostatniej instytucji
Orzeczenie opierało się na interpretacji prawa wspólnotowego dokonanej bez wystąpienia z pytaniem prejudycjalnym
Interpretacja okazała się błędna w świetle późniejszych orzeczeń ETS a osoba zainteresowana zwróciła się d organy adm. niezwłocznie po uzyskaniu informacji orzeczenia ETS
Zasada pierwszeństwa i efektywności musi uwzględniać zasadę pewności prawa i autonomię proceduralną państwa członkowskiego.
Zgodnie z zasadą pewności prawa normy prawne powinny być jasne i przewidywalne dla wszystkich zainteresowanych podmiotów, stąd np.:
Aby akt WE wywiera skutki prawne musi być oparty na odpowiedniej podstawie prawnej
Akt musi zawierać uzasadnienie i zostać notyfikowany wszystkim zainteresowanym podmiotom
Nulla poena sine lege
Prawo nie może działać wstecz
Uprawnionym oczekiwaniem jest oczekiwanie rozsądnej osoby, że nastąpią wydarzenia, jakie w normalnych okolicznościach miałby miejsce. Nie oznacza to niezmienności prawa
Zakres zakaz działania prawa wstecz:
Prawo jako regulator przyszłych zachowań prawnych
Ochrona praw nabytych
Teoria umowy społecznej Johna Locke’a
Pewność prawa
Zasada lex retro non agit
Nie należy regulować kwestii uregulowanych
Zasada lex retro non agit
W razie wątpliwości należy przyjąć, że każdy przepis normuje przyszłość, a nie przeszłość.
Prawo europejskie- zasad lex retro non agit odnosi się głownie do aktów prawa wtórnego
Akty prawne WE nie powinny wywoływać skutków prawnych zanim nie zostaną one oficjalnie ogłoszone, czyli zanim jednostki nie otrzymają okazji poznania ich treści.
Zasada nieretroakcji w prawie karnym
Zasada nieretoakcji ma charakter absolutny w prawie karnym
Wyjątki od zasady:
Środek może skutkować retroaktywnie pod warunkiem, że:
Jego retroaktywny charakter jasno i wyraźnie wynika z jego treści lub z celów ogólnego systemu, którego jest częścią
Jest to uzasadnione istnieniem ważnego interesu wspólnotowego
W należyty sposób ochronione zostało uprawnione oczekiwanie podmiotów, których dotyczy
Zasada otwartości i przejrzystości – Organ – Obywatel
Organ – obowiązek udzielania informacji – obowiązek uzasadniania podjętego rozstrzygnięcia
Obywatel0 prawo do tego by wiedzieć, -Prawo dostępu o informacji
Otwartość administracji można zdefiniować dostępność do informacji, czy też możliwość „ zbadania z zewnątrz” administracji jako całości
Przejrzystość administracji.
Zasada jawności w prawie europejskim:
Traktat ten wprowadził jeszcze dwa istotne postanowienia
Art. 21 zd. 3 TWE
Art. 255 TWE
Kodeks publicznego dostępu do dokumentów
Komisja i Rada uzgodniły Kodeks postępowania w sprawach związanych z dostępem do dokumentów Komisji i Rady
Stanowi on podstawę systemu publicznego dostępu do dokumentów
Kodeks i jego zasady wprowadzenia w Zycie stosuje się tylko do dokumentów tworzonych przez te instytucje, Ponadto Kodeks określa 5 obowiązujących wyjątków od tej zasady. Zaliczamy do nich: interes publiczny, prywatność, tajemnica handlowa itp.
Przesłanki ograniczeń
Interes publiczny- rozumiany w szczególności jako bezpieczeństwo publiczne obronność stabilność pieniądza stosunki z innymi państwami interesy finansowe i ekonomiczne obejmuje poufność obrad w celu zapewnieniu dokumentów będących w fazie przygotowawczej
Prawa osób trzecich- stanowią ograniczenie zasady jawności i przejrzystości ze względu na ochronę danych osobach oraz innych wrażliwych danych m.in. pochodzenie rasowe i etniczne, poglądy polityczne przekona religijne lub filozoficzne, kwestie stany zdrowia czy orientacji seksualnej
Inne dokumenty regulujące jawność i przejrzystość administracji UE:
Karta praw podstawowych UE
Rozporządzenia WE itp.