Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie

Wydział Nauk Społecznych

Czym jest chlamydioza?

Często nazwa „chlamydia” czy „chlamydioza” przywodzi nam na myśl obraz ciężkiej choroby wenerycznej przeżywanej w bólach i cierpieniu. Wcale nie musi tak być. Nim jednak przejdę do objawów, pragnę zauważyć, że chlamydia trachomatis to tylko jedna z trzech chlamydii obok pneumoniae, przenoszonej drogą kropelkową i psittaci, którą zarazić można się od chorych ptaków. Wracając do bakterii z gatunku trachomatis, trzeba wyróżnić w niej 15 serotypów. Poszczególne z nich odpowiedzialne są za jaglicę, zapalenia różnych organów i powstawanie ziarniniaka wenerycznego.

Drogą płciową można przekazać niegonokokowe zapalenie cewki moczowej, zapalenie najądrzy i gruczołu krokowego (mężczyźni) oraz śluzowo – ropne zapalenie szyjki macicy, zapalenia narządów miednicy małej, gruczołów Bartholina i jajowodów (kobiety), a także wspomnianego wcześniej ziarniniaka, zapalenie stawów czy zespół Reitera u obu płci. Co do kobiet z zapaleniem szyjki macicy występuje dodatkowe zagrożenie. Jeżeli osoba taka urodzi dziecko, możliwe jest, że będzie ono chorować na zapalenie spojówek czy zapalenie płuc. W niektórych przypadkach u kobiety może dojść do wtórnej niepłodności.

Jak zdiagnozować chorobę?

Wykrycie którejkolwiek z chorób wywoływanych przez chlamydie trachomatis możliwe jest na różne sposoby. Najrzadziej używanym, ze względu na kosztowność i czas oczekiwania jest hodowla i izolacja bakterii. Oprócz tej metody możliwe jest wykonanie testu immunofluorescencyjnego bądź immunoenzymatycznego. Najczęściej stosuje się jednak hybrydyzację DNA z sondami genetycznymi swoistymi dla trachomatis.¹ Poddanie się tym badaniom jest wskazane przy konkretnych objawach oraz kiedy występuje podejrzenie zarażenia. Warto stosować takie badania także jako element opieki przedkoncepcyjnej.

Jak dochodzi do zakażenia?

Jak wcześniej wspomniałam do zakażenia dochodzi przez kontakt płciowy lub podczas porodu. Kiedy komórki zakaźne przenikają do nowego organizmu, wnikają w komórki zdrowe. Kiedy dojdzie do zakażenia, rozpoczyna się mnożenie komórek i rozprzestrzenianie ich w całym organizmie, poprzez przenoszenie ich w krwi do różnych organów. By doszło do zakażenia ziarniniakiem wenerycznym potrzebne są serotypy L1, L2 i L3 chlamydii, natomiast serotypy od D do K wywołują zapalenie cewki moczowej, szyjki macicy oraz spojówek.

Jakie wyróżniamy objawy?

Poszczególne choroby dają o sobie znać w różny sposób.

1. I tak na przykład ziarniniak weneryczny, zwany inaczej ziarnicą weneryczną pachwin, objawia się różnie w trzech okresach.

• W pierwszym okresie, trwającym od 3 dnia od zakażenia do drugiego tygodnia, może nie pojawiać się żadna zmiana, bądź mogą występować drobne wrzody i pęcherze na genitaliach. Jest także niewielkie prawdopodobieństwo zapalenia cewki moczowej. Już te objawy powinny skłonić człowieka do przeprowadzenia badań.

• Drugi okres, trwający od 2 do 6 tygodnia od zakażenia, to czas kiedy znacznie powiększają się węzły chłonne pachwinowe. Ich zwiększona wrażliwość i powiększenie wpływają na więzadło, które w wyniku ucisku daje efekt rowka. Niekiedy dochodzi nawet do przebicia skóry. Poza całkowicie charakterystycznymi objawami występują też bardziej ogólne, jak choćby gorączka, brak łaknienia, zwiększona liczba białych krwinek czy przyspieszony odczyn opadania czerwonych krwinek.

• Do trzeciego okresu dochodzi jedynie u osób, u których nie została podjęta farmakoterapia. Procesy zachodzące w wyniku choroby jak powstawanie blizn czy włókien, prowadzą do zwężania się cewki moczowej oraz odbytu. W ostatecznej fazie przy ciągłym nie podejmowaniu leczenia, z biegiem lat może dojść do słoniowacizny krocza a także bezpośrednio genitaliów (prącia u mężczyzn i warg sromowych u kobiet).

1. U mężczyzn najczęściej występującą chorobą wywołaną przez chlamydię trachomatis jest niegonokokowe zapalenie cewki moczowej.

• Niegonokokowe zapalenie cewki moczowej nie zawsze daje objawy. Jeśli jednak występuje w ostrej formie pojawia się ból brzucha oraz ból przy oddawaniu moczu, a także wodnisty bądź śluzowo – ropny wyciek z cewki moczowej. Konieczne jest w takim wypadku podjęcie leczenia. W przeciwnym razie dochodzi do powikłań.

• Powikłaniem po zapaleniu cewki bywa zapalenie najądrzy i zespół Reitera, wywołujący zmiany skórne, wywoływane jednoczesnym zapaleniem stawów i spojówki. Zapalenie najądrzy natomiast prowadzi w konsekwencji do bezpłodności. Dlatego ważne jest tu szybkie podjęcie działań medycznych.

1. Jeśli u kobiet da się zaobserwować jakieś objawy wywołane chlamydią to w większości przypadków będą wskazywać one na śluzowo – ropne zapalenie szyjki macicy.

• W trakcie tej choroby wyróżniamy objawy łatwe do zaobserwowania, takie jak śluzowe czy ropne upławy. Są także zjawiska, których sami nie zaobserwujemy, jak odczyn zapalny w szyjce macicy i zwiększoną do ponad 30 liczbą leukocytów wielojądrzastych w rozmazie z wysięku szyjkowego. Jest to etap, na którym należy niezwłocznie podjąć leczenie.

• Do powikłań należy tu zaliczyć zapalenie narządów miednicy małej, w tym głównie jajowodów, ale także okolicznych tkanek.²

1. U noworodków zarażonych w kanale rodnym chlamydiozą wyróżnia się przebieg bezobjawowy (kolonizacja jamy nosowo – gardłowej) lub wyraźny, możliwy do zaobserwowania, czyli wtrętowe zapalenie spojówek bądź zapalenie płuc (możliwe rozwijanie się choroby do 3 miesiąca życia).

Jak leczyć chlamydiozę?

• Jeżeli zostały przeprowadzone badania, które dały przypuszczenie zakażenia chlamydią, należy zastosować terapię antybiotykami przeciwko chlamydii. Jeśli pacjent nie może ich przyjmować (ciąża, alergie), stosuje się tygodniową terapię erytromycyną. Osoba chora może także wyrazić chęć przyjmowania doksycykliny.

• Kiedy jest już pewność zakażenia najskuteczniejsze jest podawanie właśnie doksycykliny. Jeśli natomiast kuracja musi być przeprowadzona szybko, można podać jedną dawkę azytromacyny, która posiada skuteczność zbliżoną do działania doksycykliny.

• W razie powikłań nie należy zmieniać leków, a jedynie wydłużyć okres ich podawania.³

Odpowiednia profilaktyka, zabezpieczenia, badania i świadomość seksualna zmniejszają ryzyko zachorowania.

Literatura:

S. Radowicki, M. Tyc: Chlamydia trachomatis u kobiet leczonych z powodu bezpłodności. Ginekol Pol: Warszawa, 1992.

G. Virella: Mikrobiologia i choroby zakaźne. Urban & Partner: Wrocław, 1999.

---

1. G. Virella: Mikrobiologia i choroby zakaźne. Urban & Partner: Wrocław, 1999, s. 226.↩

2. S. Radowicki, M. Tyc: Chlamydia trachomatis u kobiet leczonych z powodu bezpłodności. Ginekol Pol: Warszawa, 1992, s. 289.↩

3. G. Virella: Mikrobiologia i choroby zakaźne. Urban & Partner: Wrocław, 1999, s. 227.↩